Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

229-236

Authors: Engin GÜRTEKİN, Nusret ŞEKERDAĞ

ÖZET: Atıksularda toksik ve kalıcı organiklerin bulunması durumunda biyolojik arıtımla yeterli verim elde edilememektedir. Bu tip atıksulardan toksisite ve organik yük giderimi için biyolojik arıtım öncesi ileri oksidasyon proseslerine dayanan kimyasal prosesler kullanılmaktadır.
leri oksidasyon prosesleri, hidroksil radikallerinin olusumuna dayanmaktadır.
leri oksidasyon proseslerinden biri olan Fenton proses, diger ileri oksidasyon prosesleriyle karsılastırıldıgında basit ve ekonomik olusu, kısa reaksiyon zamanı gerektirmesi gibi birçok avantaja sahiptir. Fenton proses, birçok farklı alanda uygulanmaktadır. Bu makalede, bir ileri oksidasyon prosesi olan Fenton proses incelenmistir. Anahtar Kelimeler: Atıksu, İleri oksidasyon prosesi, Fenton proses. ABSTRACT: Biological wastewater treatment is not effective treatment method if raw wastewater contains toxic and refractory organics. Advanced oxidation processes are applied before or after biological treatment for the detoxification and reclamation of this kind of wastewaters. The advanced oxidation processes are based on the formation of powerful hydroxyl radicals. Among advanced oxidation processes Fenton process is one of the most promising methods. Because application of Fenton process is simple and cost effective and also reaction occurs in a short time period. Fenton process is applied for many different proposes. In this study, Fenton process was evaluated as an advanced oxidation process in wastewater treatment. Key words: Wastewater, Advanced oxidation process, Fenton process.

247-252

Authors: Murat ÖZTÜRK, Nalan ÇİÇEK BEZİR, Nuri ÖZEK

ÖZET: Günes havuzları, günes enerjisini uzun süre boyunca toplayan ve depolayan sistemlerdir. Bu sistemlerin ülke genelinde daha yaygın bir sekilde kullanılmaları için, fiziksel özelliklerinin yanında günes enerjisinden sıcak su üretimi ve depolamasının ekonomik olup olmadıklarının da bilinmesi gerekir. Kullanım ömrü maliyet analizi özel proseslerin veya kıyaslaması yapılacak proseslerin çevresel etkilerini tanımlayan ve degerlendiren bir sistematik analitik metottur. Sistemin maliyetini belirlemek için; kaynak tüketimini, enerji kullanımını, malzeme ve enerji dengelerini, ham maddeleri kullanılabilir ürünlere çevirme operasyonlarında besikten mezara seklinde bir konu olarak ele alır. Bu çalısmada; 3,5x3,5 m2 alanlı ve 2 m derinliginde bir günes havuzunun yansıtıcı kapaklı ve kapaksız olması halinde havuzun kullanım ömrü maliyet analizi yapılmıs ve Göller Bölgesi sartlarında bu günes havuzundan alınabilecek enerji miktarı bulunmustur. Anahtar Kelimeler: Günes havuzu, Günes radyasyonu, Kullanım ömrü maliyet analizi. ABSTRACT: Solar ponds are the systems which collect solar energy and store it for long periods of time. For effective and efficient use of these systems in the country, concepts relating economy of solar ponds which generated hot water from the sun must be known besides their physical properties. Life cycle cost analysis is a systematic analytical method that helps identify and evaluate the environmental impacts of a specific process or competing processes. In order to quantify the costs, resource consumption, and energy use, material and energy balances are performed in a cradle-to-grave manner on the operations required to transform raw materials into useful products. In this study; life cycle cost analysis of reflecting covered and non covered solar ponds are calculated for a volume of 3.5x3.5x2 cubic meters and presented. Also the energies extractable for these solar ponds in Goller Region climatic conditions are given. Key words: Solar pond, Solar radiation, Life cycle cost analysis.

261-265

Authors: Selim BÖREKCİ, Selim ÖNCÜ

ÖZET: Elektronik balastlar manyetik balastlara kıyasla, daha yüksek etkinlik faktörüne, daha iyi ısık kalitesine, daha uzun lamba ömrüne ve daha küçük hacme sahiptir. Bu çalısmada, lamba gücü, balast empedansını ve rezonans frekansını degistiren manyetik kontrollü bobin tarafından yapılmaktadır ve bu yöntem kendinden tetiklemeli akim beslemeli push pull tipi elektronik balastlarda gerçeklestirilmistir. Burada sunulan güç kontrolü yönteminde, sıfır voltaj anahtarlaması gerçeklestirilmistir. Elde edilen sonuçları karsılastırmak için, sunulan yöntemin aynı zamanda simulasyonuda yapılmıstır. Deneysel ve simulayon sonuçları uyum göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Push pull evirici, Manyetik denetimli bobin, Elektronik balast, Isık denetimi. ABSTRACT: Electronic ballasts have several advantages over magnetic ballasts such as providing higher efficacy, better illumination quality, longer lamp life and smaller size. In this study, magnetically controlled inductor controls the florescent lamp power by changing the ballast impedance and resonant frequency and the proposed topology is implemented on self-oscillating push pull electronic ballast. In the proposed ballast power control technique, zero voltage switching (ZVS) is accomplished. The topology is also simulated in order to compare the results. Both simulation and experimental results have good agreement. Key words: Push pull inverter, Magnetically controlled coil, Electronic ballast, Dimming.

