Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

1017-1023

Authors: Ahmet YAPICI, Necmettin TARAKÇIOĞLU, Ahmet AKDEMİR, Ahmet AVCI

ÖZET: Metal lif takviyeli termoplastik matrisli tabakalı kompozit plaklar sıcak pres metoduyla imal edilmiştir. Simetrik ve anti-simetrik tabakalı kompozit plaklar kendi düzlemine paralel yüklere maruzdur. Elastik-plastik sayısal çözüm bazı yük adımları için sonlu elemanlar yöntemiyle (SEM) gerçekleştirilmiştir. Plaklardaki artık gerilmeler ve plastik bölgeler tablolar halinde verilmiş ve şekillerle gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Elastik-plastik gerilme, Termoplastik matris, Tabakalı kompozit plak. ABSTRACT: Thermoplastic matrix reinforced with metal fiber, composite laminated plates were anufactured by using moulds. The symmetric and antisymmetric laminated plates were loaded by in-plane forces. An elastic-plastic numerical solution has been carried out by finite element technique (FEM) for some load steps. Residual stresses and expansion of plastic zone have been illustrated in tables and figures. Key words: Elasto-plastic stress, Thermoplastic matrix, Composite laminated plate.

1033-1039

Authors: Mehmet UÇAR

ÖZET: Bu çalışmada kardan kaplinlerinde imalattan ve yanlış kullanılmadan dolayı işletme esnasında oluşabilecek muhtemel hasarlar ele alınmıştır. Çalışma şartları belli olan kardan kaplinlerinde oluşan hasarlar incelenerek hasara etki eden sebepler ve faktörler araştırılmıştır. Alınan numuneler incelenerek yapılan araştırmalar sonunda elemanın belirlenen ömründen önce hasara uğramaması için sistemin aşırı yüklenmemesi, izafi hareketli bölgelerde yağlamanın tam olması, kullanılan yağın düşük ve yüksek sıcaklıklarda(- 30 o C, 120 o C) özelliğini kaybetmemesi, istavroz muylusu ile iğneli yatağın darbeli yüklere ve yüzey aşınmasına karşı mukavim olması, çatal ile ara milinin bağlandığı kısımda kaynaktan oluşan iç gerilmelerin giderilmesi ve kaplinin statik ve dinamik olarak dengelenmesi gerektiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Kardan mafsalı, İstavroz muylusu, Çatal. ABSTRACT: In this study, failures caused by bad usage during operation and by manufacturing are examined. Failures occurred on cardan coupling are analyzed by using of photographs which have been taken. As not to be occurred any failures on cardan coupling before its usage life, it has been seen that system must not be over loaded, exact oiling in areas which have relative motion must be used, oil used must have high performance at both low and high temperature (- 30 o C, 120 o C), cross pin and needle bearing must have high strength against to wear and shock loads, internal strength on the areas which have been connected by welding must be decreased and coupling must be balanced as statically and dynamic. Key words: Cardan joint, Cross pin, Yoke.

1047-1056

Authors: Mesut UYANER, Ahmet AKDEMİR, Seçil ERİM, Ahmet AVCI

ÖZET: Bu çalışmada yüzük şeklinde çatlak bulunduran elastik-ideal plastik sonsuz uzunluklu bir silindir ele alınmıştır. Problem düzgün yayılı yük etkisi altında enine izotrop bir malzeme için integral dönüşüm tekniği kullanılarak formüle edilmiştir. Problemin geometrisi gereğince Hankel ve Fourier integral dönüşüm teknikleri seçilmiş ve problem bir tekil integral denklemine indirgenmiştir. Bu integral denkleminin belli noktalardaki değerleri Gauss Quadrature formülü kullanılarak sayısal olarak elde edilmiştir. Plastik bölge uzunlukları, plastik bant modeli kullanılarak elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Enine izotrop malzeme, Yüzük şeklinde çatlak, Tekil integral denklemi, Plastik bölge. ABSTRACT: In this study, the problem of a ring shaped-crack contained in an infinitely long solid cylinder of elastic perfectly-plastic material is considered. The problem is formulated for a transversely isotropic material by using integral transform technique under uniform load. Due to the geometry of the configuration, Hankel and Fourier integral transform techniques are chosen and the problem is reduced to a singular integral equation. This integral equation is solved numerically by using Gaussian Quadrature Formulae and the values are evaluated for discrete points. The plastic zone lengths are obtained by using the plastic strip model. Key words: Transversely isotropic material, Ring-shaped crack, Singular integral equations, Plastic zon.

1063-1066

Authors: N. Sinan KÖKSAL

ÖZET: Malzemelerin özelliklerinde, imalat usulleri ve yapılan ısıl işlemler önemli olmaktadır. Makine konstrüksiyonunda, kullanılan malzemelerle emniyetli konstrüksiyon oluşturmak, bu özelliklerin bilinmesi ve doğru kullanılmasına bağlıdır. Bu çalışmada; soğuk çekme çubuklarından Ç1040 numunesine, üç farklı sıcaklıkta (500 oC, 650 oC, 840 oC) ısıl işlem uygulanmış ve ısıl işlem uygulanmamış ( 25 oC’deki ) numunelerle mukavemet, sertlik ve % uzama değerleri karşılaştırılmıştır. Soğuk çekme çubukları, sıcak haddelenmiş çubuklara oranla daha fazla mukavemet değerleri göstermiştir. Bunun sebebi imalatta seçilen işlem türüdür. Isıl işlem ile sertlik, mukavemet değerleri azalmış, süneklik (% uzama değerleri) artmıştır. Artış ve azalış oranının, uygulanan ısıl işlem sıcaklığına göre değiştiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler : Soğuk Çekme, Isıl işlem, Haddeleme. ABSTRACT: Manufacturing methods and the applied heat treatment are important for the properties of materials. Building safe constructions with the materials used depends on the knowledge and correct use of their properties. In this study, cold drawn bar specimens of Ç1040 are heat treated in three different temperatures (500 oC, 650 oC, 840 oC) and the strength, hardness, and strain values are compared with those of untreated materials. Cold drawn bars has shown higher strength values when compared with the hot rolled bars. This is because of the type of process selected for manufacturing. By heat treatment, strain has increased, hardness and strength have decreased. It has been observed that the rate of increasing or decreasing depends on the temperature and duration of the heat treatment. Key Words: Cold drawn, Heat treatment, Rolling.

