Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

129-135

Authors: Ali Haydar KAYHAN, Ahmet DEMİR

Öz: Bu çalışmada, betonarme konsol istinat duvarlarının optimum tasarımı için Parçacık Sürü Optimizasyonu (PSO) tabanlı bir algoritma kullanılmıştır. Tasarımda düşey yüklerle beraber statik yatay zemin itkileri de dikkate alınmıştır. TS-500’de yer alan betonarme tasarımı ile ilgili koşullar ve TS-7994’te yer alan kayma, devrilme ve taşıma gücü kontrolleri ile ilgili koşullar, optimizasyon probleminin kısıtları olarak ele alınmıştır. Tasarım sonuçlarının PSO çözüm parametrelerine duyarlılığını araştırmak amacıyla bir duyarlılık analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar PSO tabanlı çözüm algoritmasının, betonarme konsol istinat duvarlarının dikkate alınan kısıtlar sağlanacak şekilde optimum tasarımında etkili bir araç olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Anahtar kelimeler: Konsol istinat duvarı, Parçacık sürü optimizasyonu, Optimum tasarım Abstract: In this study, a Particle Swarm Optimization (PSO) based algorithm is used for optimum design of reinforced concrete cantilever retaining walls. Besides vertical loads, both active and static lateral ground pressures are considered for design. Reinforced concrete design rules defined in TS-500 and checking procedures about sliding, overturning and bearing capacity failures defined in TS-7994 are taken into account as constraints of the optimization problem. In order to evaluate the relationship between optimum design results and values of PSO solution parameters, a sensitivity analysis is performed. Results show that, PSO based solution algorithm may be used as an efficient tool for optimum design of reinforced concrete cantilever retaining walls by satisfying all considered constraints. Keywords: Cantilever retaining wall, Particle swarm optimization, Optimum design

142-153

Authors: Delal DOĞRU ORMANCI, Ahmet Işın SAYGUN

Öz: Bu çalışmada, betonarme perdelerin anizotropik malzeme davranışı esas alınarak çözümlendiği bir sonlu eleman geliştirilmiştir. Çözümde sonlu elemanın, kesitte çekme veya basınç bölgesinde kalmış olmasına göre, farklı eleman rijitlik matrisleri kullanılmıştır. Betonarme perde modelinin yatay yükler altında doğrusal olmayan davranışı incelenmiştir. Bu davranış çubuk sistemlerdeki plastik mafsal hipotezinin benzeri olarak, düğüm noktaları arasında sonlu elemanın doğrusal elastik davrandığı, plastik şekil değiştirmelerin düşey plastik yer değiştirmeler olarak düğüm noktalarında toplandığı kabulü ile tanımlanmıştır. Bu kabule göre betonarme perdede plastikleşme, düşey doğrultudaki birim şekil değiştirmenin, elastik şekil değiştirme sınırına erişmesi ile gerçekleşir. Sonlu elemanın tanımında perdenin sadece kat hizalarında bölünmesinin, çözüm için yeterli olduğu yer değiştirme fonksiyonları seçilmiştir. Çalışmada elde edilen sonuçlar farklı bir bilgisayar programı ile elde edilen çözümler ve deney sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Anahtar kelimeler: Sonlu eleman, Doğrusal olmayan davranış, Betonarme perde, İtme analizi Abstract: In this study, a finite element which has been analyzed based on anisotropic behavior of reinforced shear walls is developed. Element stiffness matrices were varied based on whether the element is in the tension or the compression zone of the cross-section. Nonlinear behavior of reinforced shear wall model is investigated under horizontal loads. This behavior is defined with a similar approach to plastic hinge assumption in frame structures that the finite element behaves lineer elastic between joints and plastic deformations are concentrated on joints as vertical plastic displacements. According to this acceptance, plastic behavior of reinforced shear wall occurs when the vertical strain reaches elastic strain limit. In the definition of finite element, displacement functions are chosen considering that the partition of shear walls just at floor levels, are enough for solution. Results of this study are compared with the solution obtained from a different computer programme and experimental results. Keywords: Finite element, Non-Linear behavior, Reinforced concrete shear wall, Push-over analysis

160-170

Authors: Ramazan ÖZÇELİK

Öz: Burkulması engellenmiş çelik çaprazların (BEÇÇ’lerin) eksenel basınç ve çekme kapasiteleri eşit olmasının yanında BEÇÇ’ler yüksek enerji sönümleme özelliğine de sahiptirler. Bu bakımdan deprem bölgelerinde kullanılmaları giderek artmaktadır. BEÇÇ’lerin geliştirilmesine ait çalışmalar ilk olarak 1970’li yıllarda Japonya’da başlamıştır ve daha sonra özellikle deprem bölgesi üzerindeki ülkelerde devam etmiştir. BEÇÇ’lerin eleman ve çerçeve benzeri sistem bazındaki performanslarının oldukça kararlı olmasına karşın, çerçeve sistemi içerisindeki davranışlarında kiriş, kolon, bayrak levhası ve BEÇÇ arasında meydana gelen etkileşimden dolayı istenmeyen sonuçlar elde edilmiştir. Bu çalışma, BEÇÇ’lerin ilk olarak eleman ve çerçeve benzeri sistem bazında ve daha sonra çerçeve içerisinde yapılan deneysel çalışmaları özetlemektedir. Anahtar kelimeler: Burkulması engellenmiş çelik çapraz, Enerji sönümleyici, Çelik yapılar, Bağlantı detayı, Deneysel çalışma Astract: Buckling restrained braces (BRBs) have high energy dissipation capacity and equal tension and compression axial load capacity. Therefore, the application of BRBs has gained popularity in seismic regions. The first studies on BRBs started in Japan in 1970 and since then more studies have been undertaken in other earthquake prone countries. Although the BRBs perform well in component and subassembly tests, they do not perform as well in frame tests because of the interaction between beam-column-gusset plate and BRB. In this study, the component and subassembly test of the BRBs and then BRB frame tests available in the literature are summarized. Keywords: Buckling restrained brace, Energy dissipater, Steel structures, Connection detail, Experimental study

178-182

Authors: Nurdan BÜYÜKKAMACI, Yunus AKSOY

Abstract: The treatment performance of a laboratory-scale anaerobic membrane bioreactor (AnMBR) using high strength wastewater was evaluated. The AnMBR model system consisted of an up-flow anaerobic sludge blanket reactor (UASB) and an ultrafiltration (UF) membrane. Its performance was first examined using molasses based synthetic wastewater at different hydraulic retention times (1-3 days) and organic loading rates (5-15 kg COD/m3.day). As a result of the experimental studies, maximum treatment efficiency with respect to COD reduction (95%) was achieved at 7.5 kg COD/m3.day OLR (CODinfluent=15.000 mg/L, HRT=2 days) applications. When OLR was increased to 15 kg COD/m3.day, system performance decreased sharply. Similarly, methane gas production decreased by increasing OLR. After then, feed was changed to real wastewater, which was alcoholic beverage industry effluent. At this study, maximum COD removal efficiency of the system and maximum methane gas production was 88% and 74%, respectively. Keywords: Anaerobic, Membrane, Wastewater, Alcoholic beverage industry Öz: Yan akımlı anaerobik membran biyoreaktörlerin verimi yüksek kirliliğe sahip atıksular için laboratuvar ölçekli bir sistem kullanılarak irdelenmiştir. Sistem, yukarı akışlı çamur yataklı anaerobik (UASB) reaktör ve ultrafiltrasyon (UF) membran modülünden oluşturulmuştur. Sistemin verimi öncelikle seyreltilmiş melastan hazırlanan sentetik atıksu ile farklı hidrolik alıkonma süreleri (1-3 gün) ve organik yükleme oranlarında (5-15 kg KOİ/m3.day) incelenmiştir. Yapılan deneysel çalışmalar neticesinde, maksimum KOİ giderme verimi (%95) 7.5 kg KOİ/m3.gün organik yükleme değerinde (KOİgiriş=15.000 mg/L, HRT=2 gün) elde edilmiştir. Organik yükleme değeri 15 kg KOİ/m3.gün değerine çıkartıldığında sistem performansı aniden düşmüştür. Daha sonra, besleme suyu bir alkollü içki sanayi atıksuyu ile değiştirilerek gerçek atıksu ile çalışmalar yürütülmüştür. Bu çalışmada, maksimum toplam sistem verimi ve metan gazı oluşumu sırasıyla %88 ve %74 olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Anaerobik, Membran, Atıksu, Alkollü içki sanayi

