Journal of Special Education and Rehabilitation

25-34

Authors: Svetomir BOJANIN

Every problem of defectology, based on the developmental difficulties of the senses, intelligence, motor and early socialization, is performed in the area of the developmental nervous structures and neuromuscular links. The scientific defectology , today, can not exist without neuropsychological studies of perception, movement, function of intelligence and feelings. The time when determined functions develop, and the appropriate time for stimulation of those functions, for improvement of the development of perception, intelligence, movements and feelings, that means socialization. At the same time, disorders in the development are treated effectually if the structure and function of determined segments of the person are agreed and matured. Accepting the attitudes of Pijaze, that the nervous structures are dividing the capabilities and incapabilities at a given age, and that the social environment stimulates or irritates the development of those structures and functions, in this paper we give the arguments for this attitudes and methods of early diagnostics and treatment in the childhood and youth.

42-46

Authors: Violeta MIRAKOVSKA

Beside the early detection and early diagnostics, one of the main factors for effectual rehabilitation treatment of children with damaged hearing , is also the early range, immediately after the detection and confirmation of the state. There is no professional paper that elaborates the problems of children with damaged hearing , without stressing the importance of this factor, although there are only several analyses for the practical representation. An analysis is made in the Institute for rehabilitation of hearing, speech and voice in Skopje, for the period of 6 years ( 1990-1996 ), where we can see that before the range of children with damaged hearing with rehabilitation treatment, optimal time is left for the development of audio function, speech and language, upon which the thoughtful and learning processes are dependent. There are a lot of causes, but the most important are late detection, diagnostics and directing on treatment.

55-71

Authors: Ivan DVOJAKOV, Marika SOTIROVSKA-SIRVINI, Gorica LEVENSKA

In the composition of one well imagined axis, the approach towards the children with developmental difficulties, integrated rehabilitational system, the most important place takes the basic element, the early and adequate detection and evidence of these children, as essential condition for successful realization of the remained segments in the whole system i. e., building of the whole strategy of the children with developmental difficulties. The main goals of this presentation are: · the objective condition in the early detection, evidence and registration of children with developmental difficulties in the Republic, focusing on the present deficiency and partial solutions in this moment. · our professional and personnel possibilities as base for improvement of this segment; · the objective needs and organizational perspectives for a global system of detection of children with developmental difficulties; · the central evidence of these children, excluding the elements of improvisation and partial working. Absence of one unique methodology of detection, registration and central evidence of these children although there is a legislative regulation for their registration (in the centers for social affairs) it puts us in a position only to predict the expected number of children with developmental difficulties ( according to WHO, about 5-7 % in pre-school population ). The results of the commissions for categorization, as well as the number of persons with developmental difficulties, can’t be equal with the real position of early detected and evidenced, at this moment. Stressing the importance of the early detection and evidence, as a segment in the preventive health care, from one point of view, and pointing out the insufficient engagement of the health workers (doctors), from another point of view, automatically gives the conclusion, that this problem must be solved at health level, giving directions and education of the teaching staff, on the level of health care of children, prime health care institutions which get in contact with every child (regular examinations, immunization, medical check-ups etc.). With the opening of the Developmental advisory centers in Skopje and Bitola, the condition is getting better. The Developing advisory centers which are product of the pediatrical services in the prime health care, appears as “ core “ of the organized approach in the early detection, evidence and following the children born with some factor of risk and children with developmental difficulties. The concept of the Developmental advisory centers allows animation and involvement of all the segments, necessary for detection, evidence and registration of children riskborn and children with developmental difficulties, according to equal standards, criteria and methodology of work of GAK and the central register of the risk born and impaired children for the whole Republic. Also the involvement of the commissions for categorization and the centers for social affairs. Thus, set concept requires legislative regulations, obtaining legislative obligation of every subject and continuity in the work. The perspective essential obligations which would be performed in the most rational way and step by step, only if they become a legislative regulations are: I-st step: Preparation and constitution of necessary documentation on the level of the Republic. II-nd step: Establishment of regional developmental advisory centers ( gradually, according to the needs and possibilities ) in the larger cities, with regional registers of risk and impaired children, team work and equal methodology for the whole Republic. III-rd step: Central evidence, linking of the regional registers in the Developmental advisory centers, in one central Republic register of risk born and children with developmental difficulties. This project represents a very complex and hard work. In the frames of realization it requires compulsory participation of the Ministry of Health, Ministry for labor and social affairs, socio-humanitarian organizations. It will be necessary to establish an coordinative body from the neonatal participants and before all, for coordination, following, realization and evaluation of the results from the whole project. The effects of the successful realization of this concept, will be seen in overpassing of some weakness in its segment, and the same time will present the real timely, and modern approach in the “syndrome” child with developmental difficulties.