1077-1081

Authors: Dilek KUMLUTAŞ

ÖZET: Binalarda infiltrasyon bir başka deyişle hava sızıntısı, ısı yükü hesaplamalarında önemli rol oynamaktadır. Toplam yükün yaklaşık %20-30 'unu oluşturduğu tahmin edilmektedir. Yük hesaplamalarında infiltrasyonun önemli etkisi, binalardaki hava sızıntısının saptanması için güvenilir metodlara ihtiyaç duyulmasına neden olmaktadır. Aynı zamanda infiltrasyon, kapalı hacimlerin hava kalitesi ile ilgili ısıl konfor çalışmalarında ilave bir öneme sahiptir. Bu çalışmada, ilk olarak infiltrasyon mekanizması, onun oluşmasında etkin rol oynayan rüzgar hızı, sıcaklık farkı gibi ana bileşenler teorik yaklaşımlarla birlikte tartışılmşıtır. Daha sonra, çeşitli metodlar birbirleriyle kıyaslanmıştır. Çalışmanın son kısmında ise, Türkiye'de kullanılan geliştirilmiş DIN 4701 metodu ve bazı algoritmalar, pilot binalara uygulanmış ve deneysel sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: İnfiltrasyon, Isıl konfor. ABSTRACT: Infiltration or in other words the air leakage in buildings has an important role on heat load calculations. The rate of this loss has been estimated as 20 to 30 % of the total load. The indicated important effect of infiltration on the load calculations needs a reliable method for the determination of air leakeage level in buildings. Meantime, the rate of infiltration has an additional importance at the area of thermal comfort studies which deals with the air quality of enclosed volumes. During this research study, first the mechanism of infiltration and the major components of the phenomena (wind pressure, temperature difference) was discussed together with the theoretical considerations. Later, several conventional engineering approachs and emprical methods was reviewed and compared among each others. At the last part of the paper, the modified DIN 4701 method which is presently used in Turkey, and some other algorithms was applied to some pilot buildings and the predictions was compared with experimental results. Key words: Infiltration, Thermal comfort.

1093-1098

Authors: İlker ÖZDEMİR

ÖZET: Bu makalede, doğrusal proje planlamasında ve özellikle büyük, yapımı doğrusal, maliyeti yüksek yatırımlara uygun proje izleme tekniği olan LOB’un (Denge-Devre Diyagramları) geleneksel CPM’le (Kritik Yol Yöntemi) karma bir örneği biçimindeki VPM’in (Düşey Üretim Yöntemi) yüksek binalara uygulanışı verilmeye çalışılmıştır. Bu şekilde tanıtılan yöntemin, projelere karar veren ve yapımını yöneten kişilere projelerin işlemleri, öncelik ve ardışıklıkları ile hız, yapım ve tamamlanma sürelerine karar vermede sözkonusu projelerin plan değişikliği ve düzenlenme aşamalarında yardımcı olarak yol göstermesi amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Proje planlaması, Zaman çizelgelemesi, Doğrusal projeler, Denge-Devre diyagramları. ABSTRACT: In this paper, an application to high-rise buildings of VPM (Vertical Production Method) and an example will be given which is composition of two distinct and preferable methods are CPM (Critical Path Method) that is prefering against traditional Bar-Charts or schedules especially in big and costly investments and LOB (Line of Balance) technique that is suitable for using in linear project planning. Thus, it could be expected that to show the way of the method to designer and manufacturer about subjects which are activity, priority and sequencing of high-rise project, speeds of activity and construction, completion times, to add or take out some terms to schedule at the state of project changing. Key words: Project planning, Time scheduling, Linear projects, Line of balance.

1109-1114

Authors: Oğuz GÜRSOY, Semra KAYAARDI

ÖZET: Bu araGtırmada, yağ oranı % 1’in altına düGürülmüG sütten; normal yoğurt bakterileri (Streptococcus thermophilus ve Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus) kullanılarak diyet yoğurt ve yoğurt bakterilerinin yanı sıra Lactobacillus acidophilus ve Bifidobakterileri içeren freeze dried DVS bakteri kültürü kullanılarak diyet Asidofilus bifudus yoğurdu üretilmiG, bu ürünlerin kimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal özellikleri karGılaGtırmalı olarak incelenmiGtir. Genel olarak diyet yoğurt ile diyet Asidofilus bifidus yoğurdunun ağızda hissedilen kıvam dıGındaki duyusal özellikleriyle, kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri yönünden birbirine benzer ürünler oldukları tespit edilmiGtir. Sonuç olarak bu ürünlerin, normal yoğurt ve yoğurt benzeri ürünlere göre yağ oranlarının düGük olması yanında diyet Asidofilus bifidus yoğurdunda kullanılan kültürün dietetik ve terapötik etkisinden dolayı daha sağlıklı olabilecekleri kanısına varılmıGtır. Anahtar Kelimeler: Yoğurt, Diyet yoğurt, Asidofilus bifidus yoğurdu, Kalite kontrol. ABSTRACT: Diet yoghurt and diet Asidophilus bifidus yoghurt were produced from cow milk and fat ratio was decreased below 1 %. In production of diet Asidophilus bifidus yoghurt, freeze dried DVS culture which contains normal yoghurt bacteria (Streptococcus thermophilus ve Lactobacillus delbrueckii subsp. bulgaricus) and therapeutic lactic acid bacteria (Lactobacillus acidophilus and Bifidobacteria) was used. In production of diet yoghurt, normal yoghurt bacteria were used. Chemical, microbiological and sensory properties of these products were determined and compared. Generally, except the consistency sensed in mouth, chemical, microbiological and sensory properties were approximately same. Finally, these products were healthier than other yoghurt products, because of the amount of low fat and containing therapeutic bacteria. Key words: Yoghurt, Diet yoghurt, Asidophilus bifidus yoghurt, Quality control.