279-289

Authors: Hakan ASLAN

ÖZET: Tehlikeli madde tasımacılıgında olusacak herhangi bir kazanın gerek insan saglıgına gerekse de çevreye olacak olan etkilerine karsı olusan duyarlılıgın artmasıyla, bu çesit tasımacılıgın güvenligine yönelik kaygılar artmıstır. Bu makalede tehlikeli madde tasımacılıgı oyun teorisi çerçevesinde en az riski içerecek çözüm metoduyla modellenmistir. Tasımacı organizasyon sebekedeki linklerden maksimum olumsuz etkiyi olusturacak olanın üzerinde bir kazanın oldugu varsayımıyla beklenen maksimum maliyeti minimize etmeye çalısarak Nash dengesi çerçevesinde en güvenli tasıma güzergâhını belirlemektedir. Anahtar Kelimeler: Tehlikeli madde tasımacılıgı, Araç yönlendirme, Oyun teorisi. ABSTRACT: The safe movement of hazardous materials is receiving increased attention due to growing environmental awareness of the potential health affects of a release causing incident. A novel approach developed in this paper through a game theory interpretation provides a risk-averse solution to the hazardous materials transportation problem. The dispatcher minimizes the expected maximum disutility subject to worst possible set of link failure probabilities, assuming that one link in the network fails. The expected cost at the Nash equilibrium is a useful measure to evaluate the routing strategies for the safe movement of hazardous materials. Key words: Transportation of hazardous materials, Routing problem, Game theory.

301-308

Authors: Mustafa TEMİZ, Mehmet ÜNAL, Özgür Önder KARAKILINÇ

ÖZET: Bu çalısmada, birlikte ve ayrı ayrı granüle yüksek fırın cürufu (YFC) ve granüle bazaltik pomza (GBP) katkılı betonun durabilite özellikleri arastırılmıstır.
nce agrega yerine degisik oranlarda YFC ve GBP kullanılarak beton örnekler üretilmistir. Deniz suyunda bekletilen beton örneklerin kimyasal asınmaları, basınç ve mikroyapıları arastırılmıstır. Musluk suyunda bekletilen betonların mekanik asınma degerleri belirlenmistir. Test sonuçları, YFC ve GBP’nın basınç dayanımına ve kimyasal asınmaya olumlu katkı yapmıstır. Test sonuçları beton durabilitesinin, katkı tipi ve katkı miktarına baglı oldugunu göstermistir. YFC katkılı örneklerin asınma degerleri GBP katkılı örneklerin asınma degerlerinden daha az olmustur. Esit oranda GBP + YFC katkılı örneklerde asınma degerinin en düsük oldugu gözlenmistir. Arastırma, deniz yapılarında kullanılacak betonlarda, ince agrega olarak GBP ve YFC katkılarının kullanılmasının beton durabilitesini gelistirebilecegini göstermistir. Anahtar Kelimeler: Beton, Granule yüksek fırın cürufu, Granule bazaltik pomza, Deniz suyu. ABSTRACT: In this research, the durability properties of the concrete incorporating ground blast furnace slag (GBS) and ground basaltic pumice (GBP) each separately or both together were investigated. The fine aggregate of concrete were replaced by GBS and GBP. The abrasion of concrete, compressive strength and microstructure of concrete, which were immersed in sea, was determined. The mechanical abrasion of concretes, which were immersed in tap water, was also determined. The test results showed that the presence of GBS and GBP had a beneficial effect on the compressive strength and chemical abrasion value. The results indicate that the durability of concrete depending on the types and amount of additives. Furthermore, specimen which was made equal percentage of GBS and GBP was found to have higher seawater attack resistance than that of the control concrete. Results showed that concrete used in marinastrucrute, the use of GBS and GBP as fine aggregate could be enhanced concrete durability. Key words: Concrete, Granule blast furnace slag, Ground basaltic pumice, Seawater.

