Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Number 2, 2024

128-135
Düşük dereceli ısı depolanması amacıyla MgCl2 ve LiNO3 emdirilmiş vermikülit tabanlı kompozit yapıların sentezi ve karakterizasyonu/ Synthesis and characterization of vermiculite-based composite structures impregnated with MgCl2 and LiNO3 for low-grade heat storage

Authors: Esra AYAN1 , Behiye YÜKSEL2 , Gökhan ORHAN1

Abstract

View in PDF

Number of views: 11

Öz Son yıllarda Termokimyasal Isı Depolama (THS) sistemleri ve bu sistemlerin gelişimi açısından büyük öneme sahip olan depolama malzemeleriyle ilgili çalışmalar ilgi görmektedir. Bu çalışma için, sorbent tuzların (MgCl2, LiNO3) gözenekli doğal bir kayaç olan vermikülit (V) içerisine emdirilmesiyle iki farklı kompozit malzeme hazırlanmıştır. Elde edilen kompozit yapıların döngüsel ısı depolama davranışları laboratuvar ortamında oluşturulan termokimyasal ısı değiştirici prototip test düzeneği ile gerçekleştirilen ölçümlerle incelenmiştir. Buna göre, V+MgCl2 kompozitinin tekrar eden döngüler sırasında stabilitesinin ve prototipte gerçekleştirilen ölçümler sonucunda hesaplanan enerji depolama yoğunluğu (Ed) değerinin, DSC analizinden elde edilen sonuçlarla uyumlu olarak, V+LiNO3 kompozitine göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Anahtar kelimeler: Termal enerji depolama, Termokimyasal ısı depolama, Kompozit malzeme. Abstract In recent years, Thermochemical Heat Storage (THS) systems and storage materials are important for the development of these systems have attracted a great interest. In this study, composite materials were prepared by impregnating sorbent salts (MgCl2, LiNO3) into vermiculite (V). The cyclical heat storage behaviors of the obtained composite structures were investigated with the laboratory scale thermochemical heat exchanger prototype system. Accordingly, the stability of the V+MgCl2 composite during repeated cycles and the energy storage density (Ed) value calculated as a result of the measurements in the prototype were found to be higher than the V+LiNO3 composite, as in the DSC analysis results.

136-144
3B yazıcı ile Poli laktik asit (PLA) esaslı numune üretiminde yazıcı parametrelerinin sertlik üzerindeki etkisi/ The effect of printing parameters on hardness in the production of Poli lactic acid (PLA)-based samples with a 3D printer

Authors: Sermet DEMİR1

Abstract

View in PDF

Number of views: 11

Öz Eklemeli imalat yöntemlerinden biri olan ergiyik yığma modelleme (FDM) tekniği, yüksek tasarım esnekliği ve karmaşık şekiller oluşturabilme yeteneği nedeniyle son yıllarda oldukça ilgi görmektedir. Çok çeşitli parçalar 3 boyutlu (3B) yazıcılar ile katman katman geleneksel yöntemlere göre kolaylıkla imal edilebilirken, baskı işlem parametrelerinin ürünlerin mekanik özelliklerine etkisi çok yüksektir. Bu çalışmada yazıcı parametrelerinin parçanın sertliği üzerine etkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Nozül çapı, katman yüksekliği, içörgü açısı ve nozül sıcaklığı araştırılacak yazdırma parametreleri olarak seçilmiştir. Her bir parametre için üç seviye belirlenmiştir ve gerekli olan yüksek deney sayısı Taguchi deney tasarım metodu uygulanarak düşürülmüştür. Poli laktik asit (PLA) esaslı numuneler ASTM standartlarına göre imal ve test edilmiştir. Rockwell L metodu uygulanarak her numunenin üzerinde 5 farklı noktandan sertlik ölçümü alınmıştır. En yüksek sertlik değeri 45 HRL olarak ölçülmüştür. Nozül çapının sertliğe katkısı %85 olmasına rağmen nozül sıcaklığının etkisi çok düşük ve belirsizdir. İmal edilen parçanın sertliği katman kalınlığı ile ters nozül çapı ile doğru orantılıdır. Yüksek çaplı nozül ile yapılan imalatlar daha iyi mekanik sonuç vermesinin yanında, üretim süresini de düşürmektedir. 3B yazıcıların performanslarının artması ve maliyetlerinin düşmesi ile son kullanıcı ürünlerin imalatında da tercih edilme oranı git gide artmaktadır. Bu çalışma yazıcı işlem parametrelerinin numunelerin yüzey sertliğini belirlemede daha az belirsizlik ve değişkenlikle hesaplanmasına yardımcı olacaktır. Anahtar kelimeler: Eriyik yığma metodu, Sertlik, Boyutsal doğruluk, Taguchi, ANOVA. Abstract The fused Deposited Modelling (FDM) technique, one of the additive manufacturing methods, has attracted much attention recently due to its high design flexibility and ability to create complex parts. While a wide variety of parts can be easily manufactured using 3D printers layer by layer according to traditional methods, the printing parameters significantly affect the mechanical properties of the products. This study aims to investigate the effect of printing parameters on the part's hardness. Nozzle diameter, layer height, raster angle, and nozzle temperature were chosen as the printing parameters to be investigated. Three levels were determined for each parameter, and the required high number of experiments was reduced by applying the Taguchi experimental design method. Polylactic acid (PLA) based samples were manufactured and tested according to ASTM standards. Hardness measurements were taken from 5 points on each sample using the Rockwell L method. The highest hardness value was measured as 45 HRL. Although the contribution of nozzle diameter to hardness is 85%, the effect of nozzle temperature is very low and uncertain. The hardness of the manufactured part is directly proportional to the layer thickness and inverse nozzle diameter. Productions made with high-diameter nozzles give better mechanical results and reduce production time. With the increase in the performance of 3D printers and the decrease in costs, the preference rate in manufacturing end-user products is increasing. This study will help to calculate the printing parameters with less uncertainty and variability in determining the surface hardness of the samples.