1123-1130

Authors: Oğuz GÜRSOY, Ramazan GÖKÇE, Özer KINIK

ÖZET: Protein bakımından oldukça zengin bir ürün olan soya fasulyesinin kullanım alanları hızla artmaktadır. Bu kullanım alanlarından biri de soyanın, soya sütü ve mamulleri şeklinde üretim ve tüketimidir. Uzakdoğu ülkelerinde yıllardan beri tüketilen bu ürünler son yıllarda diğer ülkelerde de tanınmaya başlamış ve sağlığına özen gösteren bilinçli tüketicilerin ilgisini çekmiştir. Ekonomik olduğu kadar diyetetik ve terapatik açıdan da bir takım avantajlara sahip bu ürünler ülkemizde yeteri kadar tanınmamaktadır. Bu derlemede, soya sütü, soya yoğurdu ve soya peynirinin genel özellikleri, terapatik ve diyetetik etkileri ile üretim teknolojileri hakkında genel bilgiler verilmektedir. Anahtar Kelimeler: Soya sütü, Soya yoğurdu, Soya peyniri. ABSTRACT: Soybean, a protein rich product has an acceleration of increasing uses in different products. One of the usage of soybean is production and consumption as soymilk and soymilk products. These products, consumed in Far East for a long time, are introduced into the other countries in recent years and health conscious people are interested in them. These products, which have economic and as well as dietetic and therapeutic benefits, are not enough known in our country. In this review, general specifications, therapeutic and dietetic effects and production processes of soymilk, soy yogurt and soy cheese were discussed. Key words: Soymilk, Soy yogurt, Soy cheese.

1139-1145

Authors: Osman ŞEN, A. Müjdat ÖZKAN, A. Rıza SÖĞÜT, Güler GÖÇMEZ

ÖZET: İnceleme alanında Paleozoyik ve Tersiyer yaşlı oluşuklar, yüzeylenmektedir. Pelitikşist, serizitşist, kloritşist, kuvarsşist, kalkşist, kuvarsit ve mermerlerden ibaret Paleozoyik yaşlı birimler temeli oluştururlar. Bu temel üzerine açılı uyumsuzlukla gelen Pliyosen yaşlı gölsel çökeller, çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, kiltaşı ve kumlu kireçtaşlarından ibarettir. Jeotermik gradyanla ısınan su, kırık ve fay hatları boyunca yükselerek yeryüzüne ulaşmış ve Köşk kaplıca kaynağını oluşturmuştur. Termal suyun debisi 20.08.1997'de bilinen hacim yöntemi ile 3,66 l/s (320 m3/gün), 21.09.1997'de ise 3,46 l/s (300 m3/gün) ölçülmüştür. Kaynak ağzında suyun sıcaklığı maksimumlu termometre ile 35 oC ölçülmüştür. Sıcaklık ölçümlerine ve kimyasal analiz sonuçlarına göre kaynağın suyu, Uluslararası Hidrojeologlar Birliği'nin tanımına göre "Ca, Mg, SO4'lı sıcak ve mineralli su" dur. Köşk kaplıcasının mevcut suyunun debisini ve sıcaklığını artırmak amacıyla 7-8 Eylül 1997 tarihlerinde 7 noktada AB/2 = 700 m açılımlı Rezistivite Düşey Elektrik Sondaj (D.E.S.) ölçümü yapılmıştır. Yapılan jeofizik incelemeler ile jeolojik ve hidrojeolojik gözlemlerin ışığında termal suyun sıcaklığının ve debisinin artmasıbeklenmektedir. Jeofizik-rezistivite D.E.S. verilerine göre suyun debisini ve sıcaklığını artırmak için en uygun sondaj yerinin, 2 ve 3 nolu D.E.S. noktaları arasında hem fayı hem de şistler arasındaki yüksek rezistiviteli kalkşist-kuvarsitleri hedefleyecek şekilde seçilmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Köşkköy, Kaplıca, Jeotermik gradyan, Debi, Rezistivite. ABSTRACT: In the study area, Paleozoic and Tertiary aged rock units outcrop. Paleozoic aged rock units which form the basement, are peliticschists, sericitschists, chloriteschists, quartzschists, quartzites and marbles. Pliocene aged rock units, which are lacustrine sediments, conglomerates, sandstones, siltstones, claystones and sandy limestones overlie this basement with angle disconformity. The meteoric water, circulated in the region is heated by the effect of geothermic gradient and emerges near the small town of Köşk, forms the Köşk thermal. Recharge of the thermal water is 3,66 l/s in 20.08.1997 and 3,46 l/s in 21.09.1997. Temperature of the water is 35 oC which measured by using max-thermometer in the emerging point of (well) the water. According to do thermal measurements and the results of chemical analyses the water can be defined as "Ca, Mg, SO4 thermal and mineralized water" by the IUGS standarts. AB/2 = 700 m Rezistivite Deep Electric Drilling has been done to increase the recharge and temperature of the Köşk thermal water at seven points in 7-8 Septemper, 1997. In the light of this geophysical investigations and with the support of geological and hydrogeological conditions, it can be expected that the temperature and recharge of the thermal water would be increased. On the basis of geophysic resiztivite data, to increase of water recharge and its temperature it is suggested that the best drilling sites are between 2 and 3 well-points which are located between fault and high-resiztivite chalkschists-quartzite within schists. Key words: Köşkköy, Thermal, Geothermic gradient, Recharge, Rezistivite.