189-199

Authors: Ali KAYA

Öz: Doğu Toroslar’da yer alan Keban Metamorfitleri, yeşilşist fasiyesinde bölgesel metamorfizmaya uğramış platform tipi karbonat ve kırıntılı kayaçlardan oluşur. Keban metamorfitlerinin yaşı, Zeryanderedeki tek bir lokasyonda gözlenen ve Permiyen yaşlı olduğu tahmin edilen, türleri saptanamamış mikroorganizmalara ait iki fosil (Glomospira ve Ammodiscus familyasına ait fosiller) bulgusuna dayandırılmıştır. Metamorfik istifteki diğer formasyonlar da bu seviyeyle korele edilerek, Keban metamorfitleri için Permo-Triyas/Permo-Karbonifer yaşları önerilmiş ve şimdiye kadar kullanılmıştır. Bölgenin bütün jeolojik değerlendirmeleri de bu yaşlara göre yapılmıştır. İlk defa bu çalışmada, çok yaygın bir şekilde Planolites, Rhizocorallium ve Thalassinoides gibi iz fosiller gözlenmiştir. Bu iz fosiller, Keban metamorfitlerinin orta seviyelerini temsil eden Nimri formasyonuna ait Gogodere tabakalı dolomitik-kristalize kireçtaşı üyesinin tabaka üst yüzeylerinde tespit edilmiştir. Bu iz fosilleri içeren kireçtaşı seviyeleri, Toroslar’da Erken-Orta Triyas’ı (Skitiyen-Anisiyen) temsil eden tipik “vermiküler kireçtaşı fasiyesi”ne karşılık gelmektedir. Allokton konumlu Keban metamorfitleri, birbirlerini üzerleyen birkaç naptan oluşmaktadır. Çalışma alanı içinde üç nap vardır; en alt napı Erken Triyas-Jura yaşlı Nimri formasyonu oluşturur, orta napı Orta-Geç Devoniyen yaşlı Keban mermerleri ile Geç Devoniyen yaşlı Delimehmet formasyonu ve en üstteki napı ise Erken Karbonifer yaşlı Süleymanlı formasyonu oluşturmaktadır. Ayrıca orta ve üst nap içinde yeşil renkli metadiyabazlardan oluşan Triyas öncesi yaşlı metabazik arakatkılar da gözlenmiştir. Bölgesel deneştirmeler Keban metamorfitlerinin Bolkardağı Birliği’nin eşdeğeri olabileceğini göstermektedir. Anahtar kelimeler: Keban metamorfitleri, İz fosiller, Planolites, Triyas, Vermiküler kireçtaşı fasiyesi, Doğu Toroslar Abstract: Keban metamorphic rocks, located in Eastern Taurides, consist of platforms type carbonate and clastic rocks, regionally metamorphosed in greenschist facies. The age of the Keban metamorphites was based on two fossil findings (Glomospira and Ammodiscus family) which of the microorganism species were not detected and they were observed in only one location in Zeryandere, Permian aged estimated. The other formations of the metamorphic sequence were correlated with it. The age for the Keban metamorphites has been proposed as Permo-Triassic/Permo-Carboniferous up to now. All geological evaluations of the region were based on these ages. For the first time in this study, trace fossils (vermes trace) like Planolites, Rhizocorallium and Thalassinoides have been observed extensively. These fossils were detected on the layer surfaces of the Gogodere stratified dolomitic-crystallized limestone which is a member of Nimri formation, represents the medium level of the Keban metamorphites. The limestone levels include these trace fossils correspond to a typical “vermicular limestone facies”, representing Early-Middle Triassic (Scythian-Anisian) in Taurides. Allochthonous Keban metamorphic rocks consist of several nappes which overlaid by the others. There are three nappes in the study area; the lower nappe is constitute Early Triassic-Jurassic Nimri formation, the middle nappe is constitute Late Devonian Keban marbles and Delimehmet formation and the upper nappe is Early Carboniferous Süleymanlı formation. Also metabasic intercalations consisting green metadiabases pre-Triassic aged are observed in the middle and upper nappes. The regional correlations propose that the Keban metamorphites are equivalent of the Bolkardağı Union. Keywords: Keban metamorphites, Trace fossils, Planolites, Triassic, Vermicular limestone facies, Eastern Taurides

206-212

Authors: Suat TAŞDELEN, Mahmud GÜNGÖR, Ali AYDIN

Öz: Denizli il merkezinin 13 km kadar güneydoğu kesiminde, Gökpınar Barajı’nın su toplama havzasına dar bir boğazla bağlanan Çukurköy Grabeni, 96.4 km2 yüzey drenaj alanına sahip bir yan havza niteliğindedir. Havzanın doğusundaki Honaz Dağı’nın batı yamaçlarında irili ufaklı birçok kaynak yer alır. Bu kaynaklar, güneydeki Tavas ovasıyla havza arasındaki sırtlardan doğan yüzeysel akışlarla birleşerek Büyük Menderes Nehri’nin önemli yan kollarından biri olan Gökpınar Deresini oluşturur. Ayrıca, yeraltı suları, bu akarsuların kıyı kesimlerinde sızıntı kaynakları şeklinde yeryüzüne çıkarak akarsuları besler. Yöre halkı tarafından açılan birçok kuyu ve sondaj nedeniyle sürekli akar durumdaki bazı kaynak ve yan derecikler zamanla tamamen kurumuştur. Honaz Dağı’nın kolüvyal malzemelerinin yanal ve düşey doğrultularda düzensiz yayılım göstermesinden dolayı, işletilmek istenen suyun debisi kısa mesafelerde ani değişiklikler gösterir. Havzanın hem sığ yeraltı suyu hem de yüzey sularının akım yönü yüzey morfolojisine bağlı olarak kuzeybatıya doğrudur. Bu sığ yeraltı suları, küçük ve bireysel amaçlı kullanımlar dışında büyük çaplı beklentiler için yetersizdir. Anahtar kelimeler: Çukurköy, Cankurtaran Köyü, Sığ yeraltı suyu, Su tablası, Eşderinlik haritası Abstract: Çukurköy graben, located at 13 km southeast from Denizli city, is a side basin with 96.4 km2 surface drainage area which is connected to the Gökpınar dam catchment area through narrow strait. There are a lots of resources having various discharges on the western slopes of the Honaz mountain in the east of the Çukurköy basin. These resources were originated from runoff from the ridges which is located between Tavas plain and Çukurköy basin, and were formed the Gökpınar creek, one of the main tributaries of Büyük Menderes river. In addition, subsurface waters feed these streams as leaks wherein groundwater level is very shallow level. By the time, local people had opened many boreholes and wells, and they caused to dry out of some continuous resources and streams. Discharge rates of scheduled pumping waters from boreholes are changing dramatically for short distances, because of irregularly located alluvial material. The flow direction of both shallow subsurface and surface waters of the basin outflows toward the northwest that is controlled by surface morphology. These shallow subsurface waters are insufficient for increasing requirements except for small and individual usages. Keywords: Çukurköy, Cankurtaran Village, Subsurface water, Water table, Isobath map