145-154
Adaptive topology optimization for additive manufacturing in aerospace applications/ Havacılık uygulamalarında eklemeli imalat için uyarlanabilir topoloji optimizasyonu

Authors: Mevlüt Yunus KAYACAN1 , Mamoun ALSHIHABI1

Abstract

View in PDF

Number of views: 12

Abstract Topology optimization has become a valuable tool in the aerospace industry, enabling engineers to develop aircraft components with improved performance characteristics while reducing their weight. The technique has also allowed for the design of complex structures that were previously unattainable using traditional manufacturing methods. In this study, a comprehensive topology optimization of the steering pump housing for an aircraft's nose landing gear was performed using the nTopology software. The primary objective of this optimization was to reduce the weight of the steering pump housing while preserving its mechanical properties, which are essential for safe and reliable operation of the nose landing gear system. The study demonstrates the potential for topology optimization to be an effective tool for reducing the weight of aircraft components while preserving their mechanical properties. This approach can be applied to other aircraft components with similar design challenges, and could potentially lead to significant weight savings in the overall design of the aircraft. Öz Topoloji optimizasyonu, havacılık endüstrisinde önemli bir yöntem ve mühendislerin, ağırlıklarını azaltırken yüksek performanslı uçak bileşenleri geliştirmelerini sağlamıştır. Ayrıca, daha önce geleneksel imalat yöntemleri kullanılarak üretilmesi mümkün olamayacak karmaşık yapıların tasarımına da olanak sağlamıştır. Bu çalışmada, nTopology yazılımı kullanılarak bir uçağın iniş takımları için direksiyon pompası muhafazasının kapsamlı topoloji optimizasyonu gerçekleştirilmiştir. Bu optimizasyonun birincil amacı, iniş takımı sisteminin emniyetli ve güvenilir çalışması için gerekli olan mekanik özelliklerini korurken direksiyon pompası mahfazasının ağırlığını azaltmaktır. Çalışma, topoloji optimizasyonunun, mekanik özelliklerini korurken uçak bileşenlerinin ağırlığını azaltmak için etkili bir araç olduğunu göstermektedir. Bu yaklaşım, benzer tasarım zorluklarına sahip uçak bileşenlerine uygulanarak, potansiyel olarak uçağın genel tasarımında önemli ağırlık tasarrufları sağlayabilecektir.

155-162
Kontrplak üretiminde istatistiksel proses kontrol uygulamaları/ Statistical process control applications in plywood manufacturing

Authors: Merve YILMAZ1 , Erkan Sami KOKTEN1

Abstract

View in PDF

Number of views: 17

Öz Ahşap, uygun taşıma kapasitesi, sürdürülebilir kaynaklardan elde edilmesi ve işlenmesindeki kolaylık gibi nitelikleri nedeniyle endüstride yaygın olarak kullanılan bir malzemedir. Kontrplaklar, ahşap kaplamaların basınç altında bir yapıştırıcı ile birleştirilmesi sonucu üretilen ahşap panellerdir. Kontrplaklar mobilya ve inşaat sektöründe yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada, kontrplak üretim sürecinde meydana gelen hatalar istatistiksel proses kontrol yöntemleri ile analiz edilmiştir. Öncelikle çetele tablosu oluşturulmuştur. Bu çizelgeden elde edilen veriler ile kalite kontrol grafiklerinden kusurlu oranı p-kontrol grafiği oluşturulmuştur. p-kontrol grafiği incelenerek sürecin hedeflenen kalite düzeyinde olup olmadığı araştırılmıştır. Ek olarak, beyin fırtınası tekniği ile bilgiler toplandıktan sonra ağaç diyagramı ve neden-sonuç diyagramı oluşturulmuştur. Ayrıca alınan önlemlerin süreçte iyileşme sağlayıp sağlamadığını kontrol etmek amacıyla 2. aşamada süreçten 15 günlük daha veri toplanmıştır ve p-kontrol grafiği oluşturulmuştur. Yapılan bu araştırma ile kontrplak üretim süreci hataları ve olası nedenleri analiz edilmiştir. Anahtar kelimeler: İstatistiksel proses kontrol, Çetele tablosu, Ağaç diyagramı, p-şeması, Neden-Sonuç diyagramı, Kontrplak. Abstract Wood is a widely used material in industry due to its sufficient load-carrying capacity, obtaining from sustainable sources and easiness in its processing, etc. Plywood is a wood panel manufactured from layers of wood veneer and combined under pressure with an adhesive. Plywood panels are widely used in the furniture and construction industry. In this study, the nonconformities during the plywood production process are analyzed using statistical process control methods. First, check sheet are created. p-quality control chart is created using this data. p-control chart is evaluated to investigate whether the process provides the desired quality level. In addition, the tree diagram and the cause-effect diagram are created after the information obtained by brainstorming technique. Also, in order to control the improvements in the process, an additional data including 15 days of data were collected in the 2nd Stage and a p-control chart was created. In this research, the nonconformities of plywood production process and their possible causes are analyzed.