1155-1161

Authors: Yurdanur SABAH, Eyüp SABAH, Ali BERKTAY

ÖZET: Bu çalıGmada, ülkemizde zengin rezervleri olduğu bilinen, Balıkesir-Bigadiç üst tüf birimi zeolitik tüfleri (klinoptilolit) ile su sertliğinin giderilme potansiyeli araGtırılmıG; su kaynağı olarak, klorlama hariç herhangi bir ön arıtma iGlemi uygulanmayan, sertlik derecesi yüksek, Selçuk Üniversitesi Kampüs kullanım suyu kullanılmıGtır. Bunun için -0.85 + 0.60 mm fraksiyon aralığında zeolit numuneleri NaOH ile rejenere edilerek, iyon değiGtirme kolonundaki zeolitik yataktan sabit akıG hızında geçen suyun zamana bağlı sertlik değiGimi incelenmiGtir. Rejenerasyon Gartları bu Gekilde optimize edildikten sonra zeolitik yatağa beslenen suyun akıG hızının ve kolonda bırakılan su birikintisinin suyun sertliğinin giderilmesine etkisi de araGtırılmıGtır. Sonuç olarak; zeolit yataktan geçen suyun sertliği, en düGük değere, besleme suyu hızı 10 ml/dak tutularak ve 0.75M NaOH ile rejenere edilmiG zeolit kullanılarak düGürülmüG ve bu Gartlarda çalıGılması durumunda, en yüksek iGletme kapasitesine ulaGılacağı tespit edilmiGtir. Anahtar Kelimeler: Doğal zeolit, Kullanım suyu, Su sertliği giderme, Rejenerasyon. ABSTRACT: In this work, the potential for the elimination of hardness of the water by using zeolitic tuff (klinoptilolit) obtained from the upper layer tuff of Balıkesir-Bigadiç, where the richest deposits are located in our country, has been investigated; as a means of water supply, daily usage water of campus, Selçuk University, was utilized to wich none of the pre-refining process was applied apart from chloring. At first, zeolite samples of -0.85+0.60 mm were regenerated by NaOH and the change in the hardness of water passing through zeolitic bad in ion exchange column at a constant rate was abserved. After optimizing the regeneration conditions in this way, the effect of the velocity of water fed into zeolitic bad and the water left in the column on the elimination of water hardness were also searched. As a result, the lowest value of water hardness was obtained by taking the water feeding rates at 10 ml/sec. and using zeolite regenerated with 0.75 M NaOH. Additionally, it was seen that the highest working capacity will be reached under these circumstances. Key words: Natural zeolite, Water for daily usage, Removal of hardness of the water, Regeneration.

1169-1172

Authors: Ş. İsmail KIRBAŞLAR, Beşir TATLI, Tayfun EKREN, Umur DRAMUR

ÖZET: İkili sıvı karışımlarının difüzyon katsayılarının (DAB) deneysel olarak hesaplanmasında Stokes difüzyon hücresi kullanıldı. Tekrarlanılabilir sonuçlar alınıncaya kadar deneyler tekrar edildi. Difüzyon üzerine karıştırma hızının etkisi incelendi. Deneylerde karıştırma hızı olarak 60 devir/dakika seçildi. Difüzyon hücresinin 298 K’de kalibrasyonu 0,1 N potasyum klorür çözeltisinin saf su içine difüzlenmesine göre hesaplandı ve hücre sabiti (?) 0,1997 cm -2 olarak bulundu. İkili karışımların difüzyon deneyleri 290 K’de termostatlı su banyosunda gerçekleştirildi. Dimetilftalat-asetik asit, dietilftalat-asetik asit ve benzil alkol-asetik asit sistemlerinin deneysel difüzyon katsayıları sırasıyla 0,927x10 -5cm2/s, 0,613x10-5cm2 /s ve 1,054x10-5cm2/s olarak bulundu. Bunlara ilave olarak Scheibel ve Wilke-Chang metotlarına göre hesaplanan difüzyon katsayıları deneysel değerler ile karşılaştırıldı. Anahtar Kelimeler: Difüzyon katsayısı, Asetik asit, Diyafram hücresi. ABSTRACT: A procedure in which Stokes diffusion cell was used is given for the determination of the Stokes diffusion constant for the binary liquid systems. Experiments were repeated until reproducible results were obtained. The effect of stirring on diffusion was examined and the stirring rate of 60 rpm was used in subsequent experiments.The diaphragm of the cell was calibrated at 298 K by diffusing 0.1 N potassium chloride. The experimental cell constant(?) was found 0.1997 cm-2 . The binary experiments were performed in a temperature controller water bath at 290 K. The experimental diffusion coefficients of the dimethylphtalate-acetic acid, diethylphtalate-acetic acid and benzyl alcohol-acetic acid were found 0.927x10-5cm2/s, 0.623x10-5cm2/s and 1.067x10-5cm2/s, respectively. Furthermore, diffusion coefficients were calculated by the Scheibel and Wilke-Chang methods and compared with experimental values. Key words: Diffusion coefficient, Acetic acid, Diaphragm cell.

