Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

151-156

Authors: Mehmet MAHRAMANLIOĞLU, İrfan KIZILCIKLI, Celalettin USTAER, Melda TUNCAY

ÖZET: Sulu çözeltilerden astrozone red adsorpsiyonu için adsorbent olarak aktifleştirilmiş bentonit kullanıldı. Langmuir ve Freundlich izoterm sabitleri belirlendi ve temas süresi, başlangıç konsantrasyonu ve tanecik boyutu etkileri incelendi. Adsorpsiyon üzerine sıcaklık etkisi incelendi ve termodinamik parametreler belirlendi. Kesikli çalışmaların yanında, astrozon red adsorpsiyonu sabit yataklı kolon kullanılarak çalışıldı. Çözelti akış hızının adsorpsiyon kapasitesi üzerine etkisi incelendi. Anahtar Kelimeler: Adsorpsiyon, Bentonit, Çevre kirliliği, Aktifleştirilmiş bentonit, Boyar madde. ABSTRACT: An activated clay was used as adsorbent for the adsorption of astrozone red from aqueous solution.The Langmuir and Freundlich isotherm constants were determined and the effects of contact time, initial concentration and particle size were studied. The effect of temperature on the adsorption was examined and the thermodynamic parameters were determined. Besides the batch studies, the adsorption of astrozon red was studied using fixd bed column. The effect of solution rate on the adsorption capacity was also studied. Key words: Adsorption, Bentonite, Environmental pollution, Activated bentonite, Dye stuff.

169-177

Authors: Ahmet Emir DİRİK

ÖZET: Bu çalışmada düşük maliyetli bir çevrim içi takip sistemi geliştirilmiştir. Takip sistemi, konum belirleme, kablosuz haberleşme ve sayısal harita modülleri olmak üzere üç ana modülden oluşmaktadır. Takip sistemlerinde konum belirleme modülü, hareketli araçların pozisyonlarının tespitinde kullanılmaktadır. Bu modül ile elde edilen pozisyon bilgisi, kablosuz haberleşme sistemi aracılığı ile takip merkezine iletilmekte, takip merkezine ulaşan pozisyon bilgisi merkezde işlenerek araç konumları sayısal harita üzerinde görüntülenmektedir. Geliştirilen sistem ile kampüs içerisinde hareket eden araçların konumları 10m civarında bir hata ile tespit edilebilmekte ve araç hareketleri takip merkezinden on-line izlenebilmektedir. Sistemde kablosuz veri haberleşmesi için analog araç telsizleri kullanılmıştır. Böylece haberleşme için uydu ya da GSM şebekelerinin kullanılmasına gerek kalmamış ve düşük maliyetli-yüksek performanslı bir çevrim içi araç takip sistemi gerçekleştirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Küresel konumlama sistemi, Araç takip sistemi, Geodezik datum, Sayısal harita. ABSTRACT: In this study, a low-cost, real-time vehicle location system is developed. The vehicle location system includes three main modules, i.e. positioning, wireless communication and digital map modules. The positioning module used in location systems computes position of the mobile vehicle. These vehicle location data are transmitted through a wireless communication system to host. The host has a capability to monitor a fleet of vehicles by analyzing data collected from wireless communication system. In this project, mobile vehicle location positions can be computed in a range of 10m position error and by using these position data, its possible to monitor the fleet of mobile vehicles on a digital map in the observation and control center. In this study, vehicle analog mobile radios are used to establish wireless communication system. Thus, there is no need to use satellite or GSM systems for communication and a low-cost and high-performance vehicle location system is realized. Key words: Global positioning system, Vehicle location systems, Geodesic datum, Digital map.

185-193

Authors: Uğur YALÇIN

ÖZET: Bu çalışmada, sonlu kaynaklı elektromagnetik dalgaların, dielektrik kaplanmış silindirik bir yüzeyden optik gibi saçılması Fiziksel Optik (FO) yaklaşımı ile incelenmiştir. Sonlu kaynak, çizgisel elektrik akım kaynağı olarak seçilmiştir. Silindirik yüzeye ait yansıma katsayısı, Kırınımın Geometrik Teorisi (KGT) yaklaşımı kullanılarak bulunmuştur. Elde edilen bu katsayı kullanılarak yüzeyden saçılan alanlar ifade edilmiştir. Alan ifadeleri FO yaklaşımında kullanılmış ve yüzeye ait saçılma integrali belirlenmiştir. Bu integralin asimptotik olarak değerlendirilmesi sonucunda yüzeyden yansıyan alanlar ile yüzeye ait diverjans katsayısı hesaplanmıştır. Neticede, çalışmada elde edilen sonuçlar nümerik olarak değerlendirilmiş ve yüzey empedansının saçılan alanlara etkileri incelenmiştir. Yapılan çalışmada zaman faktörü j te? alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Fiziksel optik yaklaşımı, Kırınımın geometrik teorisi, Dielektrik kaplanmış yüzeyler. ABSTRACT: In this study, quasi-optical scattering of finite source electromagnetic waves from a dielectric coated cylindrical surface is analysed with Physical Optics (PO) approach. A linear electrical current source is chosen as the finite source. Reflection coefficient of the cylindrical surface is derived by using Geometrical Theory of Diffraction (GTD). Then, with the help of this coefficient, fields scattered from the surface are obtained. These field expressions are used in PO approach and surface scattering integral is determined. Evaluating this integral asymptotically, fields reflected from the surface and surface divergence coefficient are calculated. Finally, results obtained in this study are evaluated numerically and effects of the surface impedance to scattered fields are analysed. The time factor is taken as j te? in this study. Key words: Physical optics approach, Geometrical theory of diffraction, Dielectric-coated surfaces.