111-123

Authors: İsmail ŞAHİN, H. Rıza BÖLÜKLÜ

ÖZET: Bu makale, iki ve üç görünüsle ifade edilen prizmatik parçaların otomatik üç boyut (3B) modellerini olusturma konusunu incelemekte ve bu amaçla gelistirilen bilgisayar temelli bir yaklasımı tanıtmaktadır. Bu yaklasım; 2B görünüslere ait verilerin yorumlanması ile üç boyut (3B) unsurların belirlenmesi ve bunların hacimsel kesistirilmeleri ile üç boyut (3B) modellerinin olusturulması esasına dayanmaktadır. Bu amaçla bir dizi kural tanımlanmıs ve uzman sistem kullanılarak bir bilgisayar programı gelistirilmistir. Gelistirilen bu program ile, köse cep ve kapalı kanal gibi unsurların olusturulması etkin olarak yapılabilmektedir. Çalısmadaki diger bir yenilik ise, tam ve yarım kesit görünüslerden de otomatik katı modeller elde edilmesidir. Anahtar Kelimeler: Yeniden yapılandırma, Kesit görünüsler, Uzman sistem. ABSTRACT: This paper examines how to automatically reconstruct three dimentions (3D) models from their orthographic two and three views and explains a new approach developed for that purpose. The approach is based on the identification of geometric features with the interpretation of 2B views, their volumetric intersections and reconstruction of solid models. A number of rules have been defined for this goal and they implemented on a prototype software with the approach of expert systems. The developed software allows determination of some features efficiently such as slot, holes, blind holes, closed prismatic holes, etc. Another contrubition of this research is to reconstruct solid models from their full section and half section views that is almost noneexistend in the releated literature. Key words: Reconstruction, Sectional views, Expert system.

145-153

Authors: Yaşar EREN, Ramazan DEMİRCİOĞLU

ÖZET: Çamardı çevresinde, Nigde masifi Paleozoyik-Mesozoyik yaslı mermer, gnays, amfibolit ve kuvarsitlerden olusmaktadır. Yüksek dereceli bu metamorfitler Üçkapılı granodiyoriti tarafından kesilmekte ve temele ait söz konusu kayaçlar, Paleosen-Eosen yaslı ve çok düsük derecede metamorfizmaya ugramıs örtü birimleri tarafından örtülmektedir. Paleosen-Eosen yaslı örtü birimleri, Ulukısla havzasının kapanmasına baglı olarak, ilk evresinde temel kayaçları ile beraber olmak üzere en az üç evreli deformasyon (D1, D2, D3) ile kıvrımlanmaya ve çok düsük derecede metamorfizmaya ugramıstır. Söz konusu çok evreli deformasyon, yörede yaygın olarak genelde mostra ölçekli ekstensiyonel damar sistemleri gelistirmistir. Damarların iç kesimi genellikle lifsi sekilli mineral dolguludur. Lifsi minerallerle dolgulanmıs damarların büyük bir çogunlugu sintaksiyal, antitaksiyal ve ataksiyal özelligindedir. Damarlardaki lifsi mineraller, yörede dönmeli tarz ilerleyen deformasyonu belgeleyecek sekilde bükülmüstür. Lifsi minerallerin yapısal analizleri, dönmeli deformasyon esnasında, yöredeki en büyük uzama yönünün (deformasyon elipsoidinin X-ekseninin) D1-evresinde kuzeydogu-güneybatı gidisli oldugunu göstermekte ve tektonik tasınmanın büyük bir olasılıkla kuzeydogudan güneybatıya dogru gelistigini belgelemektedir.
lerleyen deformasyona baglı olarak, D2- evresinde ise en büyük uzama yönü kuzeykuzeybatıgüneygüneydogu yönleminde saat ibresinin tersi yönünde dönme göstermistir. Anahtar Kelimeler: Çamardı, Genlesme, ilerleyen deformasyon, Lifsi damarlar, Nigde masifi. ABSTRACT: In the Çamardı region, the Nigde Massif consist of Palaeozoic-Mesozoic marble, gneiss, quartzite and amhibolite. The high-grade metamorphic rocks of massif are cut by the Cretaceous Üçkapılı granodiorite. These basement rocks were overlain by the cover rocks of Paleocene-Eocene age that display very low grade metamorphism. The Paleocene-Eocene cover units underwent at least three phases of deformation, as designated D1, D2- and D3 which D1- affected both the basement and cover, polyphase folding and low-grade metamorphism due to closing of the Ulukısla basin. The poly-phase deformation also resulted in the wide spread development extensional vein sets generally in mesoscopic scale. Most of the veins are filled with the fibrous minerals. The fibrous veins are mostly sintaxial, antitaxial and ataxial veins. The mineral fibres have curved shape indicating the rotational progressive deformations. Structural analysis of mineral fibres, shows that the maximum elongation direction (X- axis of deformation elipsoid) has northeast-southwest trend, during the D1- event. With the other structural features, the tectonic transport of cover units most probaply developed from northeast to the southwest. Due to rotational progressive deformation during the D2- event, the maksimum elongation direction appears to rotate to north-northwest – south-southwest direction with an anticlockwise sense. Key words: Çamardı, Extension, Progressive deformation, Fibrous veins, Nigde massif.