220-225

Authors: Münevver TEL, Eyüp SABAH

Öz: Bu çalışmada, manyetitli sahil kumundan, yüksek alan şiddetli kuru manyetik ayırıcıda optimum şartlarda demir kazanımı amaçlanmıştır. Kuru manyetik ayırıcıda gerçekleştirilen zenginleştirme testlerinde besleme tane boyutu, besleme hızı, rulo dönüş hızı, manyetik alan şiddeti ve bölücü bıçak açısının, zenginleştirme verimi ve konsantrenin Fe tenörü üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Optimum kuru manyetik zenginleştirme şartlarında, -0.212+0.106 mm fraksiyonunda yer alan ve tenörü %48.41 Fe olan sahil kumu numunesinin, 750 Gauss’luk bir manyetik alandan geçirilmesi ile %54.41 Fe tenörlü konsantre %63.46 Fe kazanma verimi ile elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: Sahil kumu, Manyetik ayırma, Manyetit Abstract: Bu çalışmada, manyetitli sahil kumundan, yüksek alan şiddetli kuru manyetik ayırıcıda optimum şartlarda demir kazanımı amaçlanmıştır. Kuru manyetik ayırıcıda gerçekleştirilen zenginleştirme testlerinde besleme tane boyutu, besleme hızı, rulo dönüş hızı, manyetik alan şiddeti ve bölücü bıçak açısının, zenginleştirme verimi ve konsantrenin Fe tenörü üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Optimum kuru manyetik zenginleştirme şartlarında, -0.212+0.106 mm fraksiyonunda yer alan ve tenörü %48.41 Fe olan sahil kumu numunesinin, 750 Gauss’luk bir manyetik alandan geçirilmesi ile %54.41 Fe tenörlü konsantre %63.46 Fe kazanma verimi ile elde edilmiştir. In this study, beneficiation of beach magnetite sand was investigated by applying high intensity dry magnetic separator. The effect of feed particle size, feed rate, roll rotation speed, induced magnetic field intensity, and separator knife angle on Fe grade and recovery of the magnetite concentrate were investigated. As a result of dry magnetic separation at about 750 Gauss magnetic field conducted with -0.212+0.106 mm size fraction under optimum conditions, a magnetite concentrate assaying 54.41% Fe was obtained with 63.46% recovery where the beach sand sample contained %48.41 Fe. Anahtar kelimeler: Sahil kumu, Manyetik ayırma, Manyetit Keywords: Beach sand, Magnetic separation, Magnetite

233-240

Authors: Ali ELMAS, Hasan ÇAVŞAK

Abstract: It is known that densities in formations are usually assumed to be constant for gravity model calculations. This also implies that formations are homogeneous and isotropic. However, the formations are usually heterogeneous and densities vary depending on heterogeneity. For this reason, densities should be taken into account as variables. Some scientists consider densities as variables in each formation in model calculations. In other words, density is defined as a function of the required parameters. In fact, functional change is regular. However, density is an irregular variable that depends on the change boundaries of seismic velocity. In this study, it is aimed to take density into account as a variable by using detected seismic velocity boundaries at which seismic velocity changes for each formation. In addition to main formations in model geometry in 3D inversion calculations, another formation was defined. This additional formation has been described by using a combination of all of the change boundaries of seismic velocity present in each formation in a specific order. The density calculated for the additional formation estimated the variation of density between the change boundaries of seismic velocity. This variation is added to the mass densities that are calculated for the description number of each zone. So, lower-density layer comprising oil can be determined by this method. The reliability of the results of the method depends on the reliability of seismic velocity boundaries. Moreover, the increasing number of seismic velocity boundaries leads to the increasing resolution of density variations. Keywords: Gravity, Modeling, Mass Density, Inversion, Seismic Velocity Region Öz: Bazı bilim adamları, 3 boyutlu gravite model hesaplamalarında, yoğunlukları her formasyon içinde değişken olarak ele alırlar. Yani yoğunluğu parametrelere bağlı bir fonksiyon olarak tanımlarlar. Bir yeraltı tabakası içindeki yoğunluk değişimi derinlikle orantılı olarak bulunur. Bu çalışmada, her formasyon içinde tespit edilen sismik hız sınırları kullanılarak, yoğunluğun değişken olarak göz önüne alınması amaçlanmıştır. Sismik hız sınırlarının izlediği yol, yoğunluk değişiminin bir göstergesidir. 3B ters çözüm hesaplarında model geometri içindeki ana formasyonlara ek olarak bir formasyon daha tanımlanmıştır. Bu ek formasyon tanımı, her formasyon içinde mevcut olan sismik hız sınırlarının tümü kesintisiz kullanılarak yapılmıştır. İşte bu ek formasyon için hesaplanan yoğunluk, sismik hız sınırları arasındaki yoğunluk değişim miktarı olarak kabul edilmiştir. Bu değişim, ana formasyonlar için hesaplanan yoğunluklara bir düzen içinde ilave edilerek, yoğunluğun derinlikle değişimi ayrıntılı olarak saptanmıştır. Bu çalışma, Adıyaman, Diyarbakır ve Gaziantep bölgesine ait sismik ve açılan kuyulara ait verilerin bir kısmının TPAO’dan alınmasıyla düşük hızlı yer altı modeli oluşturularak yapılmıştır. Bu çalışma sonunda sismik hız sınırlarının ekstra bir kütle olarak alınmasıyla yoğunluğun derinlikle nasıl değiştiği saptanmıştır. Böylece hidrokarbon içeren düşük yoğunluklu tabaka tespit edilmeye çalışılmıştır. Hidrokarbon aramalarında bu yöntem kullanılarak; daha az kuyu açılarak sonuca gidilebilir. Bu çalışmada, başlangıçta yoğunluklar sabit olarak dikkate alınmıştır. Fakat her tabaka içindeki yoğunluklar değişken olarak hesaplanmıştır. Anahtar kelimeler: Gravite, Modelleme, Kütle yoğunluğu, Ters çözüm, Sismik hız sınırı

78-84

Authors: Gül Fatma TÜRKER, İlhan TARIMER

ÖZ: Bu çalışmada, hastaların anlık veya sürekli olarak takibini gerektiren durumlarda, hareket sınırlılığı olmadan kalp sinyallerini izlemek için, taşınabilir bir elektrokardiyogram (EKG) devresi tasarlanmıştır. Tek kullanımlık Elektrotlar vasıtasıyla hastadan alınan EKG sinyalinin algılanması, yükseltilmesi, temizlenmesi ve sayısallaştırılması gerçekleştirildikten sonra Zigbee 802.11.4 standardına göre çalışan Kablosuz Algılayıcı Ağ (KAA) ile merkezi bir düğüme iletilmesi gerçekleştirilmiştir. Bilgisayarın seri portunda bulunan merkezi düğümden alınan EKG verisi, sürekli akış grafiğine dönüştürülmüştür. Geliştirilen taşınabilir bu sistem ile hasta EKG’lerinin takibinde kablo kullanma zorunluluğu ortadan kaldırılmıştır. Gerçekleştirilen bu çalışmadan da görüleceği üzere KAA’nın kendi kendine ağ oluşturma yeteneği ve arttırılabilir düğüm özelliği sayesinde EKG sinyallerinin uzak mesafelere iletim kısıtlaması aşılabilir. KAA ile biyolojik işaretlerin iletimi hastaların uzak mesafelerden takibini yapan birçok çalışmaya ışık tutacaktır. Anahtar kelimeler: Elektrokardiyogram (EKG), Kablosuz algılayıcı ağlar (KAA), EKG sinyal iletimi, Taşınabilir sistem ABSTRACT: In this study, in order to follow the heart signals of patients that needs to be monitored instantly and continuously without mobility restrictions, a portable electrocardiogram circuit is designed. After performing the detection, upgrading, cleaning and digitizing of ECG signal received from patient via disposable electrodes, ECG signals was performed that transmit to a central node with Wireless Sensor Network (WSN) based on ZigBee 802.11.4 standard. Central node is connected to the serial port of a computer. Received data from the central node is processed on computer and continuous flow graph is obtained. The obligation to use wires for tracing patients’ ECG has been removed with this portable system. As it can be seen in this study, thanks to WSN’s property of forming network by itself and its augmentable loop property, the restrain of ECG signals to reach far away distances can be surmounted. The transmission of biological signals with WSN will light on many studies that follow of patients from a distance. Keywords: Electrocardiogram (ECG), Wireless sensor networks (WSN), ECG signal transmission, Portable system

94-99

Authors: Asım Sinan YÜKSEL, İbrahim Arda ÇANKAYA, Mehmet Ali YALÇINKAYA, Nurullah ATEŞ