201-206

Authors: Numan Behlül BEKTAŞ, Gürkan ALTAN, Emin ERGUN, Gülabi DEMİRDAL

ÖZET: Bu makale, iç basınçlara maruz ince bir aliminyum diskte oluşan elastik- plastik gerilmelerin hesaplanması ile ilgilidir. Bu çalışmada, küçük plastik deformasyonlar için sınır şartlarını, elastik-plastik gerilmeri ve şekil değiştirmeleri sağlayan analitik bir çözüm öngörüldü. Von-Mises kriteri akma kriteri olarak kullanıldı ve malzeme plastik deformasyonda ideal plastik olarak kabul edildi. İç çaptan dış çapa kadar olan bölgede elastikplastik ve artık gerilmeler hesaplandı. Sonuçlar tablolar ve grafikler halinde verildi. Bütün radial gerilme bileşenleri, ?r, bası gerilmesidir ve bu gerilmeler disk’in iç çapında maksimum değerdedir. Bütün teğetsel gerilme bileşenleri, ??, çeki gerilmesidir ve bu gerilmeler plastik deformasyonun başladığı yerde maksimum değerdedir. Teğetsel artık gerilmeler radial artık gerilmelerinkinden çok çok büyüktür. Anahtar Kelimeler: Elastik-plastik gerilme analizi, Artık gerilmeler, Aliminyum disk. ABSTRACT: This paper deals with elastic-plastic stress analysis of a thin aluminum disc under internal pressures. An analytical solution is performed for satisfying elastic-plastic stress-strain relations and boundary conditions for small plastic deformations. The Von-Mises Criterion is used as a yield criterion, and elastic perfectly plastic material is assumed. Elastic-plastic and residual stress distributions are obtained from inner radius to outer radius, and they are presented in tables and figures. All radial stress components, ?r, are compressive, and they are highest at the inner radius. All tangential stress components, ??, are tensile, and they are highest where the plastic deformation begins. Magnitude of the tangential residual stresses is higher than those the radial residual stresses. Key words: Elastic-plastic stress analysis, Residual stresses, Aluminum disc.

211-219

Authors: Necmi YARBAŞI, Azer KADİROV, M. Salih BAYRAKTUTAN

ÖZET: Jeoteknik Haritalar, yerleşim yerleri gelişme planlarının hazırlanmasında, sanayi bölgeleri, toplu konut ve katı-atık depolama alanları için uygun yer seçiminde planlamacı ve mühendislerin ihtiyaçları olan temel verileri içeren en önemli bilgi kaynaklarıdır. Ülkemizde şehirlere hızlı nüfus akımı, çarpık yapılaşmaya sebep olmuş ve planlama bu hızın çok gerisinde kalmıştır. Doğu Anadolu'da yer kabuğunun tektonik özellikleri ve yerleşim yerlerinin çok büyük bir bölümünün aktif fay zonlarında, genç alüvyon zeminler üzerinde bulunması nedeniyle, çarpık yapılaşmanın doğal afetler sonucu yol açtığı hasar ve can kaybı beklenenden çok daha fazla olmaktadır. Erzurum kent alanı, Karasu Havzasının doğu ve güney kenarlarını oluşturan fay kuşaklarının kesişme noktası olan güneydoğu köşeye yakın olması nedeniyle tarihinde çok sayıda yıkıcı depremlere maruz kalmıştır. Aktif faylar, genç alüvyon zemin ve yeraltı suyu Erzurum şehir planlamasını olumsuz yönde etkileyen faktörlerdir. Bu çalışmada Erzurum şehir merkezi batı kesimi 5 farklı jeoteknik bölgeye ayrılmıştır. Jeoteknik Bölgelendirme haritasının; örnek dağılımı, jeoteknik parametreleri ve bölge sınırları istatistiksel yöntemlerle kontrol edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Jeoteknik harita, İstatistiksel analiz, Karasu (Erzurum) Havzası. ABSTRACT: Geotechnical maps are considered as the most significant basic data sources, requested by urban planners and engineers, in selecting suitable sites for massive constructions industrial and land-fill areas, and in urban development planning. Rapid increase in urban population caused irregular and random constructions. Development planning in general, realized too slow with respect to very high rate of constructions.Tectonic features of the east Anatolia, location of most urban areas on alluvial soil in active fault zones and random construction are the main factors of increased life loss and destruction caused by natural disasters. Erzurum urban area has experienced many destructive earthquakes in history, due to its tectonic setting close to the southeastern combining point of eastern and southern marginal faults defining Karasu Basin. In this study the western segment of the Erzurum urban area has been seperated into five geotechnical unites. Distribution of sampling locations, geotechnical parameters and the boundries of zones are checked by statisticial analysis methods. Key words: Geotechnical map, Statistical anlaysis, Karasu (Erzurum) Basin.