161-168

Authors: Mustafa Berkant SELEK, Yalçın İŞLER, Metin ÇOLAK

ÖZET: Bu çalısmada,
zmir ili Bornova ilçesindeki Ege Üniversitesi Günes Enerjisi Enstitüsü bünyesinde kurulan bir yenilenebilir enerji sisteminin elektrik akısını kontrol eden bir mikroislemci kartı tasarlanmıs ve bilgisayar yazılımı gelistirilmistir. Bu amaçla, anahtarlama görevi yapan güç elektronigi devre elemanlarının bulundugu ayrı bir elektronik kartın kontrol islemini üstlenen PIC18F452 mikrodenetleyicisi kullanan bir elektronik devre gerçeklestirilmistir. Piyasadaki standart kontrol kartları tek seviyeli eviricilerin anahtarlanmasına olanak saglamaktadır. Gelistirilen kontrol kartı ise çok seviyeli eviricilerle çalısmak üzere tasarlanmıstır. Bunun yanı sıra, günes enerjisi panellerinin verimleri oldukça düsük oldugundan, günes panellerinin maksimum güç noktasında (MPP) çalıstırmak çok önemlidir. Bu yüzden, tasarlanan kontrol kartı üzerinde MPP algoritması da bulunmaktadır. Ayrıca, tasarlanan kontrol kartının üzerinde RS232 seri haberlesme arabirimi mevcuttur. Böylece, kontrol kartı üzerinde gerçeklestirilen tüm fonksiyonların kullanıcının istegine göre bir bilgisayar yazılımı aracılıgı ile seçilebilmesine ve istenirse kullanıcıya rapor olarak verilebilmesine olanak tanınmıstır. Son olarak, gelistirilen kontrol kartının, gelistirdigimiz yazılım ile haberlesebilmesi için bir komut seti olusturulmustur. Böylece, kendi kontrol kartını gelistirmek isteyen veya daha görsel bir yazılım gelistirmek isteyen diger arastırmacılar için ortak bir taban olusturulması hedeflenmistir. Anahtar Kelimeler: Yenilenebilir enerji, Mikrodenetleyici, Denetleyici sistemleri. ABSTRACT: In this study, a new microcontroller circuit was designed and new computer software was implemented to control power flow currents of renewable energy system, which is established in Solar Energy Institute, Ege University, Bornova, Izmir, Turkey. PIC18F452 microcontroller based electronic circuit was designed to control another electronic circuit that includes power electronic switching components. Readily available standard control circuits are designed for switching single level inverters. In contrary, implemented circuit allows to switch multilevel inverters. In addition, because the efficiency of solar energy panels is considerably low, solar panels should be operated under the maximum power point (MPP). Therefore, MPP algorithm is included in the designed control circuit. Next, the control circuit also includes a serial communication interface based on RS232 standard. Using this interface enables the user to choose all functions available in the control circuit and take status report via computer software. Last, a general purpose command set was designed to establish communication between the computer software and the microcontroller-based control circuit. As a result, it is aimed that this study supply a basis for the researchers who want to develop own control circuits or more visual software. Key words: Renewable energy, Microcontroller, Control systems.

175-183

Authors: Bahadır KARASULU, Serkan BALLI, Serdar KORUKOĞLU, Aybars UĞUR

ÖZET: Karmasık bilimsel problemlerin etkin olarak çözümlenmesinde yüksek basarımlı hesaplama teknikleri kullanılmaktadır. Kutup dengeleme problemi, yapay zeka alanları içerisinde önemli yer tutan robotbilim dalının en temel ölçüm araçlarından biridir. Bu çalısmada kutup dengeleme problemi, Yapay Sinir Agı (YSA) ve yüksek basarımlı hesaplama teknigi kullanılarak çözülmüstür. Kutbu (çubugu) dengede tutmayı saglayan kuvvetin bulunmasında kullanılan destekleyici ögrenme yöntemini temel alan algoritma paralel ortama aktarılmıstır. Gerçeklestirimde C programlama dili ve paralel hesaplama teknigi için Mesaj Geçme Arayüzü kullanılmıstır. Bir YSA modeli olan Öz-örgütlemeli Harita Agı’na ait yapay sinir hücre dügümleri ve agırlıkları her biri dört çekirdekli altı adet (toplamda yirmi dört) islemciye sahip bir sunucu bilgisayardaki islemcilere dagıtılarak, farklı sinir hücre sayıları için performans degerleri elde edilmistir. Yöntemin basarısı sonuçlar üzerinden tartısılmıstır. Anahtar Kelimeler: Yapay zeka, Kutup dengeleme problemi, Paralel hesaplama, Yapay sinir agları, Ögrenme algoritmaları. ABSTRACT: High performance computing techniques can be used effectively for solution of the complex scientific problems. Pole balancing problem is a basic benchmark tool of robotic field, which is an important field of Artificial Intelligence research areas. In this study, a solution is developed for pole balancing problem using Artificial Neural Network (ANN) and high performance computation technique. Algorithm, that basis of the Reinforcement Learning method which is used to find the force of pole’s balance, is transfered to parallel environment. In Implementation, C is preferred as programming language and Message Passing Interface (MPI) is used for parallel computation technique. Self–Organizing Map (SOM) ANN model’s neurons (artificial neural nodes) and their weights are distributed to six processors of a server computer which equipped with each quad core processor (total 24 processors). In this way, performance values are obtained for different number of artificial neural nodes. Success of method based on results is discussed. Key words: Artificial Intelligence, Pole balancing problem, Parallel computing, Artificial neural network, Learning algorithms.