1179-1185

Authors: Celalettin ÖZDEMİR, Şükrü DURSUN, Yüksel BURDURLU

ÖZET: Günümüzde insan sağlığını olumsuz yönde etkileyen çevre problemlerinden biri de gürültü kirliliğidir. Gürültü kirliliği ile ilgili araştırmalar, konunun gittikçe önem kazanan bir halk sağlığı sorunu olduğunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, önce çeşitli yaş ve meslek gruplarından 200 kişi üzerinde "Gürültünün Psikolojik Etkileri" adı altında Hamilton Ankesiyete Testi ve bir anket uygulanmıştır. Konya'da 66 noktada gürültü seviyesi ölçümleri yapılarak gürültü seviyesinin birçok noktada sınır değerleri aştığı görülmüş ve bu sonuçlara göre Konya'nın gürültü haritası çıkarılmıştır. Anahtar Kelimeler: Gürültü kirliliği, dBA, Gürültü kirliliği haritası. ABSTRACT: Novadays, one of the environmental pollution which effects the human health is noise pollution. Researches on this subject result in that noise pollution has become important public health problems recently. In this research study, first comprehensive survey (Hamilton Ankesiyete Test) was performed on 200 people who are in different ages and deal with different jobs. Noise Amplitude were measured at 66 test locations in Konya metropolitan area. The results showed that there are several locations which have noise amplitude value higher than reference limiting values. According to the test results noise pollution map of Konya were drawn. Key words: Noise pollution, dBA, Noise pollution map.

1195-1201

Authors: Yalçın ÖRS, Musa ATAR, Hüseyin PEKER

ÖZET: Bu çalışmada, okaliptus odununun iç ve dış ortamlarda korunması amacıyla (biotik ve abiotik faktörler) kullanılan çeşitli emprenye maddelerinin yanma özelliklerine etkileri araştırılmıştır. Bu maksatla, okaliptus (Eucalyptus comaldulensis Dehn.) odunundan hazırlanan deney örnekleri, ASTM-D 1413-76 esaslarına göre emprenye edilmiştir. Emprenye maddesi olarak; tanalith-CBC, boraks, borik asit, vacsol-WR, immersol-WR, polietilenglikol-400 ve amonyum sülfat kullanılmıştır. Sonuç olarak, ülkemizde yetişen okaliptus türünün vakumlu emprenyesinde tuzların retensiyonu (tutunma) düşük çıkmış, tuz + borlu bileşikler odunun yanma direncini arttırmış, su itici maddelerin yanmayı artırıcı etkilerini ise azaltmıştır. Anahtar Kelimeler: Emprenye, Odunun yanması, Su iticiler, Boraks, Okaliptüs ABSTRACT: In this study, the combustion properties of some impregnation materials (abiotic and biotic factors) used for eucalyptus wood in interior or exterior environments were investigated. The experimental samples were prepared from Eucalyptus wood based on ASTM-D-1413-76 Tanalith-CBC, boric acid, borax, vacsol-WR, immersol-WR, polyethylen glycole-400 and ammonium sulphate were used as an impregnation material. The results indicated that, vacuum treatment on Eucalyptus gave the lowest retention value of salts. Compounds containing boron+salt increased fire resistance however water repellents decreased the wood flammability. Key words: Treatment, Wood combustion, Water repellent, Borax, Eucalyptus.

865-870

Authors: Kamil Bekir KOÇ, Kerim ÇETİNKAYA

ÖZET: Artan elektrik ve ısı ihtiyacının karşılanmasında, kömür tüm dünyada önemi gittikçe artan bir rol oynamaktadır. Akışkan yatakta yakma, yakıtın niteliklerine bağlı olmayan, kükürt ve azot oksitlerin yayımını (emisyonunu) azaltabilen, temiz ve nispeten ucuz bir kömür yakma metodudur. Bu çalışmada bir prototip akışkan yatak yapılmış ve kullanılan dağıtıcı eleğin daha dengeli bir hava dağılımı için, içe doğru (merkeze) gidildikçe birim alana düşen delik sayısı azaltılmıştır. Daha sonra kömür miktarı sürekli arttırılarak yapılan ölçümlerin sonucunda katı yükseklikleri ve katı oranları belirlenmiş, kömür miktarının bunlara etkisi incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Akışkan yataklar, Akışkan yataklarda yatak yüksekliği, Akışkan yataklarda katı oranı. ABSTRACT: In the process of meeting the growing demand for electric power and heat, coal will play an increasingly important role in the world wide. Fluidized combustion offers a clean and relatively inexpensive method for coal combustion, a method insensitive to fuel quality and capable of reducing sulfur and nitric oxides emission. At the work, a prototype fluid bed was produced and the distance between the holes had been narrower towards to the center of the distributor sieve in order to balance the distribution of the air. Later on, the quantity of the coal was decreased continuously and at the end of the measurements, the heights of the solids and the rates of the solid had been defined and the effects of the coal quantity had been investigated. Key words: Fluid beds, Height of bed for fluid beds, Rate of solid in fluid beds.

879-884

Authors: Alaattin AKTAŞ, Cemil TANIK

ÖZET: Bu çalışmada T300/976 Grafit-Epoksi ve Karbon-Epoksi malzemeden yapılan, yayılı yüke maruz bir ortotropik kompozit ankastre kiriş göz önüne alınmıştır. Bu kirişin sehiminin analitik ve sonlu elemanlar çözümü yapılmış, bu çözümler karşılaştırılmıştır. Sonlu elemanlar yönteminin uygulanmasında Ansys 50a programı kullanılmıştır. Hesaplamalar fiber doğrultusu 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90° için yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sehim, Ankastre kiriş, Anizotropik levha. ABSTRACT: In this study, an orthotropic composite cantilever, which is made of T300/976 Grafit-Epoxy and Carbon-Epoxy materials subjected to a uniformly distributed load, is considered. The deflection of this cantilever is calculated by finite element method and calculated analytically. These results are compared. For finite element calculation, Ansys 50a program is used. The calculations are made for 0°, 15°, 30°, 45°, 60°, 75°, 90° of fiber directions. Key words: Deflection, Cantilever, Anisotropic plate.