163-173
Supraharmoniklerin nedenleri, etkileri ve analizi/ Causes, effects and analysis of Supraharmonics

Authors: Serdar BÜYÜK1 , Engin ÖZDEMİR2

Abstract

View in PDF

Number of views: 14

Öz Güç sistemlerinde, 2 kHz ile 150 kHz aralığındaki bozulmalar “Supraharmonikler” (SH) olarak adlandırılmaktadır. Supraharmonikler yeni bir kavram olmamakla birlikte; araştırmacılar, mühendisler ve son kullanıcıya yönelik cihaz üreticilerinin dikkatini ancak son yıllarda çekmektedir. Elektrikli/elektronik cihazların piyasaya arz edilebilmesi için gerekli olan elektromanyetik uyumluluk (EMC) testleri, harmonik akımların ölçülmesini (50 Hz-2000 Hz) ve iletimle yayınım değerlerinin ölçülmesini zorunlu kılmaktadır. Ancak supraharmonik aralığındaki çalışmalar ve araştırmalar oldukça sınırlıdır. Fotovoltaik enerji sistemleri, elektrikli araç hızlı şarj istasyonları, yüksek hızlı dijital haberleşme sistemleri gibi yüksek güçlü ve kHz mertebelerinde anahtarlama yapan yarı-iletken teknolojilerini kullanan sistemler yaygınlaştıkça, supraharmonikler de güç dağıtım sistemlerinde etkin olmaya ve sorunlara yol açmaya başlamışlardır. Elektrikli ve elektronik cihazlar, anahtarlamalı güç elektroniği cihazları ve güç hattından haberleşebilen (PLC) cihazların daha fazla kullanımı nedeniyle oluşan yüksek frekanslı bozucu etkilerle mücadele günümüzde daha da öne çıkmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalarda; 2 kHz ile 150 kHz arasında ortaya çıkan bozucu etkilerin akıllı sayaçlarda ölçüm hatalarına, elektrikle çalışan cihazlarda ise duyulabilen gürültüye, arızalara ve performans azalmalarına yol açtığı ortaya konmuştur. Bu çalışmada, supraharmoniklerin kaynaklarına, cihazlarda ve şebekelerde yol açtığı sorunlara, supraharmoniklerin ölçüm yöntemleri ve ilgili standartlara, seçilen cihazların supraharmonik benzetimine ve ölçüm yoluyla analizlerine yer verilmektedir. Ölçümler ve benzetim sonuçları göstermektedir ki, cihaz tasarımlarında yalnızca EMC gereksinimlerine odaklanmak, supraharmonik bileşenlerinin ihmal edilmesine, dolayısıyla şebekede ve diğer cihazlarda olumsuz etkilenmelere neden olabilmektedir. Anahtar kelimeler: Supraharmonikler, Güç kalitesi, Elektromanyetik girişim. Abstract In power systems, disturbances between 2 kHz and 150 kHz are called “Supraharmonics” (SH). Although supraharmonics are not a new concept; It has only attracted the attention of researchers, engineers and manufacturers of end-user devices in recent years. Electromagnetic compatibility (EMC) tests, which are required for placing electrical/electronic devices on the market, require the measurement of harmonic currents (50 Hz-2000 Hz) and the measurement of conducted emission values. However, studies and research in the supraharmonic range are quite limited. As systems using semi-conductor technologies with high power and switching in the kHz range such as photovoltaic energy systems, electric vehicle fast charging stations, high speed digital communication systems become widespread, supraharmonics have also begun to be effective in power distribution systems and cause problems. Today, the struggle against high-frequency disturbances caused by the increased use of electrical and electronic devices, switched power electronic devices and power line communication (PLC) devices is even more prominent. Research conducted in recent years have revealed that disturbances between 2 kHz and 150 kHz cause measurement errors in smart meters, audible noise, malfunctions and performance reductions in electrical devices. In this study, sources of supraharmonics, the problems they cause in devices and networks, measurement methods of supraharmonics and related standards, supraharmonic simulation of sample devices and analysis by measurement are given. Measurements and simulation results show that focusing only on EMC requirements in device designs can cause supraharmonics to be neglected, thus negatively affecting the network and other devices.