195-203

Authors: Yeliz PEKBEY

ÖZET: EULER, 1744 yılında sabit enine kesitli çubukların kritik burkulma kuvvetlerini, çubuk agırlıgını ihmal ederek hesaplamıstır. Daha ekonomik çubuklar için, çubuk agırlıgının da dikkate alınması ve çözüm yapılması gerekir. Literatürde, 10 degisik mesnetleme durumu için çubuk agırlıgı da dikkate alınarak hava ortamında kritik burkulma kuvvetleri ve asimptotik burkulma kuvvetleri hesaplanmıs ve bu kuvvetlerden hareketle 4 mesnetleme durumu için sudaki kritik kuvvetlerin bulunabilecegi, diger 6 mesnetleme durumuna ait sudaki kritik burkulma kuvvetlerinin ise hava ortamındakinden hesaplanamayacagı belirtilmistir. Bu çalısmada, bugüne kadar kritik burkulma kuvvetleri hesaplanmamıs, su içerisinde, üst ucu ankastre mesnetli alt ucu ankastreli kayıcı mesnetli çubuk için çözüm verilmistir. Anahtar Kelimeler: Suda burkulma, Bessel-Hankel fonksiyonları, Boyutsuz kritik burkulma kuvveti, Boyutsuz çubuk uzunlugu. ABSTRACT: In 1744, the critical buckling load with the assumption of uniform cross-section without weight of column were computed by Euler. Whenever an economical solution is required, the weight of column must be considered for solution of buckling analyses. In literature, the critical buckling load and asymptotic behaviour of heavy column in condition of atmosphere have inverstigated for ten different support types. When this literature is examined, it is stated that the differential equations of for four different suppport types in condition of water is similar to condition of atmosphere. However, the differential equations of other four different suppport types in condition of water is different from to condition of atmosphere. And it is stated that the critical buckling load these different suppport types in condition of water is not calculated from condition of atmosphere. The goals of this paper are to develop self weight buckling of column at its top fixed and lower end fixed-roller supported in condition of water. This paper, presents a analytical method for calculating the critical buckling load of the heavy column. Key words: Buckling in water, Bessel-Hankel functions, Dimensionless critical buckling load, Dimensionless, Critical length.

213-222

Authors: Paki TURGUT

ÖZET: Bu çalısmada, tekil temellerin optimum geometrik boyutlarının bulunması için, bir Genetik Algoritma (GA) programı gelistirilmistir. Tekil temellerin boyutlarının el veya bilgisayarlı çözümlerinde, tecrübeli bir tasarımcı tarafından baslangıçta yaklasık temel boyutlarının tahmin edilmesi zorunlulugu bulunmaktadır. Baslangıç temel boyutlarının tahmininden sonra, uzun zaman alan deneme-yanılma prosedürü takip edilerek boyutlar bulunmaktadır. Gelistirilen GA programında baslangıç temel boyutlarının tahmin edilmesine gerek kalmadan, tekil temel hacmi minimize edilerek, en uygun temel boyutları çok kısa sürede bulunmaktadır. Klasik metotların aksine, GA temel taban boyutları ile yüksekligini eszamanlı olarak hesaplamaktadır. Anahtar Kelimeler: Genetik algoritma, Tekil temel, Tasarım. ABSTRACT: In this study, a Genetic Algorithm (GA) has been developed in order to find the optimum geometrical sizes in pad footing design. In the solutions of pad footing sizes found by manually or/and software, there is a required assumption of pad footing sizes held by an experienced designer at the beginning. After the assumption of the initial pad footing sizes, the exact sizes have been determined by a time consuming trial and error process. In the developed GA software without the requirement in the assumption of initial pad footing sizes, the most suitable pad footing sizes has been determined within a short period by minimizing the pad footing volume. In contrast to classical methods, developed GA has simultaneously and relationally calculated the pad footing base sizes and its height. Key words: Genetic algorithm, Pad footing, Design.