78-80

Authors: Jordanka DIMOVSKA, Icko GJORGOSKI

There are a lot of reasons for the appearance of developmental difficulties in children, but as the most important that provoke changes in the regulating mechanism are before all nervous and endocrene. That’s because all the information that the organisms get from the environment and adequatly correspond to them are gained throughout the nervous system, at the same time the products of the endocrine glands being involved. That’s why, if there are some disorders in the production of certain hormones or the transmission of senses especially in the CNS, the answer and the reactions of the organism at the reguired senses will be inadequate. That is nevertheless as a result of the content of the materials in the CNS that take part directly in the transmission of senses.

89-92

Authors: Tanja JOSIFOVA, M. IVANOVSKA, G.SOFRONIEVA,M.GOLUBOVIK, K.BLAZEVSKA, V.NIKOLOVSKA

Introduction The retinal disorders are responsible for the most difficult types of visual lost. They are presented as a disturbances of the photoreceptors, pigment epithelium, bruchs membrane and the choriocapilaris. Material and methods According to the results from the Fluorescent Angiography ( FFA ) in the period of 1981-96 in 30 children are registered retinal heredodegenerative disorders. The patients are in the age from 7-15 years. Out of this number of patients, 11 have Degeneratio tapetoretinalis and 19 have Degeneratio ML juvenilis. The diagnosis is based on this investigations: visual activity, opthalmoscopy, FFA, perimetry and electrophysiological investigation. Discussion Because of the early lost of visual function in the childhood, the frequency of the registered patients with macular degenerations is bigger than the patients with tapetoretinal degenerations. Conclusion The number of patients with heredodegenerative disturbances is bigger after 15 years of age, then in the group up to 15 years of age. Considering the meaning of this problem we should make an early screening of all children in the pre-school period.

107-113

Authors: Nevena PACEMSKA, Ana ANDONOVSKA, Jane CONNOLLY, Karen DOWEN

Importance of pre-school education ( with particular emphasis on children with learning difficulties ). Over view of the present pre-school education provision for children in the Republic of Macedonia. Methodology Questionnaires were circulated to kindergartens to assess: 1. the present provision for pre-school children with learning difficulties in the Republic if Macedonia. 2. the attitudes of pre-school educators in accepting children with learning difficulties in kindergartens. Results The results indicated areas for future development in the educational provision for pre-school children with learning difficulties in the Republic of Macedonia. In particular the study highlighted the attitudes of pre-school educators and their understanding of the needs of pre-school children with learning difficulties.

121-125

Authors: Zlatko DOBREV

The content of the presentation shows essential review of the executed research on 335 children at pre school age from subsidiary kindergartens and homes for children with mental retardation. The purpose is to motivate the application of certain methods and forms in the improvement. In that case, the mutual link among etymology, localization, the level of disability and other factors is clearly shown in correlation with certain parameters of psycho-motor development of children at their early age.

131-136

Authors: Aleksandar KJORDIC, Petar IVANOVIC, Dragan LUKIC, Svetomir BOJANIN

Vigotsky's work about the problems in defectology point at social dimension of handicap and the need of multidisciplinary approach towards rehabilitation of the handicap persons. His attitude in defectology more humanistic in meeting with handicapped person. Piaget offers to the defectology completely new and more plentiful approaches in the work with the handicapped children, and in providing defectological help to the children, having discognitive problems in regular schools, as well.

