Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

167-176

Authors: Banihan GÜNAY

ÖZET: olağı kavramı ve trafik akım denge koşulları kısaca ele alınıp incelenmiştir. Kitleye (örneğin tüm yolağına) Sistem Optimumu yaklaşımının kullanılması ile bazı yararların kazandırılıp kazandırılmayacağı, İstanbul yolağı üzerindeki gerçek veriler kullanılarak irdelenmiştir. Sistemi optimize eden simulasyon, Kullanıcı Dengesi atamasının sonuçlarına nazaran, Boğazici Köprüsü üzerindeki kuyruklanma sürelerinde %12’lik bir düşüş, ortalama araç hızlarında %16’lık bir artış ve ayrıca toplam sistem yolculuk sürelerinde ise yaklaşık %4’lük bir azalma vermiştir. Anahtar Kelimeler: Kullanıcı dengesi, Sistem optimumu, Trafik ataması. ABSTRACT: The concept of road networks and traffic flow equilibrium conditions are briefly reviewed and discussed. In order to see whether some benefits for the society (e.g. whole network) by employing a System Optimum assignment approach can be achieved or not, an assessment study was carried out on the Ystanbul road network using the actual data gathered. As a result of the system optimising simulation, queuing times on the Bosphorus Bridge dropped by 12% and speed of an average car increased by 16%, compared to the results produced by the User Equilibrium assignment. Besides, the total system journey time was also reduced by about 4%. Key words: User equilibrium, System optimum, Traffic assignment.

185-192

Authors: R. Tuğrul OĞULATA, Füsun DOBA

ÖZET: Bu çalışmada atık ısı geri kazanım sistemlerinde verimli kullanımları nedeniyle, çapraz akımlı levhalı tip ısı değiştirgeci araştırılmıştır. Bu amaçla bir ısı geri kazanım sistemi geliştirilmiş ve laboratuvar şartlarında imal edilmiştir. İmal edilen ısı değiştirgeci uygun bir deney düzeneği ile test edilmiş ve sıcaklık, hava hızı ve sistemdeki basınç kayıpları ölçülmüş, sistemin etkinliği belirlenmiştir. Ayrıca tasarım esnasında ısı değiştirgecinin tersinmezliği de gözönünde tutulmuştur. Bunun için Termodinamiğin II. kanununa göre; çapraz akımlı ısı değiştirgecinde, minimum entropi üretim birimi analiz edilmiştir. Minimum entropi üretim birimi; optimum akış yolu uzunluğu, boyutsuz kütle hızı ve boyutsuz ısı transfer alanı gibi parametrelere bağlıdır. Entropi üretim biriminin bu parametrelerle değişimleri incelenerek, grafikleri yorumlarıyla sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Çapraz akımlı ısı değiştirgeci, Entropi üretimi, İkinci kanun analizi. ABSTRACT: In this study, cross-flow plate type heat exchanger has been investigated because of its effective use in waste heat recovery systems. For this purpose, a heat regain system has been investigated and manufactured in laboratory conditions. Manufactured heat exchanger has been tested with an applicable experimental set up and temperatures, velocity of the air and the pressure losses occuring in the system have been measured and the efficiency of the system has been determined. The irreversibility of heat exchanger has been taken into consideration while the design of heat exchanger is being performed. So minimum entropy generation number has been analysied with respect to second law of thermodynamics in cross-flow heat exchanger. The minimum entropy generation number depends on parameters called optimum flow path length, dimensionless mass velocity and dimensionless heat transfer area. Variations of entropy generation number with these parameters have been analysied and introduced their graphics with their comments. Key words: Cross-flow heat exchanger, Entropy generation, Second law analysis.

201-205

Authors: Metin SALTIK, Mustafa KURT, Mehmet KAYMAK

ÖZET: Klasik elektromagnetik teoriye göre, ivmelendirilmiş bir yük veya yük sistemi elektromagnetik radyasyon yayar. Bir radyo vericisinin antenindeki yükler anten boyunca ivmelendirilerek, antenin bulunduğu ortamda, ışık hızıyla yayılan elektromagnetik radyasyon elde edilmektedir ve bugünkü radyo vericilerinn hepsi bu prensibe göre çalışmaktadır. Bu çalışmada ivmelendirilmiş yük sistemlerinin radyasyon yayma ilkeleriyle, ivmelendirilmiş madde sistemleri arasında bir benzetme yapılarak, gravitasyona neden olan sistemler araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Gravitasyon, Magnetik dipol, Kütle dipolü, İkili yıldızlar, Kuadripol. ABSTRACT: According to classical electromagnetic theory, an accelerated charge or system of charges radiates electromagnetic waves. In a radio transmitter antenna charges are accelerated along the antenna and release electromagnetic waves, which is radiated at the velocity of light in the surrounding medium. All of the radio transmitters work on this principle today. In this study an analogy is established between the principles by which accelerated charge systems markes radiation and the accelerated mass system, and the systems cousing gravitational radiation are investigated. Key words: Gravitation, Magnetic dipol, Mass dipol, Binary stars, Quadripole.

