Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

15-21

Authors: Ramazan BAYINDIR, Hakan ATEŞ, Mehmet ÖZTÜRK

ÖZET: Bu çalışmada, kolay programlanabilen, düşük maliyetli ve yüksek hassasiyetli bir sürtünme kaynak makinesi kontrol ünitesi tasarlanarak gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla kontrol devresinin tasarımında bir denetleyici kullanılmıştır. Sürtünme süresi, yığma süresi ve frenleme süresi gibi parametreler tuş takım kullanarak ayarlanmıştır. Cihaz oluşturulduktan sonra Yapılan birleştirme işlemlerinin sonuçlarından sistemin başarı ile çalıştığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Denetleyici, Sürtünme kaynak makinesi. ABSTRACT: In the present study, an easy programmable, low cost and high sensitively control unit has been designed and implemented for a friction welding machine. For this aim, a microcontroller has been used for design of control circuit. Parameters such as friction time, forge time and breaking time have been set up by using keypad. It has been observed from joint of the samples that the system works successfully. Key words: Microcontroller, Friction welding machine.

31-40

Authors: Rafig SAMEDOV, Ahmet ÇİFTÇİ

ÖZET: Bu çalışmada, standart bilgisayar kullanılarak arıza-kaldırılabilir kontrol sistemi tasarımı için portlar araştırılmış, değişik yapı versiyonları tasarlanmış ve en uygun yapıyı seçmek için yöntem önerilmiştir. Bu kapsamda önce ÇİFTYAK sistemi tanımlanmış ve çalışma prensibi belirlenmiştir. Sonra standart bilgisayarda veri iletim yöntemlerinde portlar sınıflandırılarak analizi yapılmıştır. Daha sonra kullanılan veri iletim yöntemlerine ve port sayısına göre yapı versiyonları tasarlanarak güvenilirlik, performans, doğruluk, kontrol ve maliyet gibi kriterlere göre değerlendirilmiştir. Son olarak ÇİFTYAK sistemi için en uygun yapı versiyonu seçmek için yöntem önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Arıza-Kaldırılabilir bilgisayar kontrol sistemi, Yedekleme, Standart bilgisayar. ABSTRACT: In this study, for designing of the fault-tolerant control systems by using standard personal computers, the ports have been investigated, different structure versions have been designed and the method for choosing of an optimal structure has been suggested. In this scope, first of all, the ÇİFTYAK system has been defined and its work principle has been determined. Then, data transmission ports of the standard personal computers have been classified and analyzed. After that, the structure versions have been designed and evaluated according to the used data transmission methods, the numbers of ports and the criterions of reliability, performance, truth, control and cost. Finally, the method for choosing of the most optimal structure version has been suggested. Key words: Fault-Tolerant computer control system, Redundancy, Standard computer.

47-52

Authors: Aslan İNAN, Selim KÖROĞLU, Ercan İZGİ

ÖZET: Elektrik güç sistemlerinde meydana gelen kayıpların mümkün olduğunca küçük tutulmasına çalışılmalıdır. Tasarruf edilen her kayıp kWh'in yerine mevcut üretim tesislerinden tüketicilere faydalı enerji verilebilir. Şebeke kayıplarındaki her azalma, üretim maliyetinin azalması ve böylece enerji sisteminin ekonomikliğinin artması anlamındadır. Son yıllarda lineer olmayan gerilim-akım karakteristiğine sahip cihazların sayı, uygulama ve güç değerlerinin artması, gerilim dalga şeklinin bozulmasına ve ek kayıpların oluşmasına neden olmaktadır. Kayıplar hesaplanırken harmoniklerin de dikkate alınması daha doğru sonuçlara ulaşmamıza katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada; dengeli ve lineer olmayan yükler içeren elektrik sistemi verilerinden faydalanarak, dengesiz güç sistemlerinde harmonik kayıplarının tahmin edilmesi için Yapay Sinir Ağları (YSA) yaklaşımı sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Harmonik kayıplar, Yapay sinir ağları, Lineer olmayan yükler, Dengesiz yüklenme. ABSTRACT: The losses in the power systems should be low as possible as. Saving energy instead of loses (kWh) in power utilities can supply much more energy to the consumers. The lower losses the more energy is saved and thus the power system becomes more economical. In recent years, the increasing number of applications and power ratings of the devices which have nonlinear voltage-current characteristics cause voltage waveform distortion and additional losses. While evaluating losses considering harmonics will provide more contribution to obtain more accurate results. In this study, Artificial Neural Networks (ANN) method has been presented to predict the harmonic losses in unbalanced power systems by using the data from balanced power system with nonlinear loads. Key words: Harmonic losses, Artificial neural networks, Nonlinear loads, Unbalanced loading.

63-70

Authors: Barış SEMİZ, Yahya ÖZPINAR, Hidayet DÖNMEZ

ÖZET: Bu çalışmada, Denizli il merkezi güneyinde yer alan, bazaltik trakiandezit bileşimli volkanik kayaçların (Denizli Volkanitleri) mineralojik, petrografik ve kimyasal özellikleri incelenmiştir. Araziden alınan örnekler üzerinde yapılan fiziksel ve mekanik testlerle de volkanik kayaçların, gerek yapı sektöründe yapı taşı olarak ve gerekse de beton sektöründe agrega olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır. İncelenen örnekler üzerinde yapılan fiziksel ve mekanik testler sonucunda, birim hacim ağırlığı 2250-2960 kg/m3 arasında, su emme oranları % 0.06-0.4 arasında, görünür porozite % 0.15-10.22 arasında, tek eksenli basınç dayanımlarının ise 52.4-170.2 MPa arasında oldukları belirlenmiştir. Aynı örneklerden üretilen betonların 28 günlük basınç dayanımları ortalaması 94.44 MPa olarak tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlar ile mineralojik ve petrografik çalışmaların uyumlu olduğu ortaya çıkmıştır. Toplam 2750 milyon tonluk muhtemel rezerve sahip olan volkanikleri, bölgede üretilen kalker kökenli agregalara alternatif bir kayaçtır. Deprem açısından I. Derecede riskli olan bölgemizdeki inşaat sektörüne kazandırılması yüksek dayanımlı beton üretimi için önemli bir kazanç oluşturacaktır. Anahtar Kelimeler: Bazaltik lav, Agrega, Yüksek dayanımlı beton. ABSTRACT: In this study, mineralogical, petrographical and chemical properties of volcanic rocks (Denizli Volcanics) with basaltic trachyandesite composition which are located in southern of Denizli province have been investigated. Their physical and mechanical tests have been carried out on the samples to find out their performance both as an aggregate in concrete and as building stone in the construction sector. Unit weights, water absorption, porosity and uniaxial compressive strength of the tested samples are between 2250-2960 kg/m3, % 0.06-0.4, % 0.15-10.22 and 52.4-170.2 MPa, respectively. Average 28-day compressive strengths of the concrete are 94.44 MPa and the results fit the mineralogical and petrographical characteristics. There is a total of 2750 million ton probable reserve and it is an alternative aggregate to limestone which has already been produced in the region. High strength concrete production is vital for high quality construction especially in earthquake zones. Key words: Basaltic lava, Aggregate, High strength concrete.

85-94

Authors: Figen KAYMAK ERTEN

ÖZET: Gıda maddelerinin pişme öncesi çeşitli karışımlarla kaplanması işlemi mutfaklarda bilinen bir uygulama olmasına karşın, işlemin teknolojik düzeye taşınmasında halen çeşitli araştırmalara gereksinim duyulmaktadır. Bu derleme, yeni ve hızlı gelişmelerin gözlendiği bu teknolojinin bir değerlendirmesi olarak ele alınmıştır.Kaplama prosesinin tanımı, ön unlama, sıvı ve kuru kaplamanın fonksiyonları açıklanmış, karışımların genel kompozisyonları, bileşenler ve fonksiyonları ele alınmıştır. Tüm kaplama işlemlerinde maliyeti ve sistem verimliliğini etkileyen yapışma problemi ve yapışmayı etkileyen faktörler incelenmiştir. Kaplama işleminin endüstriyel düzeydeki gelişimi, basit sistemlerden modern sistemlere kadar ekipmanlar incelenmiş, işlem sorunları, yeni dizaynlar, uygulama önerileri ve son patentler araştırılmıştır. Son yıllarda araştırmaların yoğunlaştığı iki yeni kaplama sistemi, döner tambur ve akışkan yatak sistemleri incelenmiş, avantaj ve dezavantajları değerlendirilmiş ve modifikasyon gereklilikleri gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Gıda maddeleri, Kaplama ekipmanları, Kuru kaplama, Ön unlama, Sıvı kaplama. ABSTRACT: The coating process of food products with various mixtures prior to frying is a common application in kitchens whereas it still requires much investigation in technological area. In this study, batter and breading technology used in coating of foods is reviewed. The coating process was defined, and the function of predusting, battering and breading, the general composition of batter and breading mixtures and the functions of the ingradients were explained. In the coating application, the most important problem known as adhesion and the effects of it on the efficiency and cost were investigated. Batter and breading processing equipments used in the industry and the process lines were reviewed, and the problems, new designs and the latest patents relating them were discussed. New coating systems known as tumbling and fluidization were investigated and compared with other systems. Key words: Battering, Breading, Coating equipments, Food poducts, Predusting.

103-114

Authors: İhsan KAYA, Orhan ENGİN

ÖZET: Günümüzde rekabet ve müşteri tercihlerinin değişmesi, işletmelerin kalite çalışmalarına bakış açısında büyük değişmeler meydana gelmesine sebep olmuştur. Aynı zamanda bilgisayar teknolojisindeki gelişimlerde yapay zekâ tekniklerinin kullanımını hızlandırmıştır. Yapay zekâ teknikleri pek çok endüstriyel problemin çözümünde başarılı olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada kalite problemlerinin çözümünde yapay zekâ tekniklerinin kullanılması incelenmiştir. Kalite iyileştirme çalışmalarında son yıllarda kullanılan yapay zekâ teknikleri; yapay sinir ağları, uzman sistemler, genetik algoritmalar ve bulanık mantık teknikleridir. Anahtar Kelimeler: Kalite, Yapay zekâ, Kalite kontrol, Kalite iyileştirme. ABSTRACT: Today, changing of competition conditions and customer preferences caused to happen many differences in the viewpoint of firms’ quality studies. At the same time, improvements in computer technologies accelerated use of artificial intelligence. Artificial intelligence technologies are being used to solve many industry problems. In this paper, we investigated the use of artificial intelligence techniques to solve quality problems. The artificial intelligence techniques, which are used in quality improving process in the recent years, are artificial neural networks, expert systems, genetic algorithms and fuzzy logic. Key words: Quality, Artificial intelligence, Quality control, Quality improving.