ÖZ: Ülkemizde ve dünyadaki eğitim sistemlerinde gerek öğrencilerin başarılarının değerlendirilmesinde gerekse öğrenci seçiminde çoktan seçmeli şıklar içeren optik formlar çok sık kullanılmaktadır. Optik formlar optik okuyucu cihazlar sayesinde optik işaret tanıma teknikleri kullanılarak değerlendirilmektedir. Bu tip cihazların pahalı olması, bu cihazlara erişimin sınırlı olması ve değerlendirme sonuçlarını bekleme süresinin uzun olması hem büyük şehirlerde hem de taşrada çalışan eğitimcilere zorluk çıkarmaktadır. Bu çalışmada eğitimcilerin sahip oldukları akıllı telefon ya da tabletleri aracılığı ile bir mekâna ya da optik cihaza bağlı kalmadan, hızlı bir şekilde öğrenci cevap formlarını değerlendirebilecekleri mobil bir yazılım geliştirilmiştir. Optik form tanıma, okuma ve değerlendirme işlemi eğitimcinin mobil telefonu ya da tableti aracılığı ile çektiği öğrencinin cevap formu görüntüsü üzerinde yapılmaktadır. Geliştirdiğimiz Android tabanlı mobil uygulama kullanıcı dostu bir arayüze sahip olup başarı oranı yüksektir ve bu alanda mobil ortamlarda çalışan ilk uygulama olma özelliğini taşımaktadır. Anahtar kelimeler: Optik form değerlendirme, Optik işaret tanıma, Optik form tanıma, Mobil görüntü işleme ABSTRACT: Optical forms that contain multiple-choice answers are widely used both for electing students and evaluating student achievements in education systems in our country and worldwide. Optical forms are evaluated by employing optical mark recognition techniques through optical readers. High cost of these machines, limited access to them, long waiting time for evaluation results make the process hard for educationists working in cities or countries. In this study, a mobile application was developed for the educationists who own mobile phones or tablets for the purpose of evaluating students' answer sheets quickly and independent of location and optical readers. Optical form recognition, reading and evaluation processes are done on the image of student's answer sheet that is taken with the mobile phone or tablet of educationist. The Android based mobile application that we developed has a user-friendly interface, high success rate and is the first of our knowledge application that operates on mobile platforms in this field. Keywords: Optical form evaluation, Optical mark recognition, Optical form recognition, Mobile image processing

106-110

Authors: Eyüp Sercan AKGÜL, Caner ERTANO, Banu DİRİ

ÖZ: Duygusal Twitter, kullanıcıya kullanım kolaylığı sağlayan ve görsel kullanıcı ara yüzü ile hem bireysel, hem de kurumsal kullanıcılar için Twitter verisini ayrıştıran, analiz eden ve raporlayan bir programdır. Duygusal Twitter’da her tweet için olumlu, olumsuz ve nötr olmak üzere 3 farklı sonuç döndürülmektedir. Çalışmada hem sözlük hem de n-gram modeli kullanılarak iki yöntem geliştirilmiştir. Sözlük yöntemi, n-gram yöntemine göre daha başarılı sonuçlar vermiştir. Anahtar kelimeler: Duygu analizi, n-gram, Sözlük ABSTRACT: Sentimental Twitter software is parsing, analyzing and reporting Twitter data, giving service to individuals and corporate users via its user friendly graphical user interface. Each tweet is classified as positive, negative or neutral in Sentimental Twitter. In this study, both lexicon and n-gram method has been used to perform and implement two different methods. As a result the lexicon method has been measured more performance than the n-gram method. Keywords: Sentiment analysis, n-gram, Lexicon

123-128

Authors: Hasan BULUT, Musa MİLLİ

ÖZ: Firmalar, özellikle e-ticaret firmaları, öneri sistemleri kullanarak müşteri memnuniyetini, dolayısı ile karlılıklarını artırmayı hedeflemektedirler. Günümüzde Öneri Sistemleri yaygın olarak kullanılmakta ve bunları kullanan firmalara stratejik avantajlar sağlamaktadır. Bu sistemler farklı aşamalardan oluşurlar. İlk aşamada kullanıcı-ürün değerlendirme matrisi kullanılarak aktif kullanıcı ile diğer kullanıcılar arasındaki benzerlikler bulunur. Daha sonra bu benzerliklerden yola çıkılarak aktif kullanıcının yakın komşuları belirlenir. Tahmin hesaplama aşamasında, ilk adımda bulunan benzerlikler kullanılarak aktif kullanıcının yakın komşularının ağırlık vektörü oluşturulur. Komşular tahmin hesaplamasına bu ağırlıklar oranında etki ederler. Bu çalışmamızda işbirlikçi filtreleme algoritmalarının son basamağı olan tahmin hesaplama adımı için yeni yöntemler geliştirilmiştir. Bu yöntemlerin başarımı literatürde kullanılan değerlendirme metrikleri ile ölçülüp bu alanda yapılan çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Anahtar kelimeler: Öneri sistemleri, İşbirlikçi filtreleme, Tahminleme metotları ABSTRACT: Companies, in particular e-commerce companies, aims to increase customer satisfaction, hence in turn increase their profits, using recommender systems. Recommender Systems are widely used nowadays and they provide strategic advantages to the companies that use them. These systems consist of different stages. In the first stage, the similarities between the active user and other users are computed using the user-product ratings matrix. Then, the neighbors of the active user are found from these similarities. In prediction calculation stage, the similarities computed at the first stage are used to generate the weight vector of the closer neighbors. Neighbors affect the prediction value by the corresponding value of the weight vector. In this study, we developed two new methods for the prediction calculation stage which is the last stage of collaborative filtering. The performance of these methods are measured with evaluation metrics used in the literature and compared with other studies in this field. Keywords: Recommender system, Collaborative filtering, Prediction methods

1-7

Authors: Halit SÜBÜTAY, Mehmet ŞİMŞİR, Murat AYDIN, Bahadır KARACA

ÖZ: Otomobillerde kullanılan kam milleri dökme demirden (gri dökme demir, küresel dökme demir) veya çelikten üretilmektedir. Bu çalışmada gri ve küresel grafitli dökme demirin yüzeylerinde çil oluşumunun sertlik, aşınma, darbe tokluğu ve mikro yapı üzerine etkisi incelenmiştir. Bu amaçla, gri ve küresel dökme demirlerden çilli ve çilsiz olmak üzere dört farklı kam mili hazırlanmıştır. Kam milleri döküm yöntemiyle üretildikten sonra mekanik testler yapılmıştır. Yüzeyde oluşan çilin dökme demirin sertliğini ve aşınma direncini artırdığı, gri çil ve küresel çil dökme demirin aşınma miktarının hemen hemen aynı olduğu tespit edilmiştir. Maksimum sertlik gri çil dökme demirde elde edilmiştir. Gerçekleştirilen darbe tokluğu testi sonucunda darbe tokluğunun çil oluşumu ile azaldığı tespit edilmiştir. Maksimum darbe tokluğu Küresel dökme demirde elde edilmiştir. Dökme demirlere ait mikro yapı optik mikroskopta incelendi ve aşınma yüzeyleri ise taramalı elektron mikroskobu ile incelenerek aşınma mekanizmaları değerlendirildi. Anahtar kelimeler: Kam mili, Dökme demir, Çil oluşumu, Mekanik özellik, Mikro yapı ABSTRACT: Cam shafts used in automobiles are produced by cast iron (grey cast iron, nodular cast iron) or steel. In this study, effect of chill formation on the surface of grey and nodular cast irons is investigated on the wear behavior, hardness, impact toughness and microstructure of grey and nodular cast irons. For this purpose, four types cam shaft made of grey cast iron with and without chill on the surfaces and nodular cast iron with and without chill on the surfaces, were casted. Mechanical tests were conducted after the camshafts have been produced by casting method. Surface hardness and wear resistance of grey and nodular cast irons have been improved by chill formation on the surfaces and it is concluded that the amount of wear on the surfaces of grey cast iron with chill and nodular cast iron with chill is almost the same. Maximum hardness value was obtained on the surface of grey cast iron with chill. The impact toughness has been found to decrease by chill formation. Maximum impact toughness value was obtained on nodular cast iron. Microstructures of grey cast iron with and without chill and nodular cast iron with and without chill were examined under optical microscope and worn surfaces of cast irons were examined by scanning electron microscopy (SEM). Wear mechanisms of the four types of cast iron were evaluated by SEM examination. Keywords: Cam shafts, Cast irons, Chill formation, Mechanical properties, Microstructure