215-219

Authors: Mehmet ALPASLAN, Süleyman TABAN, Ali İNAL, A. Cihat KÜTÜK, İbrahim ERDAL

ÖZET: Sera koşullarında perlitte Ruakura besin çözeltisiyle yetiştirilen buğday (Triticum aestivum L.) bitkisine, artan düzeylerde uygulanan bor ile azotun, bitkinin gelişmesi ile bor, azot ve nitrat kapsamları üzerine etkileri araştırılmıştır. Ruakura besin çözeltisine bor, borik asitten (H3 BO3) sırasıyla 0.01, 0.1, 1.0 ve 10.0 µg B/ml, azot ise amonyum nitrattan (NH4 NO3) sırasıyla 25, 100, 200 ve 400 µg N/ml düzeylerinde uygulanmıştır. Artan miktarlarda uygulanan bor, buğday bitkisinin kuru madde miktarını ve nitrat kapsamını azaltırken, bor kapsamını artırmıştır. Azot uygulaması ise deneme bitkisinin kuru madde miktarını, azot ve nitrat kapsamlarını artırırken, bor kapsamını azaltmıştır. Bor ve azotun bu etkileri istatistiki yönden önemli olmuştur (P<0.01). Yüksek dozlarda azot uygulaması bitkide bor toksisitesini hafifletmiştir. Düşük bor düzeylerinde ise bitkide nitrat biriktiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Buğday (Triticum aestivum L.), Bor, Azot, Nitrat. ABSTRACT: The effects of boron applied 0.01, 0.1, 1.0, and 10.0 µg B/ml levels as boric acid (H3 BO3), and nitrogen applied 25, 100, 200, and 400 µg N/ml as ammonium nitrate (NH4 NO3), respectively, on the amount of dry matter yield, and boron, nitrogen and nitrate contents of wheat (Triticum aestivum L.) grown in perlite medium with Ruakura nutrient solution under greenhouse conditions were investigated. Dry matter yield and nitrate contents of wheat were decreased and boron content was increased with increasing boron application. Controversially, application of nitrogen increased dry matter yield, nitrogen and nitrate contents of wheat, while decreases in boron contents. Those effects of boron and nitrogen were found to be statistically significant (P<0.01). It was determined that addition of high levels of nitrogen alleviated boron toxicity. Low-level boron application caused in nitrate accumulation in plants. Key words: Wheat (Triticum aestivum L.), Boron, Nitrogen, Nitrate.

227-236

Authors: Mehmet Emin AYDIN

ÖZET: Bu çalışmada yavaş kum filtrelerinin dizayn ve işletme parametreleri, giriş suyu kalitesi ile çıkış suyu kalitesi arasındaki bağıntıyı ifade eden bir regrasyon modeli geliştirmek amaçlanmıştır. Gerekli verileri sistematik ve karşılaştırılabilir şartlar için elde etmek üzere laboratuvar ölçeğinde üç yavaş kum filtresi yapılmıştır. Filtreler iki yılı aşkın bir zaman sürekli olarak çalıştırılmıştır. Her bir filtre değişik etkin dane çaplı kum yatağına sahiptir. Filtreler üç değişik sabit sıcaklıkta ve herbir sıcaklık için 0.1, 0.2, 0.3, 0.4 ve 0.5 m/h olmak üzere beş ayrı filtrasyon hızında çalıştırılmıştır. Filtrelere beslenen dere suyuna az miktarlarda çökelmiş atıksu karıştırılmıştır. Çalışma sırasında üç ayrı kum yatağına sahip filtrelerden elde edilen veriler kullanılarak giriş suyu kalitesi, arıtma hızı ve çalışma sıcaklıklarının filtre çıkış suyu kalitesine etkilerini ifade etmek üzere incelenen dört kalite parametresi için 72 regrasyon modeli geliştirilmiştir. Kum etkin dane çapı, arıtma hızı, yatak derinliği, sıcaklık ve giriş suyu kalitesinin filtre çıkış susyu kalitesine olan etkilerini ifade etmek üzere bir regrasyon modeli geliştirilmek istenmişse de verilerde görülen süreksizlik buna imkan vermemiştir. Ancak geliştirilen regrasyon modellerinden 9 tanesi yavaş kum filtrelerinin tasarımında kullanılabilir. İncelenen kalite parametrelerinin hepsindede bütün sıcaklık ve hızlarda etkin bir iyileşme görülmüştür ancak 5 o C deki yüksek arıtma hızlarında indikatör organizma giderimi relatif olarak düşmüştür. Etkin kum dane çapının filtre çıkış suyu kalitesine önemli bir etkisinin olmadığı gözlenmiştir. Yeni başlatılan yavaş kum filtrelerinin olgunlaşmasının bir hafta içerisinde tamamlandığı gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yavaş kum filtreler, Regrasyon modelleri, Kum yatağı özellikleri, Sıcaklık, Filtrasyon hızı. ABSTRACT: The aim of this research was to obtain a regression model that relates the design and operational parameters and inflow water quality for slow sand filters. Therefore, three laboratory scale slow sand filters with sands of different effective diameters were operated at three different temperatures and at five flow rates. Stream water was used as inflow. Small quantities of settled sewage were added to the feed water. From the data produced, 72 regression models were developed relating inflow water quality and treatment rate to effluent quality for each of four quality parameters, three sand sizes and three temperatures. Attempts to create more complex models linking sand size, treatment rate, bed depth, temperature, inflow quality and filtrate quality were not possible due to the discontinuities in the data. Nine of these simple models can be readily employed in the design of slow sand filters. Effective removal of all four quality parameters was achieved with all flow rates at 25 o C and 15 o C but a definite reduction in the removal of indicator organisms was recorded with the higher flow rates at 5 o C. No significant variation in effluent quality with sand size was recorded. Maturation of the new filters was apparently complete within a week. Key words: Slow sand filters, Regression models, Sand bed properties, Temperature, Filtration rates.