123-129

Authors: Gürsel ŞEFKAT, İbrahim YÜKSEL

ÖZET: Günümüzde mühendislik sistemleri ve problemlerinin çözümünde bilgisayar kullanımı kaçınılmaz hale gelmiştir. Bu çalışmada tekrarlı işlemler gerektiren tasarım ve analiz problemlerinin çözümünde kullanımı kolay ve uygulamaya özel bilgisayar programının geliştirilmesi ele alınmıştır. Bu program mühendislik alanında yaygın olarak kullanılan MATLAB teknik programlama dilinde grafik kullanıcı arayüzü (GUI) dayanarak hazırlanmıştır. Programın hazırlanmasında farklı tipteki elektromıknatısların statik ve dinamik karakteristikleri ile ilgili problemlerin çözümü ele alınmıştır. Hazırlanan program yardımıyla mıknatıs tipi ve kullanılan malzeme seçimi yapılabilmekte, gerekli tasarım verileri girildikten sonra elektromıknatısın boyutları hesaplanabilmektedir. Boyutlandırılması yapılan elektromıknatısın statik ve dinamik karakteristiklerinin analizi grafik kullanıcı arayüzü altında çözüme ulaşılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Elektromıknatıs, MATLAB GUI. ABSTRACT: Nowadays, the usage of computer has become inevitable in the solution of the engineering systems and problems. In this study, the development of easy-to-use and application specific computer programming is considered. The program is based on the GUI of MATLAB technical programming language, which is widely used at the engineering area. As a programming application, a solution of static and dynamic characteristics of different type of electromagnetic circuits is investigated. With the program, user can select the type of magnet and material, and can calculate the size of magnet by entering parameters of the design. Key words: Electromagnetic, MATLAB GUI.

137-145

Authors: Ersan ASLAN

ÖZET: Geleneksel veya bilgisayarlı tezgahların kullanıldığı her hangi bir metal işleme ünitesi, üretilecek parçanın prototipine, teknik çizimine veya bir veri tabanına ihtiyaç duyar. Geleneksel üretim ünitesindeki tasarım, işlem planlama ve üretimde karşılaşılan modelleme, standart veri yapılarından bilgi çıkarımı ve etzgahlar için parça programı hazırlama gibi problemler operatör veya uzmanlar tarafından problemin oluşması anında çözümlenir. Üretim süresi içindeki uygulamaların bilgisayar desteği ile gerçekleştirildiği ortamlarda ise, muhtemel problemlerin çözümüne yönelik olarak alan uzmanının bilgi birikiminin her hangi bir şekilde bir veri tabanına kaydedilmesi gerekir. Bu bilgiler ürün döngüsünün ihtiyaç duyulan bir aşamasında gerekli oldukça kullanılmaktadır. Bu makalede, yatay işleme merkezlerinde üretilecek silindirik parçalardaki işleme özelliklerinin belirlenmesi için gerekli olan tasarım ve imalat bilgisini DXF veri yapısından çıkarmak için gerçekleştirilen araştırmanın sonuçları sunulmuştur. Ayrıca işlem çıkarımı ve tanımlaması, işlem birleştirme ve parçanın işlenmesi için gerekli olan işleme parametrelerini tanımlamak amacıyla çerçeve oluşumu tanıtılmıştır. Anahtar Kelimeler: İşlem planlama, Çerçeve hazırlama, DXF, İşlem çıkarımı, İşlem birleştirme. ABSTRACT: Any traditional or computerized metal removal process needs a prototype, a technical drawing and a database for production of a part. Design, process planning and manufacturing problems such as modeling, the necessity data extraction from standard data exchange formats, and part programme preparation for machine tools can be solved by the operators or experts as soon as possible while they occurred in the traditonal approach. In circumstances of the production efforts spent by the computer, all experiences of expert can be saved in a database for foresight of the possible problems. This data can be used at any stage in the product cycle. In this paper, it is presented the results of research efforts which aimed to extract information from the defacto industry standard DXF files to determine features existing on rotational parts to be machined on horizontal machining centers. After process extraction and definition, process unifications and frame preparation for machining parameters of the part are introduced. Key words: Process planning, Frame preparation, DXF, Process extraction, Process unification.

153-159

Authors: İbrahim UZUN, Nur TERLEMEZOĞLU, Battal DOĞAN

ÖZET: Sabit duvar sıcaklığı sınır şartı altında dikey bir plakada zamana bağlı doğal ısı taşınımı problemi sayısal olarak incelenmiştir. Çalışmada Bousinesq varsayımı ile elde edilen laminer sınır tabaka denklemlerinin çözümü yapılmıştır. Hesaplamalarda Gr ve Re sayısı değişken olarak alınmıştır. Çözülecek denklemlerin sonlu fark ve sonlu eleman karşılıkları yazılarak geliştirilen programlar kullanılarak çözüm düzlemindeki hız, sıcaklık ve basınç dağılımları elde edilmiştir. Elde edilen sayısal sonuçlar grafik ve tablolarla verilmiştir. Benzerlik ve integral çözümleriyle ne denli uyuştuğu karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Doğal taşınım, Dikey plaka, Isı taşınımı ABSRACT: For boundary conditions of constant wall temperature, unsteady natural heat transfer at vertical plate have been investigated as numerically. In this study, laminar boundary layer equations have been solved based on Bousinessq assumption. In the computations, Gr and Re numbers have been taken as variables. By using some programs developed for finite difference and finite element codes for the related equations, the velocity and temperature distributions have been obtained. The obtained numerical results were shown with graphics and tables. Results were compared with similarity and integral methods. Key words: Free convection, Vertical plate, Heat convection.

299-304

Authors: Yakup TURGUT, İhsan KORKUT, Mehmet Tolga AKINCI

ÖZET: Bu araştırmada, CNC torna tezgahları için Diyalog Yöntemi ile NC Kodu üreten bir bilgisayar programı geliştirilmiştir. Öncelikle, CNC torna tezgahları, tornalama metotları ve takım yolu oluşturma teknikleri araştırılmıştır. Takım yolunun oluşturulmasında, geometrik tanımlama teknikleri kullanılarak, FANUC formatına uygun CNC parça programı türetilmiştir. Bu çalışma ile geometrik tanımlama teknikleri yardımı ile, CNC parça programı hazırlama işlemi kolaylaştırılmıştır. Geliştirilen bilgisayar programı VISUAL BASIC 6.0 programlama dili ile yazılmıştır. Program ACCESS 7.0’da hazırlanan malzeme ve kesici takım veri tabanları ile desteklenmiştir. Anahtar Kelimeler: Silindirik parçalar, CNC parça programı, Diyalog programlama. ABSTRACT: In this study, an NC code generation program utilising Dialog Method was developed for turning centres. Initially, CNC lathes turning methods and tool path development techniques were reviewed briefly. By using geometric definition methods, tool path was generated and CNC part program was developed for FANUC control unit. The developed program made CNC part program generation process easy. The program was developed using BASIC 6.0 programming language while the material and cutting tool database were and supported with the help of ACCESS 7.0. Key words: Cylindrical part, CNC part programme, Dialog programming.

317-326

Authors: Hasan YILDIZ, Onur KIRLI

ÖZET: Derin çekme yoluyla şekillendirme işlemi, değişik sektörlerde kullanılan soğuk şekillendirme yöntemlerinin başında gelir. Bu yöntemde karşılaşılan problemlere bilgisayar destekli çözümler üretmek hem zaman hem de para kaybını önleyecektir. Bu çalışmada kompleks geometriler içeren kalıp yüzeylerinde, çelik sac malzemesinin ne doğrultuda akacağı ve şekillendirme esnasında incelenen sacın yırtılma, buruşma ve benzeri şekil hatalarının; kalıp tasarımı aşamasında önceden görülüp önlem alınması, tasarım değişikliklerinin sonuçlarını kalıp imal edilmeden öngörülebilmesi için yapılması gerekenler incelenmiştir. Bu çalışmada problemlerin çözümü için ekspilisit doğrusal olmayan sonlu elemanlar metodu seçilmiştir. Seçilen doğrusal olmayan malzeme ve temas modelleri önce bir örnekle karşılaştırılarak modelin doğruluğu irdelenmiştir. Ayrıca uygulamaya yönelik bir örnek üzerinde kalıp tasarımı adım adım yapılmıştır. Metodun kullanılması sonucunda elde edilen sonuçlar kapsamlı bir şekilde verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Soğuk şekillendirme, Derin çekme, Doğrusal olmayan analiz, Sonlu elemanlar yöntemi. ABSTRACT: Deep drawing process is one of the main procedures used in different branches of industry. Finding numerical solutions for determination of the mechanical behaviour of this process will save time and money. In die surfaces, which have complex geometries, it is hard to determine the effects of parameters of sheet metal forming. Some of these parameters are wrinkling, tearing, and determination of the flow of the thin sheet metal in the die and thickness change. However, the most difficult one is determination of material properties during plastic deformation. In this study, the effects of all these parameters are analyzed before producing the dies. The explicit non-linear finite element method is chosen to be used in the analysis. The numerical results obtained for non-linear material and contact models are also compared with the experiments. A good agreement between the numerical and the experimental results is obtained. The results obtained for the models are given in detail. Key words: Cold metal forming, Deep drawing, Non-Linear analysis, The finite element method.

