KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ

30-52

Authors: Esra ÇINAR

Kültürel bellek; toplumların kendi yaşayış tarzını, inanç biçimlerini, geleneklerini, kültürel kodlarını sürekli bir biçimde sürdüren, ardından gelenlere aktarabilen ve toplumların hatırlama mekanizması olarak adlandırılabilen bellek biçimidir. Kültürün önemli bir aktarıcısı işlevini gören dil unsurunun edebiyat sanatının temel malzemesi olması nedeniyle kültürel bellek edebî metinler aracılığıyla da varlığını devam ettirmektedir. Böylece edebî metinler vasıtasıyla belirli bir döneme, yaşayış tarzına, algı biçimlerine kısaca insanlığa özgü elde edilebilecek tüm verilere ulaşmak mümkündür. Kültürel belleğe dâhil edilen alanlardan biri olan eğlence kültürü ise insanların serbest/boş zamanlarında yaptığı etkinlikleri anlamlandırma noktasında önemli bir işlev yüklenir. Böylece bir toplumun, belirli bir döneminde eğlence kültürü ekseninde kültürel belleğe yansıyan unsurlar üzerinden okuma yapılabilir. Çalışma kapsamında Sevinç Çokum’un İskele Gazinosu isimli yapıtı eğlence kültürü bağlamında; müzik ve dans kültürü, radyo ve sinema kültürü, moda anlayışı, mevsimlik/günlük ve geçiş dönemi etkinlikler ve serbest/boş zaman etkinlikleri çerçevelerinde incelenmiştir. Kültürel belleği orta sınıfın oluşturduğu söyleminden hareketle belirli bir dönemin orta sınıfının eğlence kültürü irdelenerek kültürel bellek unsurları açıklanmaya çalışılmıştır.

69-82

Authors: Reyhan ÖZER TANİYAN

This article will analyse V. S. Naipaul’s Mr Stone and The Knights Companion (1963) which has special importance for being the first novel that Naipaul does not draw from his hometown, Trinidad experiences. Although this novel deals with the problem of belonging, rootlessness and relatedly the search for identity like those before penned, it is quite different in structure, setting and characterisation. The setting is England, and the main character is an old Londoner. These radical changes in the setting and the character indicate that he writes this very specific novel as a farewell to his cultural materials as well as a welcoming gesture to modernist traces in literature. With this understanding and sensibility, it can be inferred that the novel embodies Naipaul’s inner conflict in his identity process through an English man, Mr Stone, by referring to the proclaimed modernist literary names. Therefore, the leading aim of this article is to try to read this novel by mimicking modernist works as a reflection of Naipaul’s ambivalent identity during his authorship.

100-123

Authors: Hayrettin ŞAHİN

Ulaşım ve iletişim araçlarının gelişmesiyle insanlar vakitlerini hem köylerinde hem de kentte geçirme imkânı bulmuştur. Birçok bölgede, insanlar köyün ve kentin sosyo-ekonomik avantajlarını birleştirerek refah seviyelerini artırma çabasındadır. Araştırmanın amacı, köy ve kentin fırsatlarını birlikte değerlendirenlerin refah seviyelerinde olumlu gelişmeleri ortaya koymaktır. Bu çalışmada etnografik yöntemin katılımcı gözlem ve mülakat teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada köyden kente göç etmiş ancak köyle bağlarını koparmamış aileler incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Erzurum’un Oltu ilçesinin Sivridere mevkiinde bulunan köyler oluşturmaktadır. Bu aileler on yıl gözlemlenmiş ve gerekli görüldüğünde aile bireyleriyle görüşmeler yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, ailelerin kentin fırsatlarından olan gelir ve servetin değerlendirmesi, istihdam, daha yaşanabilir konut, sağlık ve eğitim, kamu kurumlarına yakınlık imkânlardan yararlandığı ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan köylerin avantajlarından yararlanama biçimi ise; boş zamanların değerlendirilmesi, alışılan akrabalık ve arkadaşlık ilişkileri, doğal, güvenli ve sakin yaşam gibi imkânlardır. Bu yeni yaşam biçimi ailelere köy ile kentin avantajlarını aynı anda yaşama imkânı vermesi açısından önemlidir.

