Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

1-9

Authors: Toros Arda AKŞEN1 , Murat ÖZSOY1 , Mehmet FIRAT1

Abstract In the cup drawing process, the tensile stress in the radial direction is dominant during the drawing. However, the sheet bends around the punch and die radiuses, and the fibers touching the punch and die are exposed to compression, while the outer surfaces are exposed to tension. Therefore, the stress state at the radius regions of punch and die becomes complicated to overcome due to the bending and may influence the final earing form. The present study investigates the influence of a plasticity model involving an advanced yield criterion coupled with a combined hardening model on the earing prediction in the cup drawing process of AA6016-T4 aluminum alloy. Therefore, isotropic hardening and combined hardening models are implemented, respectively so as to show the kinematic hardening effect on the earing prediction performance. The combined hardening model comprises Armstrong-Frederic kinematic hardening and isotropic hardening rules together to characterize the hardening behavior of the sheet, and the parameters of the hardening model were obtained by considering a reversal shear test. A sixth-order polynomial-based yield criterion was implemented to represent the anisotropic response of the sheet successfully. The Hill48 yield criterion was also considered in the present study for comparison purposes. The analyses were conducted based on the additive plasticity approach and using the implicit stress update scheme in Marc commercial software. The punch force-displacement responses and earing profile predictions were obtained numerically and compared with the experimental outcomes. It was seen that introducing the combined hardening model enhances the earing prediction capability for both yield criteria. With the incorporation of the combined hardening rule, the improvement in the prediction of the earing profile was more apparent in HomPol6 results compared to Hill48. The HomPol6 yield criterion coupled with the combined hardening rule led to a better agreement in the prediction of ear formation. In the cup drawing process, the tensile stress in the radial direction is dominant during the drawing. However, the sheet bends around the punch and die radiuses, and the fibers touching the punch and die are exposed to compression, while the outer surfaces are exposed to tension. Therefore, the stress state at the radius regions of punch and die becomes complicated to overcome due to the bending and may influence the final earing form. The present study investigates the influence of a plasticity model involving an advanced yield criterion coupled with a combined hardening model on the earing prediction in the cup drawing process of AA6016-T4 aluminum alloy. Therefore, isotropic hardening and combined hardening models are implemented, respectively so as to show the kinematic hardening effect on the earing prediction performance. The combined hardening model comprises Armstrong-Frederic kinematic hardening and isotropic hardening rules together to characterize the hardening behavior of the sheet, and the parameters of the hardening model were obtained by considering a reversal shear test. A sixth-order polynomial-based yield criterion was implemented to represent the anisotropic response of the sheet successfully. The Hill48 yield criterion was also considered in the present study for comparison purposes. The analyses were conducted based on the additive plasticity approach and using the implicit stress update scheme in Marc commercial software. The punch force-displacement responses and earing profile predictions were obtained numerically and compared with the experimental outcomes. It was seen that introducing the combined hardening model enhances the earing prediction capability for both yield criteria. With the incorporation of the combined hardening rule, the improvement in the prediction of the earing profile was more apparent in HomPol6 results compared to Hill48. The HomPol6 yield criterion coupled with the combined hardening rule led to a better agreement in the prediction of ear formation. Öz Kap çekme işlemi esnasında, radyal yön boyunca çekme gerilmesi mevcuttur. Bununla birlikte şekillendirilecek sac, zımba ve kalıp köşelerinin etrafında bükülmektedir ve köşelere temas eden iç yüzeyler basma gerilmesi etkisi altındayken, dış yüzeyler ise çekme etkisi altındır. Bu durum sacın zımba ve kalıp köşelerinde bükülen bölümlerindeki gerilme durumunu karmaşık bir hale getirmektedir ve nihai kulak formunu etkileyebilmektedir. Bu çalışma, gelişmiş bir akma fonksiyonu ve bir birleşik pekleşme modeli içeren bir plastisite modelinin kulaklanma tahmin performansını incelemektedir. Bu kapsamda AA6016-T4 alüminyum alaşımının derin çekme işlemi incelenmiştir. Birleşik pekleşme modelinin kulaklanma tahmin performansına etkisini daha net ortaya koymak amacıyla, izotropik ve birleşik pekleşme kuralları ayrı ayrı analizlere entegre edilmiştir. Malzemenin pekleşme davranışını tanımlamak amacıyla kullanılan birleşik pekleşme modeli, Armstrong-Frederic kinematik pekleşme ve izotropik pekleşme modellerinin birleşimidir ve birleşik pekleşme modelinin parametreleri bir tersinir kayma testinin verileri kullanılarak elde edilmiştir. Sacın anizotropik davranışını isabetli bir şekilde tanımlamak amacıyla altıncı dereceden homojen polinom tabanlı bir akma fonksiyonu kullanılmıştır. HomPol6 kriterinin tahmin performansını göstermek için simülasyonlar Hill48 akma kriteri kullanılarak da yürütülmüştür. Simülasyonlar Marc ticari yazılımında eklemeli plastisite yaklaşımı ve kapalı zaman adımlı gerilme güncelleme şeması kullanılarak yürütülmüştür. Zımba kuvvet-deplasman davranışları ve kulak profil tahminleri sayısal olarak elde edilmiş ve deneysel sonuçlarla kıyaslanmıştır. Birleşik pekleşme modelinin kulaklanma tahmin yeteneğini iki akma kriteri için de iyileştirdiği görülmüştür. Bu iyileşmenin HomPol6 sonuçları için daha belirgin olduğu da kaydedilmiştir. En iyi kulak oluşum tahmininin, HomPol6 akma kriteri ile birleşik pekleşme kuralı kullanıldığında gerçekleştiği görülmüştür. Anahtar kelimeler: Kap çekme, Kulaklanma, Kinematik pekleşme, Plastisite.