333-337

Authors: Özlem ÇELİK

ÖZET: Bu çalışmada, % 40 sabit oranında uçucu kül katkısı ve % 40 sabit oranında tras kullanılarak üç grup halinde karışımlar hazırlanmıştır. Birinci gruptaki karışımlarda 45 µ elek üstü değerleri, ikinci gruptaki karışımlarda Blaine değerleri eşitlenmiş üçüncü grupta ise tras ve uçucu kül laboratuvar ortamında 15 dakika süreyle öğütülmüştür. Bu karışımlarla hazırlanan çimento harçlarının 2, 7, 28, 60, 90 ve 360 günlük kür süreleri sonucunda basınç dayanımı değerleri tespit edilmiştir. Yapılan basınç dayanımı testlerinde 3. grupta bulunan ve en yüksek Blaine değerine sahip uçucu kül katkısı ile üretilen harçların en yüksek dayanım değerlerini verdiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Uçucu kül, Tras, Çimento, Dayanım. ABSTRACT: In this study, three groups of mixtures containing 40 % constant fly-ash and natural pozolan ratios were prepared. In the first group mixtures 45 µ sieve values, in the second Blaine values were equalized, and in the third fly-ash and natural pozzolan were grinded in the labaratory for 15 minutes. The compression strength values of the prepared cement mortars having these group mixtures were obtained at the end of 2, 7, 28, 60, 90 and 360-day curing. In these trength tests , the highest strength values were found in the mortars produced with fly-ash admixture having the highest Blaine value, which is in the third group of mixtures. Key words: Fly ash, Natural puzzolan, Cement, Strength.

347-352

Authors: Zekeriya GİRGİN, Ersin DEMİR, Cem KOL

ÖZET: Bu çalışmada, kirişlerin serbest titreşim frekanslarının çözümü için Genelleştirilmiş Diferansiyel Quadrature (GDQ) metodu kullanılmıştır. Geniş çapta ele alınan kiriş konfigürasyonları için temel frekans değerleri elde edilmiştir. Değişik sınır şartları için elde edilen GDQ sonuçları, mevcut gerçek ve diğer metotlarla elde edilen sonuçlarla karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Metodun temel avantajları, basitliği ve kolay programlanabilme sebebiyle hesaplama süresinin çok kısa olmasıdır.Sayısal örnekler, bu metodun mekanik sistemlerin analizi için, etkinliğini ve yüksek potansiyelini ortaya koymuştur. Anahtar Kelimeler: Genelleştirilmiş diferansiyel quadrature metodu, Serbest kiriş titreşimi. ABSTRACT: In this paper, The Generalized Differential Quadrature is used to solve the problems on free vibration behavior of beams. Results are obtained for various boundary and loading conditions. Computed results are compared with existing exact and numerical solutions evaluated by other methods. An inherent advantage of the approach is its basic simplicity and small computational effort with easy programmability. Numerical examples have shown the efficiency and great potential of this method for the analysis of mechanical systems. Key words: Generalized differential quadrature method, Free beam vibrations.

359-366

Authors: Hasan YILDIZ, Gürkan ERAL

ÖZET: Bu çalışmada farklı sıcaklık ve gerilme değerlerinde, SiC elyaf destekli Al-6061 alaşımı metal matris kompozitin sürünme davranışı incelenmiştir. Al-6061 malzemesinin deneysel sürünme eğrisi grafikleri literatürden elde edilip, bu eğrilerden alınan noktalar, en küçük kareler yöntemi kullanılarak, Norton-Bailey sürünme denklemine göre sürünme davranışını karakterize eden sabitleri bulmak için kullanılmıştır. Elde edilen sürünme parametrelerini kullanarak SiC/Al metal matris kompozitin sürünme analizi ANSYS paket programı kullanılarak yapılmıştır. Analiz sonucu elde edilen sürünme uzaması eğrileri literatürden elde edilen kompozitin sürünme uzaması eğrileri ile karşılaştırıldı. Analiz sonunda elde edilen sonuçlarla literatürdeki sonuçlar arasında çok iyi bir benzerlik olduğu ortaya çıkmıştır. Ayrıca, SiC/Al metal matris kompozitin Al-6061 malzemesine göre çok daha az oranda sürünme uzaması davranışı gösterdiği sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelimeler: Metal matris kompozitler, Sürünme, Norton-Bailey sürünme denklemi, Sonlu elemanlar yöntemi. ABSTRACT: In this study, the creep behavior of a unidirectional silicon carbide/aluminum (SiC/Al) composite investigated over a temperature range at various stress levels. Norton Bailey creep model is used for the creep behavior of aluminum matrix. The creep coefficients of the model are obtained from the experimental creep curves given in the literature. The least squares method is used to determine the appropriate constants. The finite element analysis package ANSYS is used to obtain the creep behavior of the composite. The results obtained in this study is compared the results given in the literature. A good agreement between these results is found. The effect of the fibers on the creep behavior of the composite is also studied. Key words: Metal matrix composites, Creep, Norton-Bailey creep equation, The finite element method.

373-379

Authors: Ahmet ALTINTAŞ, Yusuf ÖNER

ÖZET: ktif güç filtreleri günümüzde, enerji iletim hatlarındaki reaktif güç ve harmonik akımlarını azaltmak için önemli bir rol oynamaktadır. Aktif güç filtresinin etkin bir biçimde çalışabilmesi ve güvenilirliği temel olarak üç karakteristiğe bağlıdır. Bunlar, modülasyon metodu, PWM modülatörün tasarım karakteristikleri ve kompanzasyon akımını üretmek için uygulanan yöntemdir. Son karakteristik için bir çok yöntem sunulmuştur. Bu yöntemlerin geneli karışıktır ve bu yüzden uygulanmaları ve ayarlanmaları zordur. Bu çalışmada, kompanzasyon akımını hesaplamak için yeni bir yöntem geliştirilmiş ve mikrodenetleyici kontrollü tek fazlı paralel aktif güç filtresi üzerinde test edilmiştir. Deneysel ve simülasyon sonuçları bu çalışmada sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Harmonik kompanzasyonu, Aktif güç filtresi, Enerji kalitesi. ABSTRACT: Nowadays, active power filter plays an important role in reducing harmonic current and reactive power in power lines. The reliability and effectiveness of an active power filter depends basically on three characteristics. These are the modulation method, the design characteristics of the PWM modulator and the method implemented to generate compensation current. For the last one, there are many proposed methods. Most of them complicated and hence difficult to implement and adjust. In this study, a new method to calculate compensation current is improved and tested in single-phase parallel active power filter controlled by microcontroller. Experimental and simulation results are presented in the paper. Key words: Harmonic compensation, Active power filter, Power quality.

389-394

Authors: K. Melih GÜLEREN, Cahit GÜRLEK, Ali PINARBAŞI

ÖZET: Bu çalışmada 5 kanatlı bir santrifüj pompanın kanatlı ve kanatsız difüzöründe akış karakteristiği sayısal olarak incelenmektedir. Kullanılan yöntem, kararlı, sıkıştırılamaz ve viskoz akış kabulüyle, 2-boyutlu Navier-Stokes denklemlerinin sonlu hacimler tekniğine uygun olarak çözülmesini içermektedir. Çalışmada kullanılan pompanın çalışma aralığı 890 d/dak, çark çapı yaklaşık 20 cm ve geriye dönük kanat geometrisine sahiptir. Kanatsız difüzör, paralel düzlemsel duvar tipi olup, kanatlı difüzör ise 9 kanatlı ve salyangoz çeperi ile kuşatılmıştır. Çark çıkışı ve difüzördeki jet ve çevrintili akış yapıları ayrıntılı olarak araştırılmış olup, kanatlı ve kanatsız difüzör durumunda pompa performansına olan etkileri irdelenmiştir. Sonuçlar, performans eğrilerinin yanında, difüzördeki hız vektörleri, eş basınç eğrileri ve türbülans kinetik enerji dağılımları olarak verilmiştir. Ayrıca elde edilen sonuçlar, mevcut deneysel verilerle karşılaştırılarak aralarındaki paralellik araştırılmış olup büyük bir uyum içerisinde olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Sayısal simülasyon, Kanat, Kanatsız, Yayıcı, Santrifüj pompa. ABSTRACT: In this study, the flow in a 5-bladed centrifugal pump within vaned and vaneless diffuser is analyzed numerically. The method contains of assumption as steady, incompressible and viscous flow solved according to 2-D Navier-Stokes equations relating finite volume technique. The pump used in this study runs at 890 rpm, its impeller diameter is approximately 20 cm and it has back-swept blade geometry. The jet-wake flow structures within the impeller and diffuser passages are investigated elaborately and in addition to this, the effects of vaned and vaneless diffuser of the pump are analyzed. The results are shown as velocity vectors, pressure and turbulent kinetic energy distributions in centrifugal pump, beside the performance curves. Moreover, the results are compared with available experimental data which is seen good agreement. Key words: Numerical simulation, Vane, Vaneless, Diffuser, Centrifugal pump.

405-413

Authors: Ahmet YAPICI, Ahmet AVCI, Mesut UYANER

ÖZET: Bu çalışmada, yanal bir basınca maruz içi dolu enine izotrop bir silindirde elastostatik temas problemi ele alınmıştır. Temas bölgesinin büyüklüğü ve gerilme dağılımı incelenmiştir. Problemin formülasyonu elastik bir silindir için yapılmıştır. Silindir ve rijit ıstampa (indenter) arasında sürtünme olmadığı ve sadece yüzeydeki basınç kuvvetlerinin ara yüzeye aktarıldığı kabul edilmiştir. Problem geometrisi gereğince Fourier dönüşüm tekniği kullanılmıştır. Problem tekil integral denklemine indirgenmiş ve Gauss Chebyshev integral formülü kullanılarak bu tekil denklem lineer denklem sistemine dönüştürülmüştür. Elde edilen sistem Gauss eliminasyon yöntemi kullanılarak çözülmüştür. Enine izotrop malzeme olarak E camı ve baryum titanat kullanılmıştır. İnceleme farklı temas yüzeyi, bilezik yarıçapı ve silindir yarıçapları için yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar grafiklerde gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Temas problemi, Enine izotrop silindir, Tekil integral denklemi, Rijit ıstampa. ABSTRACT: n this study, an elastostatic contact problem for a laterally compressed transversely isotropic cylinder subjected to radial compression through a circumferential rigid indenter is considered. The extent of the contact region and the stress distribution are sought. It is assumed that the contact between the cylinder and the rigid indenter is frictionless and only compressive normal tractions can be transmitted through the interface. Due to the geometry of the configuration, Fourier transform techniques are chosen. The problem is reduced to a singular integral equation. It is reduced to linear algebraic equation system by using Gauss Chebyshev Integration Formulae and is solved by using Gauss Elimination method. E glass and barium titanate are used as a transversely isotropic materials. The stress analysis is performed for different contact area, punch radiuses and cylinder radiuses. The obtained results are shown in figures. Key words: Contact problem, Transversely isotropic cylinder, Singular integral equation, Rigid indenter.