157-182

Authors: Engin ÇAĞLAK-Gülay Elbi PEKCAN

Toplumda öteki olarak kabul edilenlerin kendi seslerini duyurabildikleri, özgürlük ve demokrasi temelinde yapılanan alternatif medyanın, hak haberciliğinin yapıldığı en önemli platformlardan biri olduğu görülmektedir. Ana akım medya ise politik, ekonomik vb. çıkarları yüzünden ya da hak haberciliğine konu olan olayla ilgili kaygı duymaması sebebiyle genellikle hak haberciliği ikinci planda kalabilmektedir. Bu çalışmada çevre hak haberciliği ile ilgili, 10 Mart-31 Mayıs 2020 tarihleri arasında rastgele seçim yöntemiyle seçilen 21 gün içerisinde Cumhuriyet, Birgün, Hürriyet, Sözcü, Sabah, Milliyet, Yeni Şafak, Yeni Akit gazetelerinin basılı formatlarında; Çanakkale Gündem, Olay, İşte Çanakkale ve Burası Çanakkale gazetelerinin web sitelerinde yer alan haberlerin genel içeriği hak haberciliği bağlamında değerlendirilmiş ve haber sayıları ile ilgili sayısal verilere ulaşılmıştır. Ayrıca alternatif medya kanalı olarak Greenpeace Türkiye, TURMEPA, ÇEKUD, ÇEVKO, ÇEKUL, Doğa Derneği, TEMA olmak üzere 7 vakfın/derneğin ve internet haberciliği yapan Denizhaber.com ve Çevrehaber.com adlı haber sayfalarının internet siteleri 10 Mart-31 Mayıs 2020 tarihleri arasını kapsayan faaliyet ve basın seyri raporları da incelenmiş ve çalışmada çevre ve çevre hakkının geleneksel medyadaki temsili ile ilgili sonuçlara ulaşılmıştır.

203-217

Authors: Mehtap SOYSAL

Evrensel bir niteliğe sahip olan sanat farklı şekillerde ele alınsa da her kültürde kendini göstermektedir. Her kültür kendi kalıpları içerisinde insan bedeninin çıplaklığını ele almış ve sanat eserlerinde yansıtmıştır. Sanatta çıplaklık teması insanın tarihsel, siyasal, düşsel süreçleri içerisindeki gelişmeleri ile doğrudan orantılıdır. Sanat dalları içerisinde, beden, çıplaklık ve beden estetiği en çok kullanılan metaforik, sanatsal ve biçimsel öğelerdir. Çıplak bedeninin sanat yapıtlarına yansımalarının o dönem içerisinde hâkim olunan din, ahlaki görüşler ve mevcut iktidarların görüşleri içerisinde şekillendiği görülmektedir. Sanatta çıplaklık Helenistik Dönem ve Rönesans’ta ruhsal ve tensel olmak üzere karşıt anlamlar kazanmıştır. Sanat yapıtlarında aktarılan çıplak formlar yapıldığı dönemlerin şartları çerçevesinde toplumsal ve sosyal yapılanma içerisinde ele alınarak değerlendirilmelidir. Bu çalışmada farklı dönemlerde ele alınan beden çıplaklığının insanın varoluşunu sorgulaması ve bu sorgulamayı sanat dallarına aktarmasını incelemeye çalıştık. Helenistik Dönem ve Rönesans heykel sanatlarında aktarılan çıplaklığı eserler üzerinden analiz ederek ilgili dönemleri ele aldık. Her iki dönemde de farklı bağlamsal temeller çerçevesinde ele alınan çıplaklık hem dine hem de toplumsal kabule başkaldırı niteliği taşımaktadır.

240-270

Authors: Cansu AVCI-Erdoğan KARTAL

Özellikle komedya türünde sadece Fransız edebiyatının değil dünya edebiyatının da en usta temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Molière, 17. yüzyıl klasik dönemden günümüze değin güncelliğini kaybetmemiş önemli yazarlardan biridir. Bu büyük yazarın günümüzde bile adından bu denli sıklıkla söz ettirmesinin nedeni ise hiç şüphesiz yaşadığı dönemin kusur ve aksaklıklarını gülmeceyle (komediyle) harmanlayarak bunu büyük bir ustalıkla eserlerine yansıtmasıdır. Böylelikle yazar, insan doğasını bütün ayrıntılarıyla gözlemleyip, onun zaaflarını ortaya koyarak seyircisini sadece eğlendirmeyi değil aynı zamanda eğitmeyi de hedefler. Ölümünün üzerinden yüzyıllar geçmesine rağmen güncelliğini hala koruyan Molière’in eserleri, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hala ilgiyle okunmakta, oyunları sıklıkla profesyonel ve amatör oyuncular tarafından sergilenmekte ve oldukça de büyük bir ilgi ile karşılanmaktadır. Bütün bunların yanı sıra Molière aynı zamanda Türkiye’deki farklı akademik çalışmalara da konu edilmeye devam etmektedir. Temel nitel araştırma tekniklerinden biri olan “meta-sentez” tekniğine göre yapılandırılan bu çalışmada, Türkiye’de Molière üzerine ne türden akademik çalışmaların yapıldığının belirlenmesi ve bu çalışmalar neticesinde elde edilen nitel bulgularının değerlendirilerek yorumlanması amaçlanmaktadır.