17-30

Authors: Hatice ERDOĞAN AKBULUT1 , Feristah OZÇELİK2 , Tugba SARAÇ2

Abstract In this study, faculty-level university course timetabling problem with double major and minor program constraints where classrooms are shared with several faculties is taken into account. This is the first study considering all these constraints together. A goal programming model is proposed to solve the considered problem. Since it is not possible to find a feasible solution for large-size problems with the proposed model in a time limit, a simulated annealing algorithm is developed. The performance of the proposed solution methods is tested by using randomly generated test problems. In addition, a case study is performed at the engineering faculty of a private university. Computational results show the success of the proposed simulated annealing algorithm to solve large-sized problems. An 83% improvement was achieved with the proposed algorithm for the real-life problem. Öz Bu çalışmada, dersliklerin fakülteler arasında paylaşıldığı, çift anadal ve yan dal kısıtlarının olduğu fakülte seviyesinde üniversite ders çizelgeleme problemi ele alınmıştır. Bu çalışma, tüm bu kısıtları bir arada ele alan ilk çalışmadır. Ele alınan problemi çözmek için bir hedef programlama modeli önerilmiştir. Önerilen model ile büyük boyutlu problemler için süre limiti içinde uygun çözüm bulmak mümkün olmadığından, bir tavlama benzetimi algoritması geliştirilmiştir. Önerilen çözüm yöntemlerinin performansı rassal türetilmiş test problemleri kullanılarak sınanmıştır. Ayrıca özel bir üniversitenin mühendislik fakültesinde vaka çalışması yapılmıştır. Deneysel sonuçlar, önerilen tavlama benzetimi algoritmasının büyük boyutlu problemleri çözmedeki başarısını ortaya koymuştur. Gerçek hayat problemi için önerilen algoritma ile %83 oranında iyileşme sağlanmıştır. Anahtar kelimeler: Fakülte seviyesinde üniversite ders çizelgeleme, Tavlama benzetimi, Hedef programlama, Çift anadal programı, Yandal programı.