423-430

Authors: Ali Payıdar AKGÜNGÖR, Abdulmuttalip DEMİREL

ÖZET: Sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel yapılaşmanın doğal bir sonucu olarak ortaya çıkan ulaştırma talebi değerlendirilirken, ulaştırma sistemlerinin bir bütün olarak ele alınarak incelenmesi gereklidir. Gerek yolcu, gerekse yük taşımacılığı için seçilecek olan ulaştırma sisteminin hızlı, ekonomik, güvenli, çevreye az zarar veren ve ülke koşullarına uygun bir ulaştırma sisteminin olması arzu edilir. Ancak bir sistemin, sıralanan bu hususların hepsini birden bünyesinde toplaması oldukça zordur. Her sistemin birbirlerine göre üstünlükleri ve sakıncaları vardır. Bu nedenledir ki, büyük yatırımlar ülke genelinde tesis edilirken ileriye yönelik çok kapsamlı planlamalar yapılmalıdır. Ayrıca ülke kaynaklarının ulaştırma sistemleri arasında akılcı bir şekilde nasıl dağıtılması gerektiği araştırılmalı ve ulaştırma sistemleri arasında koordineli çalışmayı sağlayacak bir ulaşım planı hazırlanmalıdır. Bu planın başarısı ise hiç kuşkusuz sistemlerden birine ağırlık vermek yerine kombine taşımacılık ile mümkün olacaktır. Ülkemizin üç yanı denizlerle çevrili iken deniz yolu ile yapılan taşımacılığın % 1 seviyesinin çok altında olması ve karayolu ile yapılan yük ve yolcu taşımacılığının ise % 95 seviyelerine çıkması Türkiye’deki ulaştırma politikalarının sorgulanması gerektiğini ortaya çıkarmaktadır. Bu bildiride Türkiye’deki ulaştırma sistemlerinin ve ulaşım politikalarının tarihsel süreç içerisinde genel bir değerlendirmesi yapılarak sorunlar ortaya konulmakta ve çözüm önerileri sunulmaktadır. Anahtar Kelimeler: Ulaştırma sistemleri, Ulaştırma politikası, Ulaşım planı. ABSTRACT: Transportation systems have to be considered and analysed as a whole while transportation demand, becoming as a natural outcome of socioeconomic and socio-cultural structure, is being evaluated. It is desired that transportation system, which will be selected for both passenger and freight transport, should be rapid, economic, safe, causing least harm to environment and appropriate for the conditions of a country. However, it is difficult for a transportation system to have all these properties. Every transportation system has advantages and disadvantages over each other. Therefore, comprehensive plans for future periods have to be prepared and how the sources of the country should be reasonably distributed among transportation systems must be investigated. Also, transportation plans have to be prepared to get coordinated operations among transportation systems while great investments are instituted in the entire country. There is no doubt that it is possible with combined transportation instead of concentration on one transportation system. Transportation policies in Turkey should be questioned since the level of highway transportation usage reaches to 95 % and level of sea transportation usage drops to less than 1 % in spite of being surrounded with sea in three sides of our land. In this paper, transportation systems and transportation policies in Turkey are evaluated in general and problems are analysed. Proposals are presented for the solutions of these problems. Key words: Transportation systems, Transportation policy, Transportation plan.

157-167

Authors: Mustafa ÇANAKÇI, A. Necati ÖZSEZEN, Cenk SAYIN

ÖZET: Biodizel, dizel motorları için hayvansal ve bitkisel yağlar gibi yenilenebilir kaynaklardan üretilen alternatif bir dizel yakıtıdır. Bitkisel ve hayvani yağlar, alkil mono esteri üretmek için bir alkol ile reaksiyona sokulur ve elde edilen ester, motor üzerinde hemen hemen hiç değişiklik yapılmadan kullanılabilir. Biodizel, yüksek oranlı doymamış yağlardan üretildiğinde, dizel yakıtından çok daha hızlı bir şekilde oksitlenir. Bu çalışmada, biodizelin hızlandırılmış oksitlenme test sonuçları sunulmuştur. Bu testler, zamanın, oksijen akış oranının, sıcaklığın, metallerin ve farklı biodizel hammaddelerinin, oksitlenme üzerine etkisini göstermektedir. Ayrıca üretilen biodizeller, motorinle karışım oluşturularak ve antioksidanlar ilave edilerek de incelenmiştir. Deneysel çalışmaların sonucu, normal dizel motor sıcaklıklarında antioksidan içermeyen biodizelin çok daha çabuk bir şekilde oksitlendiğini göstermektedir. Bu oksitlenme işleminde, peroksit, asit ve viskozite değerlerinde artış gözlemlenmiştir. Peroksit yaklaşık 350 meq O2/kg değerine ulaştıktan sonra sabit kalmakta, asit ve viskozite değeri ise periyodik olarak artmaktadır. Anahtar Kelimeler: Metil ester, Oksitlenme, Peroksit değeri, Asit değeri, Viskozite. ABSTRACT: Biodiesel is an alternative fuel for diesel engines that can be produced from renewable feed stocks such as vegetable oil and animal fats. These feed stocks are reacted with an alcohol to produce alkyl monoesters. The obtained ester can be used in conventional diesel engines with little or no modification. Biodiesel, especially if produced from highly unsaturated oils, oxidizes more rapidly than diesel fuel. This paper reports the results of accelerated oxidation tests on biodiesel. These tests show the impact of time, oxygen flow rate, temperature, metals, and feedstock type on the rate of oxidation. Blending with diesel fuel and the addition of antioxidants are also explored. The data indicate that without antioxidants, biodiesel will oxidize very quickly at temperatures typical of diesel engines. This oxidation results in increases in peroxide value, acid value, and viscosity. While the peroxide value generally reaches a plateau of about 350 meq O2/kg, the acid value and viscosity increase monotonically as oxidation proceeds. Key words: Methyl ester, Oxidation, Peroxide value, Acid value, viscosity.

179-184

Authors: Can ÇINAR, Yakup SEKMEN, Ali AKBAŞ, Perihan ERDURANLI

ÖZET: Bu çalışmada, emme supabı kalkma miktarı değişiminin motor performansına etkileri deneysel olarak incelenmiştir. Bu amaçla, değişken supap sistemlerine alternatif bir prototip tasarlanmış ve imal edilmiştir. Buji ile ateşlemeli, tek silindirli, dört zamanlı bir motorda, dört değişik emme supabı kalkma miktarı için (6.5 mm, 5 mm, 4 mm ve 3 mm) deneyler yapılmış, volümetrik verim, moment, güç, özgül yakıt tüketimi ile egzoz emisyonlarına olan etkileri incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Emme supabı kalkma miktarı, Buji ile ateşlemeli motor, Motor performansı. ABSTRACT: In this study, the effects of intake valve lift variation on engine performance have been investigated experimentally. An alternative prototype has been designed and constructed for variable valve systems. A fourstroke, single cylinder, spark ignition engine has been used for experiments. The effects of four different intake valve lift value (6.5 mm, 5 mm, 4 mm and 3 mm) on volumetric efficiency, engine torque, specific fuel consumption and exhaust emissions have been investigated. Key words: Intake valve lift, Spark ignition engine, Engine performance.

195-200

Authors: Zekeriya GİRGİN, Ersin DEMİR, Cem KOL

ÖZET: Genelleştirilmiş Diferansiyel Quadrature Metodu (GDQM); fen ve mühendislik alanındaki diferansiyel denklemlerin direkt çözümü için geliştirilmiş alternatif bir metottur. Bu çalışmada ise, GDQM’nun yeni bir versiyonu olan DQEM tanıtılmış ve yapı elemanlarının statik analizine uygulanmıştır. Önceki çalışmalarda fiziksel sistem tek bir eleman olarak göz önüne alınıyordu. Bu metotla, incelenen sistem, sonlu elemanlar metodundaki gibi, elemanlara ayrılarak, sistemin incelenmesi sağlanmıştır. Metot daha önce geliştirilmiş olan GDQM’ nun sağladığı tüm avantajları kullanmakla birlikte programlama kolaylığı ve hesaplama süresinin kısalığı ile etkinlik sağlamaktadır. Metot detaylı olarak ele alınmış, verilen sayısal örneklerle elde edilen sonuçların, önceki çalışmalarla uyumlu olduğu gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Diferansiyel quadrature eleman metodu, Statik analiz. ABSTRACT: The Generalized Differential Quadrature Method (GDQM) is an alternative method to direct solution of differential equations on the field of engineering and science. In this study, DQEM which is a new version of GDQM, is presented and applied to static analysis of mechanical elements. In the previous studies, the physical system is considered as a single element. In this method, analyzed system is divided into elements as in the Finite Element Method. The method has all of the advantages of GDQM and is an effective method with the easy programmability and short computational time. The method considered in details and with the given numerical examples, it is shown that the results are in good agreement with the pervious studies. Key words: The differential quadrature element method, Static analysis.

207-210

Authors: H. Haldun GÖKTAŞ, Murat YÜCEL

ÖZET: Bu çalışmada uzun mesafe sinyal iletiminde kullanılan Erbiyum Katkılı Fiber Yükselteçlerin (EDFA) en büyük gürültü nedeni olan kendiliğinden yükseltilmiş yayılmanın (ASE) sinyal kazancı üzerindeki etkileri incelenmiştir. Bu amaçla 1480 nm dalga boyunda pompalanmış, 1550 nm dalga boyundaki sinyalleri yükselten EDFA ASE’li ve ASE’siz olarak analiz edilmiştir. Yapılan analizde ASE’nin yükselteç kazancını sınırladığı ve aynı kazancı sağlamak için daha uzun mesafeli fibere ihtiyaç duyulduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: EDFA, ASE, Gürültü, Optik yükselteç. ABSTRACT: In this study, the effect of Amplified Spontaneous Emission (ASE) which is the main cause of noise in Erbium Doped-Fiber Amplifiers (EDFA) used in long distance signal transmission has been examined. For this purpose an EDFA pumped with a 1480nm pump source has been analysed to see the effect of ASE, by taking into account the noise and removing it from the simulation. Key words: EDFA, ASE, Noise, Optical amplifier.

