Mehmet Akif Ersoy University Journal of Social Science Institute

1-21

Authors: Nil Esra DAL

Tüketim, çeşitli şekillerde ortaya çıksa da her zaman var olan bir olgudur. Postmodern eğilimler ile birlikte tüketime yüklenen anlamlar değişmiştir. Tüketim toplumu, tüketime toplumsal bir şekilde alıştırılma toplumudur. Temel değeri mutluluk olan tüketim toplumuna yönelik birçok eleştiri mevcuttur. Bu çalışmanın amacı ihtiyaçlar, tüketim ve tüketim toplumu arasındaki ilişkiyi ve tüketim toplumuna yönlendirilen eleştirileri tartışmaktır. Çalışmada tüketim olgusu ve tüketim toplumu kavramı kapitalizm bağlamında ele alınmıştır. İhtiyaç kavramı tanımlanarak, yeni ihtiyaçlar yaratılarak üretimin ve tüketimin sürekli canlı tutulduğu tüketim toplumuna değinilmiştir. Tüketim toplumuna yönelik eleştiriler; kitle kültürünün gelişmesiyle birlikte artan boş zaman ve tüketim, tüketimin demokratikleşmesi ve artan tüketim ile insanların yozlaşması çerçevesinde değerlendirilmiştir. Klasik sosyologların yanı sıra günümüz sosyologlarının ve pazarlama uzmanlarının tüketim ve tüketim toplumu hakkındaki görüşleri tartışılmıştır.

42-55

Authors: Ersan ÇİFTÇİ , Yaşar ÖZELMA

Araştırmada, başlangıç düzeyinde piyano eğitimi verilen ilkokul 4. sınıf öğrencilerine ilişkin sınıf öğretmeni ve veli görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Tez kaynaklı bulgulardan derlenen bu araştırmanın çalışma grubunu, Erzincan ili merkezinde ilkokul 4. sınıfta öğrenim gören 12 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak, görüşme formu ve literatür tarama kullanılmıştır. Alan uzmanları tarafından tek metot olarak faydalanılması tavsiye edilen Denes Agay’in “Piyano Çalmayı Öğrenelim-1” kitabı kullanılarak öğrencilere piyano eğitimi verilmiştir. Eğitim; haftada iki gün 30’ar dk. olarak ikişerli öğrenci gruplarıyla, 6 ay boyunca yürütülmüştür. Piyano eğitimi sürecinin sonunda öğrenciler ile ilgili olarak sınıf öğretmenleri ve velilerin görüşleri alınmıştır. Araştırmanın sonucunda sınıf öğretmenleri ve velilerin görüşlerine göre; piyano eğitimi sürecinin öğrencilerde ayırdetme yeteneğini tamamen; dil, şekil-uzay, akıl yürütme, sayısal ve genel yeteneğini ise büyük ölçüde geliştirdiği belirlenmiştir.

64-84

Authors: Haydar HOŞGÖR , İrfan AKYÜZ , Emrah CENGİZ

Çalışmanın temel amacı infertilite tanısı konmuş hastaların, infertilite tedavisini bırakmalarında etkili olan faktörlerin öncelik sırasının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi kullanarak belirlenmesidir. İnfertilite tedavisine başladıktan sonra tedavilerini bırakan 18 hastadan Saaty’nin 1-9 ölçeğini kullanarak, tüp bebek tedavisini bırakmalarına neden olan faktörleri ikili kıyaslamaları istenmiştir. Superdecisions paket programı kullanılarak “Bireysel Faktörler”, “Ailevi ve Toplumsal Faktörler” ve “Kurumsal Faktörler” olarak adlandırılan 3 ana kriter ve bu ana kriterlere bağlı 30 alt faktörün önem dereceleri bulunmuştur. Ana kriterlerin lokal ağırlıklarına göre önem sıraları; “Kurumsal Faktörler” (0,667), “Bireysel Faktörler” (0,244) ve “Ailevi ve Toplumsal Faktörler” (0,088) olarak saptanmıştır. Aynı zamanda alt faktörler global ağırlıklarına göre sıralandığında ilk beş sırayı “Hastanenin hamilelikteki düşük başarı oranları” (0,1809), “Tedaviye aynı hekimle devam edememe” (0,1354), “Hastalık süreciyle ilgili yetersiz bilgilendirme” (0,1022), “Stres” (0,0775) ve “Hekimden memnun kalmama” (0,0741)’nın aldığı belirlenmiştir. Tüp bebek tedavisini bırakmada hastalar açısından en önemli görülen faktörün kurumsal faktörler (başvurulan hastane), buna bağlı en önemli alt faktörün ise hastanenin hamilelikteki düşük başarı oranları olduğu sonucuna varılmıştır.