288-299

Authors: İlknur BAYRAK İŞCANOĞLU

Dünya üzerinde genel itibariyle saç, özellikle de uzun saç, kadın ile özdeşleştirilmiş ve kadının bir süs unsuru olarak görülmüştür. Eski Türk toplumlarında ise kadınların ve erkeklerin saçlarının uzun olduğu tarihî kaynaklardan anlaşılmaktadır ve saç uzunluğunun güç ile eş değer görüldüğü, eski dönemlerde toplum hayatı içerisinde saça önem verildiği anlaşılmaktadır. Eski Türk toplumlarında saçın bir değer ifadesi taşımasının izlerini Türk toplumlarının inanç sisteminde aramak mümkündür. En eski Türk inanışlarından Şamanizm’e göre saç canlıdır ve içerisinde bir ruh taşımaktadır. Ayrıca Şamanizm’in uygulayıcıları olan Şamanlar da uzun saçlıdır ve inanışa göre uzun saç onlara güç vermektedir. Şamanizm’in yanı sıra en eski Türk inanışlarından olan, her şeyde bir ruh olduğu inanışına dayanan iye inanışında da özellikle kötü ruhların saç tasvirleri dikkat çekicidir. İnsanlara bela ve felaket getiren kötü ruhlar, genellikle uzun saçlı olarak tasvir edilirken insanların saçları aracılığıyla da insanlara bela ve kötülük getirdiğine inanılmaktadır. Türk toplumlarında çeşitli inanışlar neticesinde saçla ilgili gelişen inanışların izlerini bu çalışma Kırgız halk kültürü içerisinde takip etmiştir. Öncelikle Kırgız halk kültüründe saçın taşıdığı anlamlar üzerinde durulmuş ve kız çocuklarının yaşam dönemlerindeki önemine şekli itibariyle yer verilmiştir. Daha sonra Kırgız halk kültürü içerisinde saçla ilgili unsurlar maddi ve manevi halk kültürü unsurları şeklinde incelenmiştir.

321-340

Authors: Ceren Zeliha ONAY-Levent KIYLIOĞLU

Bu çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun neden gerekli olduğu, Türk alanyazınında bulunan akademik çalışmalarda medya okuryazarlığının dini boyutunun yer alıp almadığı veya ne şekilde yer aldığı analiz edilmiştir. Bunun yanında, çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun, diğer bir deyişle dini medya okuryazarlığının neden gerekli olduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı Türkçe alanyazında konuyu ele alıp çözüm sunmaya çalışan çalışmaların analizi yoluyla çalışmaların yeterliliğini değerlendirmektir. Örneklem olarak seçilen beş çalışma betimsel analiz yöntemine tabii tutulmuştur. Bu çalışmalar “Din Eğitiminin Gerekliliği Açısından Dini Medya Okuryazarlığı”; “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”; “Medya – Din – Eğitim”; “Din Eğitimi Ekseninde Türkiye’de Medya ve Din Araştırmaları”; “Dijital Medya ve Din” başlıklı çalışmalardır. Ele alınan çalışmalar incelendiğinde, bu çalışmaların medyada din olgusunun yer alması sonucu oluşmuş olan sorunlara çözümler önerdiği gözlemlenmiştir. Bu çözüm önerileri arasında ise medya okuryazarlığının dini boyutu konusunda bir eğitimin gerekliliği üzerinde yoğunlaşıldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda ise medya okuryazarlığının dini boyutuna yönelik bir eğitimin gerekliliği önerilmiştir.

358-361

Authors: Remy DOR - Çevirmen: Meral OZAN

İlgili yazı, Remy Dor'un Kırgızlar ve halk anlatıları üzerine kaleme aldığı Enzyklopädie des Märchens adlı masal kataloğunda çıkan Almanca yazının Türkçe'ye çevirisini kapsamaktadır. Metinde, Kırgızlar hakkında bilgi başta olmak üzere halk anlatıları ve masalları üzerine bir değerlendirmeye yer verilmiştir.