221-226

Authors: Erdem ÖZÜTÜRK

ÖZET: Uygulamada genellikle fotodiyodun üzerine düşen ışık darbeli şekilde değişmektedir. Bu durumda fotodiyot ile oluşturulmuş dedektör devresinden alınan ve ışık şiddetiyle doğru orantılı olan akım ya da gerilimin değişimi de darbeli olmaktadır.Işık darbelerinin genliğinin yüksek değerde olması durumunda fotodiyodun eşdeğer devresindeki bazı elemanların değerleri çarpan ışığın şiddetine bağlı olarak önemli değerlerde değişmektedir ve bu değişimler doğrusal olmamaktadır. Bu nedenle burada yapılan incelemede nonlineer fotodiyot modeli kullanılmıştır. Fotoiletken modunda çalışıldığında hız daha yüksek olduğundan yapılan incelemede fotoiletken devresi ele alınmaktadır. Bu çalışmada yüksek ışık değerleri için anahtarlama sürelerinin değişimi SPICE programı kullanılarak incelenmiş ve ışık darbelerinin genliğinin artışına bağlı olarak anahtarlama sürelerindeki değişim gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Fotodiyot, Anahtarlama süreleri, Darbeli yüksek ışık şiddeti. ABSTRACT: In many applications the light impinging on photodiode surface is pulsed. The change in parameter values in the equivalent circuit of photodiode is important if the amplitude of light pulses are large. In this situation, the change of parameter values with the amplitude of light pulse is nonlinear. Because of this, the nonlinear model of photodiode has been used in this search. By the reasons of photoconductive operation mode is a fast operation, the photoconductive circuit has been examined. In this study, according to the nonlinear behavior of photodiode at pulsed high radiant powers the changes of switching times have been investigated by using SPICE program and the changing of switching times with increasing radiant power has been showed. Key words: Photodiode, Switching times, Pulsed high radiant power.

235-242

Authors: Hüseyin GÜNERHAN

ÖZET: Bu çalışma, bir ortam içerisinde zamana bağlı faz değişimsiz ısı iletiminin olması durumunda eşsıcaklık eğrilerinin hareket hızı ile, aynı ortam içerisinde faz değişimi olması durumundaki eşsıcaklık eğrilerinin hızıarasında bir ilişkinin olduğu fikrine dayanmaktadır. Bu ilişki, malzemenin iki fazına ait fiziksel özeliklere bağlıdır. Faz değişimi olmayan ısı iletimi problemlerinin analitik çözümleri var olduğundan bu tür bir ilişkinin bilinmesi, faz değişimi olması halinde katı-sıvı ara yüzeyinin bulunmasına olanak sağlayacaktır. Bu fikirden hareketle, kartezyen geometride üç farklı sınır koşul için katılaşma problemi analitik ve sayısal yöntemler kullanılarak çözülmüş ve faz değişimsiz problemlere ait çözümlerin sonuçlarıyla çoklu regresyon analizleri yapılarak korelasyon katsayıları 0.98 ile 1.00 arasında değişen ilişkiler elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Faz değişimli ısı iletimi, Hareketli sınır problemi, Katılaşma, Entalpi yöntemi. ABSTRACT: This study is to show that there is a relationship between temperature qradients of time dependent heat conduction problems with and without phase change in the same medium. The solidification problem is solved by using analytical and numerical methods for three different types of boundary conditions in cartesian geometry. The results are correlated with the results of problems without phase change. These results have been found to be correlated with multiple correlation coefficients ranging between 0.98 and 1.00, which is statistically significant. Key words: Heat conduction with phase change, Moving boundary problems, Solidification, Enthalpy method.

253-258

Authors: Zeynep EREN, Filiz Nuran ACAR

ÖZET: Uçucu külün sulu çözeltideki reaktif Chemactive D Black N’i adsorplama etkinliği adsorbent dozunun ve başlangıç boyar madde konsantrasyonunun bir fonksiyonu olarak incelenmiştir. Adsorpsiyon verilen Freundlich izotermine oranla Langmuir izotermine daha iyi uyum göstermiştir. Adsorpsiyon kapasitesi ortamın doğal başlangıç pH’inde (pH = 5.40) Q o = 6.75 mg/g’dır. Boyar madde giderim oranı 5, 10, 25, 50 ve 100 mg/L başlangıç boyar madde konsantrasyonlarında sırasıyla; % 100, % 98, % 98, % 82.5, % 66.31 olmuştur. Anahtar Kelimeler: Uçucu kül, Boyar madde giderimi, Adsorpsiyon izotermleri. ABSTRACT: The efectiveness of fly ash in adsorbing Chemactive D Black N from aqueous solutions has been studied as a function adsorbent dosage and initial dye concentration. The Langmuir adsorption ishoterm were found more suitable than Freundlich isotherm. The adsorption capacity Q o was 6.75 mg/g at natural initial pH (pH = 5.40). The removal ratio of dye respectively founded % 100, % 98, % 98, % 82.5, % 66.31 at 5, 10, 25, 50 and 100 mg/L initial dye concentration. Key words: Fly ash, Dye removal, Adsorption isotherms.

267-274

Authors: A. Kemal SEÇKİN, Mustafa METİN

ÖZET: Kolesterol oksidasyon ürünleri (KOÜ); kolesterol içeren gıdaların işlenmesi sırasında, uygun olmayan ambalajlama ve depolama koşullarında, ısı ve ışık gibi faktörlerin etkisi ile oluşmaktadır. Bu maddeler mutajenik, kanseriyojenik, sitotoksik, anjiyotoksik, hücre zarlarını tahrip edici ve metabolizmada kolesterol biyosentezini yavaşlatıcı özelliklere sahiptir. Bu nedenle gıdalardaki KOÜ halk sağlığı için potansiyel bir risk taşımaktadır. Kolesterolce zengin olan süt ve süt ürünlerinde de uygun olmayan şartlarda işleme ve depolama sırasında KOÜ oluşmaktadır. Bu nedenle süt ürünlerinin işlenmesi sırasında KOÜ oluşmaması için önlemlerin alınması ve bu konuda standartların getirilmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Süt ve süt ürünleri, Kolesterol oksidasyon ürünleri. ABSTRACT: Cholesterol oxidation products (COPs) are occurred by heat and light factors during processing, improper packaging and storage conditions. COPs are mutagenic, carcinogenity, cytotoxic, angiotoxic and damage to cell membrane and effect biosynthesis cholesterol in the metabolism . So, COPs have potential risk for public health. Also, in milk and milk products that have high cholesterol COPs can be also formed during processing and storage. Therefore it is necessary that measurements must be taken and standards must be in dairy about COPs. Key words: Milk and milk products, Cholesterol oxidation products.

283-289

Authors: Okyar KAYA

ÖZET: Bu çalışmada 8 x 8 mm kare kesitli, 12 mm hatveli helisel kanalda basınç düşüşü deneysel olarak tespit edilerek benzer sınır şartlarında bilgisayarda nümerik çözüm yapılmıştır. Nümerik çözüm FLUENT ® programı ile SIMPLE çözüm algoritması, PRESTO basınç-hız enterpolasyon yöntemi, RNG k-? türbülans modeli ve Gauss Siedel iterasyon metodu kullanılarak yapılmıştır. Nümerik ve deneysel veriler arasında en fazla % 5 gibi bir fark vardır. Deneysel ve nümerik sonuçlar literatürde yayınlanmış çözümler ile karşılaştırılarak valide edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Helisel kanal, SIMPLE çözüm algoritması, RNG k-? türbülans modeli. ABSTRACT: In this study, the pressure drop of helical square duct which has 8x8 mm dimension, a pitch of b =12 mm was investigated both experimentally and numerically with the similar experimental boundary conditions. SIMPLE algorithm, PRESTO pressure-velocity interpolation option, RNG k-? turbulent model and Gauss Siedel iteration method were used in numerical computations which were done by FLUENT® programme. As a result it was understood that the maximum difference between numerical and experimental data is about 5 %. The experimental and numerical results were compared and validated with the results in the literature. Key words: Helicoidal duct, SIMPLE algorithm, RNG k-? turbulent model.

9-17

Authors: Hanefi BAYRAKTAR, F. Sezer TURALIOĞLU

ÖZET: Doğal ve/veya antropojenik kaynaklardan atılan kirleticilerin atmosferde çeşitli süreçlerden geçtikten sonra tekrar yeryüzeyine dönmeleri atmosferik çökelme olarak tanımlanmaktadır. Kuru ve/veya ıslak olarak gerçekleşen atmosferik çökelme, giriş yaptığı su, bitki örtüsü, toprak, çeşitli tarihi ve diğer yapılar gibi ortamlara verdiği zararlardan dolayı son yıllarda ağırlıklı olarak çalışılan konulardan biridir. Ancak atmosferik çökelme tayini çok çeşitli ve değişken parametrelerin etkisinde olduğundan tespiti oldukça zordur ve çeşitli örnekleme cihazı ve örnekleme yüzeylerine ihtiyaç duyulmaktadır. Islak çökelme manuel veya otomatik kontrollü cihazlarla örneklenebilirken, kuru çökelmede, çeşitli meteorolojik ve topografik etkileri minimize etmek için örnekleme yüzeyleri kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalar su yüzeyli örnekleyicilerin hem kuru hem de toplam (bulk) çökelmeyi örneklemede daha uygun olduğunu göstermektedir. Bu makalede, atmosferik çökelme olayı ve tayin yöntemleri özetlenmiş, çeşitli hava kirleticilerin çökelme akılarını belirlemek için geliştirilmiş toplama yüzeyleri birbirleriyle kıyaslanmıştır. Anahtar Kelimeler: Atmosferik çökelme, Kuru çökelme, Islak çökelme, Toplam çökelme. ABSTRACT: The atmospheric deposition is defined as the turning back of pollutants to the earth, emitted either from natural or anthropogenic sources, after the some transformation stages of pollutants in the atmosphere. Because the atmospheric deposition (wet and dry deposition) damages water, plants, soil, historical and other structures, it is one of the popular subject to study in recent years. However, it is difficult to study the determination of atmospheric deposition because it has a lot of various and changeable parameters. So, there is a need for various systems and surfaces for sampling. As wet deposition can be sampled by manual and automatic systems, the different developed sampling surfaces which minimize the effect of various topographic and meteorological conditions are used to sample dry deposition. Studies show that sampling with water surfaces is more suitable to collect both dry and bulk deposition. In this study, atmospheric deposition and its determination methods were explained and sampling surfaces that were developed to collect deposition of different air pollutants compared each other. Key words: Atmospheric deposition, Dry deposition, Wet deposition, Bulk deposition.