893-900

Authors: Murat KIYAK, Müzeyyen ERASLAN, Erhan ALTAN

ÖZET: Adaptif kontrol ve bilgisayar yardımıyla imalattaki gelişmeler, talaş kaldırma esnasında takım aşınmasının hassas bir şekilde saptanmasını gerektirmektedir. Bu konuda çalışan araştırmacılar doğrudan ve dolaylı yöntemler geliştirmişlerdir. Talaş kaldırma esnasında sıcaklık ölçümü ile takım aşınmasının saptanması dolaylı bir yöntemdir. Bu çalışmada iki ölçüm tekniği ; iş parçası-takım ısıl çifti tekniği ve takıma gömme şeklinde bir ısıl çift monte edilerek gerçekleştirilen ölçüm tekniği yöntemleri kullanıldı. Her iki yöntem, sert metal takım malzemesi kullanılarak alaşımsız çeliğin tornalanmasında, kesici takım aşınması belirlenerek denendi ve birbirleriyle çeşitli yönlerden karşılaştırıldı. Anahtar Kelimeler: Takım aşınması, Sıcaklık, Tornalama. ABSTRACT: The improvements of adaptive control and computer aided manufacturing need to be sensitively determined tool wear rate during machining. Reserarchers working on this topic have developed direct and indirect methods. To determine tool wear rate during machining by measuring of cutting temperature is an indirect method. In this study, two measuring techniques, work-tool thermocouple technique and a method that is realized by using a thermocouple assambed by embeding in the tool have been used. Both of them have been tested by obtaining tool wear using hard metal insert and turning mild steel and compared one with the other using different point of views. Key words: Tool wear, Temperature, Turning.

911-919

Authors: Numan Behlül BEKTAŞ

ÖZET: Bu çalışma dikdörtgen çelik plakların boyut oranlarının ve başlangıçtaki düzlemsizliklerinin plak mukavemetine olan duyarlılığı ile ilgilidir. Bu plak boyut oranlarının ve düzlemsizliklerinin plak mukavemetine duyarlılığını araştırmak için ticari bir sonlu elemenler programı olan ANSYS 5.0'deki kullanıcıya ait olacak şekilde sunulan elemanı (user-element) kullanarak 90 dan fazla plak problemlemlerinin modellemesi yapılıp çözüldü. ANSYS 5.0 tarafından sunulan bu kullanıcı eleman plakların büyük deformasyon ve elasto-plastik malzeme davranışlarının analizinde kullanılan sonlu elemanlar metodu kullanılarak Fortran 77 dili ile yazılmış alt programlardan oluşturulmuştur. Her bir plaka probleminin sonuçları grafiklerle gösterilmiştir. Farklı plak boyutlarının oranı ve ilk düzlemsizlik modları ve bu modların birleşimi ile oluşan kompleks ilk düzlemsizlikleri için ortalama maksimum plak mukavemetleri hesaplanmıştır. Başlangıçtaki düzlemsizliklerin büyüklükleri literatürdeki makalelerden alınmıştır. Farklı modların oluşturduğu kompleks başlangıç düzlemsizliklerin ve plak boyut oranlarının mukavemetine olan etkileri hesaplanmıştır. Farklı modların oluşturduğu başlangıç düzlemsizliklerinin birleşimi yeni fakat farklı büyüklükteki düzlemsizlikler oluşturmaktadır. Bu faktörler plak mukavemetini azaltan değerler olarak oluşmaktadır. Elde edilen sonuçlar baskı altındaki dikdörtgen çelik plakların ve bunlardan oluşan çelik plak yapılarının tasarımında kullanılabilir. Anahtar Kelimeler: Plak mukavemeti, Plakların deforme yükleri, Plak düzlemsizlikleri. ABSTRACT: This study is concerned with the imperfection and aspect-ratio sensitivity of the uniaxial strength of rectangular steel plates. To investigate the imperfection and aspect ratio sensitivity of the uniaxial strength of rectangular plates, over 90 different plate problems have been modelled and solved by using the user-element in ANSYS 5.0 which is a commercial finite element package. The user-element which is offered by ANSYS 5.0 as an extension of the element library, is used to implement subroutines written for analysing large deflection elastic-perfectlyplastic material behaviour of plates by using finite element method. The results obtained for each plate problem have been presented in figures. The maximum average strength of plates have been obtained for the different aspect ratios, the initial geometric imperfection modes and the complex initial geometric imperfections, achieved by combination of these modes. The levels of initial geometric imperfections are assumed as found in the literature. The effects of complex initial geometric imperfections and aspect ratios on plate strength for various modes have been determined. The combination of initial imperfection modes creates new geometrical imperfections and magnitudes, generally higher than previous values. These factors are shown to effect the plate by reducing its strength. The results obtained can help to design the rectangular plates and plated structures under uniaxial compression. Key words: Plate strength, Collapse loads of plate, Plate imperfections.