174-181
Color images denoising using complementary color wavelet transform/ Tamamlayıcı renk dalgacık dönüşümü kullanılarak renkli görüntülerin gürültüden arındırılması

Authors: Mücahit CİHAN1 , Murat CEYLAN1

Abstract

View in PDF

Number of views: 15

Abstract The RGB color ring is known as the most understandable color representation in human vision, as it has complementary colors. However, color relationships hardly ever play a function in wavelet-primarily based totally color image processing tools. In this study, Complementary Color Wavelet Transform (CCWT), which is supported by complementary color relationships and complex wavelet design techniques, is used to denoise in color images. This wavelet consists of a family of two-dimensional complex wavelets with a phase difference of 2π/3 obtained from the angle relationship between the color axes of the RGB color ring, and is very effective in terms of directional selectivity. By using the coefficients of the directions in different phases, denoising processes are performed from the multi-channel color images. It was validated the performance of CCWT using various color images and noise levels, based on peak signal-to-noise ratio, structural similarity index, mean square error values, and visual quality. CCWT was compared with state-of-the-art multi-resolution image denoising algorithms, and found that the method achieves superior denoising performance both quantitatively and visually. It was also analyzed the computation time of CCWT and compared it with existing approaches. Öz RGB renk halkası, tamamlayıcı renklere sahip olduğu için insan görmesinde en anlaşılabilir renk temsili olarak bilinmektedir. Bununla birlikte, renk ilişkileri, dalgacık tabanlı renkli görüntü işleme araçlarında neredeyse hiç rol oynamamaktadır. Bu çalışmada tamamlayıcı renk ilişkileri ve kompleks dalgacık tasarım tekniklerine dayanan, Tamamlayıcı Renk Dalgacık Dönüşümü (TRDD), renkli görüntülerde gürültülerin giderilmesi için kullanılmıştır. Bu dalgacık, RGB renk halkasında bulunan renk eksenleri arasındaki açı ilişkilerinden elde edilen 2π/3 faz farklarına sahip, 2 boyutlu kompleks dalgacıklardan oluşan bir aileden meydana gelmektedir ve yönsel seçicilik bakımdan çok etkilidir. Farklı fazdaki yönlere ait katsayılar kullanılarak çok kanallı renkli görüntülerden gürültü giderme işlemleri gerçekleştirilmiştir. Farklı renkli görüntüler ve gürültü seviyeleri kullanılarak TRDD'nin performansı, tepe sinyal-gürültü oranı, yapısal benzerlik indeksi, ortalama kare hata değerleri ve görsel kaliteye dayalı olarak doğrulanmıştır. TRDD, en gelişmiş çok çözünürlüklü görüntü gürültü giderme algoritmalarıyla karşılaştırılmış ve yöntemin hem niceliksel hem de görsel olarak daha üstün gürültü giderme performansı elde ettiği görülmüştür. Ayrıca TRDD'nin hesaplama süresi analiz edilmiş ve mevcut yaklaşımlarla karşılaştırılmıştır. Anahtar kelimeler: Tamamlayıcı renk dalgacık dönüşümü, Renkli görüntü gürültü giderme, Dalgacık eşikleme, Gauss gürültüsü.

182-189
Sipariş toplama ve dağıtım sistemleri için düşük maliyetli yeni bir sistem tasarımı ve uygulaması/ A new low-cost system design and implementation for order collecting and distribution systems

Authors: Sulaiman SIDDIQI1 , Ihsan PEHLİVAN1 , Onur KALAYCI2 , Tevfik BAHADIR3 , Süleyman UZUN4

Abstract

View in PDF

Number of views: 14

Öz Covid-19 pandemisi insanların alışveriş alışkanlıklarını değiştirerek, özellikle internet üzerinden online alışveriş sitelerine yönelmelerine yol açmıştır. Artan sipariş oranları karşısında üretici ve tedarikçi firmalar için ise, siparişleri toplama ve zamanında ulaştırma noktasında yenilikçi çözümler üretmek kaçınılmaz olmuştur. Pandemi nedeniyle de kısıtlı sayıda insan gücü kullanmak zorunda kalan firmalar/tedarikçiler bu sorunu makine kullanımı ile çözümleme yoluna gitmişlerdir. Bu çalışmada tedarik zincirinde siparişlerin toplanma ve dağıtılma aşamaları için geliştirilen düşük maliyetli yeni bir Sipariş Toplama ve Dağıtım Sistemi uygulaması anlatılmaktadır. Tedarik zincirinin bu aşaması en sorunlu, zaman alıcı ve fazla maliyet kapsamaktadır. Genel olarak önerilen çözümlerde de daha fazla insan kaynağı kullanılmaktadır. Bu uygulama ile zaman, insan gücü, depo alanı ve maliyet noktalarında daha verimli bir sistem oluşturmak amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda prototip bir Sipariş Toplama ve Dağıtım Sistemi uygulaması tasarımı yapılıp imalatı gerçekleştirilmiş ve gerçek zamanlı uygulaması yapılmıştır. Anahtar kelimeler: Sipariş toplama ve dağıtım, Tedarik zinciri, PLC, Python. Abstract The Covid-19 pandemic has changed people's shopping habits, causing them to turn to online shopping sites, especially on the internet. In the face of increasing order rates, it has become inevitable for manufacturers and suppliers to produce innovative solutions for collecting orders and delivering them on time. Companies/suppliers who had to use a limited number of manpower due to the pandemic have tried to solve this problem with the use of machinery. In this study, a new low-cost Order Picking and Distribution System application developed for the stages of order picking and distribution in the supply chain is described. This stage of the supply chain is the most problematic, time-consuming and costly. In general, more human resources are used in the proposed solutions. With this application, it is aimed to create a more efficient system in terms of time, manpower, warehouse space and cost. For this purpose, a prototype Order Picking and Distribution System application was designed, manufactured and implemented in real time.