31-39

Authors: Uğur PAMUKOĞLU, Cevdet GÖLOĞLU

ÖZET: Endüstride kullanılan ürünler üzerinde yer alan değişik delik tiplerinin üretim işlemleri için, üretim yöntemi seçimi, seçilen kesicilere göre işlem sıralarının belirlenmesi, işlem zamanlarının ve maliyetlerinin hesaplanmasını ve elde edilebilecek tüm olası işlem çeşitleri içinden en uygun maliyetli işlemi seçerek öneren bir bilgi tabanlı sistem geliştirilmiştir. Sistem, imal edilecek parçaların işlem süreçleri ve maliyetleri hakkında bilgi vermekte ve özellikle çabuk maliyet tespiti için kullanılabilmektedir. Bunun yanı sıra yeterli üretim bilgisine sahip olmayan elemanların kalifiye olarak yararlanılmalarına kolaylık sağlayabilecektir. Anahtar Kelimeler: İşlem planlaması, Delik işlemleri, Bilgi tabanlı sistemler. ABSTRACT: A knowledge based system for manufacturing of various hole making processes has been developed. In the system, selection of machining methods, determination of sequences based on cutting tools for each process, determination of process time and cost analysis have been conducted. In the procedure, all available processes have been taken in to account regarding their costs and the most suitable in cost was chosen. The system generated helps facilitate determination of process time and the costs of features to be manufactured. It is especially useful for quick cost estimation. In addition to these, the system helps people who are naïve in manufacturing operations so that people could be used for the related manufacturing stages. Key words: Process planning, Hole making processes, Knowledge- based systems.

51-55

Authors: Can ÇINAR

ÖZET: Bu çalışmada, imal edilen hava şarjlı, küçük güçlü ? tipi bir Stirling motoru deneysel olarak incelenmiştir. Motor 800, 900 ve 1000 °C olmak üzere 3 farklı sıcak kaynak sıcaklığında, 1, 1.5, 2, 2.5, 3 ve 3.5 bar şarj basınçlarda test edilmiştir. Deneylerde motor gücünün, motor devri, şarj basıncı ve sıcak kaynak sıcaklığı ile değişimi iki farklı ısı transferi yüzey alanı için incelenmiştir. Maksimum çıkış gücü 1000 °C sıcak kaynak sıcaklığında, 3 bar şarj basıncında 441 dev./dak ve 58 W olarak elde edilmiştir. Yüksüz motor devri 846 1/min olarak ölçülmüştür. Anahtar Kelimeler: Stirling motoru, Dıştan ısı vermeli motor, Performans. ABSTRACT: In this study, an air charged, low powered manufactured ? type Stirling engine was investigated experimentally. Tests were conducted at 800, 900 and 1000 °C hot source temperatures, 1, 1.5, 2, 2.5, 3, 3.5 bars air charge pressure. The variation of engine power depending on the charge pressure and hot source temperature for two different heat transfer area was investigated experimentally. Maximum output power was obtained at 1000 °C and 3 bars charge pressure as 58 W at 441 rpm. Engine speed was reached at 846 rpm without load. Key words: Stirling engine, Externally heated engine, Performance.

67-71

Authors: Mehmet ÖZKAYMAK, Yakup ULUSOY

ÖZET: Alternatif enerji kaynaklarından birisi olan güneş enerjisini, ekonomik yönden ucuz ve yüksek verimli enerji olarak toplama ve depolama sistemlerinden birisi de güneş havuzlarıdır. Yapılan bu çalışmada, güneş havuzunda, farklı konsantrasyonlara sahip Na2CO3 – H2O (sodyum karbonat-su) çözeltisinin doğal ortamda ısı depolama performansı deneysel olarak incelenmiştir. Deney tesisatı, Z.K.Ü Karabük Teknik Eğitim Fakültesi’nde kurularak farklı yoğunluklara sahip 5 ayrı deney yapılıp güneş havuzundaki sıcaklık ve yoğunluk değişimleri grafikler halinde sunulmuştur. Yapılan deneylerde güneş havuzunun tabanı ile yüzey arasındaki sıcaklık farkı maksimum 21 °C ve alt taşınım bölgesinde (ATB) en yüksek sıcaklık 49 °C elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Güneş havuzu, Alternatif enerji kaynakları. ABSTRACT: The solar energy, one of the alternative energy sources, can be economically and cheaply and efficiently collected with solar ponds. In this study, varying concentrations of sodium carbonate dilution in the solar pond in terms of heat storage performance has been examined. Experiment apparatus has been located Zonguldak Karaelmas University Karabük Technical Education Faculty. Five experiments with different density levels have been done and the changes in the temperature and density have been presented graphically within the solar pond. The experiments show that the temperature difference between the bottom and top level of solar pond is max. 21 °C and the highest temperature in lower convective zone (LCZ) has been measured as 49 °C. Key words: Solar pond, Alternative energy resources.

81-86

Authors: Ümran ESENDEMİR

ÖZET: Bu çalışmada, orta noktasından P yüküne maruz her iki tarafından desteklenmiş metal matriksli kompozit bir kiriş için analitik olarak elastik gerilme analizi yapılmıştır. Bu çalışma için malzeme olarak paslanmaz çelik takviyeli alüminyum matriksli kompozit kullanılmıştır. ?=0°, 30°, 45°, 60° ve 90° oryantasyon açıları için akma noktaları hesaplanmıştır. Akma teorisi olarak Tsai-Hill teorisi kullanılmıştır. Çözüm sonucunda kirişin x koordinatına göre ?x ve xy? elastik gerilmeleri elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Metal matriks, Kompozit kiriş, Analitik çözüm. ABSTRACT: In this study, an elastic stress analysis is presented for a metal matrix composite beam of arbitrary orientation supported from two ends acted upon with a force at the mid point. A composite consisting of stainless-steel reinforced aluminium is used for this work. Yield points are calculated for 0°, 30°, 45°, 60° and 90° orientation angles. The Tsai-Hill theory is used as a yield criterion. ?x and xy ? elastic stresses is obtained according to the x coordinates of the beam. Key words: Metal matrix, Composite beam, Analytical solution.

95-99

Authors: Kanat Burak BOZDOĞAN, Erkan KAYA

ÖZET: Bu makalede taşıyıcı sistemi perde çerçevelerden oluşan yapıların periyotlarının tayini için kullanılan sürekli sistem hesap modelinin kesin yöntemlere yakınsaklığı araştırılmıştır. Çalışmada orijinal olarak periyotların bulunmasında kullanılan periyot parametresinin tayini için sayısal çözümleme yardımıyla oluşturulmuş olan bir tablo sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Perde – çerçeve, Sürekli sistem, Periyot, Periyot parametresi. ABSTRACT: In this paper accuracy of continuum system calculation model with exact methods for determination of periods of shear wall structures is investigated. A table using numeric analysis for determination of used period parameters to find periods originally in this study is presented. Key words: Shear wall, Continuum system, Period, Period parameter.

111-117

Authors: Meltem SERDAROĞLU, Gülen YILDIZTURP

ÖZET: Karkas kompozisyonunun ve et kalitesinin değerlendirilmesinde yıllardır çok sayıda ve çeşitli teknikler kullanılmıştır. Mevcut tekniklerden endüstrinin ihtiyaçlarını karşılayanlar çok az sayıdadır. En fazla umut veren teknikler, canlı hayvanın ve tüm karkasın tekstürünün değerlendirilmesinde kullanılan ultrasonik ölçümler ve parça etler için kullanılan image proses ve NIR spektroskopisidir. Bu makalede, adı geçen tekniklerin yanısıra, elektronik burun ve NMR teknikleri de değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Et, Ultrason, Image proses, NIR, Elektronik burun, NMR. ABSTRACT: Over the years, numerous and varied techniques have been used for evaluation of meat quality and carcass composition. Very few existing assessment techniques meet industrial requirements, the most promising being cited as ultrasonic measurements for assessment of potential texture on live animals and whole carcasses and image processing and NIR spectroscopy of meat joints and cuts. In this article besides these techniques, electronic nose and NMR techniques are reviewed. Key words: Meat, Ultrasound, Image process, NIR, Electronic nose, NMR.

127-135

Authors: Tahsin BAŞARAN, Serhan KÜÇÜKA

ÖZET: Bu çalışmada, dikdörtgen formdaki kapalı döngü bir termosifon üzerine, parametrik bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Termosifon döngünün düşeyde olan ısıtma ve soğutma bölgelerinde, sabit yüzey sıcaklığı sınır koşulu kullanılarak; iki-boyutlu sayısal çözümleme yapılmıştır. Sayısal sonuçlar, laminer akış kabulü ile ve süreklilik, momentum ve enerji denklemlerinin SIMPLEX algoritması ile çözümlenmesiyle elde edilmiştir. Kullanılan parametreler, Prandtl sayısı, Grashof sayısı ve ısıtma ile soğutma bölgelerinin orta noktalarıarasındaki yükseklik farkının boru iç çapına bölünmesiyle elde edilen H/D’dir. Ayrıca, bir termosifon döngüsü için Nusselt sayısı tanımlanmış ve aktarılan ısının Grashof ve Prandtl sayılarına bağlı olarak değişimini veren bir bağıntı geliştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Termosifon, Kapalı döngü, Doğal taşınım döngüsü, SIMPLEX algoritması. ABSTARCT: In this study, closed loop rectangular thermosyphon was studied parametrically. Two-dimensional numerical model was solved using uniform surface temperature boundary condition in the vertical heated and cooled sections of the thermosyphon loop. In two-dimensional model, results for laminar flow case were obtained by solving the momentum and the energy equations through the SIMPLEX Algorithm. Used parameters are Prandtl numbers, Grashof numbers and H/D which is obtained from the elevation difference between the mid-point of heated and cooled sections divided by inside diameter of the thermosyphon pipe. In addition, a correlation for the Nusselt number of the thermosyphon loop was developed. The dependence of this correlation on Grashof and Prandtl numbers was determined. Key words: Thermosyphon, Closed loop, Natural circulation loop, SIMPLEX Algorithm.