17-23

Authors: Mustafa Kemal BİLİCİ, Barkın BAKIR, Yahya BOZKURT, İrfan ÇALIŞ

ÖZ: Son yıllarda, yeni ve kompleks yapılardaki malzemelerin kaynağı, endüstri için sorun teşkil etmektedir. Bu malzemelerin birleştirilmesinde katı hal kaynak yöntemleri etkili olmuştur. Alüminyum ve alüminyum alaşımlarından üretilen levhaların özellikle otomotiv, demiryolu ve savunma sanayii gibi alanlarda katı hal kaynak yöntemlerinin uygulanması gerekliliğini ortaya koymuştur. Katı hal kaynak yöntemlerden birisi de sürtünme karıştırma nokta kaynağıdır (SKNK). SKNK’de maksimum kaynak kuvvetini elde etmek için kaynak parametreleri çok önemlidir. SKNK parametreleri olarak (takım dönme hızı, takım dalma derinliği, takım bekleme süresi ve takım eğim açısı) seçilmiştir. Bu çalışmada, AA2024-T3 ile AA5754-H22 alüminyum alaşımı sac levhaların SKNK tekniği ile birleştirilmesi taguchi analizi ile incelenmiştir. Kaynak parametrelerinin kopma kuvvetine etkisi, çekme-makaslama deneyi ile belirlenmiştir. “En büyük-en iyi” kalite kontrol karakteristiği ile optimum kaynak parametreleri Varyans Analizi (ANOVA) metodu kullanılarak elde edilmiştir. Elde edilen sonuçlar hem grafiksel hem de sayısal verilerle değerlendirilmiştir. Kaynak kopma mukavemetine etki eden en önemli parametreler takım dönme hızı (%44.74) ve takım bekleme süresi (%31.60) olarak tespit edilmiştir. Taguchi analizi sonucunda yapılan karşılaştırma deneylerinde kaynak kopma mukavemeti başlangıç parametresine göre %42 oranında artış göstermiştir. Anahtar kelimeler: Sürtünme karıştırma nokta kaynağı, Mekanik özellikler, Taguchi metodu, Optimizasyon ABSTRACT: In recent years, the welding of materials of new and complex structure constitutes a problem for the industry. The solid state welding method for joining of these materials were effective. Sheets produced from aluminum and aluminum alloys, especially in areas such as automotive, railway and defense industry have revealed the requirement of the application of solid state welding methods. The friction stir spot welding is one of the solid state welding method. Welding parameters is very important FSSW in order to obtain the maximum welding strength in FSSW. SKNK as parameters (tool rotational speed, depth, dive team, team and team inclination angle of standby time) is selected. In this study has investigated the joining of AA2024-T3 and AA5754-H22 aluminum alloy sheets with FSSW technique by Taguchi analysis. “The highest -the better” quality control characteristic using the Analysis of Variance (ANOVA) method were obtained the optimum welding parameters. The results have been analyzed both the graphical methods and numerical data. The most important parameters affecting the weld tensile strength were detected as tool rotation speed (44.74%) and the team of waiting time (31.60%). Weld tensile strength by Taguchi analysis result conducted for comparing experiments the increased by 42% compared to the initial parameters. Keywords: Friction stir spot welding, Mechanical properties, Taguchi method, Optimization

31-38

Authors: Uğur GÖKMEN, Mehmet TÜRKER, Hanifi ÇİNİCİ

ÖZ: Hatasız toz enjeksiyon kalıplama (TEK) işlemi için besleme stoklarının reolojik özellikleri iyi bilinmelidir. Bu çalışmada 316L paslanmaz çelik tozunun reolojik özelliklerine bağlayıcı sisteminin etkisini belirlemek amacıyla 2 farklı bağlayıcı sistemi kullanılarak besleme stokları hazırlanmıştır. Deneysel çalışmalarda 20 mikron altı su atomize 316L paslanmaz çelik tozu kullanılmıştır. Heptan içerisinde çözünebilen parafin wax (PW) esaslı ve su içerisinde çözünebilen polietilenglikol (PEG) esaslı iki farklı bağlayıcı sistemi hazırlanmıştır. Her iki bağlayıcı sistemi içerisinde iskelet bağlayıcı olarak polipropilen (PP) ve yağlayıcı olarak stearik asit (SA) kullanılmıştır. Bağlayıcı sistemleri kuru olarak turbula marka 3 boyutlu karıştırıcıda 30 dakika karıştırılarak hazırlanmıştır. Toz ve bağlayıcı sistemleri kullanılarak hazırlanan besleme stoklarının reolojik özellikleri kılcal reometre kullanılarak karakterize edilmiştir. Kılcal reometrenin sıcaklığı 150-200 °C aralığında basınç değerleri ise 0.165-2.069 MPa arasında değiştirilmiştir. PEG esaslı bağlayıcı sistemi kullanılarak hazırlanan besleme stoklarında toz taşıma kapasitesi hacimce %55’e, PW esaslı bağlayıcı sistemi kullanılarak hazırlanan besleme stoklarında ise %61’e çıkartılmıştır. PEG esaslı besleme stoklarında en düşük viskozite değeri 304.707 Pa.s olarak, PW esaslı besleme stoklarında en düşük viskozite değeri 48.857 Pa.s olarak elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: TEK, Bağlayıcı, Reolojik özellikler ABSTRACT: In order to obtain a proper powder injection molding the rheological behavior of feedstocks should be known. To determine the binder effect on the rheological behavior of 316L stainless steel powders feedstock two different feedstock were prepared. In the current experiments water atomized 316L stainless steel powders (-20 µm) were used. Two types of binders, one of which is mainly paraffin wax can be dissolved in heptane and the other Polietilenglikol (PEG) based and can be dissolved in water, were used. Polypropylene was used as binder and steric acid was used as lubricant for both binder systems as skeleton binder. Dry binder system were mixed for 30 min in a three dimensional Turbola. Capillary rheometer was used to characterize the rheological properties of feed stocks at 150-200 °C and a pressures of 0.165-2.069 MPa. Powder loading capacity of PEG and PW based feed stocks were found to be %55 and %61 respectively. The lowest viscosity of PEG and PW based feed stocks were found to be 304.707 Pa.s and 48.857 Pa.s respectively. Keywords: PIM, Binder, Rheological properties

54-63

Authors: Gülşen AKMAN, Atakan ALKAN

ÖZ: Dünyada ve ülkemizde kent içi ulaşımın büyük bir bölümü toplu taşımacılıkla gerçekleştirilmektedir. Toplu taşıma, araçlara değil, insanlara ulaşım kolaylığı ve olanağı sağlayan bir sistemdir. Bu nedenle kent içi ulaşımın düzenlenmesinde toplu taşıma sistemlerine öncelik vermek gerekmektedir. Bu çalışmada İzmit kent içi ulaşımda trafik yoğunluğunun azaltılmasına ve yolcu taşımacılığının kolaylaştırılmasına yönelik olarak hangi toplu taşıma aracının daha uygun olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Bunun için öncelikle toplu taşıma için kullanılabilecek alternatifler belirlenmiştir. Bu alternatifler, metro, metrobüs, tramway, hafif raylı sistemler ve monoraydır. Devamında toplu taşıma konusunda karar vermeyi etkileyen değişkenler belirlenmiştir. Bu değişkenler; maliyet, ulaşım hattı özellikleri, araç özellikleri, çevreye duyarlılık ve müşteri memnuniyetidir. Son olarak aksiyomlarla tasarım yöntemi kullanılarak, en uygun toplu taşıma sistemi konusunda öneride bulunulmuştur. Yöntemin uygulanması sonucunda Hafif Raylı Sistemler ve Metrobüs, İzmit Toplu Taşıma sistemi yapısı için en uygun alternatifler olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Kent içi ulaşım, Çok kriterli karar verme, Aksiyomlarla tasarım ABSTRACT: In the world and in our country, most of urban transportation is performed by public transportation. Public transportation is a system which provides transportation easiness and opportunity to people, not to vehicles. Therefore, giving priority to public transportation system is necessary in organizing urban transportation. In this study, in order to reduce traffic intensity and to facilitate passenger transportation in Izmit urban transportation, It is tried to determine appropriate public transportation system. For this, firstly, alternatives which could be used for public transportation were determined. These alternatives are metro, metrobus, tram, light rail system and monorail. Afterwards, the variables affecting decision making about public transportation were determined. These variables are cost, transportation line features, vehicle characteristics, sensitivity to environment and customer satisfaction. Lastly, most appropriate public transportation system is proposed by using the axiomatic design method. As a result, light trail system and metrobus are determined as the most appropriate alternatives for Izmit public transportation system. Keywords: Urban transportation, Multi criteria decision making, Axiomatic design