1-9

Authors: Hakan GÖKDAĞ, Osman KOPMAZ

ÖZET: Bu çalışmada açık kesitli bir kirişin temel mod şekli sürekli dalgacık dönüşümü ile analiz edilerek hasar yeri ve derecesi belirlenmiştir. Hasar elastisite modülündeki azalma olarak modellenmiş, hasarlı kirişin mod şeklini belirlemek için sonlu elemanlar metodu kullanılmıştır. Seçilen hasar durumlarında frekans veya eğrilik değişimlerine dayalı klasik modal analiz metotlarının yetersizliği vurgulanmıştır. Özellikle gürültülü veriyi işlemede dalgacık analizinin eğrilikten daha başarılı olduğu gösterilmiştir. Böyle bir kirişte kesit simetrik olmadığından ölçülecek mod şekli ölçme elemanının kiriş eni doğrultusundaki konumuna büyük ölçüde bağlıdır. Dolayısıyla elde edilecek dalgacık katsayılarının hasara duyarlılığı da farklı olur. Bu çalışmada hasara daha duyarlı katsayıları elde etmek için doğru ölçüm noktaları örnek bir kiriş üzerinde gösterilmiştir. Anahtar Kelimeler: Açık kesitli kiriş, Dalgacık analizi, Hasar teşhisi, Kombine eğilme-burulma, Sonlu elemanlar metodu. ABSTRACT: This paper is concerned with the determination of the damage location and extent of an open cross section beam by continuous wavelet transform on its first mode shape. To extract the mode shape, the finite element method is used, and the damage is modeled by a local decrease in the Young modulus of a beam element. The classic modal analysis techniques based on changes in frequency or mode shape curvature are demonstrated to be insufficient for the damage conditions considered. The technique of wavelet analysis is shown to be more effective than the curvature change method especially in the case of noisy data. Since the beam cross section is not symmetric, the mode shape to be measured is essentially dependent on the location of displacement transducer on the beam width, resulting that the sensitivity of wavelet coefficients to damage will be different. Therefore, in this study, it is also explained where the correct measurement locations must be to obtain the wavelet coefficients more sensitive to damage. Key words: Open cross section beam,Wavelet analysis, Damage detection, Coupled bending-torsion, Finite element method.

23-29

Authors: Adem ÇİÇEK

ÖZET: Bu çalışmada, (Bilgisayar Destekli Tasarım) BDT ortamında farklı ölçeklerde tasarlanan katı modeller arasında ölçekleme oranını tespit etmek için bir yaklaşım geliştirilmiştir. Yaklaşıma girdi olarak katı modellerin STEP “Standard for the Exchange of Product Data Model” veri dönüşüm formatı kullanılmıştır. BDT ortamında tasarlanan katı modellerin otomatik STEP dönüşümü yapılmakta ve daha sonra STEP dosyası değerlendirilerek, bu dosya yüz-kenar ilişki matrisine dönüştürülmektedir. Yeni tasarımın matrisine uyan veritabanından bir matris elde edilerek bu iki matris arasında boyutsal olmayan bir benzerlik değerlendirmesi yapılmaktadır. İki matriste temsil edilen yüzey komşuluk ilişkileri ve boyutsal olmayan nitelikler arasında tam bir eşleme var ise, parçalar arasında ölçekleme değerlendirmesi yapılmaktadır. Ölçekleme değerlendirmesinde, iki matrisin boyutsal nitelikleri arasında bir oran aranmaktadır. Bu oran var ise yaklaşım iki parça arasında ölçekleme oranı hesaplamaktadır. Anahtar Kelimeler: STEP, BDT, Ölçekleme oranı, Katı model. ABSTRACT: In this study, an approach has been developed to determine a scaling ratio between different scaled solid models designed in a CAD Computer Aided Design (CAD) environment. STEP data exchange format of solid models is used as input to approach. Automatic STEP conversion of solid models designed in a CAD environment is performed and then STEP file is mapped into a face-edge relation matrix by means of its evaluations. Nondimensional similarity assessment is conducted between these two matrices by obtaining a matrix from the database corresponding to matrix of new design. If a full matching between face adjacency relations and nondimensional attributes represented in both matrices exists, scaling assessment is done between parts. A ratio between dimensional attributes of two matrices is investigated. If this ratio exists, the approach is calculated a scaling ratio between two parts. Key words: STEP, CAD, Scaling ratio, Solid model.