141-144

Authors: Aneta ANDONAKIS

Researches about child’s intellectual development in the psychology has started in the 19th century and the first step has been made by Tiedemann in “ Observation of the development of the mental abilities of the children”. His work caused a great interest in the circles of doctors and psychologists. Their interpretation of intelligence was different, but the most acceptable is the performance of complicated activities for getting knowledge and skills and getting over the obstacles in the development of the person”. The social ability do not correspond with the intelligence. The two aspects are tested and a complete picture of their functioning can be seen. The developmental principle is determined from general to the separate as functionally connected. In the period when a child does not accept the higher level of intelligence and thinking , in relation to which are effectuated by sense-motor activities, than we say that a child is mentally handicapped. The widest approach of the educational system should be treated as a functional, institutional and organizational, that takes part in the realization of the social aims and tasks. Not getting into viewing of the curriculums and programs for preparatory groups in the pre-educational period, we may say that the justification for the existence of these group in the regular schools, is maturation of the perceptive motor coordination and learning. With the maturing the function of the "ego" is increasing. As a child adapts better he can learn better, and the maturity comes sooner. In this way these groups are justified. Mentally handicapped child has not the opportunity to attend an organized prepared education which provides:-forming of the speech, self-control, which can be achieved in the process of learning through a direct contact with other children; · regulation of the lateralisation through re-education of the psycho-motor abilities, and in general neuro-motor experienced maturation · control of the aggressive behavior · adaptation to the environment and the obligations · socialization as a result of the social learning. According to my experience the preparatory period for these children, should last two years, because their mental abilities are lower compared to other children’s at the same age. The results of testing by WISC are proving the same. For the last forty years there are many institutions for education of the children with mental disorders, light, but none of them have preparatory classes, in Macedonia. World’s experience s are showing that this kind of classes are necessary for further development of the handicapped children. This means that the existence of that kind of groups is of great importance and responsibility of all the factors which are included in the education and the good of children.

153-157

Authors: Jordan JOVEV, Veselinka IZMIRLIEVA Sineva JOVEVA, Stojan GRKOV

Working in the way of "a collective as a doctor" in which the personnel, the mentally retarded persons and their parents live together during their weekend meetings, 3-7 days, in a calm and warm atmosphere, it was possible to find out a great number of neuropsychiatric diseases, imitating mental retardation, while their intelligence was normal. The importance of the early detection of the syndrome of pseudoretardation is in the use of adequate therapy and of course far better prognosis for a great number of patients. Though this form of work, it is possible to educate the parents of the mentally retarded persons, so that they can easier recognize their children's symptoms and take part in their further therapy. The author's opinion is that the adequate recognizing of these syndromes may reduce the number of wrong diagnosed and categorized persons and make their prognosis better.

162-165

Authors: Dimitar LOZANOSKI

In realization of the conception for work with mentally retarded children, the work of the expert staff should be directed towards the child, parents (family) and the environment. The parents, instructors and the other members of the family, in order to be equal cooperators should know the basic characteristics of the mentally retarded child, i.e., to get to know their child. It is known that the parents have different approach and attitude towards their child and his/her disorders, which spread between two extremes: from complete denial, nonacceptance and rejection to over-protection of the child. The attitudes, behavior and emotional climate of the family where the child lives play important role in shaping of the child personality. The work with the parents of mentally retarded children takes a special place in the working program of the Federation of the Associations for Assistance of MRP in the Republic of Macedonia. The so-called “week-end gatherings” have shown as the best, the most successful and the most useful forms of work with parents. According to the system of therapeutic community, the experts, the parents and their mentally retarded children are together at these week-end gatherings.