36-43

Authors: Yasin GÖRMEZ1 , Halil ARSLAN2 , Yunus Emre IŞIK1 , Sercan TOMAÇ3

Abstract Indoor localization involves pinpointing the location of an object in an interior space and has several applications, including navigation, asset tracking, and shift management. However, this technology has not yet been perfected, and many methods, such as triangulation, Kalman filters, and machine learning models have been proposed to address indoor localization problems. Unfortunately, these methods still have a large degree of error that makes them ill-suited for difficult cases in real-time. In this study, we propose a hybrid model for Bluetooth low energy-based indoor localization. In this model, the triangulation method is combined with several machine learning methods (naïve Bayes, k-nearest neighbor, logistic regression, support vector machines, and artificial neural networks) that are optimized and tested in three different environments. In the experiment, the proposed model performed similarly to the solo triangulation model in easy and medium cases; however, the proposed model obtained a much smaller degree of error for hard cases than either solo triangulation or machine learning models alone. Öz İç mekân konumlandırma, bir nesnenin iç mekândaki konumunun tam olarak belirlenmesi olarak tanımlanabilir ve navigasyon, varlık takibi ve vardiya yönetimi olmak üzere bir çok uygulama alanı bulunmaktadır. İç mekân konumlandırma problemlerini çözmek için üçgenleme, Kalman filtreleri ve makine öğrenmesi modelleri gibi birçok yöntem önerilmiştir ancak hala istenilen başarı oranları elde edilememiştir. Bu yöntemler deney ortamlarında başarılı sonuçlar elde etse de, gerçek zamanlı durumlarda hata oranları çok fazla olabilmektedir. Bu çalışmada, Bluetooth düşük enerji tabanlı iç mekân konumlandırma için hibrit bir model önerilmiştir. Bu modelde, üçgenleme yöntemini, üç farklı ortamda optimize edilmiş ve test edilmiş birkaç makine öğrenmesi yöntemiyle (Naive Bayes, k-en yakın komşu, lojistik regresyon, destek vektör makineleri ve yapay sinir ağları) birleştiren hibrit bir yaklaşım kullanılmıştır. Çalışmada önerilen model, kolay ve orta durumlarda üçgenleme modeline benzer şekilde performans göstermiş; ancak önerilen model, zor durumlar için üçgenleme veya tek başına makine öğrenimi modellerinden çok daha küçük bir hata oranı elde etmiştir. Anahtar kelimeler: Nesnelerin interneti, İç mekân konumlandırma, Buluetooth düşük enerji, Makine öğrenmesi, Üçgenleme.

53-62

Authors: Kadir AKGÖL1 , Emre DEMİR2 , İbrahim AYDOĞDU3

Abstract Determination of the optimal route in transportation activities is one of the major problems in transportation. Therefore, efficient techniques deserve our utmost attention to detect optimal routes. In this study, a novel method called Cluster Path Covering (CPC) has been developed and introduced to identify a route based on a sequence of location points on a network. There are already models to minimize the total path cost between the pair of nodes following a kind of sequence. However, our method aims to minimize the path cost, including the neighbourhood accessibility of the path nodes on the network. One of the major challenges for the new model is to reveal the accessibility costs between the nodes. The methodology presents the CPC method clustering the location points on a network and indicating the optimum point for each cluster. Then, the CPC method generates the best path by connecting the specific location points representing the clusters. Moreover, the shortest covering of the neighbourhood path problem (SCNPP) is introduced in this study. The novel CPC method is utilized for SCNPP, a distinctive version of the shortest covering path problem (SCPP). The performance of the CPC method is then tested on two different benchmark networks. According to the results, it provides robust and efficient outcomes for decreasing the routes' transportation costs (e.g., distances). The issues that can be solved via the CPC method include the accessibility costs of public transportation paths and the locations of stops by minimizing the costs. Öz En uygun güzergâhın belirlenmesi ulaşım faaliyetlerindeki en büyük sorunlardan biridir. Bu nedenle, en uygun rotaları tespit etmek için etkili teknikler kullanılmalıdır. Bu çalışmada, bir ağ üzerindeki konum noktaları dizisine dayalı bir rotayı tanımlamak için Küme Yolu Kaplama (CPC) adı verilen özgün bir yöntem geliştirilmiş ve tanıtılmıştır. Bir dizi üzerindeki düğüm noktaları çiftleri arasındaki toplam yol maliyetini en aza indirecek modeller hâlihazırda bulunmaktadır. Ancak bizim yöntemimiz, ağdaki düğümlerin komşu olduğu muhite erişilebilirliğini de göz önünde bulundurarak yol maliyetini en aza indirmeyi amaçlamaktadır. Bu yeni yöntem için en büyük zorluklardan biri, düğümler arasındaki erişilebilirlik maliyetlerini ortaya çıkarmaktır. Metodolojimiz, bir ağ üzerindeki düğüm noktalarını kümeleyen ve her küme için optimum noktayı gösteren CPC yöntemini sunmaktadır. Bu yöntem, kümeleri temsil eden düğüm noktalarını birbirine bağlayarak en iyi yolu oluşturmaktadır. Ayrıca bu çalışmada, komşu muhiti kaplayan en kısa yol probleminin (SCNPP) tanımı yapılmıştır. Yeni CPC yöntemi, kaplayan en kısa yol probleminin (SCPP) ayırt edici bir versiyonu olan SCNPP için kullanılmaktadır. İlaveten, CPC yönteminin performansı iki farklı kıyaslama ağında test edilmiştir. Sonuçlara göre CPC yöntemi, güzergâhların ulaşım maliyetlerini (mesafeler gibi) azaltmak için güçlü ve etkin neticeleri bize sağlamaktadır. CPC yöntemi ile çözülebilecek sorunlar arasında, toplu taşıma güzergâhlarına mesafe açısından erişilebilirlik maliyetlerinin azaltılması ve durakların konumları arasındaki mesafelerin minimize edilmesi yer alabilir. Anahtar kelimeler: Yol ağ tasarımı, Kaplayan yol, K-means, Kentsel planlama.