41-47

Authors: Ziyaddin RECEBLİ, Kemal ATİK, Perihan SEKMEN

ÖZET: Manyetik alanın etkisiyle akışkanların hızlarının değiştiği bilinmektedir. Yapılan bazı çalışmalarda sıcaklıkla fiziksel özelliklerin değişmediği kabul edilerek manyetik alanın ısı taşınımına etkisi araştırılmıştır. Sıcaklığın etkisiyle akışkanların fiziksel özellikleri değişeceği için bu çalışmada sıcaklıkla fiziksel özellikleri değişen akışkan ile ısı taşınımına manyetik alanın etkisi incelenmiştir. Çözümde akışkana etkiyen elektromanyetik kuvveti içeren momentum, süreklilik ve enerji denklemleri kullanılmıştır. Silindirik koordinat sisteminde yazılan denklem sistemi sayısal metotlardan sonlu farklar yöntemiyle çözülerek manyetik alanın şiddetine ve akışkanın diğer fiziksel özelliklerine bağlı olarak eksenel ve radyal yönlerdeki sıcaklıklar ile Nusselt sayıları hesaplanmıştır.Çözüm sonuçlarına göre; akış yönüne dik olarak yerleştirilen manyetik alanın şiddeti artırıldığında soğutulan akışkan için hız ve sıcaklıklarda azalmalar olduğu görülmüştür. Daha önceki çalışmalarda tespit edildiği gibi Reynolds sayısının artışıyla Nusselt sayısının arttığı, manyetik alan etkisinin artmasıyla da Nusselt sayısının azaldığı bu çalışmada da gözlemlenmiştir. Elde edilen teorik sonuçlar, daha önce tarafımızdan, sabit fiziksel özellikli akışkanla yapılan benzeri çalışmanın sonuçları ile karşılaştırıldığında uyum içinde olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Manyetik alan, Isı taşınımı, Sıcaklık dağılımı, Borularda akış. ABSTRACT: In some studies, the effect of magnetic field on heat convection has been investigated given that physical properties are constant regardless of temperature. The effect of magnetic field on heat convection and fluids whose physical properties change by temperature has been investigated in this study as physical properties of fluids change by the effect of temperature. Momentum, continuity and energy equations including electromagnetic force affecting the fluid were used in the solution. Temperatures at axial and radial directions and Nusselt numbers were calculated depending on magnetic field intensity and other physical properties of fluid by solving the equation system written in cylindrical coordinates system by means of one of the numerical methods which is finite difference method. According to results, velocity and temperature of the cooled fluid decreased following an increase in the intensity of magnetic field placed vertically to flow direction. As determined in the previous one, this study also indicated that the increase in Reynolds number increases Nusselt number, and increasing the effect of magnetic field decreases Nusselt number. The theoretical results of the present study are in conformity with the results of our previous one. Key words: Magnetic field, Heat convection, Temperature dispersion, Flow on pipes.

55-65

Authors: Hüdayim BAŞAK, Murat GÜLEN

ÖZET: Bu çalışmada, İnsansız Hava Aracı (İHA) sistemlerinde bakım ve uçuş faaliyetleri esnasında ortaya çıkabilecek tehlikelerin analizi yapılarak, operasyonel açıdan riskli sahaların incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada genel olarak, risk analizi metodolojisi ortaya konulmuş ve uygulama çerçevesinde örnek bir risk yönetimi modeli geliştirilmiştir. Model oluşturulurken İnsansız Hava Aracı sistemleri üzerinde uzmanlaşmış personelin tecrübelerinden yararlanılmış, uçuş emniyetine öncülük eden uluslararası havacılık şirketlerinin kullandığı beş adımdan oluşan risk yönetim tekniği kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: İnsansız hava aracı, Risk Yönetimi, Kaza. ABSTRACT: In this study, it is aimed to investigate operationally risky areas by analyzing dangers which can arise during the maintenance and flight activities of Unmanned Air Vehicles (UAVs). For this purpose, a risk analysis methodology was introduced and then within the framework of the application, a sample of risk management model was developed. During the development of the model, personal experiences in the area of UAVs were benefited and a risk management technique consisting of five steps used by pioneering international aviation companies in fliht safety was utilized. Key words: Unmanned Air Vehicle, Risk Management, Accident.