94-110

Authors: Yahya AYDIN

Mehmet Akif’in şiiri, birçok unsurdan oluşmuş bir halitadır. Şiirlerinin temel vasfı “çığlık”tır ve yüksek sesle okunması gerekir. Bu “çığlık”ın ferdî (Kısmen I.Safahat), içtimaî (genel olarak II-VI. Safahat) ve maveraî (Genel olarak VII. Safahat) bir kavis izlediği söylenebilir. Selma şiiri, onun şiirinde çok az gördüğümüz ferdî bir çığlık ve haykırışın ifadesidir. Zaten Akif, daha sonra neredeyse ferdî konulu şiirler yazmaz. Bu şiir, bir bakıma “hazin bir veda” ya da “yürek burkan vaveyla”dır. Sanatının esas zembereğini içtimaî meseleler kurar. Hakkın Sesleri, şairin ayet ve hadislerden hareketle bir kalkış noktası belirlediği şiirleri ihtiva eden kitabıdır. Balkan Savaşları ve sonrasının anlatıldığı “Geçenler varsa İslâmın şu çiğnenmiş diyarından” mısraıyla başlayan şiir, Rumeli’nin yakıp yıkılmasını, bunda Müslümanların içine düştüğü yeis ve ataletin payını vurgular. Mısır’da iken yazdığı Hicrân şiiri ise, türlü saiklerle yüzünü öte dünyaya çevirdiği verimlerindedir. Tasavvufî pırıltılar aksettiren bu şiirde ise gurbet (ülke-memleket/ahiret yurdu-Allah) ve bundan kaynaklan hicran maveraî bir çığlık olarak karşımıza çıkar.

137-147

Authors: Dilek ŞAHİN

Bu çalışmanın esas amacı, üst-orta gelirli ülkelerde ekonomik özgürlükler, demokrasi ve yolsuzluk ilişkisinin analizidir. Çalışmada 1998-2014 dönemi ele alınmış ve panel veri yöntemi kullanılmıştır. Çalışmada değişkenlerin durağanlıkları araştırılmıştır. Ardından değişkenler arasında eş bütünleşme ilişkisi Pedroni eş bütünleşme testi ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak değişkenlerin birinci dereceden durağan oldukları ve değişkenler arasında uzun dönemli ilişki olduğu görülmüştür. Granger nedensellik analizi sonucunda kısa dönemde ekonomik özgürlükler ve yolsuzluk arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi olduğu görülmüştür. Uzun dönemde ise, demokrasinin ve yolsuzlukların ekonomik özgürlüklerin nedeni olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

171-197

Authors: Selim CENGİZ, Yusuf DİNÇ, Selim GÜNGÖR

Bu çalışmanın amacı, 2010-2014 yılları arasında Borsa İstanbul (BIST) imalat sektöründe faaliyet gösteren 90 şirketin verilerini kullanarak bağımsız denetim kalitesinin finansal performans üzerindeki etkisini incelemektir. Bu kapsamda şirketlerin bağımsız denetim kalitesini temsilen dört büyük denetim firması ve denetim görüşü değişkenleri; şirketlerin finansal performanslarını temsilen ise Tobin Q, Aktif Kârlılık (ROA) ve Özsermaye Kârlılığı (ROE) oranları dikkate alınarak çoklu regresyon analiziyle test edilmiştir. Yapılan analize göre, genel olarak bağımsız denetim kalitesinin finansal performans üzerindeki etkisinin istatistiksel açıdan anlamlı ve pozitif yönde olduğu tespit edilmiştir.