71-80

Authors: Gülay ONUŞLUEL GÜL1

Öz Birbiriyle ilişkili birçok etkene bağlı olduğundan oldukça karmaşık ve yıkıcı etkileri olabilen kuraklıkla ilgili çalışmalar, bu doğal afetin sonuçlarının bertaraf edilebilmesi ve önlemlerin zamanında alınarak harekete geçilebilmesini kolaylaştırmak amacıyla bir süreklilik gösterecek şekilde gelişmektedir. Bütünsel çerçevede gerçekleştirilen bu çalışmada, kuraklık olgusunun zamansal ve mekânsal olarak, uzaktan algılama verileri kullanılarak Google Earth Engine (GEE) platformunda hesaplanmasına dayanmaktadır. Bu amaçla, Sıcaklık Durum İndisi (TCI), Bitki Örtüsü Durumu İndisi (VCI) ve Bitki Örtüsü Sağlığı İndisi (VHI), yakın geçmiş dönem (2018-2021) ile geçmiş dönemler (2002, 2005, 2010 ve 2015 yılları) için temmuz ve ocak ayları bazında incelenmiş ve böylece tarımsal kuraklık durumu ortaya konulmuştur. Anahtar kelimeler: Kuraklık, Uzaktan algılama, Google Earth engine (GEE), Sıcaklık Durum İndisi (TCI), Bitki örtüsü durum indisi (VCI), Bitki örtüsü sağlığı indisi (VHI). Abstract Studies on drought, which can have quite complex and devastating effects due to a number of interrelated factors, are developing continuously in order to eliminate the consequences of such a natural disaster and even further to facilitate actions for taking timely measures. This study, which is carried out in this holistic framework, is based upon the temporal and spatial assessment of drought phenomenon on the Google Earth Engine (GEE) platform through the use of remotely-sensed data. For this purpose, Temperature Condition Index (TCI), Vegetation Condition Index (VCI) and Vegetation Health Index (VHI) were calculated both for the recent period (2018-2021) and the previous periods (the years 2002, 2005, 2010 and 2015) examined through July and January months and the agricultural drought situation was revealed in this way.