190-195
Kompakt çift bantlı mikroşerit soğurucu (yansımasız) bant durduran filtre tasarımı/ Compact dual-band microstrip absorptive (reflectionless) bandstop filter design

Authors: Ali Kürşad GÖRÜR1 , Kürşat Oğuzhan ŞAHİN1 , Alper TÜRKELİ1 , Ceyhun KARPUZ2

Abstract

View in PDF

Number of views: 12

Öz Bu çalışmada çift bantlı mikroşerit soğurucu (yansımasız) bant durduran filtre tasarımları, simülasyon ve deneysel çalışmalarla sunulmaktadır. Giriş ve çıkış portlarına bağlı iletim hattına açık devre kıvrımlı saplamalar yüklenerek tasarlanan üçüncü dereceden bant durduran filtreye dirençler eklenerek soğurucu bant durduran filtre cevapları elde edilmektedir. Tasarlanan soğurucu bant durduran filtreler giriş portunda düşük yansıma katsayısına sahiptir. Giriş portu yakınındaki açık devre saplamaya sadece birine direnç eklenerek tek durdurma bandı soğurucu bant durduran filtre tasarımı gerçekleştirilebilmektedir. Bu filtre türünde direncin konumuna bağlı olarak sadece birinci veya sadece ikinci durdurma bandı soğurucu olan bant durduran filtre tasarlanabilir. Giriş portuna yakın saplamaya ve ortadaki açık devre saplamaya direnç eklenmesiyle iki durdurma bandı da soğurucu olan çift bantlı bant durduran filtre cevabı elde edilmektedir. Sadece birinci durdurma bandının, sadece ikinci durdurma bandının ve her iki durdurma bandının birden soğurucu olarak elde edildiği üç filtre imal edilmiş ve ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Durdurma bantlarının merkez frekansları 1.18 GHz ve 3.5 GHz’de ölçülmüştür. Ölçüm sonuçları simülasyonlarla oldukça uyumlu bir şekilde elde edilmiştir. Anahtar kelimeler Soğurucu (yansımasız), Bant durduran, Mikroşerit filtre. Abstract In this study, designs of dual-band microstrip absorptive (reflectionless) bandstop filters are represented by simulation and experimental studies. Absorptive bandstop filter responses are obtained by adding resistors to the third order bandstop filter designed by loading open circuit meandered stubs to the transmission line connected to the input and output ports. The designed absorptive bandstop filters have low reflection loss at the input port. Reflectionless bandstop filter design can be realized by adding a resistor to the open circuit stub near the input port. In this type of filter, depending on the position of the resistor, bandstop filter with only first or only second absorptive stopband can be designed. The dual-band bandstop filter response having two absorptive stopbands can be obtained by adding two resistors to the stub located near the input port and to the open circuit stub located in the middle. Three dual-band bandstop filters having first absorptive stopband, second absorptive stopband and two absorptive stopbands were fabricated and measured. The center frequencies of the stopbands were measured at 1.18 GHz and 3.5 GHz. The measured results have been obtained in a very good agreement with the simulations.

196-201
Hybrid model chipless RFID tags based on the integration of filter theory and multi-resonator circuit/ Filtre teorisi ve çoklu rezonatör devresinin entegrasyonu temeline dayalı hibrit model çipsiz RFID etiketleri

Authors: Mert BÜYÜKTUNA1 , Ali Kursad GORUR2

Abstract

View in PDF

Number of views: 10

Abstract In this paper, a hybrid model chipless radio frequency identification (RFID) tag is introduced. It is constructed by using multi-resonator circuit with a bandstop filter simultaneously. Bandstop filter section is conventionally designed by quarter-wave open-circuited stubs, while the multi-resonator circuit is developed by coupling dual-band co-directional split ring resonators (CDSRRs) to a feeding line. Each stub and CDSRR can provide two and four frequency codes, respectively. The open-circuited stubs can form the resonant frequencies within wide frequency range, while the CDSRRs have notch band characteristics. The proposed hybrid model approach has the ability of combining notch and wide band resonant frequencies on a single circuit. A 12-bit chipless RFID tag is designed by locating two wideband monopole antennas vertically and horizontally at the end of the multi-resonator circuit. The monopole antennas are formed by using two orthogonal ellipses. 000000000000 and 100100100100 frequency coded two tags have been experimentally investigated. Öz Bu makalede, bir hibrit model çipsiz radyo frekansı tanımlama (RFID) etiketi tanıtılmaktadır. Bu etiket çoklu rezonatör devresinin bir bant durduran filtre ile eş zamanlı kullanılmasıyla oluşturulmaktadır. Çoklu rezonatör devresi çift bantlı eş yönlü ayrık halka rezonatörlerin (CDSRR) bir besleme hattına kuplajlanmasıyla geliştirilirken, bant durduran filtre bölümü çeyrek dalga boyunda açık devre sonlandırmalı saplamalar kullanarak tasarlanmaktadır. Her yan hat ve CDSRR, sırasıyla iki ve dört frekans kodu sağlayabilmektedir. CDSRRlar çentik bant karakteristiğine sahipken, açık devre saplamalar rezonans frekanslarını geniş frekans aralığında oluşturabilmektedir. Önerilen hibrit model yaklaşımı, çentik ve geniş bant rezonans frekanslarını tek bir devre üzerinde birleştirme yeteneğine sahiptir. 12 bitlik çipsiz bir RFID etiketi, çoklu rezonatör devresinin ucuna dikey ve yatay olarak iki geniş bant monopol anten yerleştirilerek tasarlanmaktadır. Monopol antenler iki ortogonal elips kullanılarak oluşturulmaktadır. 000000000000 ve 100100100100 frekans kodlarına sahip iki etiket deneysel olarak incelenmiştir. Anahtar kelimeler: Çipsiz, RFID etiketi, Ayrık halka rezonatör, Bant durduran filtre, Monopol anten.