227-233

Authors: Haluk ERGEZER, Ramazan GÖKÇE

ÖZET: Taze tüketime sunulan kanatlı etlerinde et kalitesini, dayanıklılığını ve verimini arttırmak amacıyla uygulanan marinasyon, günümüzde oldukça yaygın bir et işleme tekniğidir. Daldırma, tamburlama ve enjeksiyon yöntemleriyle uygulanabilen bu teknikte temel ingredientler; tuz, fosfatlar, çeşni vericiler ve bazı aroma maddeleridir. Marinasyon öncesi et kompozisyonu, ete uygulanan elektriksel stimulasyon ve kullanılan ingredient bileşimi, son ürün kalitesi üzerinde önemli etkileri olan faktörlerdir. Anahtar Kelimeler: Marinasyon, Kanatlı eti, Polifosfat. ABSTRACT: Marination is the widespread meat processing technique to improve quality, stability and yield of the poultry meats that submitted to raw consumption in the present time. In marination technique, immersion, tumbling and different injection methods may be applied, and the main ingredients are salt, acidic or basic phosphates, seasonings and some aroma materials. The important factors on final product quality are the raw meat composition, the use of electrical stimulation and composition of ingredients. Key words: Marination, Poultry meat, Polyphosphates.

243-251

Authors: Nurcan DEMİRCİOĞLU, Sezgin AYAN, Birsel AVANOĞLU, Ahmet SIVACIOĞLU

ÖZET: Bu çalışmada, Kastamonu-Taşköprü Orman Fidanlığında üretilen 2+0 yaşlı çıplak köklü sarıçam fidanlarıkullanılmıştır. Daday-Koldandere orijinli fidanların morfolojik karakterleri belirlenerek, TS 2265/Şubat 1988 Bu çalışmada, Kastamonu-Taşköprü Orman Fidanlığında üretilen 2+0 yaşlı çıplak köklü sarıçam fidanlarıkullanılmıştır. Daday-Koldandere orijinli fidanların morfolojik karakterleri belirlenerek, TS 2265/Şubat 1988 kalite sınıflamasına uygunluğu irdelenmiştir. Ayrıca, söz konusu sarıçam fidanlarının hem TSE ve hem de yeni oluşturulan kalite sınıflamasının hassasiyeti diskriminant analizleri ile denetlenmiştir. Çalışma sonucunda; üretilen 2+0 yaşlı sarıçam fidanlarının boyu 11.62 cm, kök boğazı çapı 2.93 mm, gürbüzlük indisi 40.14, katlılık 2.34, kuru kök % 30.65, kalite indeksinin 0.32 ortalama değerlerde olduğu tespit edilmiştir. TS kalite sınıflamasına göre; deneme materyali olarak kullanılan fidanların fidan boyu bakımından % 92.7’si, kök boğazı çapı bakımından % 98.7’si, fidan boyu-kök boğazı çapı bakımından % 91.4’ü, katlılık kriteri bakımından % 92,7’si I. kalite sınıfında yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Sarıçam, TSE, Fidan, Kalite, Taşköprü. ABSTRACT: In this study; 2+0 aged, bare root, Daday-Koldandere origin of Scotch pine seedlings, produced at Kastamonu–Taşköprü forest nursery, were used. First the morphological characters of the seedlings were determined and the appropriateness to TS 2265/February 1988 were examined. Furthermore, the sensitiveness of quality classification both TSI and newly formed for the mentioned scotch pine seedlings were checked with discriminate analysis. In the conclusion, the average values of the seedling height, the root collar diameter, seedling height / root collar diameter ratio, stem dry weight / root dry weight ratio, dry root percent, quality index of 2+0 aged scotch pine seedlings were determined as 11.62 cm, 2.93 mm, 40.14, 2.34, 30.65 %, 0.32 respectively. In addition, 92.7 % of the seedlings as to the seedling height criterion, 98.7 % of the seedlings as to the root collar diameter criterion, 91.4 % of the seedlings as to the seedling height - root collar diameter criterion, 92.7 % of the seedlings as to the stem dry weight / root dry weight ratio criterion were included in first quality class in respect of TSI quality classification. Key words: Scotch pine, TSI (Turkish Standards Institute), Seedling, Quality, Taşköprü.