89-96

Authors: Mustafa TEMİZ

ÖZET: Çoklu kuantum çukurlu elektroapsorptiv self elektro-optik cihazlar optik anahtarlama ve hesaplamalarında kullanılması için yoğun bir şekilde araştırılmaktadır. Kuantum çukurlu yapılara sahip self elektro-optik cihazlar, galyum-arsenit/aliminyum galyum-arsenit elektronik devrelerine ait giriş ve çıkış işaretlerinin her ikisinin birden optik olarak elde edildiği yeni bir optoelektronik teknolojidir. Optik giriş ve çıkışlar kuantum çukurlu emme özelliklerine dayanır. Bu kuantum çukurlu yapılar, günümüzde yeni boyutlar meydana getirmekte olan GaAs/AlGaAs’li yarıiletken malzemelerle yapılan pek çok ince katmanlardan meydana gelir. İlk günlerden beri bu malzemelerin fiziğinde bulunan en önemli ilerleme şu anda GaAs teknolojisinin dayandığı farklı jonksiyonlu yapıların keşfidir. GaAs/AlGaAs’li yapılar kuantum çukurlu yapıları oluşturmak ve keza yarıiletken laser, dedektör ve optik dalga klavuzlarına ilişkin anahtarlar yapmak için yasak bant ve kırılma indisi ile ilgili bazı önemli avantajlar sunar. Anahtar Kelimeler: Galyum-Arsenit, Yasak bant, Kırılma indisi, Yarıiletken laser, Yarıiletken dedektör. ABSTRACT: Multiple quantum-well (MQW) electroabsorptive self electro optic-effect devices (SEEDs) are being extensively studied for use in optical switching and computing. The self electro-optic-effect devices which has quantum-well structures is a new optoelectronic technology with capability to obtain both optical inputs and outputs for Gallium-Arsenide/Aluminum Gallium-Arsenide (GaAs/AlGaAs) electronic circuits. The optical inputs and outputs are based on quantum-well absorptive properties. These quantum-well structures consist of many thin layers of semiconductors materials of GaAs/AlGaAs which have emerged some important directions recently. The most important advance in the physics of these materials since the early days has been invention of the heterojunction structures which is based at present on GaAs technology. GaAs/AlGaAs structures present some important advantages to relevant band gap and index of refraction which allow to form the quantum-well structures and also to make semiconductor lasers, dedectors and waveguide optical switches. Key words: Gallium-Arsenide, Band gap, Index of refraction, Semiconductor laser, Semiconductor dedector.

103-108

Authors: Celalettin Karaali, Ömer Yıldırım

ÖZET: GPS sisteminin jeodezik çalışmalarda kullanımı, gün geçtikçe yaygınlaşmakta ve bu sistem adım adım haritacılık sektöründe zirveye tırmanmaktadır. Faz ölçüleri kullanmak suretiyle mm mertebesinde duyarlık elde edilmesi, her türlü hava koşullarında gözlem yapılması, noktaların birbirlerini görme şartı olmaması ise tercih unsurunu artırmaktadır. Ayrıca, her geçen gün ölçü tekniklerinin geliştirilmesi, deformasyon ölçmeleri, fay hareketlerinin izlenmesi, duyarlı jeoid haritalarının çıkarılması, halihazır harita yapımı vb. çalışmalarda GPS’in kullanımını yaygınlaştırmıştır. Anahtar Kelimeler: Global konum belirleme sistemi, Jeodezi, Haritacılık. ABSTRACT: Use of GPS is becoming more widespread on surveying engineering. Especially, preference to GPS is increased by getting accuracy of order of milimeter, making observation on every weather forecast, without requiring intervisibility between station. Besides, developing new observation techniques and technologies in GPS increased its use in deformation easurements, monitoring crustal movements, mapping precise geoid maps, detail surveying, etc. Key words: Global positioning system, Geodesy.

117-121

Authors: Osman ELDOĞAN

ÖZET: Taşıt tasarımında öncelikle göz önünde bulundurulan konulardan biri emniyettir. Geniş manasıyla emniyet faktörü, otomobilin icadıyla birlikte gündeme gelmiştir. Saatte on kilometreden fazla olan hızlarda, ortaya dönme ve durma problemi çıkmaktadır. Dolayısıyla kaza olayı için dizaynın yanında, taşıtın normal fonksiyonları için de bu alanda uzun zamandır çalışılmaktadır. Bu çalışmada, taşıt tasarımındaki emniyetle ilgili bir takım gelişmeler üzerinde kısaca durulmuş, konu üzerine yapılan çalışmalar ve emniyet parametreleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Taşıt tasarımı, Emniyet, Trafik kazası. ABSTRACT: One of the primary conciderations in vehicle design is safety. Safety criteria in the broadest sense have been with the car from its inception. Once you are moving at more than ten kilometers per hour, the problems of turning and stopping become immediately apparent. Designing for accident avoidance, therefore, is in one sense merely an extension of designing for normal function, and improvements have been introduced in an ad hoc manner over many years in this area. This paper traces very briefly the evolution of some safety aspects of vehicle design. Some studies and safety parameters are introduced too. Key words: Vehicle design, Safety, Traffic accident.

129-134

Authors: Nurettin YAVUZ

ÖZET: Son yıllarda, metal tozlarının dinamik sıkıştırma metodlarına gösterilen ilgi, sıkıştırma özelliklerini iyileştirme ve sıkıştırılmış malzemelerin üretim hızlarını yükseltmeye olan ihtiyaçtan dolayı artmıştır. Bu makalede metal tozlarının dinamik ve patlamalı sıkıştırılmasının kısa bir özeti verildi. Sıkıştırma işleminin daha iyi anlaşılması, metal tozu sıkıştırma mekaniği ile birlikte sağlanmaya çalışıldı. Anahtar Kelimeler: Toz sıkıştırma. ABSTRACT: In recent years, interest in dynamic compaction methods of metal powders has increased due to the need to improve compaction properties and to increase production rates of compacts. In this paper, review of dynamic and explosive compaction of metal powders are given. An attempt is made to get a better understanding of the compaction process with the mechanicis of powder compaction. Key words: Powder compaction.

