Osmanlı Mirası Araştırmaları Dergisi

1-10

Authors: İhsan SAFİ

Bu makalede Yahya Kemal Beyatlı’nın Faruk Nafiz Çamlıbel’in şiirlerine etkisi incelenmektedir. Faruk Nafiz Çamlıbel, şiire başladığı ilk yıllarda önceleri Cenab Şahabeddin ve Ahmet Haşim’in etkisinde kalmıştır. Daha sonraları ise bu etki, Yahya Kemal Beyatlı’ya doğru yönelmiştir. Ve bu etki, Faruk Nafiz Çamlıbel’in asıl kimliğini bulduğu “Memleket Şiirleri” dönemine kadar kuvvetli bir şekilde devam etmiştir. Faruk Nafiz Çamlıbel, Yahya Kemal Beyatlı’yı kendisine üstat olarak almış, hatta ona “Üstat” diye bir şiir bile yazmıştır. İlk başlardaki kadar olmasa bile bu Yahya Kemal Beyatlı etkisi, Faruk Nafiz Çamlıbel’de son zamanlara kadar devam etmiştir.

30-40

Authors: Mehmet Sait ÇALKA

Rubâî nazım şekliyle kaleme aldığı manzumeleriyle şöhret bulan 12. yüzyıl Fars edebiyatının en önemli şairlerinden Ömer Hayyâm’ın rubaileri Osmanlı Dönemi Türk edebiyatında da etkili olmuştur. Ömer Hayyâm’ın Türk edebiyatındaki yansımaları bağlamında günümüze kadar sadece bir iki bilimsel çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalara bakıldığında ise Hayyâm’ın klasik dönemden ziyade 19. yüzyıl ve sonrası dönem Türk edebiyatına yansımaları üzerinde durulduğu görülmektedir. Hatta Ömer Hayyâm’ın Osmanlı Dönemi’nde hemen hemen hiç tanınmadığı, şairlerin divanlarında pek geçmediği ve ancak 19. yüzyılın oryantalistleri tarafından tanıtılarak bilinmeye başlandığı vurgusu yapılmıştır. Bu çalışmada, Hayyâm’ın Osmanlı şairleri tarafından en az 16. yüzyıldan beri tanındığı, hakkında manzumeler yazıldığı, özellikle rubâî nazım şeklinde örnek alınan ve ilham kaynağı olan bir şahsiyet olduğu verilen örneklerle ortaya konmaktadır.

58-74

Authors: Ercan VERİM

Bu çalışma Bartın ili Amasra ilçesinde yer alan Fatih Camii’nin mimari yapısını inceleyerek Bizans ve Osmanlı Dönemi’nde geçirdiği değişimi değerlendirmektedir. Fatih Camii’nin plan ve mimari özelliklerinin yanında bazı tarihî belgelerden elde edilen bilgilere göre IX. yüzyılda inşa ettirildiği tahmin edilmektedir. 1461 yılında, Fatih Sultan Mehmet’in Amasra’yı fethi sonrasında yapı camiye çevrilmiştir. Zamanla harap olan yapı 1887 yılında önemli bir onarım geçirmiştir. Son olarak da 2002 yılında Kültür Bakanlığı tarafından onarılmıştır. Yapı plan açısından doğu-batı istikametinde, dikdörtgen bir mekân kurgusuna sahiptir. Harim kısmı, tek sahınlı olarak düzenlenmiştir. Dış cephelerde Bizans Dönemi’nden kalma taş süslemeler bulunmaktadır.

1-16

Authors: Ramazan Ekinci

Bu makalede yazarı bilinmeyen Cân ile Ten adlı mesnevinin şekil ve muhteva hususiyetleri ve dil özellikleri incelenerek eserin transkripsiyonlu metni ilk kez okuyucuya sunulmaktadır. Dil ve imla hususiyetleri göz önünde tutulduğunda eserin eski Anadolu Türkçesi dönemi metinleri arasına dâhil edilebileceği makalede tespit edilmektedir.

42-65

Authors: Doğan Demirci

Bu makale Isparta’nın Gönen ilçesinde, yerel halk arasında “Selçuklu hamamı” olarak bilinen metruk hamam ve bitişiğindeki yapının mimarisini Anadolu’daki diğer hamamların planları ile karşılaştırarak incelemektedir. Makalede Gönen Eski Hamamı’nın plan şeması, yapım tekniği ve malzeme açısından Anadolu’da çokça görülen hamam planı tiplerine göre farklılıklar gösterdiği ortaya konulmaktadır.

88-95

Authors: Camelia Calin

Vassals of the Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye from the mid-fifteenth century until 1878, the Romanians were forced to define their own attitude towards the Ottoman sultanate, the core of the state and the source of the power. This paper proposes that while Moldavian initially demonized and Ottomans and their rule, their attitude changed during the reign of Suleyman the Magnificent and they were integrated in the Ottoman political system.