259-265

Authors: Saim KOÇAK

ÖZET: Santrifüj kompresörü çarkının emme kenarı ve basınç kenarı boyutları ön tasarım ile bulundu. Blokaj faktörü ile emme kenarı boyutsuz kütle akış parametresi basınç kenarı bağıl Mach sayısına göre düzenlendi. Tasarım dışı hesaplara esas olacak basınç kenarı bağıl Mach sayısına bağlı denklem, emme kenarı boyutsuz kütle debisi parametresine eşit oluncaya kadar itere edilerek tasarım dışı çalışma şartı için basınç kenarı bağıl Mach sayısı bulundu. Basınç, sıcaklık ve yoğunluk oranlarına göre bulunan sonuçların teori ile uyum içinde olduğu görüldü. Anahtar Kelimeler: Santrifüj kompresör, Çark, tasarım dışı, Emme kenarı, Basınç kenarı. ABSTRACT: Inducer and discharge dimensions of impellers of centrifugal compressor are determined as a preliminary design. Blockage factor and inducer dimensionless mass flow are exercised in relation with the relative Mach number. The equation which will be based o off-design calculation, related with the discharge relative Mach number are iterated until it will equal to inducer dimensionless mass flow rate. Then discharge relative Mach number for off-design works is obtained. The results calculated in accordance with pressure, temperature and density are seen to be similar with the theoretical parameters. Key words: Centrifugal compressor, Impeller, Off-design, Inducer, Discharge.

275-281

Authors: Özcan TAN, Ahmet Şahin ZAİMOĞLU

ÖZET: Bu çalışmada farklı oranlardaki bentonit (B), uçucu kül (UK) ve silis dumanı (SD) ile birlikte hazırlanan enjeksiyon karışımlarının reolojik özellikleri araştırılmıştır. Deneyler için Taguchi Yöntemine göre 3 parametreli 4 seviyeli L16 deney tasarım tablosu seçilmiştir. Enjeksiyon karışımlarının hazırlanmasında, kullanılan katı ağırlığının % 0, % 0.5, % 1 ve % 3’ü oranlarında bentonit, % 10, % 20, % 30 ve % 40’ı oranlarında uçucu kül ve % 0, % 5, % 10 ve % 20’i oranlarında silis dumanı kullanılmıştır. Hazırlanan enjeksiyon karışımları için laboratuarda çökelme ve Marsh Hunisi deneyleri yapılmıştır. Deneyler su/katı (S/K) 1.25 için yapılmış olup deney sonuçları Taguchi Yöntemine göre ayrı ayrı değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda; Akma süresi ve çökelme miktarı üzerinde en etkili parametrenin silis dumanı olduğu belirlenmiştir. Enjeksiyon karışımlarının incelenen özellikleri için optimum karışım oranları Taguchi Yöntemi ile belirlenmiş ve bu oranlar için doğrulama deneyleri yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Uçucu kül, Silis dumanı, Bentonit, Enjeksiyon, Taguchi yöntemi. ABSTRACT: In this study the rheological properties of the injection mixtures containing various proportions of bentonite (B), fly ash (UK) and silica fume (SD) were investigated. L16 orthogonal array with three parameters and four levels was selected using Taguchi Design of Experiment Method. In the preparation of the injection mixtures the percentages of bentonite, fly ash and silica fume (by weight of solid) used were 0 %, 0.5 %, 1 %, 3 %, 10 %, 20 %, 30 %, 40 %, and 0 %, 5 %, 10 %, 20 %, respectively. For the prepared injection mixtures the sedimentation and Marsh funnel experiments were performed. The experiments were carried out water to solid ratios (W/S) of 1.25 and the experimental results were evaluated separately using Taguchi method. As a result of the evaluations; the most effective parameter on the flowing time (viscosity) and the amount of sedimentation was determined as the silica fume. For the investigated properties of the injection mixtures the optimum mixing ratios were determined with the Taguchi method and for these ratios the confirmation experiments were performed. Key words: Fly ash, Silica fume, Bentonite, Enjection, Taguchi method.