219-230

Authors: Dilek MURAT, Filiz ŞENKAL SEZER, Yasemin ERBİL

The objective of the present study is to determine the burnout levels of architects working in architectural firms and to identify whether their burnout levels differentiated based on certain demographic variables. The population of the study included 1250 architects registered with Chamber of Architects in Bursa province. Sample of the study included 150 volunteer architects that work at architectural firms in Bursa and accessed with e-mail. Personal Information Form and Maslach Burnout Inventory (MBI) Form were used as data collection tools in the study. Data analysis was conducted with log linear analysis, which is commonly used for multivariate categorical data analysis. It was determined that the architects had intermediate level of burnout. Correlation between the burnout levels of the architects and factors such as gender, age, education level, marital status, willingness in choice of profession, hours spent at the office, number of architects working at the same office, total weekly work hours, average annual income was analyzed. Statistical data analysis demonstrated that females and architects who stated that their choice of profession was not voluntary had higher levels of burnout.

254-268

Authors: Halil ŞİMDİ, Ayberk ŞEKER, Tuğçe DANACI

Taşımacılık maliyetleri uluslararası ticari faaliyetler kapsamında ticaret maliyetlerinin önemli bir bileşenini oluşturmaktadır. Ticaret maliyetlerinin azaltılması ve ticaret hacminin arttırılması için taşımacılık maliyetlerinin azaltılması gerekmektedir. Bu doğrultuda, taşımacılık maliyetlerinin azaltılması amacıyla ulaşım altyapılarının geliştirilmesi gerekmektedir. Ulaşım altyapısının iyileştirilmesi, otoyol ağının geliştirilmesi, asfalt ve bölünmüş yol ağının arttırılması gibi taşımacılık yollarının geliştirilmesini içermektedir. Çalışma kapsamında, Türkiye’nin 1984–2014 yılları arasında karayolları uzunluğunun (bölünmüş yol, asfalt yol ve otoyol uzunluğu olarak) uluslararası ticareti üzerindeki etkisi analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre Türkiye’nin ihracat ve ithalatı ile karayolları uzunluğu eşbütünleşme ilişkisi içerisinde olduğu görülmektedir. Buna ek olarak, Türkiye’nin ihracat ve ithalatı ile karayolları uzunlukları (bölünmüş yol, asfalt yol ve otoyol uzunluğu olarak) arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi bulunmadığı tespit edilmiştir.

287-300

Authors: Hakan ACAR3 , Mustafa KILINÇ4

Bu araştırmanın amacı, akran baskısıyla başa çıkma konusunda hazırlanan psikoeğitim programının lise öğrencilerinin akran baskısı düzeylerine etkisinin incelenmesidir. Araştırmanın çalışma grubunu, Burdur’un Yeşilova Çok Programlı Anadolu Lisesinde öğrenim gören 169 öğrenciden, seçkisiz olarak belirlenen düşük, orta, yüksek puan alan, 24 kişilik kontrol ve 24 kişilik deney gurubu oluşturmaktadır. Gruplara öğrenci seçiminde Kıran (2003) tarafından geliştirilen ‘’Akran Baskısı Ölçeği’’ kullanılmıştır. Araştırmada ön-test, son-test kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Verilerin analizinde bağımsız gruplar t testi ve bağımlı gruplar t testi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilelen bulgulara göre uygulanmış olan psikoeğitim programı, öğrencilerin olumsuz akran baskısı düzeylerini olumlu yönde etkilemiştir. Deney grubundaki öğrencilerin akran baskısı düzeylerinde düşüş gözlemlenmiştir.

314-346

Authors: Benan Havva BARAN, Gülhan DEMİRİZ

Birinci dalga feminizmin cinsiyetler arasındaki “aynılık/eşitlik” söyleminin ikinci dalga feminizm ile birlikte “farklılık/özgürleşme” söylemine evrilmesi kadınların özgürleşme mücadelesinde yeni bir dönemi beraberinde getirmiştir. Özellikle ikinci dalga feminizm içerisinde radikal feminist kuramın etkisiyle birlikte ön plana çıkan “bilinç yükseltme” kavramı ve grupları, kadınların özgürleşme ve özgürlük mücadelesinin yeni alanlar içerisindeki arayışlarını da doğurmuştur. Nitekim bu özgürleşme ve özgürlük mücadelesinin sürdürüldüğü en önemli alanlardan birisi feminist sanat; sanat özelinde de bu mücadelenin somut izleklerinin görüldüğü yani bilinç yükseltme pratiklerinin belirginleştiği alan ise feminist tiyatro olmuştur. Bu çalışmada, kadınların özgürleşme ve özgürlük mücadelesinde bir bilinç yükseltme niteliği olarak tiyatro eylem pratiğinin yeri ve bu eylem pratiğinin performans katılımcısı kadınlara olan yansımaları incelenmiştir. Araştırmanın sorgulamaları, 2001 yılından bu yana çalışmalarını yürüten Ankara Tiyatro Öteyüz topluluğunun feminizmle buluşan tiyatro eylem pratikleri üzerinden ve toplamda 16 kadınla yani topluluğun katılımcılarıyla yürütülen derinlemesine mülakat ile odak grup görüşmelerinden elde edilen bulgular ışığında tartışılacaktır.