927-931

Authors: Şen ÇAKIR, Aylin KANTARCI

ÖZET: Hücresel Otomata (CA) çeşitli fiziksel işlemler için model temin eden basit matematik sistemleridir. Önemsiz veya küçük değişikliklerin ve basit kuralların sistemlerin davranışlarında nasıl çok büyük değişikliklere yolaçtığını gösterirler. İlginç şekillerin zengin bir kaynağı olarak bilgisayar grafikleri aracı olarak da kullanılmaktadırlar. Son yıllarda CA birçok bilim adamının dikkatini çekmiştir. Günümüzde CA ekolojiden görüntü işlemeye kadar birçok alanda kullanılır. Bu makalede oldukça basit CA kuralları ile çok sayıda karmaşık ve harika modelin yaratılabileceği gösterilmektedir Anahtar Kelimeler: Hücresel otomata, Bilgisayar grafikleri. ABSTRACT: Cellular Automata (CA) are simple mathematical systems which provide models for a variety of physical processes. They show how minute changes and simple rules lead to enormous changes in the behaviour of a system. They can also be used as computer graphics tools to produce a rich reservoir of interesting figures. In recent years, CA have attracked the attention of many scientists. Today, CA are used in many fields from ecology to image processing. In this paper, it is shown that a large number of complex and interesting patterns can be created with relatively simple CA rules. Key words: Cellular automata, Computer graphics.

943-950

Authors: Yahya TÜLEK, Hüsnü Yusuf GÖKALP, Sami Gökhan ÖZKAL

ÖZET: Gıda maddelerinin muhafazası için uygulanan en etkin metotlardan birisi, dondurarak muhafaza etmektir. Dondurma, dondurulmuş ürünün depolanması ve çözülmesi işlemlerinin uygun bir şekilde yapılması durumunda, gıda maddesi orijinal haldeki özelliklerinin hemen hemen tamamını uzun bir süre koruyabilmektedir. Donma ve çözülme zamanlarının bilinmesi, hem dondurulmuş ürünün kalitesi hem de proses verimliliği ve ekonomisi açısından çok önemlidir. Donma ve çözülme zamanlarının hesaplama yöntemi ile belirlenmesi için kullanılacak olan bir metotta; basit çözüm, yüksek doğruluk oranı, az miktarda proses ve fiziksel özellik verilerine ihtiyaç duyması gibi nitelikler aranmaktadır. Ancak, bu özelliklerin tamamının aynı anda tek bir tahmin metodunda bulunması çok zordur. Bu nedenle, çok farklı donma ve çözülme zamanı tahmin metotları geliştirilmiş ve araştırmalar yapılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Donma zamanı, Çözülme zamanı. ABSTRACT: Freezing is one of the excellent methods for the preservation of foods. If freezing and thawing processes and frozen storage method are carried out correctly, the original characteristics of the foods can remain almost unchanged over an extended periods of time. It is very important to determine the freezing and thawing time period of the foods, as they strongly influence the both quality of food material and process productivity and the economy. For developing a simple and effectively usable mathematical model, less amount of process parameters and physical properties should be enrolled in calculations. But it is a difficult to have all of these in one prediction method. For this reason, various freezing and thawing time prediction methods were proposed in literature and research studies have been going on. Key words: Freezing time, Thawing time.

959-965

Authors: Sevinç ARCAK, Ayten KARACA, O. Can TURGAY, Koray HAKTANIR

ÖZET: Farklı vejetasyon uygulaması altındaki toprak örneklerinde (yonca, buğday, elma, çam ve nadas) ve üç farklı derinlikte (0-5, 5-15, 15-30 cm) üreaz ve ß-Glikozidaz enzim aktiviteleri araştırılmıştır. Yonca ekili parsellerden alınan toprak örneklerinde her iki enzim aktivitesinde de en yüksek değer saptanmıştır. Toprak organik maddesi ile toplam azotu yüksek olan parsellerde enzim aktiviteleri de artmaktadır. Üreaz aktiviteleri, ß- Glikozidaz aktivitelerinden bütün vejetasyon uygulamalarında yüksek bulunmuştur. Toprak derinliği arttıkça üreaz aktivitesinde önemli düzeyde artma (P < 0.01), ß-Glikozidaz aktivitesinde ise azalma gözlenmiştir. Farklı derinlikle beraber farklı vejetasyon uygulamalarında üreaz ve ß- Glikozidaz aktiviteleri önemli ölçüde etkilenmiştir (P < 0.01). Anahtar Kelimeler: Bitki türü, Üreaz aktivitesi, ß-glikozidaz aktivitesi, Toprak, Enzim. ABSTRACT: The objective of our study was to determine soil urease and ß-Glucosidase enzyme activities in soil samples taken from three different depths (0-5 cm, 5-15 cm and 15-30 cm) and under different type of vegetation (apple, pine, clover, wheat and followed land). Highest activities, both urease and ß- Glucosidase were determined in soil samples representing parcels planted with clover. Enzyme activity showed increase in parcels which have high level of organic matter and total nitrogen. Urease enzyme activity was found higher than ß -Glucosidase activity in all samples. As the soil deepens, significant increase was monitored in urease activity (P<0.01), whereas, decrease was recorded in ß-Glucosidase activity. We conclude that urease and ß -Glucosidase activities were significantly effected by vegetation types and soil depth. Key words: Plant species, Urease activity, ß-glucosidase activity, Soil, Enzyme.