87-94

Authors: Seda HOŞGÜN1 , Emir Zafer HOŞGÜN2

Abstract In this study, a Co/MMT catalyst was synthesized by pillaring method using montmorillonite (MMT) as a support material for hydrogen production by hydrolysis reaction from sodium borohydride (NaBH4) solution. N2 sorption, XRD, SEM-EDS, and FTIR spectroscopy techniques were used for catalyst characterization. To optimize the amount of hydrogen obtained as a result of the hydrolysis reaction, the NaBH4 concentration (0.3-0.5 M), the sodium hydroxide (NaOH) concentration (0.3-0.5 M), the amount of catalyst (20-50 mg) and the reaction temperature (30-50 °C) were investigated. The optimal conditions obtained from the Box-Behnken analysis were 50 °C, 0.33 M NaBH4, 39 mg catalyst, 0.46 M NaOH, and the maximum reaction rate (hydrogen production) was 2328 mL min-1 gcat -1at standard temperature and pressure (298K,1atm). According to the analysis of variance, it was found that all parameters had a significant effect on the hydrogen production rate. Öz Bu çalışmada, destek malzemesi olarak Montmorillonit (MMT) kullanılarak sütunlama yöntemiyle Co/MMT katalizörü, sodyum borhidrür (NaBH4) çözeltisinden hidroliz reaksiyonu ile hidrojen üretimi için sentezlenmiştir. Katalizör karakterizasyonu için N2 sorpsiyon, XRD, SEM-EDS ve FTIR spektroskopi teknikleri kullanılmıştır. Hidroliz reaksiyonu sonucunda elde edilen hidrojen miktarını optimize etmek amacıyla, NaBH4 konsantrasyonu (0.3-0.5 M), sodyum hidroksit (NaOH) konsantrasyonu (0.3-0.5 M), katalizör miktarı (20-50 mg) ve reaksiyon sıcaklığı (30-50 °C) gibi parametrelerin etkisi incelenmiştir. Box-Behnken analizinden elde edilen optimal koşullar 50 °C, 0.33M NaBH4, 39 mg katalizör, 0.46 M NaOH olup, maksimum reaksiyon (hidrojen üretim) hızı standart sıcaklık ve basınç koşullarında (298K, 1atm) (2328 mL dak-1 gcat -1 olarak bulunmuştur. Varyans analizine göre tüm parametrelerin hidrojen üretim hızı üzerinde önemli bir etkisi olduğu belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Hidrojen, Sodyum borhidrür, Montmorillonit, Box-Behnken.

103-108

Authors: Fatih ESİN1 , Onur ACUR1 , Berkman İŞÇİ1 , Caner CANTÜRK1 , Cansu BESUN1 , Engin ÇEVİK2

Abstract In the Coke Plant of KARDEMIR, coking coal is charged to the furnaces, the hot coke is obtained after 18-21 hours of coking is discharged to the quenching wagon via the guide car with the help of the pusher machine. The hot coke is quenched by water spraying in the quenching towers and is poured into the coke ramp. The metallurgical coke is sized in the Coke Crushing and Screening Plant and sent to the blast furnaces. In the blast furnace process, the use of metallurgical coke with high CSR values obtained from high quality coking coals is preferred. In the blast furnace process, it is preferred to use metallurgical coke with CSR values in the range of 60-70% obtained from high quality coking coals. However, the reserves of high quality coal beds are decreasing day by day. In this study, it is aimed to increase the CSR value of metallurgical coke by spraying various concentrations of boron solutions in order to obtain the same efficiency from low quality coals. In this way, low quality coals in the coal blend in metallurgical coke production will be used at higher rates and raw material costs will be reduced. Solutions prepared with three different boron products and various concentrations were applied to the hot coke obtained at 1050±50 °C in coke ovens, and its effects on the alteration of coke strength after reaction (CSR) values were investigated. When the coke reactivity test results of the applications were examined, it was observed that there was a 20-48% improvement in the CSR value of the coke samples with boron solution compared to the coke samples quenched by spraying water. A 46.29% increase in CSR value and a 34.92% decrease in CRI value of the hot coke sample, which was quenched with 7 g/Ɩ concentration Disodium Octaborate Tetrahydrate solution giving the optimum value, was determined. Öz KARDEMİR Kok Fabrikalarında koklaşabilir kömür fırınlara şarj edilmekte, 18-21 sa.’lik koklaşma sonrasında elde edilen kızgın kok itici makina yardımı ile kılavuz arabası üzerinden söndürme vagonetine boşaltılmaktadır. Kızgın kok, söndürme kulelerinde su püskürtülerek söndürülmekte ve kok rampasına dökülmektedir. Metalürjik kok, kok kırma eleme tesisinde boyutlandırılarak yüksek fırınlara sevk edilmektedir. Yüksek fırın prosesinde kaliteli koklaşabilir kömürlerden elde edilen CSR değerleri yüksek metalürjik kok kullanımı tercih edilmektedir. Yüksek fırın prosesinde, kaliteli koklaşabilir kömürlerden elde edilen CSR değerleri %60-70 aralığında olan metalürjik kok kullanımı tercih edilmektedir. Fakat kaliteli kömür yataklarının rezervleri gün geçtikçe azalmaktadır. Bu çalışmada, düşük kalitedeki kömürlerden aynı verimi elde etmek için metalürjik koka çeşitli derişimlerde bor solüsyonları püskürtülerek CSR değerinin artırılması amaçlanmaktadır. Bu sayede metalürjik kok üretiminde kömür harmanı içerisinde düşük kalitedeki kömürler daha yüksek oranlarda kullanılabilecek ve hammadde maliyeti düşürülmüş olacaktır. Kok fırınlarında 1050 ± 50 °C sıcaklıkta elde edilen kızgın kok üzerine üç farklı bor ürünü ile çeşitli derişimlerde hazırlanan çözeltiler uygulanarak reaksiyon sonrası kok mukavemetindeki (CSR) değişiklikler üzerine etkileri incelenmiştir. Gerçekleştirilen uygulamaların kok reaktivite test sonuçları incelendiğinde, bor çözeltisi uygulanmış kok numunelerinin su püskürtülerek söndürülen kok numunelerine göre CSR değerinde %20-48 iyileşme olduğu gözlenmiştir. Optimum değeri veren 7 g/Ɩ derişimli Disodyum Oktaborat Tetrahidrat çözeltisi ile söndürülen kızgın kok numunesinin CSR değerinde %46.29 artış, CRI değerinde %34.92 azalış tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Metalürjik kok, Bor, Kok reaktivite, Yüksek fırın, Kok fabrikaları.