139-142

Authors: Abdullah BARAN, Gökhan ÇAYÇI

ÖZET: Bu araştırmada, Türkiye'nin 14 ayrı bölgesinden 0-20 cm, 20-40 cm ve 40-60 cm derinliklerden alınan peat örneklerinin ayrışma dereceleri, katyon değişim kapasiteleri (KDK) ve organik madde miktarları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Peat örneklerinin ayrışma derecesi ile KDK ve organik madde arasındaki ilişkilerin yanısıra, organik madde ile KDK arasındaki ilişki de belirlenmiştir. KDK ve organik madde miktarlarının artması ile ayrışmanın azaldığı, organik madde ile KDK arasında da pozitif bir ilişki olduğu yapılan istatistiksel analizlerle belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Peat, Ayrışma derecesi, Katyon değişim kapasitesi, Organik madde. ABSTRACT: In this research, degree of decomposition, cation exchange capacity (CEC) and organic matter relationships in peats of Turkey taken from 0-20 cm, 20-40 cm and 40-60 cm depths of 14 different regions were investigated. It was determined some correlations between decomposition degree and CEC, and also between organic matter and CEC. Decomposition increased as CEC and organic matter content increased, and organic matter affected CEC, positively. Those relationships were ascertained by statistical analyses. Key words: Peat, Degree of decomposition, Cation exchange capacity, Organic matter.

147-156

Authors: M. Kemâl YALINKILIÇ, Ergün BAYSAL, Zafer DEMİRCİ, Hüseyin PEKER

ÖZET: Bu çalışma, ülkemiz yaygın türlerinden sarıçam, kayın, ladin ve kızılağaç odunlarında, farklı kimyasal maddelerinin çeşitli çözeltileriyle emprenyesi sonucunda, emprenye koşulları sabit tutulduğunda sağlanacak net kuru emprenye maddesi tutunma oranlarının (retensiyon) belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, ağaç türlerinden ladinin organik çözücülü emprenye maddesi Vacsol ile yüksek retensiyon oranlarıyla emprenye edildiğini, diğer denenen emprenye maddelerinde ise en az retensiyonun sağlandığı ağaç türü olduğunu göstermiştir. Su itici maddeler (SİM)'den stiren+metilmetakrilat (70: 30) ile izosiyanat'ın ladin odununda diğer türlere eşdeğer retensiyon verdikleri, en yüksek retensiyon oranlarının tüm kimyasal maddeler için genel olarak kızılağaçta ortaya çıktığı, bunu kayın ve sarıçam odunlarının izlediği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bor, Odun, Odun koruma, Emprenye, Retensiyon. ABSTRACT: Retentions of preservative chemicals based on even dry weight of wood specimens of scots pine, beech, spruce and alder tree species were determined at the same levels of impregnation parameters according to ASTM D 1413-76. Results indicated that commercial organic solvent based Vacsol was given the highest retention level in spruce wood whereas other treated chemicals were of lowest levels. Styrene+methylmethacrylate (70: 30, v: v) and izosyanate were also given the equilibrium retention levels with other specimens of three wood species. However, spruce wood had retentions at the lowest levels with other treated chemicals. Highest retentions were obtained with the wood specimens of a alder tree followed by beech and scots pine woods in general. Key words: Boron, Wood, Wood preservation, Impregnation, Retention.

1-7

Authors: Ümmühan Danış

ÖZET: Araştırmaya konu olan Erzurum Et Kesimhanesi henüz kendi arıtma tesislerini kurmuş değildir. Özellikle mezbahalarda kesimhane ve et işleme prosesleri sırasında oluşan atıksular genellikle yüksek KOİ (kimyasal oksijen ihtiyacı), BOİ (biyokimyasal oksijen ihtiyacı), TAM (toplam asılı madde), yağ ve gres ve yüzer madde içerdiğinden mezbaha atıksuları yöremizde bir takım çevresel sorunlar oluşturmaktadır. Bu nedenle et kesimhanesinden çıkan arıtılmamış atıksuların çevreye zararlı etki yapmayacak şekilde arıtılması amacıyla laboratuvarda arıtma için model çalışmaları yapılmıştır. Bu model çalışmalarında Erzurum Et Kesimhanesi atıksularının laboratuvar koşullarında fiziksel, biyolojik ve fiziko-kimyasal arıtılabilirliği araştırılmıştır. Biyolojik arıtma olarak laboratuvar koşullarında anaerobik- aerobik (aktif çamur yöntemiyle) arıtım, sera ve laboratuvar koşullarında ise fakültatif arıtılabilirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen veriler tartışılmış ve öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Anaerobik-aerobik tasfiye, Aktif çamur, Et kesimhane, Kimyasal tasfiye. ABSTRACT: The slaughterhouse in Erzurum, which is a subject in this study has not set up its own wastewater treatment establishment yet. The wastewater, especially occured during slaughtering and processing of meat, contained high level of COD, BOD5, total suspended solid, fat and grease and suspended solid. As a result, this wastewater may cause a kind of environmental problem in this region. For this reason some laboratory studies have been carried out to present the unrefined wastewater from the slaughterhouse which may be harmful to the environment. The wastewater of the Erzurum slaughterhouse was examined from the point of physical, biological treatment under the laboratory conditions, anaerobic-aerobic and aerobic treatment (by the method of activated sludge), under the greenhouse and laboratory conditions, facultative refinery studies were made in these studies. Finally, the data are discussed and the proposals were given. Key words: Anaerobic-aerobic treatment, Activated sludge, Slaughterhouse, Chemical treatment.