171-172

Authors: Violeta MALINSKA-PETRUSEVSKA

На Четириесет и шестата сесија на Регионалниот комитет на Светската здравствена организација за Европа, што се одржа од 9-13 септември 1996 година во Копенхаген, донесена е Резолуција за Третата евалуација за спроведување на Стратегијата “Здравје за сите” во Европскиот регион (1996-1997). Во оваа резолуција се подвлекува важноста од имплементацијата на стратегијата “Здравје за сите” со усвоените и иновираните во 1991 година 38 цели на здравствената политика во Европа, меѓу кои гледано од наш аспект посебно значење е целта (3). Македонија овие цели ги прифати во април 1993 година, кога стана полноправен член на Светската здравствена организација. Во цел 3 од Резолуцијата е нагласено: “Подобри можности за луѓето со онеспособеност” До 2000-тата година, на луѓето со онеспособеност треба да им се овозможи да водат социјално, материјално и духовно исполнети животи обезбедувајќи им специјални погодности што ги подобруваат нивните релативни физички, општествени и економски можности (способности). Оваа цел е со намера да: обезбеди еднакви можности; го подобри статусот на луѓето со онеспособеност; овозможи на луѓето со онеспособеност да го подобрат квалитетот на живеењето и да го развиваат сопствениот здравствен потенцијал. Во Резолуцијата се нагласува дека оживотворувањето на овие цели може да се постигне со стратегии преку кои: во јавноста да се промовира позитивен однос кон луѓето со неспособеност; да се создаваат услови за безбедни (не ризични средини); да се промовираат рехабилитациони програми и обезбедат социјални служби што ќе овозможат посоодветни услови за самостојното извршување на секојдневните животни функции на хендикепираните лица; да им се обезбедат услови на овие лица за самостојно извршување на животните функции; на оние лица што неможат самостојно да ги обавуваат своите секојдневни животни функции, и на нивните семејства или негуватели да им се обезбедуваат специјални услуги и помош.

178-179

Authors: Natka MICKOVIC

Во најновиот Енциклопедиски речник за воспитание и образование во издание na "Nathan", Paris, 1995 се опфатени неколку проблеми поврзани со едукацијата и згрижувањето на децата со пречки во развојот. Ние ќе се задржиме на поимот специјално образование стр. 361-367. Специјалното образование во Франција има долга традиција. Ова образование се однесува на децата и адолесцентите што “не можат нормално да го следат редовното школување поради определен хендикеп, болест или друга сериозна тешкотија”. Во толковниот речник се објаснува еволуцијата на поимот специјално образование како и на практичната реализација на едукацијата на децата во различните институции што се занимавале со овој проблем. Оценуваме дека осмата деценија на овој век е најинтересна за едукацијата на овие деца зашто во овој период најинтензивно се работи врз проблематиката на специјалното образование. Со Државниот закон донесен во 1975 година се предвидува: “задолжително школување на хендикепираните деца и адолесценти”, а со Законот за образование донесен во истата година се вели дека кога децата имаат сериозни и перманентни проблеми тие “добиваат адаптирана настава”, односно за нив се предвидува специфична педагошка практика и, ако е потребно, се преземаат терапевтски мерки. Со најновиот Закон за образование од 1989 година секому му се гарантира “право на образование” и се додава дека “се фаворизира школска интеграција на младите хендикепирани”. Различната употребувана терминологија “специјално образование”, “адаптирана настава”, “училишна интеграција”, е резултат на едновековната апликација на различните концепции на специјалното образование во Франција. Периодот од 1965-1975 е период на “адаптација и специјално образование”. Тој се одликува со мерки за превенција, реедукација и формирање на различни служби. Проблемот се ситуира на еден комплексен план на релација дете-семејство-училиште. Се јавува мултипликација на реедукатори во сите домени за овие деца и младинци и развој на повеќе служби. Тука би ги споменале одделенијата за адаптација, групите за психо-педагошка помош, дневните болници, службите за нега и за специјално образование во домовите на децата, медико-психолошки-педагошките центри и центрите за медико-социјални активности. Во 1980 година се случува нешто ново-почнува актуелниот период на адаптација и школска интеграција на децата со пречки во развојот. Се инсистира на тенденцијата дека секоја личност може да има позитивна улога во општеството. Задачите и структурата на ова образование се мултиплицираат. Новата дефиниција на специјалните одделенија сега е: “одделенија за училишна интеграција со специјалистичка помош за децата со тешкотии”. Дипломите (1987) на лицата што работат во ова подрачје се модифицираат во дипломи за едукативни активности, за адаптација и училишна интеграција. Секоја фаза од оваа еволуција оставаше свои траги и оттаму комплексноста на актуелната ситуација во ова подрачје. Моментно две министерства имаат ингеренции за оваа проблематика: Министерството за образование преку специјалните одделенија во редовното основно училиште за подобрување, одделенија за сензорен и моторен хендикеп, потоа одделенија во специјализирани институции и Министерството за социјална работа преку интеграција (сколаризација) со полно училишно време во специјални институции или со определено скратено време во задолжителното училиште. Министерството за образование во 1990-91 година укажува на диверсификацијата на структурите за специјално образование меѓу кои ги истакнува медико-едукативните институции, болниците и домовите со медицински карактер, медико-педагошките институции, институциите за сензорна и моторна едукација, социјално-едукативните институции и службите за социјална помош на децата и адолесцентите со пречки во развојот. Кога сместувањето во интернат е неопходно се настојува да се обезбедат оптимални услови при што се реализираат различни активности-спортски, културни, прошетки итн. Со специјалното образование денес се настојува да не се истакнуваат пречките, туку да се развиваат позитивните компетенции кај личноста. На пример ако станува збор за интелектуална дефициенција се инсистира на влијанието на социјалните фактори, т.е. на динамиката на “социо-когнитивни конфликти, или на интеракција”. Особено внимание им се посветува на одговорноста, на естетското, на работното, на моралното и на цивилното воспитание. Сепак може да се каже дека во центарот на вниманието е доменот на интелектуалното воспитание и образование зашто во него се реализирани најголем број истражувачки потфати и се афирмирани и усовршени најразлични методи и постапки. Сите воспитно-образовни методи се ориентирани во исто време за образование на децата и младината со пречки во развојот, но и за нивно подготвување за определена професија. Може да се каже дека во Франција се случува вистинска етичка револуција во доменот на специјалното образование, зашто “она што не соединува е посилно од она што не разединува”. Од афективно кон конгнитивно. Така може да се резимира педагошката еволуција на специјалното образование во Франција.