77-82

Authors: Tuba İNKAYA, Hüseyin Aksel EREN, Pervin ANİŞ

ÖZET: Pamuklu tekstil mamullerinin ön terbiyesi esnasında tüketilen enerji ve su miktarının azaltılması ile atık su yükünün çevreye zarar vermeyecek standartlarda olması enzim kullanımının her adımda sağlanması ile mümkün olacaktır. Pamuklu tekstil mamullerinin enzimatik ağartması üzerine yapılan bu çalışmada enzimatik ağartmanın su ve enerji kullanımının yüksek olduğu hidrojen peroksit ağartmasının yerine uygulanıp uygulanamayacağı incelenmiştir. Saf lakkaz enziminin tek başına kullanılmasıyla yapılan denemeler sonucunda kumaşın 49 stensby derecesi olan başlama beyazlık derecesinde bir artış oluşmamış, beyazlık en fazla 51 stensby derecesine çıkartılabilmiştir. Saf enzim ve iki farklı mediatör sistem ile yapılan çalışmalarda da beyazlık artırılamamıştır. Beyazlık derecesini artırmak için çözeltiye 1000 ml/min gaz akışında oksijen ve yine 1000 ml/min gaz akışında ve 32 mg/min konsantrasyonunda ozon beslemesi yapılmıştır. Oksijen beslemesinin fazla bir etkisi olmamış ve beyazlık dereceleri 51 stensby derecesi seviyesinde çıkmıştır, ancak ozon beslemesi durumunda beyazlıklar yalnızca enzim içeren banyolarda 68, enzimle birlikte mediatör içeren banyolarda 70 stensby derecesine kadar yükselmiştir. Anahtar Kelimeler: Pamuk, Enzim, Enzimatik ağartma, Lakkaz ve Mediatör sistemler. ABSTRACT: Enzymes should be used in every step of pretreatment of cotton textiles in order to minimize energy and water consumption while keeping the effluent control within the tolerable standards. It has been investigated whether enzymatic bleaching of cotton textiles could be replaced with hydrogen peroxide bleaching, which is a water and energy consuming step. In this study, fungal laccase, laccase moderator systems and also oxygen and ozone feed to these systems have been experimented. The initial whiteness of the desizied fabric before bleaching was 49 stensby degree. This value did not increase over 51 stensby degree by use of enzyme and also enzyme moderator systems. Oxygen and ozone feeding at a gas flow rate of 1000 ml/min and ozone concentration of 32 mg/min have been conducted in order to increase whiteness. Oxygen feed did not have a considerable effect and whiteness degrees raised up to only 51 stensby degree, however, ozone feed enhanced to raise the whiteness of the fabric upto 68 stensby degree by enzyme alone and 70 stensby degree by enzyme moderator systems. Key words: Cotton, Enzyme, Enzymatic bleaching, Laccase, Mediator systems.

91-99

Authors: M. Rifat KAHYAOĞLU, Gökhan İMANÇLI

ÖZET: Türkiye’nin batısında, Ege Denizi kıyısı boyunca uzanan yoğun nüfusa sahip bölgedeki neogen yaşlı birimlerde, özellikle yağışların da etkisiyle büyük ekonomik kayıplara yol açan şev kaymaları oluşmaktadır. İzmir-Söke arasındaki dar bandı da içine alan bölgede meydana gelen, bölgesel ve küçük ölçekli şev kaymalarına karşı önlem olarak genellikle yerel müteahhitler tarafından imalatı kolaylıkla gerçekleştirilebilen betonarme istinat duvarları veya kazıklı iksa sistemleri uygulanmaktadır. Söke’de bir ilköğretim okulu bahçesinde meydana gelen heyelanın oluşma mekanizmasını araştırmak amacıyla yapılan zemin sondajları, zemin mekaniği laboratuvar ve arazi deneyleri, jeolojik ve jeofizik incelemeler yapılmıştır. Bu çalışmada, yeni bir heyelan riski altında bulunan mevcut okul binasının tekrar kullanıma geçirilebilmesi için inşa edilen çift sıra kazıklı iksa sistemine ilişkin analizler verilmektedir. Kazıkların imalatından sonra 3 inklinometre ölçümü yapılmıştır. Gözlenen ve analizler sonucu hesaplanan deplasmanların oldukça küçük değerlerde olduğu sonucuna varılmıştır. İnşaatı tamamlanan sistemde, taşıdığı moment ve gerçekleşen deplasmanlar açısından bir problem görülmemektedir. Anahtar Kelimeler: Heyelan, Kayma yüzeyinin belirlenmesi, Stabilizasyon amaçlı iksa kazıkları, Çift sıra iksa sistemi. ABSTRACT: Neogene aged units of a densely populated region of Western Turkey along the Aegean Sea coastline is susceptible to landslides causing frequent economic loss especially following raining seasons. Several landslides took place in the area covering a narrow band of the coastline between Izmir and Söke (Aydın). Countermeasures against these relatively small-scale slope failures in the region often involve construction of either reinforced concrete retaining walls or stabilizing piles, which can be easily constructed by local contractors. In this study borings, in-situ and laboratory soil mechanics tests, geophysical and geological investigations have been performed in order to investigate the landslide occurred in the yard of an elementary school in Söke township. The analysis of two rows of piled retaining system constructed to reuse the school building against a potential slides are presented. Three inclinometer measurements have been performed after completion of the bored pile system. It has been concluded that the measured and the calculated displacement values are both small. There is no problem of the built project by means of moments and displacements. Key words: Landslide, Investigations of sliding surface, Stabilizing piles, Two row of retaining system.