Dokuz Eylul University Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal

247 - 258

Authors: Memduh Alper DEMİR

Bu çalışmanın amacı, 1969-2018 dönemi için küresel petrol fiyatları ile Türkiye’nin dış ticaret açığı arasındaki nedenselliği tespit etmektir. Bu amaçla, Hacker ve Hatemi-J bootstrap simetrik nedensellik testi ile birlikte, literatürde kayan pencereler olarak da tanımlanan zamana göre değişen nedensellik testi uygulanmıştır. Analizler sonucunda tüm dönem için nedensellik çıkmamıştır. Ancak, zamana göre değişen nedensellik sonuçlarına göre sadece 1998 yılında yüzde beş anlamlılık düzeyinde dış ticaret açıklarından küresel petrol fiyatlarına doğru bir nedensellik tespit edilmiştir. Bu çalışmanın konu ile ilgili literatüre yöntemsel bir katkı sağlayacaktır. Sonuçlar çerçevesinde, Türkiye’de enerji tasarrufu sağlayan politikaların uygulamalarının artması gerektiği düşünülmektedir. Bu çerçevede özellikle sanayi kesiminde alternatif enerji üretimi (güneş, rüzgar vb.) kullanılmalı, elektrik ile çalışan otomobil üretimi çalışmalara hız kazandırılmalı, toplumda bireysel enerji tüketimini minimize edecek bilinç sağlanmalıdır.

275 - 294

Authors: Hakan ÇAYALAN, Uğur SADİOĞLU

Günümüz teknolojisinin getirdiği hızlı dönüşümler bireylere, örgütlere ve topluma değişim için baskı yapmaktadır. Bu hızlı dönüşüme ayak uydurma noktasında kuşak farkı göze çarpmaktadır. Kamu sektörü de teknolojinin sağladığı bu imkânlardan faydalanmaya çalışmaktadır. Bu reformların oluşturduğu etkilerin ölçülebilmesi için en önemli adımlardan biri söz konusu reformların zihinlerde oluşturduğu yenilik algısının ölçülmesidir. Nicel yöntemin anket tekniği ile veriler toplanmıştır. Yeniliklerin kurum personeli nezdinde ne ölçüde etki ettiğini, bu etkinin kamu personelinin örgütsel sinizm davranışlarına yansımalarını ortaya koymak adına geliştirilen “yenilik algısı ölçeği” ile çalışmaya uyarlanan “örgütsel sinizm ölçeği” Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kamu personeline yüz yüze uygulanmıştır. Bu araştırmada ölçüm yapmak üzere e-Devlet uygulamalarının oluşturduğu yenilik algısı tercih edilmiştir. SGK’nın seçilme sebebi ise e-Devlet uygulamaları içinde en çok kullanılan uygulamanın SGK uygulamalarından 4A Hizmet dökümü uygulamasının olmasıdır. Örgütsel sinizm en basit tanımıyla çalışanların değişime karşı ve kuruma karşı kalıplaşan alaycı, tepkili, olumsuz tutumlarıdır. Örgütlerde yaşanan bu köklü dönüşümlerin örgütsel sinizm olgusuna da etkisinin olacağı öngörülmüştür. Toplanan veriler bu öngörüyü desteklemiş, çalışanların yenilik algısının örgütsel sinizm üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu ortaya koyulmuştur. Ayrıca bu değişkenlerin demografik verilere bağlı farklılıkları da sorgulanmıştır. Kadın ve erkeklerin yenilik algılarının ve örgütsel sinizm düzeylerinin anlamlı farklılık gösterdiği, yaş, mesleki kıdem ve eğitim durumuna göre söz konusu değişkenlerin anlamlı farklılıklar gösterdiği sonuçlarına ulaşılmıştır. Ayrıca bölgesel karşılaştırmada yenilik algısının farklılık göstermediği ama örgütsel sinizm düzeyinin anlamlı farklılıklar arz ettiği sonucuna ulaşılmıştır.

315 - 327

Authors: Hayriye Hilal BAĞLITAŞ, Pelin GENÇOĞLU

The interaction between the private and public sectors is one of the main focuses of economics. They affect each other positively or negatively. This paper aims to determine the potential dynamic impacts of the public investments on the private investments in Turkey by running asymmetric causality and to detect a structural relationship of two sectors by using nonlinear and time-varying causality. The result illustrates that there is a crowding-out effect from the public to private investment. On the other side, time-varying and nonlinear causality reach an inverse direction for the causal effects stemming from the private to the public.