354-367

Authors: Güngör GÖÇER

Mehmet Akif Ersoy’un yaşadığı dönem Osmanlı Devleti’nin siyasal yaşamının en çalkantılı olduğu yıllara rastlar. Bu dönem bir taraftan milliyetçilik düşüncesinin etkisi ile bağımsızlık peşinde koşan azınlık hareketlerine sahne olurken diğer taraftan da meşruti bir yönetimin kurulması için faaliyet gösteren muhalif hareketlere sahne olmaktaydı. Bu siyasal karmaşa nedeni ile başta dönemin aydınları olmak üzere toplumun önemli bir kesimi siyasetle ilgilenmekte ve devletin bekası için fikirler üreterek bu fikirleri hayat geçirmek için mücadele etmekteydiler. Mehmet Akif de bu anlayışla hareket eden önemli bir kişilik olarak karşımıza çıkmaktadır. Mehmet Akif’in özellikle II. Abdülhamid’e ve onun yönetimine karşı ortaya çıkan muhalif hareketler içerisinde İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne yakın durması “İslamcılık düşüncesi” dikkate alındığında üzerinde düşünülmesi gereken bir husustur. Mehmet Akif’in bu yakınlığı I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele yıllarında da devam etmiştir. Çalışmamızda Mehmet Akif Ersoy’u siyasal kimliği ve İttihat ve Terakki Cemiyeti ile olan ilişkisi üzerinde durarak incelemeye çalışacağız.

396-407

Authors: Gökay YILDIZ

Bireyin öz yeterlik inancı, onun algısını, güdülenmesini ve uygulama başarısını birçok şekilde etkilemektedir. İnsanların güdülenmişlik düzeyleri, duyuşsal durumları ve davranışları nesnel olarak durumun ya da olayın ne olduğundan çok; inandıklarına dayanmaktadır. Öz-yeterlik algısı yüksek olan bireylerin bir işi başarmak için büyük çaba gösterdikleri, olumsuzluklarla karşılaştıklarında kolayca geri dönmedikleri, ısrarlı ve sabırlı oldukları görülmektedir. Bu nedenle öz-yeterlik algısı özellikle eğitim alanında üzerinde durulması gereken önemli unsurlardan biridir. Okulöncesi yıllar (3-6 yaşları) müziksel yeteneklerin gelişimi açısından son derece önemli bir dönemdir. Kapsamlı ve nitelikli bir müzik programını uygulama konumundaki okul öncesi öğretmeninin müziksel yeterliği, okul öncesi lisans programında verilen müzik eğitimi ile bağlantılıdır. Bu nedenle bu çalışmada, okul öncesi öğretmen adaylarının müzik eğitimi öz-yeterlik algılarını ölçmek amacıyla bir ölçek geliştirme çalışması tasarlanmış, ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2015-2016 eğitim-öğretim yılı güz yarıyılında Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi ile Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesinin Okul Öncesi Eğitimi Anabilim Dallarının 4. sınıfında öğrenim gören 240 öğrenci oluşturmuştur. Hazırlanan ölçeğin yapı geçerliğini belirleyebilmek için Temel Bileşenler Analizi kullanılarak faktör analizi yapılmıştır. Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için ise Cronbach-Alfa iç tutarlılık katsayısı hesaplanmış, maddelerinin toplam puanla korelasyonuna bakılmış ve Split Half test yarılama yöntemiyle ölçeğin birinci ve ikinci yarı için güvenirlik katsayıları hesaplanmıştır. Yapılan çalışmalar sonunda okul öncesi öğretmen adaylarına yönelik geçerli ve güvenilir müzik eğitimi özyeterlik inancı ölçeği geliştirilmiştir.