202-211
Modeling of first order plus time delay system dynamics with adaptive IIR filters based on gradient descent methods and performance analyses for different time delay cases/ Birinci mertebe artı zaman gecikmeli sistem dinamiğinin gradyan iniş yöntemine dayali adaptif IIR filtreler ile modellenmesi ve farkli zaman gecikmeleri durumlari için performans analizleri

Authors: Nagihan YAGMUR1 , Baris Baykant ALAGOZ2

Abstract

View in PDF

Number of views: 16

Abstract In this study, the modeling of First Order Plus Time Delay (FOPTD) dynamics by using adaptive infinite impulse response (IIR) filter based on Gradient Descent (GD) method, which is frequently used in machine learning applications, has been investigated by the help of the input-output data in the time domain. The First Order Time Delay (FOPTD) dynamic system models are the most basic system model that is used in the modeling of control systems. In the study, the IIR filter coefficients are optimized online by using the GD method for convergence of the IIR filter response to the FOPTD dynamic system model response for the same input signal. The distance of the IIR filter output to the output of the FOPTD dynamic system for the same input is expressed by the instant square error function and, recursive GD solutions of this function are used to minimize output mismatches between FOPTD system model and the proposed adaptive IIR filter. Thus, the convergence of the IIR filter to the input-output dynamics of a FOPTD dynamic system is provided in the time domain by performing recursive filter coefficient solutions that are obtained by the GD method. An application of the adaptive IIR filter solutions in the online modeling of FOPTD systems was carried out in MATLAB-Simulink environment. In the developed simulation environment, the collected signals from the inputs and outputs of the FOPTD dynamic system were used to online optimize the IIR filter coefficients in the GD optimization block. In this simulation environment, the convergence performance of the IIR filter response for the time delay system dynamics of the FOPTD plant model is investigated for different time delay values. Öz Bu çalışmada makine öğrenmesi uygulamalarında sıklıkla kullanılan ve popüler bir nümerik optimizasyon yöntemi olan Gradyan İniş (GD) yöntemine dayalı adaptif sonsuz impuls cevabı (IIR) filtresi ile Birinci Mertebe Zaman Gecikmeli (FOPTD) sistem dinamiğinin zaman bölgesinde giriş-çıkış verisi yardımı ile modellemesi incelenmiştir. FOPTD dinamik sistem modelleri kontrol sitemlerinin modellemesinde kullanılan en temel sistem modelidir. Çalışmada, IIR filtre katsayıları, aynı giriş işareti için IIR filtre cevabının FOPTD dinamik sistem modelinin cevabına yakınsaması için GD yöntemi ile online optimize edilmiştir. Aynı giriş için IIR filtre çıkışının, FOPTD dinamik sistemin çıkışına uzaklığı anlık karesel hata fonksiyonu ile ifade edilmiş ve bu fonksiyonun özyinelemeli gradyan iniş çözümleri FOPTD sistem cevabı ile tasarlanan adaptif IIR filtre cevabı arasındaki çıkış uyumsuzluğunu minimize etmek için kullanılmıştır. Böylece, zaman bölgesinde IIR filtrenin bir FOPTD dinamik sistemin giriş-çıkış dinamiğine yakınsaması GD yöntemi ile elde edilen özyinelemeli filtre katsayı çözümleri ile sağlanmıştır. Adaptif IIR filtre çözümlerinin FOPTD sistemlerin online modellemesinde uygulaması MATLAB-Simulink ortamında gerçekleştirilmiş. Geliştirilen simülasyon ortamında FOPTD dinamik sistemin giriş ve çıkışlarından alınan işaretler, GD optimizasyon bloğunda IIR filtre katsayılarının online olarak optimize edilmesinde kullanılmış. Bu simülasyon ortamında IIR filtre cevabının FOPTD plant modelinin zaman gecikmeli sistem dinamiğine yakınsama performansı farklı zaman gecikme değerleri için incelenmiştir. Anahtar kelimeler: Sistem modelleme, Doğrusal olmayan optimizasyon, Gradyan iniş yöntemi, Adaptif IIR filtre, Dinamik sistem.

