47 - 58
Tankerlerde Yükleme-Tahliye Operasyon Sisteminin Otomasyonu
Authors: Murat H. A. ALTUN, İsmail ÇİÇEK, Ahmet BİLİCİ
Number of views: 534
Tanker tipi gemiler için yükleme tahliye operasyonları en kritik operasyonlardır.
(1) Gemi limanda iken çevre kirliliği, yangın ve patlama riski ile kaza sonucunda
doğabilecek zararların büyük ölçeklerde olma olasılığı yükleme-tahliye operasyonlarını
kritik hale getirmektedir. (2). Bu kazaların oluşmasındaki nedenlerin başında personelin
üzerine düşen ağır iş yükü neticesinde oluşan aşırı yorgunluk gelmektedir.(3)
Bu çalışmada, insan hatasını ve doğabilecek operasyonel riskleri en aza indirgemek
için yükleme ve tahliye operasyonunun operatör tarafından belirlenecek kriterlere
göre çalışan bir otomasyon sisteminin oluşturulması hedeflenmiştir. Bu sistemin
oluşturulması için gemi stabilite formüllerinden yararlanılarak oluşturulacak bilgisayar
programları kullanılacaktır. Oluşturulan bilgisayar yazılımı sayesinde geminin kargo
ve balast tanklarında bulunan mevcut değerler belirli aralıklarla ölçülüp operatör
tarafından belirlenen trim, meyil, kargo akış miktarı, basınç ve geminin intakt
stabilite kriterleri hiçbir safhada aşılmadan operasyon gerçekleştirilebilecektir. Sistem,
otomasyon sistemine bağlı olan kargo ve balast tanklarının valflerini belirlenen
kriterlere bağlı kalarak ayarlamaktadır. Tüm bunları yaparken girilen kargo akış
miktarı ve basınç değerlerine bağlı olarak kargo pompasının cinsine bağlı olarak devir
sayısını ayarlayabilmektedir. Otomasyon sistemi emniyet açısından beklenmedik
durumlarda alarm vererek operatörü uyarmaktadır. Alarm sistemi meyil, basınç,
intakt stabilite, akış miktarı ve trim değerleri için farklı olarak ayarlanmakla beraber
operatörün belirleyeceği periyotlarda susturulmaması neticesinde genel alarm devreye
girecek şekilde tasarlanmıştır. Ayrıca geminin fribord ve draft değerleri arasındaki fark
hesaplanarak geminin ne kadar yükseldiği ve alçaldığı hesaplanmaktadır. Yapılan bu
hesap neticesinde bağlı olan gemi halatlarına yük binebileceği ya da tutma kuvvetinin
azalabileceği gösterilebilmekte ve bu sayede halatların kesmesi(kopması) önlenmiş
olmaktadır. Sistemin alarm seviyeleri ve tasarım detayları bu yazıda detaylandırılmıştır.
Sistem istenilen aşama esnasında kapatılıp manuel yükleme tahliye operasyonuna
başlanabilmektedir.
Yapılan bu otomasyon sistemi sayesinde operatör tüm tanklardaki değerleri her
seferinde kontrol edip tank valflerini ayarlamak için zaman kaybetmemekte, bu zamanı
meyil, trim, intakt stabilite, kargo miktarı değerlerini takip etmede ve ilk hedefteki
kargo-balast değerlerine ulaşım safhalarını takip etmekte kullanacaktır. Bu sistem
sayesinde operatörün aşırı yoğunluğu önlenmiş olmakta, dolayısıyla yorgunluğun
önüne geçilmesi sayesinde insan kaynaklı hataların minimize edilmesi sağlanmış
olacaktır. Alarm sistemleri sayesinde oluşabilecek beklenmedik kazaların önlenmesi
hususunda erken müdahale yöntemi geliştirilmiş olacaktır (4).
Bu sunumda, tasarlanan otomasyon sisteminin kullanıcı gereksinimleri, teknik isterler,
proje ilk tasarımı için blok diyagramlar, projenin hayata geçirilmesi için belirlenen
yol haritası (5) ve izlenecek spiral proje yönetimi (6) doğrultusunda proje tasarımı
anlatılacaktır.