71-77

Authors: Önder KIZILKAN, Çağatay AKBAŞ

ÖZ: Bu çalışmada güneş enerjisi destekli çok fonksiyonlu bir trijenerasyon sisteminin modellemesi ve termodinamik analizleri yapılmıştır. Sistemde, gaz türbinleri için yeni bir teknoloji olan güneş kulesi vasıtasıyla gaz çevrimi ve buhar çevirimi için gerekli termal enerji sağlanmaktadır. Ayrıca, sisteme absorbsiyonlu soğutma sistemi, buhar üretim prosesi, kurutma prosesi ve kullanım sıcak suyu ısıtma prosesi entegre edilmiştir. Trijenerasyon sisteminin birinci kanun ve ikinci kanun analizleri yapılarak enerji ve ekserji verimleri tespit edilmiştir. Analizler sonucunda gaz çevrimi verimi %32, buhar çevrimi verimi %28, soğutma sisteminin performans katsayısı (COP) değeri ise 0.77 olarak tespit edilmiştir. Ekserji kayıpları incelendiğinde ise en yüksek ekserji kaybının 3882 kW ile güneş kulesinde meydana geldiği tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Güneş kulesi, Trijenerasyon, Gaz çevrimi, Buhar çevrimi, Enerji, Ekserji ABSTRACT: In this study, modelling and thermodynamic analysis of solar assisted trigeneration system was carried out. The required thermal energy for gas and vapor cycles were supplied from solar tower which is a new concept for gas cycle applications. Additionally, an absorption refrigeration cycle, vapor production process, drying process and water heating process were integrated to the system. Energy and exergy efficiencies of the trigeneration system were determined by the application of first and second law analyses. The results showed that the gas cycle efficiency was found to be 32%, vapor cycle efficiency was found to be 28% and coefficient of performance (COP) values of the refrigeration system was found to be 0.77. Also the highest exergy destruction rate was found to be 3882 kW in solar tower. Keywords: Solar tower, Trigeneration, Gas cycle, Vapor cycle, Energy, Exergy

386-389

Authors: Dilek DEMİRBÜKER KAVAK, Ahmet YEMENİCİOĞLU

ÖZ: Orta nemli meyveler, kurutulmuş meyvelerin rehidre edilmesiyle elde edilebilmektedirler. Kuru meyvelere kıyasla doğrudan tüketime daha uygun olan orta nemli meyveler, sanayide unlu mamüller, süt ürünleri, şekerlemeler gibi farklı ürünlerin üretiminde doğrudan kullanılabilmektedirler. Bu çalışmanın amacı orta nemli hale getirilmiş incirlerin 3 aylık depolama süresi sonucunda mikrobiyal stabilitelerinin ve dokuda yumuşamaya neden olan pektin metil esteraz enzimi (PME) aktivitelerinin kıyaslanmasıdır. Bu amaçla kuru incirler 30°C ve 80°C’de suyla %30 nem içeriğine ulaşana kadar rehidre edilmişlerdir. Rehidre edilmiş örnekler, 3 ay süreyle +4°C’de depolanmışlardır. Depolama süresi sonunda toplam canlı sayımı sonuçlarına göre 30°C kontrol örnekleri ile 80°C’de rehidre edilmiş örnekler arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Depolama süresi sonucunda PME aktivitesi, kontrol örnekleri için 24.1 μmol COOH dk-1g-1 iken, 80°C’de rehidre edilmiş orta nemli incirlerde 17.4 μmol COOH dk-1g-1 bulunmuştur. Sonuç olarak incirleri orta nemli hale getirmek için 80°C’de gerçekleşen rehidrasyon işlemi, depolama sonrası mikrobiyal yükü belirgin şekilde etkilememesine karşın, yumuşamaya neden olan PME aktivitesini 30°C’de rehidre edilmiş kontrol örneklerine kıyasla %28 oranında azaltmaktadır. Intermediate moisture fruits can be obtained by rehydrating dried fruits. Intermediate moisture fruits are suitable for direct consumption compared to dry fruits and can be directly used in the production of various products such as bakery products, dairy products and candies. Aim of this study is to compare the pectin methyl esterase (PME) activity of intermediate moisture figs which causes softening of the texture and to compare their microbial stability after 3 months storage period. For this purpose, dried figs were rehydrated in 30 and 80° C water until they reach 30% moisture content. Rehydrated samples were stored for 3 months at +4°C. Results showed that there was no statistically significant difference between the control samples and the samples rehydrated at 80°C according to the total viable counts. At the end of the storage period, results of residual PME activity in control samples was 24.1 μmol COOH min-1g-1, while it was found 17.4 μmol COOH min-1g-1 in samples rehydrated at 80°C. As a result rehydration conducted at 80°C provided 28% reduction in PME activity compared to the control samples rehydrated at 30°C, although it did not affect the microbial load significantly after storage. Anahtar kelimeler: İncir, Rehidrasyon, Pektin metil esteraz Keywords: Fig, Rehydration, Pectin methyl esterase ABSTRACT: Intermediate moisture fruits can be obtained by rehydrating dried fruits. Intermediate moisture fruits are suitable for direct consumption compared to dry fruits and can be directly used in the production of various products such as bakery products, dairy products and candies. Aim of this study is to compare the pectin methyl esterase (PME) activity of intermediate moisture figs which causes softening of the texture and to compare their microbial stability after 3 months storage period. For this purpose, dried figs were rehydrated in 30 and 80° C water until they reach 30% moisture content. Rehydrated samples were stored for 3 months at +4°C. Results showed that there was no statistically significant difference between the control samples and the samples rehydrated at 80°C according to the total viable counts. At the end of the storage period, results of residual PME activity in control samples was 24.1 μmol COOH min-1g-1, while it was found 17.4 μmol COOH min-1g-1 in samples rehydrated at 80°C. As a result rehydration conducted at 80°C provided 28% reduction in PME activity compared to the control samples rehydrated at 30°C, although it did not affect the microbial load significantly after storage. Keywords: Fig, Rehydration, Pectin methyl esterase

398-403

Authors: Gökhan GÜRLEK, Özay AKDEMİR1, Ali GÜNGÖR

ÖZ: Türkiye’de gıda kurutma çalışmalarının önemli bir kısmı güneşte sergi yöntemi ile yapılmakta ve doğal olarak kurutulan ürünlerin kalitesi düşük olmaktadır. Günümüz rekabetçi piyasa şartlarında gıdaların daha gelişmiş teknikler ve cihazlar kullanılarak daha kaliteli olarak iç ve dış piyasaya sürülmesi son derece önemli hale gelmiştir. Ürün kalitesinin yanı sıra kurutma prosesinin düşük enerji tüketimli bir proses olması piyasa şartlarında ürünün rekabet gücünü arttırmaktadır. Bu nedenle kurutma işleminde temel amaç maksimum düzeydeki suyu yüksek kalite değerlerinden ödün vermeden minimum enerji kullanımı ile uzaklaştırmaktır. Bu amaçla ısı pompalı kurutucular, kurutma çalışmalarında önem kazanmaktadır. Bu çalışma kapsamında, ısı pompalı kurutucuların çalışma prensibi, kurutma işlemlerinde ısı pompası kullanım tipleri, ısı pompalı kurutucuların performans kriterleri ele alınacak, bölümümüz laboratuvarında, ısı pompalı kurutucuda gerçekleştirilen elma kurutma çalışmalarından elde edilen belli başlı sonuçların verileceği örnek bir uygulama anlatılacaktır. Anahtar kelimeler: Isı pompalı kurutucu, Kurutma, SMER, MER, SEC, Enerji tüketimi ABSTRACT: In Turkey, drying is achieved natural method by spreading out the material on the ground. In this way, there are many disadvantages like low quality and hygienic problems. The resulting loss of food quality in the dried products may have effect negatively trade potential and economical worth. For preventing the deterioration of the materials different types of drying methods have been developed. Low energy consumption applications are important for drying industry besides high product quality. For this purpose, heat pump dryer is gaining importance day by day in drying applications. In this study, the working principle of the heat pump dryer, heat pump types in the drying process and the heat pump dryer performance criteria will be considered. An example of application will be described using obtained results from apple drying operation that is conducted in the heat pump dryer. Keywords: Heat Pump Dryer, Drying, SMER, MER, SEC, Energy Consumption