180-182

Authors: Velicko ANDREEVSKI

На Конгресот имаше повеќе од 1.500 учесници, претставници од 40 земји, главно од Европа, но и од Америка и Австралија, како и родители на аутистични деца. На Конгресот беа предмет на расправа бројни феномени и напорите за нивна демистификација, почнувајќи од органските проблеми на полето на неврорадиологијата и биохемијата, преку психолошките истражувања, фармакотерапијата и бројните тераписки методи и пристапи кон аутизмот па сî до последиците поврзани со семејството како и комплетните социјални и правни аспекти на проблемот. Презентираните стручни материјали на овој Конгрес претставуваат своевиден предизвик како за стручњаците така и за родителите. На крајот од работата на Конгресот, Претседателот на асоцијацијата АУТИЗАМ-ЕВРОПА, која опфаќа над 50 разни здруженија, господинот Gilbert Huyberechts (Белгија) ги формулира следните ЗАКЛУЧОЦИ: Најновите истражувања во разни научни области докажаа некои причини за настанувањето на аутизмот. Посебно е подвлечена улогата на церебелумот, како главен неврокомпјутер во мозокот морфолошките и функционалните промени во централниот нервен систем. Нагласена е поврзаноста на епилепсијата и аутизмот. Невролошката основа е докажана низ бројни неврорадиолошки прегледи, било тие да се занимаваат со морфолошките (CT, MRI) или со функционалните промени (PET). Напредокот на биохемиските испитувања овозможи биолошка интервенција во поглед на модификацијата на исхраната или при примената на фармакологијата. Напредокот на сознанијата за природата на аутизмот е извонреден. Професионалците од разни области сî повеќе се ангажираат, но уште има недостатоци. Семејните проблеми, познати уште порано, сега се поставуваат на прв план. Сериозните студии се занимаваат со ефектите на аутизмот врз семејството за да се најде оптимален модалитет на поддршка и терапија за целото семјство. Направен е исчекор во поглед на класификацијата и поделбата на аутизмот на Канеров и Аспергеров синдром. Некои етиолошки подгрупи ги прават врските на овие два ентитета. Прифатена е формулацијата Lorne Wing во поглед на аутистичниот спектрум што опфаќа низа на оштетувања од најтешки форми на аутизмот со ментална ретардација и епилепсија, преку Аспергеровиот синдром, до лесни тешкотии и пречки во учењето, читањето и слично. Пораснат е интересот за работата на центрите за аутистични деца и возрасни и направен е значаен напредок во поглед на организацијата и поддршката на овие центри и др. Сî поголема е општествената и правната поддршка на родителите и семејствата во целост.