212-221
A hybrid multi-criteria recommendation algorithm based on autoencoders/ Otokodlayıcılara dayalı hibrit çoklu-ölçütlü öneri algoritması

Authors: Zeynep BATMAZ1 , Cihan KALELİ1

Abstract

View in PDF

Number of views: 13

Abstract Multi-criteria recommender systems provide efficient solutions to deal with information overload problem by producing personalized recommendations considering multiple criteria. Even though multi-criteria recommender systems provide more accurate and personalized recommendations to their users compared with traditional recommender systems, sparsity becomes a major problem for such systems due to the increasing number of criteria. Due to the lack of co-rated items among users, finding out neighbors and producing accurate predictions become harder. Especially similarity-based multi-criteria recommendation approaches are significantly affected by the sparsity problem. Thus, aiming to minimize the negative impacts of that problem, a hybrid similarity-based multi-criteria recommendation method, that utilizes complex, low-dimensional and latent features obtained from both reviews and criteria ratings by autoencoders, is proposed in this work. The empirical results performed on a real data set with a sparsity percentage of 99.7235% show that the proposed work can provide more accurate predictions compared with other neighborhood-based multi-criteria approaches. Çoklu-ölçütlü öneri sistemleri, aşırı bilgi sorunuyla başa çıkmak için birden fazla ölçütü dikkate alarak kişiselleştirilmiş öneriler üreterek etkili çözümler sunar. Çoklu-ölçütlü öneri sistemleri, geleneksel öneri sistemlerine göre kullanıcılarına daha doğru ve kişiselleştirilmiş öneriler sunsa da, artan kriter sayısı nedeniyle seyreklik bu tür sistemler için önemli bir sorun haline gelmektedir. Kullanıcılar arasında ortak puanlanan ögelerin olmamasndan dolayıı, komşuları bulmak ve doğru tahminler üretmek zorlaşmaktadır. Özellikle benzerlik-tabanlı çoklu-ölçütlü öneri yaklaşımları, seyreklik probleminden önemli ölçüde etkilenmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada, bu sorunun olumsuz etkilerini en aza indirmek amacıyla, hem yorum hem de ölçüt derecelendirmelerinden otokodlayıcılar ile çıkarılan karmaşık, düşük boyutlu ve gizli özellikleri kullanan hibrit benzerlik-tabanlı çoklu-ölçütlü bir öneri algoritması önerilmiştir. Seyreklik yüzdesi %99,7235 olan gerçek bir veri seti üzerinde gerçekleştirilen deneysel sonuçlar, önerilen çalışmanın diğer komşuluk-tabanlı çok kriterli yaklaşımlara kıyasla daha doğru tahminler sağlayabildiğini göstermektedir. Anahtar kelimeler: Çoklu-Ölçüt, İşbirlikçi filtreleme, Otokodlayıcılar, Seyreklik, Komşu seçimi.

222-227
Copy-Move forgery detection using EOA, DWT and DCT/ EOA, DWT ve DCT kullanarak kopyalama-taşıma sahtecilik tespiti

Authors: Ehsan AMIRI1 , Ahmad MOSALLANEJAD2 , Amir SHEIKHAHMADI1

Abstract

View in PDF

Number of views: 14

Abstract Copy-move forgery (CMF) is a new challenge because it reduces the accuracy of image forgery detection. In CMFD, we have selected and pasted similar points. The proposed method based on the Equilibrium Optimization Algorithm (EOA), Discrete Wavelet Transform (DWT), and Discrete Cosine Transform (DCT) helps image forgery detection. The method includes feature detection, image segmentation, and detection of forgery areas using the EOA, DWT, and DCT. In the first step, the image converts to a grayscale. Then, with the help of a discrete cosine transform algorithm, it is taken to the signal domain. With the help of discrete wavelet transform, its appropriate properties are introduced. In the next step, the image is divided into blocks of equal size. Then the similarity search is performed with the help of an equilibrium optimization algorithm and a suitable proportion function. Copy-move forgery detection using the Equilibrium Optimization Algorithm can find areas of forgery with a precision of about 86.21% for the IMD data set and about 83.98% for the MICC-F600 data set. Öz Kopyala-taşı sahteciliği (CMF), görüntü sahteciliği tespitinin doğruluğunu azalttığı için yeni bir zorluktur. CMFD'de benzer noktaları seçip yapıştırdık. Denge Optimizasyon Algoritması (EOA), Ayrık Dalgacık Dönüşümü (DWT) ve Ayrık Kosinüs Dönüşümü (DCT) tabanlı önerilen yöntem, görüntü sahteciliğini tespit etmeye yardımcı olur. Yöntem, özellik tespiti, görüntü segmentasyonu ve EOA, DWT ve DCT kullanılarak sahte alanların tespitini içerir. İlk adımda, görüntü gri tonlamaya dönüştürülür. Daha sonra ayrık bir kosinüs dönüşüm algoritması yardımıyla sinyal alanına alınır. Ayrık dalgacık dönüşümü yardımıyla uygun özellikleri tanıtılır. Bir sonraki adımda, görüntü eşit büyüklükte bloklara bölünür. Daha sonra bir denge optimizasyon algoritması ve uygun bir orantı fonksiyonu yardımıyla benzerlik araştırması yapılır. Denge Optimizasyon Algoritması kullanılarak kopyala-taşı sahtecilik tespiti, IMD veri seti için yaklaşık %86.21 ve MICC-F600 veri seti için yaklaşık %83.98 hassasiyetle sahtecilik alanlarını bulabilir. Anahtar kelimeler: Sahtecilik tespiti, Görüntüyü kopyala-taşıt sahtekarlığı, EOA algoritması.