408-413

Authors: Senem TÜFEKÇİ, Sami Gökhan ÖZKAL

ÖZ: Gıda muhafaza yöntemleri arasında gıdadaki mevcut su oranını bozulmaya imkân vermeyecek şekilde azaltması, kesin ve ucuz bir muhafaza olanağı sunması açısından kurutmanın yeri ayrıcalıklıdır. İnsan kulağının işitebileceğinin üzerinde frekansa sahip ses dalgaları ultrases olarak adlandırılır. Kurutma öncesi önişlem olarak veya kurutma ile eş zamanlı bir şekilde uygulanan ultrases, ürünün kuruma performansı üzerine etkili olmaktadır. Ultrases enerjisinin farklı kurutma teknikleriyle kombine olduğu proseslerde suyun difüzyonunun arttığı ve işlem süresinin kısaldığı, ultrases ile muamele edilmiş kurutulmuş ürünlerin kolay rehidre olduğu bilinmektedir. Ayrıca ultrasesin şeker oranı düşük kurutulmuş ürün üretiminde kullanılabilecek alternatif bir yöntem olduğu görülmüştür. Bu çalışmada, ultrases enerjisinin temel etki mekanizmaları, uygulama alanları, ozmotik, sıcak hava ve dondurarak kurutma gibi farklı kurutma metotlarıyla kombine olduğu proseslerde kurutma kinetiği ile ürün kalite özellikleri üzerine etkileri literatürde yapılmış çalışmalar ışığında incelenmiştir. Anahtar kelimeler: Ultrases, Kurutma, Ön işlem ABSTRACT: Drying has a privileged position in all food preservation methods by reducing of existing water content in food not allowing spoilage, providing a precise and cheap preservation opportunity. Sound waves with frequencies above human hearing are called as ultrasound. Ultrasound which is applied prior to drying as pretreatment or simultaneously is effective on drying performance of products. It is known that diffusion of water increased and total process time shortened in processes that ultrasonic energy is combined with different drying methods and products treated with ultrasound are rehydrated easier. Also ultrasound found to be an alternative method for producing low-sugar dried products. In this study, the basic effect mechanisms of ultrasonic energy and its application fields, effect on drying kinetics and products quality in processes which ultrasound combined with different drying methods such as osmotic drying, hot air drying and freeze drying are examined in the light of studies in literature. Keywords: Ultrasound, Drying, Pretreatment

433-437

Authors: Nurcan DOĞAN, Cemhan DOĞAN, Sezen BİLGİN, İbrahim HAYOĞLU, Ömer DAĞISTANLI

ÖZ: Ülkemizde kavak, kayın ve istiridye mantarı olarak bilinen Pleurotus ostreatus, Agaricus bisporus’dan (şapkalı mantar) sonra üretimi yapılan ikinci mantar türüdür. Taze ve işlenmiş mantarlar ürünleri dünya çapında tat ve lezzetleri bakımından büyük ilgi görmektedir. Dünyada üretilen yemeklik mantarın %40-50’si taze olarak tüketilmektedir. Ancak hasat edilen mantar yüksek nem ve enzim içeriği nedeniyle ancak ortalama bir hafta depolanabilmekte ve depolama sürecinde hızla kalite kaybı görülmektedir. Yapılan bu çalışmada diğer çalışmalardan farklı olarak mantarın kurutulmasının yanında gıda işleme prosesine uygun olarak toz haline getirilmesinin optimize edilmesi amaçlanmıştır. Yapılan optimizasyon sonucunda 50 °C’de 269.02 dk. yapılan kurutma işleminin en uygun kurutma normu olduğu sonucuna varılmıştır. Bu sıcaklık ve süre normlarında bulunan EC50 değeri, Toplam Fenolik Madde Miktarı ve istenebilirlik oranı sırası ile; 275.464, 0.762 ve 0.976 olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Pleurotus ostreatus, Antioksidan, Toplam fenolik, optimizasyon ABSTRACT: Pleurotus ostreatus that known as poplar, beech and oyster mushrooms is second generation after Agaricus bisporus with the fungal species. Fresh and processed mushrooms products are in great demand worldwide in terms of taste and flavor. Edible mushrooms produced in the world is consumed fresh 40-50%. However, due to the high moisture content and enzyme, harvested mushrooms that can be stored for about one week and shows rapid loss of quality in the storage process. This situation limits the consumption of fresh edible fungus, so the marketing of canned mushrooms, drying and freezing and storage technology has come to the fore. In this study, besides the drying, unlike other studies it is intended to optimize the pulverization of the fungus accordingto the food processing operation. As a result of optimization, drying conditions of 50 °C and 269.02 minutes was concluded as the most suitable drying standard. EC50 value, Total Phenolic Content and desirability rate are determinated respectively; 275.464, 0.762 and 0.976 in this norm. Keywords: Pleurotus ostreatus, Antioxidant, Total phenolic, optimization

344-347

Authors: Serkan ISLAK, Durmuş KIR, Soner BUYTOZ, Cihan ÖZORAK, Mehmet AKKAŞ, Uğur ÇALIGÜLÜ, M. Mustafa YILDIRIM

ÖZ: Bu çalışma, yüksek hızlı oksi yakıt (HVOF) ısıl püskürtme yöntemi ile SAE 4140 çeliği üzerinde üretilen WCCo-Mo kompozit kaplamaların mikroyapısal özelliklerini araştırmak için yapılmıştır. Bu amaç için WCCo tozlarına ilave edilen Mo miktarı % ağ. 10, 20, 30 ve 40 olarak değiştirilmiştir. Kaplamalar, faz bileşimi, mikroyapı ve sertlik özellikleri açısından karşılaştırılmıştır. Kaplama tabakalarının faz bileşimi ve mikroyapısı X-ışını difraktogramı (XRD) ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile incelenmiştir. XRD sonuçları, WCCo-Mo kaplama tabakasının WC, W2C, Co3W3C, Mo2C, MoO2, Mo ve Co fazlardan oluştuğunu göstermiştir. Kaplamaların sertliği Mo artışı ile artmıştır. Anahtar kelimeler: Mo, WCCo, HVOF, Mikroyapı, Sertlik ABSTRACT: The present study has been carried out in order to investigate the microstructural properties of WCCo-Mo composite coatings deposited onto a SAE 4140 steel substrate by high velocity oxygen fuel (HVOF) thermal spray. For this purpose, the Mo quantity added to the WCCo was changed as 10, 20, 30 and 40 wt. % percents. The coatings are compared in terms of their phase composition, microstructure and hardness. Phase compound and microstructure of coating layers were examined using X-ray diffractometer (XRD) and scanning electron microscope (SEM). XRD results showed that WCCo-Mo composite coatings were mainly composed of WC, W2C, Co3W3C, Mo2C, MoO2, Mo and Co phases. The average hardness of the coatings increased with increasing Mo content. Keywords: Mo, WCCo, HVOF, Microstructure, Hardness