355 - 364

Authors: Sultan KUZU YILDIRIM

Ekonomik değişkenler arasındaki dinamik ve karmaşık ilişki araştırmacıların her zaman ilgi odağı olmuştur. Bu çalışmada BİST Banka, Döviz Kuru, Altın Fiyatları (ons) ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) arasındaki ilişki ampirik olarak incelenmektedir. Bu amaçla 2002/Q1 ve 2019/Q4 arasındaki dönem ele alınarak değişkenler arasındaki ilişki Hacker & Hatemi-J (2006) bootstrap nedensellik analizi ve Hatemi-J (2012) asimetrik nedensellik analizi ile test edilmiştir. Serilerin durağanlık dereceleri, öncelikle ADF ve KPSS birim kök testleri ile ardından yapısal kırılmaları göz önüne alan LS (2004) testi ile belirlenmiştir. Bootstrap nedensellik analizine göre %5 anlamlılık düzeyinde sadece GSYİH’dan BİST Banka’ya doğru tek yönlü nedensellik olduğu saptanmıştır. Asimetrik nedensellik analizinin sonuçlarına göre dolar kurundaki negatif yönlü bir şokun, BİST Banka’daki pozitif yönlü şokun nedeni olduğu, BİST Bankadaki pozitif yönlü şokun, GSYİH’daki pozitif yönlü şokun nedeni olduğu gözlenmiştir. Ayrıca BİST Banka ve altın fiyatları arasındaki nedensellik incelendiğinde, altın fiyatlarındaki pozitif yönlü şokun, BİST Banka’nın hem pozitif hem de negatif yönlü şoklarının nedeni olduğu belirlenmiştir.

379 - 397

Authors: Melike ATAY POLAT, Suzan ERGÜN

Ekonomik literatürde çevre vergileri, kirlilik ve iklim değişikliği gibi çevre sorunlarının azaltılmasında temel araçlardan biri olarak önerilmiştir. Bu tür vergiler ekonomik birimlerin dışsal maliyetlerini içselleştirdiği için teşvik temelli mekanizmalar olarak sınıflandırılmaktadır. Bu çalışma 21 AB ülkesi için 1995-2017 yılları arasında çevre vergileri ve hava kirliliği ile ilgili seragazı, karbondioksit, sülfür oksit, nitrojen oksit gibi çeşitli kirlilik emisyonları arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçlamıştır. Panel AMG tahmincisi sonuçları pek çok AB ülkesinde çevre vergilerinin seragazı, karbondioksit, sülfür oksit, nitrojen oksit gibi çevresel kirlilik emisyonlarını azalttığını ortaya koymuştur. Ayrıca, çevre vergisinden seragazı emisyonuna doğru tek yönlü, sülfüroksit emisyonundan çevre vergisine doğru tek yönlü, çevre vergisi ile CO2 emisyonu ve nitrojenoksit emisyonları arasında ise iki yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir.

409 - 422

Authors: Uğur ELİİYİ

In this study, a novel optimization problem for simultaneous capacity planning and scheduling in reservation scheduling environments is proposed. The problem is important for seasonal reservation systems such as hotel or seat reservations of travel agencies, or operation and treatment reservations in health tourism. The objective of the problem is to maximize the net profit gained from the processed reservations. To the best of our knowledge, the problem was not previously studied. An integer programming model is developed for exact solutions and extensive computational experimentation reveals model performance under different scenarios. The results are analyzed, and managerial implications are discussed.

439 - 459

Authors: Barış ÖVGÜN, Halil Yasin TAMER

Bu çalışma, içerisinde bulunduğumuz Covid-19 salgınının beraberinde getirdiği krizin nasıl yönetilmesi gerektiği ve bu çerçevede nasıl bir kriz yönetimi mekanizması oluşturulmalı sorularına yanıt aramaktadır. Amaç, Covid-19 krizinin kriz yönetiminde yaşattığı koordinasyon eksikliğini gözler önüne sererek etkisiz kriz yönetim mekanizmalarının nasıl etkin hale getirebileceğine ilişkin öneriler geliştirebilmektir. Bu sebeple bu çalışma kapsamında sekiz farklı ülke örneği, Covid-19 kriziyle mücadele politikası bağlamında karşılaştırmalı analize tabi tutulmuştur. Elde edilen bilgiler ışığında, Türkiye özelinde Covid-19 krizi ve sonrasındaki muhtemel krizlere dönük olarak daha hızlı, daha esnek ve daha güçlü kararlar alabilme potansiyeline sahip bir kriz yönetimi ofisinin kurulması önerilmektedir. Bu ofisin nasıl şekilleneceği, yapısal-işlevsel özelliklerinin neler olması gerektiği, devlet kapasitesinin hangi yönlerini geliştirmesi gerektiği ve gelecekteki krizlerle nasıl başa çıkacağının köşe taşlarının reform yaklaşımı ile karşılaştırmalı kamu politikası perspektifinden gerçekleştirilecek analizlerle belirlenmesi bu çalışmanın yöntemini oluşturmaktadır.

479 - 496

Authors: Gülümden ÜRCAN

Alternatif uyuşmazlık çözüm yollarından biri “arabuluculuk”tur. Türkiye‘de 6325 sayılı Kanun özel hukukta arabuluculuk sürecini ve bunun temel ilkelerini düzenlemektedir. Arabuluculuk sayesinde taraflar, uyuşmazlığı kendi kararlarıyla, bir mahkeme hükmüne ihtiyaç olmaksızın çözebilmektedir. Tarafsız bir üçüncü kişi olan arabulucu taraflara uyuşmazlığı müzakere etmede ve bir çözüme ulaşmada yardımcı olmaktadır. Uyuşmazlığın bir özel hukuk uyuşmazlığı olması halinde idare de arabuluculukta taraf olarak yer alabilir. Arabuluculuk sürecinde idareyi üç kişiden oluşan komisyon temsil etmektedir ve komisyon oybirliğiyle karar almak zorundadır.