35-40

Authors: Halil KARAHAN

ÖZET: Hava kirliliği sorununa etkili bir çözüm olarak yaklaşık on yıldır, Kızıldere Jotermal sahasından elde edilen jeotermal akışkanın Denizli’nin merkezi ısıtılmasında kullanımı sürekli gündemde bulunmasına rağmen bu güne kadar konut sayıları, konut alanları, ısınma türü, konut başına kömür tüketimi, ısı yalıtımı, mevcut binaların ne kadarının kaloriferli olduğu gibi projenin maliyetini doğrudan etkileyecek veriler ya keyfi olarak seçilmiş, ya da Denizli' ye göre yerleşim alanı ve nüfusu çok küçük olan yerler esas alınarak değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılacak projenin istenilen amaca hizmet edebilmesi için Denizli' ye ait değerlerin elde edilmesi, fizibilite ve projelendirme aşamalarında bu değerlerin kullanılması gerekir. Bu amaçla Denizli şehir merkezinde, değişik gelir gruplarını ve konut özelliklerini temsil eden yaklaşık 15000 bağımsız birime (konut, işyeri) ekte verilen anket formu dağıtılmış ve anket formları bilgisayar aracılığıyla değerlendirilmiş ve sonuçlar grafik olarak sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Jeotermal enerji, Denizli, Merkezi ısıtma, Konut özellikleri. ABSTRACT: Although the geothermal fluid, which is discharged into Büyük Menderes River after electric generation at Kızıldere Geothermal power plant, has been considered as a solution the air pollution problem of Denizli province, there has been no work carried out to determine the number of house, the area of house, the type of heating, coal consumption for each house, heat isolation, and centrally heated houses. The existing works includes only the applications at local places comparing to Denizli. In order to get maximum benefit from the planned project, it is necessary to collect data for Denizli and evaluate the data at the feasibility and application phases of the project. For this purpose questionnaire forms have been given to 15000 houses and offices at the different places in Denizli. The questionnaire forms were collected and the results have been evaluated and presented in graphics. Key words: Geothermal energy, Denizli, Central heating, Properties of houses.

55-60

Authors: Ayhan ÇELİK, Adnan ÖZEL, Süleyman KARADENİZ

ÖZET: Aynı konstrüksiyon üzerinde kullanılan birbirinden farklı özelliklere sahip malzemelerin birleştirilmesinin gerekliliği bazı problemler ortaya koymaktadır. Kaynak teknolojisinin gelişmesiyle farklı metaller belirli şartlar altında kaynatılabilmektedir. Bu çalışmada dökme demir ile çelik malzemesinin birleştirilmesi ele alınmıştır. Bu malzemelerin birleştirilmesinde genellikle nikel elektrodlar kullanılmaktadır. Bu durumda kaynak bölgesinin yapısı homojen değildir, çünkü kaynak metali ve esas metaller farklı bileşimdedirler. Bu farklı yapı, yük altında, malzeme uyumsuzluğu sebebiyle kaynak bölgesinde gerilme yığılmalarına neden olmaktadır. Ortaya çıkan bu durum, V ve X kaynak ağızlı birleştirmeler için sonlu elemanlar metoduyla araştırılarak, gerilme yığılmalarının dağılımı incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Farklı metallerin kaynağı, Gerilme yığılması. ABSTRACT: In the necessity of dissimilar materials having different characteristic used on the same construction brings up some problems. With the developing of welding technology, dissimilar metals can be welded under certain conditions. In this study, the joining of cast iron with steel material has been examined. Nicel electrods are usually used in this materials joining. In this situation, the site of welding structure is not homogenious, because welding metal and parent metals are at different concentration. Because of the material discord, this different structure under load causes more concentration of stress at the welding site. Therefore, the concentration of stress has been determined by studying finite element method for V and X welding-edged joining. Key words: Dissimilar welding, Stress concentration.

69-73

Authors: Süleyman TABAN, Mehmet ALPASLAN

ÖZET: Araştırma, bitkiye yarayışlı çinkoca yoksul (0.2 µg Zn/g) olan toprakta mısır (Hybrit G-5050 ) bitkisi yetiştirilerek sera denemesi şeklinde yürütülmüştür. Denemede toprağa çinko 0, 2.5, 5.0 ve 10.0 µg Zn/g düzeylerinde ve ZnSO4 7H2 O şeklinde çözelti halinde uygulanmıştır. Mısır bitkisinin kuru madde miktarı artan miktarlarda uygulanan çinkoyla artmıştır. Deneme bitkisinin kuru madde miktarı Zn0 uygulamasında 8.94 g/saksı iken, çinkolu gübrelemenin etkisiyle Zn1 uygulamasında %52.6’lık bir artışla 13.64 g/saksı, Zn2 uygulamasında % 67.3’lük artışla 14.96 g/saksı ve Zn3 uygulamasında ise % 58.9’luk artışla 14.21 g/saksı ya ulaşmıştır. Çinko verilmeyen saksılarda yetiştirilen mısır bitkisinde çinko noksanlık belirtileri görülmüş ve bitkinin çinko kapsamı, artan çinkolu gübreleme ile belirgin bir biçimde artmıştır. Bu artışlar kontrole göre sırasıyla % 275, 356 ve 638 düzeylerinde gerçekleşmiştir. Mısır bitkisinin demir, bakır ve mangan kapsamları bitkiye verilen çinkoya bağlı olarak azalırken klorofil kapsamı artmıştır. Anahtar Kelimeler: Mısır, Çinko, Demir, Bakır, Mangan, Klorofil. ABSTRACT: Maize plants (Hybrit G-5050) were grown in soil containing available zinc content 0.2 µg Zn/g. Zinc were applied in the amounts of 0, 2.5, 5.0 and 10.0 µg Zn/g levels as ZnSO4 7H2 O, under greenhouse conditions. Dry weight of maize increased by the application of increasing amounts of zinc. Maize plant’s dry weight increased from 8.94 g/pot at the Zn0 level to 13.64 g/pot at the Zn1 level, to 14.96 g/pot at the Zn2 level and to 14.21 g/pot at the Zn3 level showing a 52.6 %, 67.3 %, 58.9 % respectively. Zinc deficiency symptoms were appeared at the maize plants growing in the control pots. The zinc contents of experimental plant increased by the application of increasing amounts of zinc. As compared to the control, zinc contents increased in 275 %, 356 %, and 638 % of the experimental soils by the application of zinc, respectively. The iron, copper and manganese contents of maize plant decreased whereas the chlorophyll contents increased in accordance with the increased amount of zinc applications. Key words: Maize, Zinc, Iron, Copper, Manganese, Chlorophyll.