352-357

Authors: Recep ÇAKIR, Sare ÇELİK

ÖZ: Sürtünme karıştırma kaynağı (SKK) aynı veya farklı cins malzemelerin birleştirilmesinde kullanılan katı hal birleştirme yöntemidir. Bu yöntem, ilk olarak ergitme kaynak teknikleri ile birleştirilmesinde zorluklarla karşılaşılan alüminyum alaşımlarının birleştirilmesinde kullanılmış olmakla beraber günümüzde farklı malzeme çiftlerinin başarılı bir şekilde birleştirilmesine de olanak vermektedir. Bu çalışmada, alüminyum (AA1050) ve bakır levhalar, ısı girdisini arttırmak amacı ile yüksek takım dönme hızında (2440 dev/dk.), üç farklı kaynak hızlarında (20, 30, 50 mm/dk.) ve dört farklı takım konumlandırmasında (0-1-1.5-2 mm) SKK ile birleştirilmiştir. Kaynak parametrelerinin mekanik ve mikroyapı özeliklerine etkisi incelenmiştir. Mekanik özelliklerinin tespiti amacıyla çekme ve eğme testleri ile mikrosertlik ölçümleri yapılmıştır. Kaynak bölgesi mikroyapıları, optik mikroskop ve taramalı elektron mikroskobu (SEM) ile incelenmiş ve EDX analizleri yapılmıştır. Kaynak bölgesinde meydana gelen fazları incelemek için yapılan XRD analiz sonuçlarında intermetalik fazlar tespit edilmiştir. Sürtünme karıştırma kaynağı yapılmış Al-Cu parçaların çekme testi sonuçlarında %83.55 kaynak performansı elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: Sürtünme Karıştırma Kaynağı, AA1050, Cu, Mekanik Özellikler, Mikroyapı. ABSTRACT: Friction Stir Welding (FSW) is a solid state welding process used for welding similar and dissimilar materials. This welding technique allows welding of Aluminum alloys which present difficulties in fusion joining and allows different material couples to be welded continuously. In this study, 1050 aluminum alloy and commercially pure copper to increase heat input were produced at high rotation rate (2440 rev/min) with four different pin position (0-1-1.5-2 mm) and three different weld speeds (20-30-50 mm/min) by friction stir welding. The influence of welding parameters on microstructure and mechanical properties of the joints was investigated. Tensile and bending tests and microhardness measurements were used to determine of mechanical properties. Nugget zone microstructures were investigated by optical microscope and scanning electron microscope (SEM) and were analyzed in energy-dispersive X-ray spectroscopy (EDX). Depending on the XRD analysis results intermetallic phase was observed to form in the interfacial region. In the tensile test results, 83.55% weld performance was obtained in the friction stir welding merge of Al-Cu. Keywords: Friction Stir welding, AA1050, Cu, Mechanical Properties, Microstructure.

365-370

Authors: Arzum ULUKÖY, Volkan ONAR, Yavuz KAPLAN

ÖZ: Metal matrisli ve seramik partikül takviyeli malzemelerin kaynağında oksit tabakası oluşumu, kaynak bölgesinde segregasyon meydana gelmesi ve seramik partiküllerin kaynak banyosu ile tepkimeye girmesi gibi nedenlerden dolayı sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bu sorunlar nedeniyle beklenen mekanik özellikler elde edilememektedir. Bu çalışmada, SiC takviyeli alüminyum 2014 alaşımının kaynak edilebilirliği araştırılmıştır. AlSi5 alaşımı tel kullanılarak, MIG yöntemiyle yapılan kaynak işlemlerinde farklı türde ve farklı değerlerde kaynak akımları kullanılmıştır. Manuel kaynak akımı ile elde edilen numuneler ile pulse kaynak akımı ile elde edilen numuneler mikroyapı ve sertlik dağılımı açısından karşılaştırılmıştır. Farklı kaynak akım türünün ve değerlerinin kaynak mikroyapı ve sertlik dağılımı üzerindeki etkisi incelenmiştir. Alüminyum 2014 matrisli ve SiC partikül takviyeli kompozitin kaynağında pulse akım kullanılması sonucunda, kaynak bölgesinde meydana gelebilecek segregasyon önlenmiş, mikroyapı özelliklerinin iyileştiği tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Metal matrisli kompozit, Mikroyapı, MIG, SiC, Alüminyum ABSTRACT: The welding of metal matrix material reinforced with ceramic particles has some problems such as formation of oxide layer, segregation occurring on welding area, and reaction of ceramic particles with welding bath. The expected mechanical properties cannot be obtained because of these problems. In this study, the weldability of aluminum 2014 alloy reinforced with SiC particles was investigated. MIG welding process was used via using AlSi5 alloy wire at different types and values of welding currents. Samples obtained using manual welding current were compared to those obtained using pulse welding current, in terms of microstructure and distribution of hardness. The effects of different types and values of welding currents on the microstructure and hardness distribution were examined. It was obtained that the welding of the composite with aluminum 2014 alloy matrix reinforced with SiC particles via using of pulse current, potential formation of segregation was prevented and microstructural properties were improved. Keywords: Metal matrix composite, Microstructure, MIG, SiC, Aluminum

376-380

Authors: Erkin AKDOĞAN, Ali Rıza TARAKCILAR, Muzaffer TOPÇU, Recep YURTSEVEN

ÖZ: Termoplastik poliüretan malzemeler, üstün fiziksel ve kimyasal özellikleri sebebiyle, otomotiv, giyim, elektrik-elektronik, tıp, inşaat, makine sektörlerinde geniş bir kullanım alanına sahiptir. Termoplastik poliüretan malzemelerin, yanmaya ve yüksek sıcaklığa karşı dirençleri düşüktür. Bu özelliklerinin iyileştirilebilmesi için poliüretan matris içerisine katkı ve dolgu maddeleri ilave edilmektedir. Özellikle alev geciktirici olarak ilave edilen bu maddeler poliüretan malzemelerin mekanik özelliklerini de etkilemektedir. Dolayısıyla bu malzemelerin mekanik özelliklerinin de belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışmada, termoplastik poliüretan malzemelere kütlece %5 oranında alüminyum tri hidroksit (ATH, (Al2O3 3H2O)) ve magnezyum hidroksit (MgOH, (Mg(OH)2)) ilave edilmiştir. Oluşturulan kompozit yapının yanmaya karşı direncini artırmak için inorganik alev geciktiriciler ile birlikte kabaran alev geciktirici olarak amonyum polifosfat (APP) ilave edilmiştir. Üretilen kompozitlere çekme, yırtılma, sertlik ve Izod darbe deneyleri yapılarak karşılaştırılmıştır. Deneyler sonucunda, ATH ilavesinin çekme dayanımı ve yırtılma dayanımında düşüşe sebep olmasına rağmen, MgOH ilavesinin bir miktar arttırdığı görülmüştür. Her iki katkı maddesinin de sertlik ve Izod darbe deneyleri sonucunda olumsuz bir etki oluşturmadığı görülmüştür. Anahtar kelimeler: Termoplastik poliüretan, Alüminyum tri hidroksit, Magnezyum hidroksit, Çekme dayanımı, Yırtılma dayanımı ABSTRACT: Thermoplastic polyurethane materials are widely used in automotive, clothing, electrical and electronics, medical, construction, machine industry due to excellent physical and chemical properties. Thermoplastic polyurethane materials combustion and resistance to high temperature characteristics are poor. Additives and fillers are added into the polyurethane matrix to improve those properties. Particularly adding these agents as a flame retardant are affect mechanical properties of polyurethane materials. Therefore, it is important to determinate the mechanical properties of these materials. In this study, 5% by weight of the thermoplastic polyurethane material, aluminium tri hydroxide (ATH, (Al2O3 3H2O)) and magnesium hydroxide (MgOH, (Mg(OH)2)) were added. Ammonium polyphosphate (APP) as an intumescent flame retardant with inorganic flame retardants were added to increase the flame resistance of produced composite structure. Tensile test, tear test, hardness and Izod impact tests were made and compared of those produced composites. As a result of experiments the addition of ATH has lowered the tensile strength and tear strength contrast to this the addition of MgOH has improved those properties. Hardness and Izod impact test results were showed that both of the additives have no negative effect. Keywords: Thermoplastic polyurethane, Aluminium tri hydroxide, Magnesium hydroxide, Tensile strength, Tear strength