975-982

Authors: Hüseyin PEKER, Hüseyin SİVRİKAYA, Ergün BAYSAL, M. Kemal YALINKILIÇ

ÖZET: Bu çalışmada bor içerikli çeşitli kimyasal maddelerle emprenye edilmiş odunun statik eğilme direncinde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Karşılaştırma için denemelerde polietilenglikol (PEG-400/P4), Amonyum sülfat (AS), Diamonyum fosfat (DAP) ve organik çözücülü ticari bir emprenye maddesi olan Vacsol kullanılmıştır. Emprenye işlemlerinde tek işlemle bireysel kimyasal maddelerin kullanılması ve ikincil bir su itici madde (Water repellent = WR) ile muamele edilerek hazırlanan deney planı uygulanmıştır. Deney sonuçlarına göre; asidik karakterdeki çözeltiler sarıçam eğilme direncinde azalmaya sebep olurken, kayında bazik çözeltiler daha olumlu sonuçlar vermiştir. Her iki türde de Polietilenglikol - 400 (P4) ve Borik asit + Borax (BA + BX) sonrası uygulanan su itici madde uygulamalarında dikkate değer oranda direnç artışları sağlanamamıştır. Anahtar Kelimeler: Bor, Yanma geciktiriciler, Su iticiler, Eğilme direnci, Odun koruma. ABSTRACT: This study has designed for determination of static bending strenght of mainly boron impregnated scots pine and east beech wood. Other chemicals used as control are polyethylene glycole (PEG-400) and some commercial preservatives such as Vacsol (V), Ammonıum sulphate (AS) and Diammonium phospate (DAP) were used by secondary process on the boron or PEG treated wood by the aim of improving static bending strenght and avoiding the leachability of both chemicals. Result indicated that static bending strenght of scots pine wood were reduced by acidic solutions of salts. In beech wood static bending strenght were also affected by neutral pH of the solution. Water repellent , surprisingly don’t show their aspected protective properties of static bending strength, in general . Key words: Boron, Fire retardant, Water repellent, Static bending, Wood preservation.

987-992

Authors: Sami ŞAHİN

ÖZET: Bugün dünya alümina üretiminin % 90’ından fazlası Bayer prosesi ile yapılmaktadır. Basit bir proses oluşu, yüksek saflıkta ürün vermesi, bu prosesin uygulanmasının en önemli sebeplerindendir. Bayer prosesinin esası, boksit mineralindeki aluminyum oksitin sodyum hidroksit çözeltisi ile muamelesi sonucu çözünürleştirilmesine dayanır. Sodyum aluminat çözeltilerinin yapısı çok kompleks olup henüz tam aydınlatılmamıştır. Burada böhmitik boksitin yapısında bulunan aluminyum hidroksitin alkali alüminat çözeltisindeki çözünürlüğü incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Böhmitik, Boksit, Alkali, Sodyum oksit, Aluminyum hidroksit. ABSTRACT: At present more than 90 per cent of the world’s alumina is produced by the Bayer process, a simple technology providing high purity final product. A part from some exceptional local conditions, bauxite is processed almost solely by this technology. As a benefication process, alumina production releases the aluminum oxide content of bauxite from other accompanying oxides thus providing alumina suitable for electrolysis in a cryolite melt. The basic theory of the Bayer process was elaborated by K.J. Bayer and described in his patents in 1887 and 1892. The first patent refers to the aid of seed crystals of aluminum hydroxide or of carbonic acid, that is, to the precipitation and carbonation processes. The second patent formulates the concept that the aluminum oxide content of bauxites can be dissolved in sodium hydroxide solutions, with the formulation of sodium aluminate, a process called digestion nowadays. The most important operations of the Bayer technology are bauxite preparation, crushing, grinding, digestion, red mud separation, thickening, washing, filtration, precipitation, calcination and evaporation. In spite of its great significance as regards the complete Bayer technology, the structure of sodium aluminate solutions has not been cleared up definitely yet. Boehmite is the most important aluminum mineral of karstic bauxites. Some experimental results showing the various effects on aluminum hydroxides by alkali process from boehmitic bauxites and the factors gowerning the digestion operation of aluminate solutions were investigated. Key words: Boehmitic, Bauxite, Alkali, Sodium oxide, Aluminum hydroxide.

1001-1008

Authors: Tibet CEBESOY

ÖZET: Quality comparison equipment selection is essentially an equipment ranking method developed by Cokorilo and Milicic in 1991. The concept of this method is based on three matrixes models which are namely called as the machine technical characteristic matrix, parameter machine matrix and corresponding machine matrix respectively. However, the researchers mentioned have ignored to take into consideration the uncertainty in parameter machine characteristic matrix. Therefore, in this paper as a tool to manage this uncertainty and to improve the matrix explained , the use of fuzzy triangular technique is sought and thus as a numerical example, an application of the technique is given for a selection of hydraulic excavator. In quality based equipment selection, the results obtained from the application presented that the magnitude of fuzzy triangular technique is remarkable. Anahtar Kelimeler: Machine technical characteristics, Parameter machine characteristics, Corresponding matrix, Fuzzy triangular technique. ABSTRACT: Kalite mukayeseli makine seçimi, 1991 yılında Cokorilo ve Milic tarafından geliştirilmiş makinelerin oranlamasına dayalı bir tekniktir. Metodun mantığı, makinenin teknik özelliklerini içeren matris, kuramsal makinelerin özelliklerini içeren parametre matrisi ve atama matrisi olarak bilinen üç matris model üzerine kuruludur. Ancak bu modeli ilk geliştiren araştırmacılar kurumsal parametre matrisindeki belirsizlikleri dikkate almayı ihmal etmişlerdir. Bundan dolayı bu makalede söz konusu matristeki belirsizliği dikkate almak ve tekrar düzenlenmek amacıyla, bulanık üçgensel sayılar yaklaşımının kullanımı araştırılmış ve tekniğin hidrolik kazıcı makinesi seçiminde bir de nümerik uygulaması yapılmıştır. Neticede elde edilen sonuçlar bulanık sayılar yaklaşımının son derece etkili bir yaklaşım olduğunu ortaya koymuştur. Key words: Makine teknik karakteristikleri, Parametre makine karakteristikleri, Atama matrisi, Üçgensel bulanık teknik.