119-127

Authors: Fehmi Görkem ÜÇTUĞ1 , Zehranur TEKİN1 , Zeynep DAYIOĞLUGİL2 , Ercan ULUSOY2 , Şule OKTAYLAR KEYİK2

Abstract This study involves the cradle-to-gate life cycle assessment of tomato paste production in Turkey. All the data was obtained from a large-scale production company located in north-west Turkey in 2020. CCaLC software with Ecoinvent2 database alongside CML2001 method was used for the analysis and the following impacts were taken into account: acidification potential, carbon footprint, eutrophication potential, human toxicity potential, ozone layer depletion potential, and photochemical smog potential. Functional unit was chosen as 1 kg of tomato paste sold in glass jars. The results show that the biggest contributor to environmental impacts was the raw material supply stage, mainly due to fungicide (for agriculture) and metal (for packaging) use. Energy required for agricultural and production processes were also found to have significant effects of the impacts. The results were found to be in very good consistency with earlier literature. Using photovoltaic panels for meeting 10% of the electricity demand of agricultural and production processes or utilizing tomato harvesting waste to produce biomethane were found to have almost no positive effects as far as impact reduction is concerned. These results show that switching to organic farming seems to be essential if environmental impacts of processed food products such as tomato paste are to be reduced. Öz Bu çalışma, Türkiye'de salça üretiminin beşikten kapıya yaşam döngüsü değerlendirmesini içermektedir. Tüm veriler 2020 yılında Türkiye'nin kuzeybatısında bulunan büyük ölçekli bir üretim şirketinden elde edilmiştir. Analiz için CML2001 yönteminin yanı sıra Ecoinvent2 veri tabanına sahip CCaLC yazılımı kullanılmış ve şu etkiler göz önüne alınmıştır: asidifikasyon potansiyeli, karbon ayak izi, ötrofikasyon potansiyeli, insan toksisite potansiyeli, ozon tabakasını inceltme potansiyeli ve fotokimyasal sis potansiyeli. Fonksiyonel birim cam kavanozda satılan 1 kg salça olarak seçilmiştir. Sonuçlar, çevresel etkilere en büyük katkının, esas olarak mantar ilacı (tarım için) ve metal (ambalaj için) kullanımı nedeniyle hammadde tedarik aşamasından geldiğini göstermektedir. Tarım ve üretim süreçleri için gerekli olan enerjinin de çevresel etkilerde önemli bir payı olduğu tespit edilmiştir. Sonuçların literatürdeki diğer yayınlarla tutarlılığının yüksek olduğu görülmüştür. Tarım ve üretim süreçlerinin elektrik talebinin %10'unu karşılamak için fotovoltaik panellerin kullanılması veya biyometan üretmek için domates hasat atığının kullanılmasının etki azaltma söz konusu olduğunda hemen hemen hiçbir olumlu etkiye sahip olmadığı saptanmıştır. Bu sonuçlar, salça gibi işlenmiş gıda ürünlerinin çevresel etkilerinin azaltılması için organik tarıma geçişin gerekli olduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler: Karbon ayak izi, Çevresel etki, Gıda ürünleri, Yaşam döngüsü analizi, Domates salçası, Türkiye.