81-85

Authors: Abdullah BARAN, Damla BENDER, İlhami ÖZKAN

ÖZET: Bu araştırmada, killi tınlı bir toprağın toplam boşluklar yüzdesi, havalanma porozitesi, yarayışlı su miktarı ve su iletkenliği gibi fiziksel özelliklerinde sıkışma sonucunda oluşan değişmelere organik toprakla karıştırmanın etkisi incelenmiştir. Toprağa, % 0, % 1, % 2 ve % 4 oranlarında organik toprak ilave edilerek, karışımlar, 0 kg/cm2 , 0.21 kg/cm2 , 1.98 kg/cm2 ve 3.95 kg/cm2 lik sıkışmaya maruz bırakılmışlar ve sıkıştırılan örneklerin değinilen fiziksel özellikleri belirlenmiştir. Sıkışma ile karışımların, toplam boşluklar yüzdeleri, havalanma poroziteleri, yarayışlı su miktarları ve su geçirgenliklerinin azalma gösterdikleri, ancak, % 4 oranında organik toprakla karıştırılmış örneklerde bütün sıkışma düzeylerinde, yarayışlı su miktarları hariç, diğer özelliklerin olumlu yönde etkilendiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Sıkışma, Organik toprak, Fiziksel özellikler ABSTRACT: In this research, the effect of organic soil on changes in total pore space, aeration porosity, available water content and hydraulic conductivity of a compacted clay loam were investigated. By adding organic soil at rates of 0 %, 1 %, 2 % and 4 % to soil, mixtures were compacted at compaction levels of 0 kg/cm2 , 0.21 kg/cm2 , 1.98 kg/cm2 and 3.95 kg/cm2 Some physical properties of compacted soil were determined. Compaction decreased total pore space, areation porosity, available water content and hydraulic conductivity, but in samples with the mixing rate of 4 %, all properties inspected were affected positively in all compaction levels, except available water content Key words: Compaction, Organic soil, Physical properties.

73-80

Authors: Halil Şengonca, Yasemin Topaloğlu, Oğuz Dikenelli

ÖZET: Yazılımın tekrar kullanımı, bir yazılım sisteminin geliştirilmesinde kullanılan bilginin ve ürünlerin, başka bir yazılım sistemi için kullanılmasıdır. Yazılımın tekrar kullanımı için kaynak kod bileşenlerinden oluşan bir kütüphane ve karmaşık sistemlerin bu yapı bloklarından oluşturulması fikri, ilk olarak 1968’te Dough McIlroy tarafından önerilmiştir. Günümüzde programlama dilleri, kullanılan teknikler ve araçlar çok değişmesine rağmen yazılımın tekrar kullanımı yazılım geliştirme maliyetlerini azaltmak ve kaliteyi yükseltmek için hala bir çözüm olarak görülmektedir. Nesneye yönelik programlama, kalıtım, koruma gibi özellikleriyle, kaynak kod bileşenlerinin oluşturulmasını ve kullanımını desteklemektedir. Yine de yazılım tekrar kullanımını bir kuruluş düzeyinde gerçekleştirmek için planlı ve koordineli bir programa gereksinim vardır. Bu makalede, yazılım tekrar kullanımı tanımlanmış ve nesneye yönelik yaklaşım ile yazılım tekrar kullanımını amaçlayan bir yazılım geliştirme süreci tanıtılmıştır. Ayrıca bir kuruluşun yazılım tekrar kullanımını kurumsallaştırma süreci için bir strateji önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yazılım tekrar kullanımı, Nesneye yönelik programlama, Kurumsallaştırma süreci. ABSTRACT: Software reuse is defined as the reuse of information and products of a previously developed software system in the development process of a new software system. The purpose of software reuse is to reduce the development cost and the time, while increasing the software quality. Constructing a library of software components and using them in developing complex software systems was first proposed by Dough McIlroy in 1968. Since then programming languages, tools and techniques have changed a lot, but component oriented software reuse is still accepted as an important solution to solve the software crisis. Object oriented approach encourages component reuse, by inheritance and encapsulation. But in order to accomplish a succesful reuse program in an organization, a well-planned and coordinated managenment is essential. In this paper, an object oriented software development process is introduced and in order to instituionalize software reuse a strategy is proposed. Key words: Software reuse, Object oriented programming, Institutionalizing process.