1-8

Authors: Alena ĆATOVİĆ, Sabina BAKŠİĆ

Figânî, Bâkî, Mihrî Hatun ve Nedîm'in kasidelerinden alınan şiir örnekleri ile hazırlanan bu makalede kaside, eylem sözleri olarak ele alınmıştır. Diğer divan edebiyatı nazım şekillerinden farklı olarak kasidenin eylem gücü, "maksada yönelmek" anlamı taşıyan adında belirlenmektedir. İncelediğimiz kasidelerde belli başlı memduha dolaysız hitap mevcut olup ifadelerin edim sözü (illocutionary act), şairin bir görev ya da maddi destek talebinde çok açık görülmektedir. Bu eylem sözlerinin etkisini de bazen tespit etmek mümkündür. Daha doğrusu şaire verilen ödül memduha etkisini, kasidenin etki sözünü (perlocutionary act) göstermektedir. Relying on the sample poems of classic Ottoman poets, such as Nedim, Figani, Baki and Mihri Hatun, this paper studies qasidas as performatives. Unlike other literary genres, the performativity of qasidas is already revealed in their name, because qasida means 'poetry with an aim', and the paper analyses examples thereof in which pleas, marked by an obvious illocution, are directed to men of power with the aim of reaching a position or gaining financial reward. In some cases, illocution might lead to perlocution, namely written and permanently conserved approvals of the aforementioned pleas.

26-97

Authors: Kemal İBRAHİMZADE, İrina GUSACH

Bu makale 18. yüzyılın başından 1962 yılına kadar Türkiye’de yaşayan Nekrasov Kazaklarının el baskısı giysi ve aksesuarlarında bulunan Türk kültürünün izlerini, özellikle Tokat yazmalarını incelemektedir. Makalede Türkiye’den yapılan göç sonrası toplanarak Rusya’nın Rostov bölgesindeki Azak, Novocerkask ve Staroçerkask müze koleksiyonlarında yer alan Nekrasov Kazaklarına özgü el baskısı Türk kumaşları değerlendirilmektedir. This article studies the Turkish cultural influence, especially Tokat style hand prints, on hand printed clothes and accessories of Nekrasov Kazakhs, who lived in Turkey from the early 18th century to 1962. The article examines the hand printed Turkish fabrics collected from the Nekrasov Kazakhs after their return to Russia and placed in Azov, Novocherkassk and Starocherkassk museum collections in the Rostov region of Russia

50-73

Authors: Tuncay Ercan SEPETÇİOĞLU

An image consists of a person’s, a community’s and/or a society’s positive and/or negative conceptions and attributions towards an object, an event and/or another community. Factors such as ideological approaches, culture, collective memory, past experiences, and/or geography play an important role in forming these impressions. If a society’s approach towards another society is a matter of question, the image determines political stance and generates one of the reasons for social reactions. This study does not include examples of factionalized society, culture and/or political formulations but examples concerning positive perceptions of a society of another and how these perceptions are reflected on their reactions. In doing so, the study analyses the contributions of Indian Muslims to the Ottoman Empire and Turkish nation during the Balkan Wars with examples and questions the reasons behind these supports. Indian Muslims attempted to mold public opinion in order to bring attention to the Balkan Wars. They aided Ottomans in kind and cash, sent medical teams and played an active role in battle and organized activities for refugees. This study aims to reveal approaches and sensitivities of Indian Muslims to one of the biggest social problems that Turks faced in the early 20th century through data that were obtained from the Ottoman Archive and several newspapers of that period. İmge bir kişi, topluluk ve/veya toplumun bir nesneye, olaya ve/veya diğer bir topluluğa dair olumlu ya da olumsuz (veya her ikisi birden) kavram ve nitelemelerinden oluşmaktadır. Bu izlenimlerde ideolojik yaklaşımlar, kültür, toplumsal hafıza, geçmiş deneyimler, coğrafya ve ekonomi gibi etkenler büyük rol oynar. Söz konusu olan bir toplumun diğer bir topluma yönelik yaklaşımıysa eğer, imge siyasal duruşu belirlemekte, toplumsal tepkilerin nedenlerinden birini oluşturmaktadır. Bu çalışma, -benzerleri çok görülen- ötekileştirilen bir toplum, kültür ve/veya politik oluşum üzerine örnekleri değil, bir toplumun başka bir topluma dair olumlu algılarının, tepkilerine nasıl yansıdığının örneklerini içermekte, Hint Müslümanlarının Balkan Savaşlarında Osmanlı Devleti'ne ve Türk halkına ne gibi katkılarda bulunduğunu örneklerle verip bu desteklerin altında yatan sebepleri sorgulamaktadır. Hint Müslümanları Balkan Savaşlarına dikkat çekebilmek için kamuoyu oluşturma çabalarına girişmişler, Osmanlı'ya ayni ve nakdi yardımlarda bulunmuşlar, sağlık ekipleri göndererek bizzat savaşta etkin olmuşlar ve muhacirlere yönelik faaliyetler gerçekleştirmişlerdir. Bu çalışmada Osmanlı Arşivi ile dönemin bir takım gazetelerinden elde edilen veriler vasıtasıyla, Türklerin 20. yüzyıl başında maruz kaldığı en büyük sosyal sorunlardan birine Hint Müslümanlarının yaklaşım ve duyarlılıklarını ortaya koymak amaçlanmaktadır.

77-78

Authors: Zachary WISE

Dejan Djokic, ed., Yugoslavism: Histories of a Failed Idea, 1918-1992, Madison: University of Wisconsin Press 2003