145-149

Authors: Cahit Tağı ÇELİK

ÖZET: Yer kabuğu hareketlerinin izlenmesi, jeodezide deformasyon ölçüleri ve irdelenmeleri kapsamında incelenmektedir. Yer kabuğu hareketlerinin izlenmesinde iki epoktan çok ölçüler yapılacaksa, Plaka Tektoniği teorisine göre istasyonlar bir epoktan diğerine rasgele hareket etmemekte olup, Kalman Filtre tekniğinin kullanılması uygun olabilir. Ancak yer kabuğundaki ani hareketler özellikle depremler oldukça kısa sürede hızlı hareket ederek, yer kabuğunda büyük yer değiştirmelere sebep olabilir. Böyle bir etki Kalman Filtre tekniği kullanıldığında, ilgili epoktan itibaren çok sayıda epokun sonuçlarını büyük ölçülerde etkileyebilir. Bu makalede, yukarıdaki etkiyi elimine etmek için kullanılan iki yöntem karşılaştırılmıştır. Bu yöntemler, Hafızayı Zayıflatma yöntemi ve bilinmeyen bir bias(yanlı değer) için Adaptiv Kalman Filtre yöntemleridir. Anahtar Kelimeler: Yer kabuğu hareketleri, GPS(Global Positioning System), Kalman filtre, Adaptiv kalman filtre. ABSTRACT: Monitoring the Crustal Movement in Geodesy is performed by the deformation survey and analysis. If monitoring the crustal movements involves more than two epochs of survey campaign then from the plate tectonic theory, stations do not move randomly from one epoch to the other, therefore Kalman Filter may be suitable to use. However, if sudden movements happened in the crust in particular earthquake happened, the crust moves very fast in a very short period of time. When Kalman Filter used for monitoring these movements, from associated epoch, for a number of epochs the results may be biased. In the paper, comparison of two methods for elimination of the above mentioned biases have been performed. These methods are Fading Memory Filter and Adaptive Kalman Filter for an unknown bias. Key words: Crustal movements, GPS, Kalman filter, Adaptive kalman filter.

289-298

Authors: Necmi YARBAŞI, M. Salih BAYRAKTUTAN, Azer KADİROV

ÖZET: Erzurum ikinci derece deprem bölgesinde yer alması ve şehrin büyük bölümünün aktif faylar tarafından kesilen alüvyon yelpazeler üzerinde gelişmiş olması nedeniyle, deprem tehlikesi ile karşı karşıyadır. Bu çalışma ile olasıbüyük bir depremde hasarın en aza indirilmesi amaçlanmıştır. İnceleme alanında zemin türü, iç yapısı, fiziksel ve mekanik özellikleri farklı dokuz geoteknik birim haritalanmıştır. Her birimden alınan örneklerde granülometri, kıvam limitleri, geçirgenlik, kompaksiyon ve kesme dayanımı gibi testler uygulanmıştır. Mekanik verilere ek olarak üç büyük zemin türünün jeolojik özellikleri, çökelim birimlerinin düşey ve yataydaki değişimleri incelenmiştir. Jeo-Mühendislik özelliklerin dağılımına bağlı olarak sahanın sığ geoteknik haritası hazırlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Jeoloji, Geoteknik harita, Fiziksel ve mekanik özellikler. ABSTRACT: Erzurum is under seismic hazard, due to its location on the second-degree seismic zone and development of the city on alluvial fan deposits, which are cut and deformed by active faults. This work is performed to minimise the seismic hazard by a major possible earthquake. Nine geotechnical units have been identified each with different kinds of soil, geological structure, physical and mechanical properties. Samples collected from various points in each unit are tested for granulometry, atterberg limits, permeability, compaction and shear strength. In addition to the mechanical properties; geological features, vertical and lateral variations in physical properties of the depositional units are investigated. Shallow geotechnical zoning map of the research area was prepared depending on the geo-engineering properties. Key words: Geology, Geotechnical map, Physical and mechanical properties.

305-311

Authors: Mustafa KARAŞAHİN, Serdal TERZİ

ÖZET: Çalışmada, Isparta-Antalya karayolu üzerinde 1996-1999 yılları arasında meydana gelen trafik kaza raporlarıteker teker incelenerek MS Excel programında veri tabanı oluşturulmuştur. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS), coğrafi koordinatlara gereksinim duyduğundan, her kaza noktasında GPS ölçümleri gerçekleştirilmiştir. ArcView programı kullanılarak, coğrafi koordinatlar ile veri tabanı birbiri ile ilişkilendirilmiştir. Yapılan sorgulama sonunda trafik kazalarının büyük çoğunluğunun yolun alinyiman kesimlerinde meydana geldiği, gündüz ve açık havalarda trafik kazalarının daha sık meydana geldiği görülmüştür. Ayrıca, özellikle ölümlü kazaların Antalya sınırında yoğunlaştığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kara nokta analizi, Coğrafi bilgi sistemleri, Global konum belirleme sistemi. ABSTRACT: In the study, a database was developed for traffic accident records of Isparta-Antalya national road between 1996 and 1999 using MS Excel software. Since Geographic Information Systems (GIS) requires spatial coordinates, GPS measurements were carried out on each traffic accident site. A relation was then developed between spatial coordinates and database using ArcView software. After query it was seen that traffic accidents often occurred in the tangent sections of roads and daytime and clear weather conditions. Apart from this, it was seen that fatality accidents became heavily dense around Antalya border. Key words: Hazardous Locations, Geographic Information Systems, Global Positioning Systems.

319-326

Authors: Hamit SARUHAN

ÖZET: Bu makale rotor-rulman sistemlerinin analizi ve optimizasyonunu göz önüne alarak yazarın çalışmaları ile birlikte literatürden kısa bir bilgi sunumu mahiyetinde bir çalışmadır. Çalışmayla, rotor-rulman sistemlerinin optimizasyonu alanında çalışmak isteyen tasarımcıya bir motivasyon ve fikir verme amaç edinilmiştir. Çalışmada genetik algoritmalar methoduyla elde edilen sonuçlar numeric metodla elde edilen sonuçlarla kıyas edilerek genetik algoritmaların kabiliyeti gösterilmiştir. Genetik algoritmalar tabii seleksiyon (seçim) tekniğini kullanarak tanımlanan sınırlar içinde tarama yapan ve genetik fikrine dayalı uygun araştırma teknikleridirler. Günümüzde genetik algoritmalar bir çok alanda kullanılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Rotor, Rulman, Optimizasyon, Genetik algoritmalar. ABSTRACT: This paper presents a brief study of the information from the published literature and author’s works regarding rotor-bearing systems analysis with respect to optimization. The main goal of this work is to motivate and give an idea to designers who are willing to deal with optimization of rotor-bearing sytems. The results obtained and presented in this study are to provide a comparison with numerical optimum design methods such as gradientbased method, and to show the potential of genetic algorithms in optimization of rotor-bearing systems. Genetic algorithms have been used as optimization problem solving techniques. They are parameter search procedures based on the idea of natural selection and genetics. These robust methods have increasingly recognized and applied in many applications. Key words: Rotor, Bearing, Optimization, Genetic algorithms.

333-341

Authors: K. Turgut GÜRSEL, Aydın KATIRCIOĞLU

ÖZET: Gelişen teknolojiye karşın, bedensel engelli insanların sosyal ve ekonomik yaşama katılımları binaların, çevre düzenlemelerinin ve özellikle de toplu ulaşım araçlarının elverişsizliği nedeniyle istenilen hızla gelişememektedir. Konu ile ilgili çalışmaların azlığı nedeniyle, bu çalışma kapsamında bedensel engellilerin arabalarını, standart bir belediye otobüsünde sınırlı değişiklikler yaparak, hidrolik bir sistemle yerden otobüs zemini seviyesine kaldıran ve bu seviyeden tekrar yer düzlemine indiren bir asansör sistemi tasarlanmıştır. Proje oluşturulurken ilk önce standart bir belediye otobüsünün orta kapı boyutlarına göre genel bir konstrüksiyon tasarlanmıştır. Mekanizmaların boyutları belirlendikten sonra, kaldırma sistemi olarak platformu, engelliyi ve arabasını rahatça kaldırabilecek hidrolik bir devre oluşturulmuştur. Daha sonra sistemi oluşturan elemanların konstrüksiyonları kesinleştirilmiş ve bunların mukavemet hesapları yapılarak sistemin tasarımı tamamlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Engelli, Asansör, Tasarım, Mukavemet analizi, Şehiriçi otobüsü. ABSTRACT: Although the technological developments, the handicappeds do not take part sufficiently in the social and economic life, because buildings, road construction features and means of the transport are not suitable for them. In this study, a lift for handicappeds was designed, that is supposed to be installed to the middle door of city buses. The lift, whose installation should require a few changes at the bus, is driven by a hydraulic system from the street to the level of the bus floor and vice-versa. In the work, at first a construction was developed in accordance with the dimensions of the middle door of a city bus. After determining of dimensions of all elements, a hydraulic mechanism was constructed, that raises the handicapped, its wheelchair and the platform. Furthermore the construction of the elements of the system were determined, and its proofs of strength analysis were indicated Key words: The handicapped, Lift, Design, Strength analysis, City bus.