89-94

Authors: Meltem Serdaroğlu, Sumru Tömek

ÖZET: Fermente et ürünlerinde tat ve koku oluşumu, proteolitik parçalanmalardan önemli oranda etkilenmektedir. Fermantasyon ve olgunlaşma sırasındaki proteoliz, protein olmayan azot bileşiklerinin artışına neden olmaktadır. Fermente et ürünleri proteolitik enzimlerin aktivitesi için optimum koşullar içermektedir. Kasın kendine ait proteolitik enzimler; fermantasyonun başlangıç aşamalarında aktin ve myosin'in yıkımına neden olurken, bakterilere ait proteazlar ise kuruma sırasında aktivite göstermektedir. Fermente et ürünlerine proteolitik enzimlerin eklenmesi, proteolizi hızlandırarak olgunlaşma süresini kısaltmakta ve depolama giderlerini azaltmaktadır. Proteolitik enzimlerin kullanımı fermente et ürünlerinde duyusal kalitenin sürekliliğini de sağlamaktadır. Anahtar Kelimeler: Proteoliz, Fermente sosis, Proteolitik enzimler, Katepsinler, Kas proteinazları. ABSTRACT: The formation of aroma and taste in fermented sausages is based on proteolytic breakdown. Proteolysis during fermentation and ripening is reflected in an increase in non-protein nitrogen compounds. The fermenting sausage provides optimal conditions for proteolytic enzymes. Muscle proteinases are mainly active during initial fermentation, involuing degradation of myosin and actin, bacterial proteases are more important during the drying period. Added proteolytic enzymes to fermented meat products for increasing proteolysis involves to shorten the ripening period and decreases the costs of storing. Also, organoleptically, fermented meats manufactured with proteinases could yield unique sensory characteristics. Key words: Proteolysis, Fermented sausages, Proteolytic enzymes, Cathepsins, Muscle proteinases.

105-111

Authors: Bahattin Küçük

ÖZET: İnşaat iş kolunda niteliksiz çok sayıda işçilerin çalışması yapıda hasarlar oluşmasına yol açar. O bakımdan işçilerin nitelikli hale getirilmesi yapı güvenliği açısından önemlidir. Meslek içi eğitimlerle, periyodik kalfalık ve ustalık kursları düzenlemek suretiyle bu sağlanabilir. İşçi kendi branşında yaptığı işin teknik özelliklerini sağlaması ve standartlara uyma becerisi kazanmış olacaktır. Kurslarda, çalıştığı iş çeşitine göre anlayabileceği seviyede standart bilgiler verilmesi amaçlanmalıdır. Ayrıca şantiyelerde işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemleri, verimlilik, şantiye düzenlenmesi ve işletmeciliğinde çevre faktörü; o işyerinde çalışanların yetki ve sorumluluk sınırları ile alt-üst ilişkisinde kişisel boyutun incelenmesi de başlıca konular olmalıdır. Anahtar Kelimeler: İşçi, İnşaat, Çalışma, Kurs. ABSTRACT: Because a lot of unqualified workmen work in construction area some damages occurs at buildings. So training of workman is very important about safety of construction. This provide with internal professional educations and with setting periodic proficiency courses. Thus, the workman will know to provide technical privation of his work and will have the skill about following of standards. At that course, lessons should be at a standard level that workman, can understand easily. Health of workman, safety of work, productivity, site organization and function are some of important topics at building sites. Moreover, competences and duty limits of staff should be examined. Key words: Workman, Building, Work, Course.

121-127

Authors: Hasan Kaplan, Hanifi Binici

ÖZET: Yapı mühendisliğinin temel malzemelerinden olan çimento, yapının dayanımı ve maliyeti bakımından önemli bir yere sahiptir. İnşaat sektöründeki gelişmeye paralel olarak çimento tüketimi de artmaktadır. Çimento üreticileri açısından, yeni yeni kaynaklar bulunarak üretimin minimum maliyetle yapılması ve talebin karşılanması, yapımcı ve kontrolluk açısından ise daha ucuz, güvenli ve dayanımı yüksek malzemelerin kullanılması istenmektedir. Ülkemizde rezerv olarak bol miktarda bulunan trasın belirli oranlarda katkı olarak kullanıldığı traslı çimento üretilmekte ve tüketilmektedir. Ancak traslı çimentolar ile ilgili olarak yapılan araştırmaların yeter düzeyde olmaması, bu malzeme ile üretilen betonların dayanımı hakkında ortaya atılan spekülatif haberler, gerek kullanıcıları gerekse üreticileri tedirgin etmektedir. Bu çalışmada, traslı çimento ile ilgili yapılmakta olan bir deneysel çalışmaya ön hazırlık olarak, trasın tarihi gelişimi, ülkemizdeki rezerv durumu ve normal portland çimentosu ile karşılaştırılması yapılmıştır. Traslı çimentonun avantajları ve dezavantajları hakkında bazı hususlara da yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Tras, Çimento. ABSTRACT: Cement, one of the basic material of construction engineering, has an important place in view of strength and cost of structures. Cement consumption is increasing parallel to development of building construction sector. For cement producers, minimal cost is desired by using new and economical material sources. On the other hand, the controllers and contractors need cheaper, safer and higher strength materials. From this respect cement industry tends to use cement with pozzolan. In Türkiye, cement with pozzolan is produced by adding the pozzolan, which has a large reservoir in the country, in cement in sertain amount. However this type of cement is consumed in the construction sector, sortage of scientific investigation and speculative news on the subject.are worried the users and producers. In this paper, prior to an experimental study on the cements having pozzolan additive, historical development of pozzolan, reservoir of Turkiye, and comparison with portland cement is carried out. Advantages and disadvantages of pozzolan are also discussed in some points. Key words: Pozzolan, Cement.