415-429

Authors: NEZİH METİN ÖZMUTAF, NESRİN DEMİR

Araştırmanın temel amacı İzmir ilindeki otizm misyonlarına sahip sivil toplum kuruluşları (STK) kapsamında otizme yönelik gönüllü faaliyetlerinde otizmle ilişkili bireylerin algıları bağlamında hizmet / faaliyet kalitesine etki eden faktörlerin belirlenmesidir. Bu çerçevede hazırlanan anket formu Ocak 2015 – Haziran 2015 tarihleri arasında İzmir ilinde yer alan otizm misyonuna sahip üç STK kapsamında otizm faaliyetleriyle ilişkili 203 bireye uygulanmıştır. Katılımcıların algılarına göre, STK’nın kurum felsefesi kapsamında yer alan 9 soru çerçevesinde sözü edilen konularda (faaliyetle uyum, katılımcılık, sahiplenme, hedef kitleye ulaşım, iletişim araçları ve medya kullanımı, faaliyet motivasyonu, kalite, stratejilerle uygunluk, amaçlarla uygunluk) daha fazla önem gösterilmesi yargısı öne çıkmıştır. Gerçekleştirilen faktör analizi sonucu 16 önerme 2 faktör (f1: Yaklaşım, davranış ve koşullar ve f2: Yaklaşım, davranış ve destek) altında toplanmıştır. Gerek önermeler gerekse faktörler kapsamında katılımcıların otizme yönelik gönüllü faaliyetlerinde yaklaşım, davranış, koşullar ve destekler kapsamında hizmet / faaliyet kalitesini ileri düzeyde önemsedikleri belirlenmiştir. Ayrıca faktörlerin de birbirleriyle pozitif yönde yüksek etkileşim içinde hizmet / faaliyet kalitesini artırmada sinerjik etki yaratacağı ortaya çıkmıştır.

445-456

Authors: Latif GÜRKAN KAYA1 , Arife COŞKUN

Currently, more and more people are settling in cities, located in disaster prone areas. Therefore, building resilient community has recently become more prominent in the disaster risk reduction policies. Although the activities required for making urban areas resilient are mainly planned and conducted at the local level, private sector, citizens, and even the international community are directly involved and interested in these activities. The achievement of goals related to making cities resilient depends on well-planned, wellmanaged activities/efforts and well-coordinated stakeholders. As known, the programs and projects related to making cities resilient are mostly long- term and require big budgets. Implementing the long-term programs and projects requiring a big budget financed by multi-stakeholders can be carried out in a transparent manner. Furthermore, giving assurance to all stakeholders necessitates accountability. The existing accountability framework in this respect does not cover all stakeholders. Therefore, special attention has to be paid to enhancing accountability. In this research, we revealed the shortcomings of approaches towards making cities resilient, and proposed to strengthen accountability to overcome them. We sought answers to the following questions; • How can we create good governance for making cities resilient at local, national and international levels that is effective, sustainable, and accountable? • How can we strengthen the transparency and accountability in the field of making cities resilient? • How can Supreme Audit Institutions (SAIs)’ contribution be increased to enhance the transparency, accountability and effectiveness of the activities concerning making cities resilient? As expected, the answers to these questions revealed the principle factors in need of strengthening and gave us the scope of redrawing accountability. Undoubtedly, this study involved citizens as well as international community. In conclusion, in this paper we tried to emphasize the importance of strengthening performance accountability in the process of building resilient community and, to attract attention to the role of Supreme Audit Institutions within this context.

483-499

Authors: Sinem TÜRK

Özellikle tarihi kentlerde ve yerleşim alanlarında yapılacak olan müdahaleler, hem geçmişle kurulan bağın devam ettirilmesi, hem de kentin turizm potansiyelinin artırılması açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin önemli bir tarihi yerleşim alanı olarak kabul edilen Beypazarı tarihi yerleşim alanı ve gelişmekte olan çevresinin algılanmasını bilişsel haritalama yöntemi ile ortaya koymaktır. Bu çalışma kapsamında, bilişsel haritalama yöntemine başvurularak, kentsel kimliğin kentin yaşayanları tarafından imgelenebilirlik düzeyleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Beypazarı İlçesi’nde yaşayan farklı yaş ve cinsiyet gruplarından oluşan yetişkin bireylerin bilişsel haritalamaları kendilerine verilen A4 beyaz renkli boş bir kâğıda yaptırılmış ve sonrasında 5 imge öğesi ile değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Eski Beypazarı’nın Yeni Beypazarı’na göre kimlik algısının daha güçlü olduğu bilişsel haritalarda ortaya çıkmıştır.