349-356

Authors: Mahmut ÖZER

ÖZET: Bu makalede, iyonik kanal aktivasyon ve inaktivasyon kapılarının dinamik davranışı için yol ihtimaliyet yöntemine dayalı olarak elde edilen alternatif denklemler sunulmaktadır. Gerilim-kapılı iyonik kanalın dinamik davranışı, geleneksel Hodgkin-Huxley (H-H) matematiksel biçimciliği ile modellenmektedir. Bu modelde kanal iletkenliği, aktivasyon ve inaktivasyon kapılarına göre tanımlanmaktadır. Aktivasyon ve inaktivasyon kapılarının dinamiği, kapı değişkenine ve membran potansiyeline bağlı birinci dereceden diferansiyel denklemlerle modellenmektedir. Bu çalışmada sunulan yeni yaklaşımda, aktivasyon ve inaktivasyon kapısının dinamik davranışı, istatistik fizikte yaygın olarak kullanılan yol ihtimaliyet yöntemi kullanılarak iç enerji ve membran potansiyeline bağlı birinci dereceden diferansiyel denklemlerle modellenmektedir. Yeni model, H-H modelinde açıkça kullanılan zaman sabiti ve sürekli-hal değerlerini de gerektirmemektedir. Sayısal sonuçlar önerilen yöntemin geçerliliğini göstermektedir. Anahtar Kelimeler: İyon kanalı, Aktivasyon, İnaktivasyon, Yol ihtimaliyet yöntemi. ABSTRACT: In this paper, alternative equations for dynamics of ionic channel activation and inactivation gates are proposed based on the path probability method. Dynamic behavior of a voltage-gated ionic channel is modeled by the conventional Hodgkin-Huxley (H-H) mathematical formalism. In that model, conductance of the channel is defined in terms of activation and inactivation gates. Dynamics of the activation and inactivation gates is modeled by first-order differential equations dependent on the gate variable and the membrane potential. In the new approach proposed in this study, dynamic behavior of activation and inactivation gates is modeled by a firstorder differential equation dependent on internal energy and membrane potential by using the path probability method which is widely used in statistical physics. The new model doesn’t require the time constant and steadystate values which are used explicitly in the H-H model. The numerical results show validity of the proposed method. Key words: Ionic channel, Activation, Inactivation, Path probability method.

369-377

Authors: Ömer KAYNAKLI, Recep YAMANKARADENİZ

ÖZET: Bu çalışmada, insan vücudunun çeşitli kısımlarından olan ısı kayıpları, üretilen ter miktarı ve buna bağlı olarak deri ıslaklıkları belirlenmiş ve bunların ısıl konfor şartlarına etkisi incelenmiştir. Vücut üzerindeki hava hızlarının ve giyilen giysilerin ısıl ve buharlaşma dirençlerinin farklılığı göz önünde bulundurularak 16 alt kısma ayrılan insan vücudunun her bir kısmının çevreyle olan ısı ve kütle transferinin simülasyonu yapılmıştır. Kurulan modelin geçerliliği deneysel bir çalışmanın sonuçlarıyla karşılaştırılarak ortaya konduktan sonra ısı transfer katsayısı, duyulur ve gizli ısı kayıpları, deri ıslaklığı ve tahmini memnuniyetsizlik oranı PPD’nin değişimi, farklı hava hızı, sıcaklığı ve giysi grupları için incelenmiştir. Sonuç olarak, hava hızları arttıkça vücut üzerindeki ortalama deri ıslaklıkları azalmaktadır ve ısı transfer katsayıları hava hızı ile arttığından vücuttan çevreye olan duyulur ve gizli ısı kayıpları artmaktadır. Ancak duyulur ısı kaybındaki artış gizli ısı kaybına göre daha fazla olmaktadır. Hava hızlarından en çok etkilenen parametre ise PPD indeksi olmuştur. Anahtar Kelimeler: Otomobil, Isıl konfor, Hava hızı. ABSTRACT: In this study, heat loss from various parts of human body, generated sweat mass and skin wetness depends on this are determined and their effect on thermal comfort are investigated. In the model human body is examined as divided into 16 parts and heat and mass transfer from each parts is simulated, as air flow velocity over the surface and thermal and evaporation resistance of clothing are accounted for the model. After checking the validity of the model (in comparison with results as an experimental study) heat transfer coefficients, sensible and latent heat loss, skin wetness and variations of predicted percentage of dissatisfied (PPD) are investigated for various air velocities, air temperatures and clothing groups. It is included that, average skin wetness decreases with increasing air velocity and sensible and latent heat losses increase due to the increase in heat transfer coefficient with increasing air velocity. However increase in sensible heat loss is more than latent heat loss. The most sensitive parameter to the air velocity is PPD. Key words: Automobile, Thermal comfort, Air velocity.

387-392

Authors: Uğur YÜCEL

ÖZET: Endüstrideki çeşitli uygulamalarda yüksek hızının yanısıra güvenli olarak çalışan dönen rotorlu makinaya ihtiyaç vardır. Bu tür bir makinayı elde etmedeki anahtar faktörün rotor-yatak sisteminin dinamik tepkisini ve kararlılığını doğru tahmin edebilme olduğu geçerliliğini korumaktadır. Bu makale basit analitik modellerle rotor dinamiği kavramının doğasını tanıştırmakta ve açıklamaktadır. İki ucundan sabit yataklarla desteklenen en basit rotor modeli ile başlanarak, daha gerçekçi ve daha detaylı durumlar esnek yatak etkileri de katılarak ele alınmıştır. Bu olguların bilinmesi gerçek turbomakinaların rotorlarını temsil eden karmaşık modellerin davranışını anlamada esastır. Anahtar Kelimeler: Kararlılık, Rotor-Yatak, Rotor dinamiği, Turbomakinalar. ABSTRACT: In various industrial applications there is a need for higher speed, yet reliably operating rotating machinery. A key factor in achieving this type of machinery continues to be the ability to accurately predict the dynamic response and stability of a rotor-bearing system. This paper introduces and explains the nature of rotordynamic phenomena from comparatively simple analytic models. Starting with the most simple rotor model that is supported in two rigid bearings at its ends, the more realistic and more involved cases are considered by incorporating the effects of flexible bearings. Knowledge of these phenomena is fundamental to an understanding of the behavior of complex models, which corresponds to the real rotors of turbomachines. Key words: Stability, Rotor-Bearing, Rotordynamics, Turbomachines.

403-410

Authors: Tahsin BAŞARAN, Serhan KÜÇÜKA

ÖZET: Bu çalışmada, dikdörtgen formdaki kapalı döngü bir termosifon üzerine, analitik, sayısal ve deneysel bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Termosifon döngünün düşeyde olan ısıtma ve soğutma bölgelerinde, sabit yüzey sıcaklığı sınır koşulu kullanılarak, dairesel borudaki tam gelişmiş laminer akış için, bir-boyutlu analitik ve iki-boyutlu sayısal çözümleme yapılmıştır. Isı transfer bölgelerinde sabit yüzey sıcaklığı kabulü ile elde edilen bir-boyutlu analitik yaklaşımın, akışı ve ısı transferini belirlemedeki yetersizliği gösterilmiştir. İki-boyutlu yaklaşımda ise, sayısal modelden elde edilen ısı transfer miktarı, akışkan hızı ve sıcaklığı, Reynolds sayısının 310’a kadar olduğu deneysel çalışmalardan elde edilen sonuçlarla uyumludur. Buna karşılık, bu değerin üzerindeki Reynolds sayılarında; deneysel çalışmalar ile sayısal modelden elde edilen sonuçlar; akış içindeki türbülans etkilerinden dolayı, akış hızını ve sıcaklığını belirlemede yeterli değildir. Fakat, sistemde taşınan ısının hesaplanmasında; ikiboyutlu model, sayısal sonuçlarla yeterince uyumludur. Anahtar Kelimeler: Termosifon, Kapalı döngü, Doğal taşınım döngüsü, SIMPLEX algoritması. ABSTRACT: In this study, closed loop rectangular thermosyphon was studied using an analytical, numerical and experimental techniques. One-dimensional analytical and two-dimensional numerical models were solved using uniform surface temperature boundary condition in the vertical heating and cooling sections of the thermosyphon loop for fully developed laminar flow in circular tube. It was shown that the one-dimensional model was inappropriate for estimating the heat transfer and the flow characteristics of the loop at the uniform surface temperature. However, two-dimensional numerical model provides results which are in good agreement with experiments for Reynolds numbers up to 310. At higher values of Reynolds numbers, due to turbulent distortion of the flow, a discrepancy in the calculated and measured velocity as well as temperature values was noted. In calculating the heat transfer rate, however, the two-dimensional model provides meaningful results. Key words: Thermosyphon, Closed loop, Natural circulation loop, SIMPLEX algorithm.

419-426

Authors: Turgay ÇOŞGUN

ÖZET: Bu çalışmada, yapı sistemlerinin; artan yükler altında ikinci mertebe etkileri göz önüne alarak hesaplanması için bir ardışık yaklaşım yöntemi geliştirilmiştir. Geliştirilen ardışık yaklaşım yönteminde, yapı sistemini oluşturan çubuk elemanlarının eksenel kuvvetleri başlangıçta bilinmemesi nedeni ile sistem lineer elastik olarak çözülmektedir. Çözüm ile bulunan normal kuvvetler kullanılarak çubuk rijitlik matrisleri ? fonksiyonları yardımıyla yeniden oluşturulmakta ve yapı tekrar çözülerek çubuk uç kuvvetleri hesaplanmaktadır. Böylece yapı sisteminin çözümünde II. mertebe etkileri hesaba katılabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Stabilite fonksiyonları, Rijitlik matrisi, Eksenel kuvvet, Uzay çerçeveler. ABSTRACT: In this study, a method which analyses structures under increasing loads and second-order theory of structural systems is developed. The displacement method used for programming considers the effects of axial loads on stiffness of the structural elements by using stability functions. At the first stage of the analysis, it is assumed that the frame is completely elastic and the stifness matrix of the frame is determined by taking the axial loads on the element as zero. The iterative analysis, which are carried out under increasing loads will continue until the difference between two successive sets of axial loads is smaller than a specific tolerance. Key words: Stability functions, Stiffness matrix, Axial load, Space frame.