1-12

Authors: Atakan Avcı, Muhiddin Can, Muhsin Kılıç

ÖZET: Sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olayı Türkiye açısından oldukça yenidir. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arz kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve mevsimsel yükün dengelenmesi amacıyla Cezayir'den LNG ithal etmeyi kararlaştırmıştır. Marmara Ereğlisindeki terminale ilk gemi yüklenmesi 3 Ağustos 1994 tarihinde gerçekleşmiştir. Tekrar gaz haline getirilen LNG ana iletim hattına verilecektir. Dünya doğal gaz ticaretinde LNG nin payı 1988 yılında yaklaşık %22.1’dir. Tahminlere göre, LNG payının artarak gelecekte bütün dünyaya hızla yayılacağı beklenmektedir. Bu makalede, LNG'nin hazırlanması, yeniden sıvılaştırılması, dağıtılması ve kullanılması incelendi. Özellikle doğal gazın sıvılaştırılmasına ağırlık verildi. Anahtar Kelimeler: Doğal gazın sıvılaştırılması, taşıma, depolama. ABSTRACT: Liquefied Natural Gas (LNG) processes are very new in Turkey. The Government of Turkey, due to diversification of supply and balancing of seasonal load, decided to import LNG from Algeria. The first shipment in Marmara Ereğli import terminal has been carried out in the August the 3 rd, 1994. LNG after regasification will be injected into the main transmission pipeline. The share of LNG in the world natural gas trade was approixmately 22.1% in 1988. According to the forecast, LNG share will be rapidly spreading all over the world in near future. In this paper, treatment, liquefaction, transport, storage, regasification, distribution and utilisation of LNG are examined. Particular attention has given into liquefaction of natural gas. Key words: Notural gaz liquafaction, transportation, storage

153-168

Authors: Ali Bayram, Murat Yazıcı

ÖZET: Bu çalışmada, polyester matriksin farklı oranlarda Al2 O3 ve grafit partikülleri takviyesi ile kompozit malzemeler üretilmiştir. İmal edilen her iki kompozitte Al2 O3 ve grafit partiküllerinin hacimsel oranları %1, 2, 3, 4 şeklinde değiştirilerek hacimsel oran bir parametre olarak ele alınmıştır. Al2 O3 ve grafit partiküllerinin takviyesi ile üretilen kompozit malzemelerin hacimsel oranlarına bağlı olarak eğilme dayanımı, modülü ve bası dayanımındaki değişimlerin eldesi için bir dizi test gerçekleştirilmiştir. Aynı malzeme çiftlerine ait çekme ve aşınma özellikleri literatürden alınarak, üretilen kompozit malzemeler için mekanik özellikleri sunma bakımından bir bütünlük elde edilmiştir. Bu sayede, tasarımcı için alternatif malzeme olması, ekonomikliği ve kolay üretilebilirliği gibi avantajlarının yanında, bahsedilen malzeme çiftlerinin hangi şartlarda seçiminin mümkün olabileceği mekanik özellikler açısından değerlendirilebilecektir. Anahtar Kelimeler: Kompozit, Partikül, Eğilme, Basma. ABSTRACT: In this study, having reinforced polyester matrix with various of compositions Al2 O3 and graphite particulate, the composites materials was manufactured. It was taken as a parameter volume fraction of Al2 O3 and graphite particulate which is varied 1, 2, 3, 4 % at manufactured both composites. A series tests were carried out examining changes of flexural and compression strengths depending on volume fraction reinforced with Al2 O3 and graphite particulate. Having taken from the literature the tensile strength and wear resistance of the same materials, in order to present mechanical properties of manufactured composite materials were obtained all the data. In this manner, being alternative materials for designers and having advantages of being cheap and easy manufactured, the materials mentioned above will be chosen under the conditions evaluated depending on mechanical properties. Key words: Composit, Particul, Bending, Compression.

169-172

Authors: Abdullah Baran, Gökhan Çaycı, Ali İnal

ÖZET: Bu araştırma Burhaniye Yöresinde topraklarının verimlilik ve diğer problemlerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma konusu topraklar allüviyal topraklardır. İklim mutedil ve yarı yağışlıdır. Bitki örtüsü tarımsal bitkilerdir. Topoğrafya hemen hemen düzdür. Hakim toprak yapıcı süreçler zayıf kireçleşme ve podzollaşma, yıkanma, birikme, kayıp, yer değiştirme ve sentezdir. Horizonlaşma durumu zayıftır. Hidrolik geçirgenlik sınıfları orta yavaş, orta ve orta hızlıdır. Drenaj orta ve yetersizdir. Tekstür sınıfları orta, orta derecede ince ve incedir. Bu topraklar tuzsuz topraklardır. Reaksiyon sınıfları hafif alkali ve orta derecede alkalidir. Kireçlilik sınıfları eseri, az kireçli ve orta derecede az kireçlidir. Organik madde sınıfları çok az, az, orta ve yüksektir. Bunlara ilaveten bir kısım verimlilik, toprak amenajman kompaktlaşma ve pulluk tabanı oluşumu ve ilgili diğer problemler de mevcuttur. Anahtar Kelimeler: Toprak verimliliği, Burhaniye yöresi. ABSTRACT: The research was carried out with aim of determining fertility and other problems in the vicinity of Burhaniye. The research soils are alluvial soils. The climate is moderate and semi humid. The vegetation are agricultural plants. The topography is almost smooth. Dominant soil farming processes are weak calcification and podsolization, eluviasyon, illuviasyon, loss, translocation and synthesis. The aspect of horizonation is weak. Hydraulic conductivity classes are moderately slow, medium and moderately speed. Drainage classes are medium and poor. Texture classes are medium, moderately fine and fine. These soils are insaline soils. Reaction classes are slightly alkali and moderately alkali. Calcareous classes are trace, few and moderately few. Organic matter classes are very few, few, medium and high. Phosphorus and potassium classes are very few, few, medium and high. In addition some fertility, soil management and other related problems are exist. For example forming of compacting and plow pan. Key words: Soil fertility, Burhaniye vicinity.