228-239
Taban yalıtımlı bir binanın deprem davranışının zaman-frekans ortamında dalgacık dönüşümü yöntemiyle araştırılması/ Seismic performance of a base isolated structure in time-frequency domain with wavelet transform

Authors: Ahmet ÖZENİR1 , Kemal BEYEN1

Abstract

View in PDF

Number of views: 12

Öz Bu çalışmada sismik taban yalıtımlı bir yapıda katlara yerleştirilmiş ivmeölçerler tarafından 1994 Northridge depreminde elde edilen ivme kayıtları kullanılarak yapı davranışı Zaman-Frekans analizi yaklaşımıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada zaman-frekans ortamında sürekli dalgacık dönüşümü yöntemi kullanılarak yapı dinamik özelliklerinin zaman içerisindeki değişimleri gözlenmiştir. Buna göre, sismik taban yalıtımının etkisi ile kuvvetli yer hareketinin önemli miktarda enerji içeriğine sahip yüksek frekanslı bileşenlerinin üst yapıya aktarımının belirgin bir şekilde azaldığı anlık olarak izlenmiştir. Taban yalıtımlı yapıda deprem etkisinin ve üst yapıdaki davranış kinematiğinin ve tasarım kuvvetlerinin değişimlerini zaman ve frekans ortamlarında vermesi yapı davranışının frekans muhteviyatının zamanla nasıl değiştiğini göstermesi açısından etkin bir yöntem olduğu görülmüştür. Anahtar kelimeler: Zaman-Frekans analizi, Taban yalıtımı, Dalgacık dönüşümü, Yapı sağlığı ve izleme. Abstract In this study, structural characteristics and response characteristics of a base isolated building are evaluated in Time-Frequency domain. Structure story responses and earthquake data set were recorded by the accelerometer network during the 1994 Northridge earthquake. Time-frequency domain continuous wavelet transform is used to monitor the variations of structural frequencies in time. In accordance with the efficiency of the base isolation, reduction of significant energy transmission to upper structure in the higher frequency range is traced instantaneously. The seismic base isolation performance of the observed structure can be identified and understood clearly in the time-frequency domain also. It has been observed that the time-frequency analysis is a very efficient method in terms of showing the variations of the earthquake effect and the behavior kinematics and design forces in the superstructure in time and frequency domain.

240-256
Merkezi çaprazlı çerçevelerde çapraz kesitlerinin sismik performansa etkisi/ Effect of brace sections on seismic performance of concentrically braced frames

Authors: Gülhan İNCE1 , Ayşe GİRGİN2

Abstract

View in PDF

Number of views: 14

Öz Merkezi çaprazlı çerçeveler (MÇÇ) yatay yüklerin taşınmasında etkin olarak kullanılan çerçeve türleridir. Bu çerçeveler yatay yükleri çapraz elemanları ile aktarırlar ve çaprazsız çerçevelere göre rijitlikleri, yük taşıma kapasiteleri oldukça yüksektir. Bu nedenle deprem bölgelerinde de sıklıkla kullanılmaktadır. Bu çalışmada; çapraz eleman kesitlerinin deprem etkisi altında davranışını incelemek amacıyla 3, 5 ve 8 katlı ters-V merkezi çaprazlı çerçeveler ele alınmıştır. Ele alınan çerçevelerin çapraz elemanları I, kutu ve boru kesit olmak üzere üç farklı kesit tipinde tasarlanmıştır. Üç farklı kat sayısı ve üç farklı çapraz eleman kesiti olmak üzere toplam 9 adet parametre kullanılmıştır. Buna göre 9 adet MÇÇ tasarlanmış ve statik itme analizleri ile zaman tanım alanında dinamik analizleri yapılmıştır. Elde edilen analiz sonuçları ile birlikte çerçevelerin deprem etkisi altındaki performansları değerlendirilmiştir. Buna göre en avantajlı çapraz eleman kesitlerinin sırasıyla boru, kutu ve I kesit olduğu söylenebilir. Anahtar kelimeler: Merkezi çaprazlı çelik çerçeve, Statik itme analizi, Deprem. Abstract Concentrically braced frames (CBF) are the types of frames used effectively to carry lateral loads. These frames transfer horizontal loads with braces and their rigidity are quite high compared to moment resisting frames. Therefore, it is typically used in earthquake zones. In this study 3, 5 and 8 storey inverted-V braced frames are considered in order to examine the seismic behavior of brace sections. The brace members of the frames are designed using three different cross-section types as I, box and pipe sections. A total of nine parameters, three different storey and three different braces sections, were used. Accordingly, nine CBFs were designed and time history and static pushover analyzes were performed. seismic performances of the frames were evaluated with findings. It can be said that the most advantageous brace section type is pipe, box and I section, respectively.

257-262
Elevated temperature performances of light-weight cementitious composites produced with waste rubber aggregate/ Atık kauçuk agrega kullanılarak üretilen hafif çimento bağlayıcılı kompozitlerin yüksek sıcaklık performansları

Authors: Nurullah ÖKSÜZER1

Abstract

View in PDF

Number of views: 12

Abstract In this study, lightweight concrete was investigated by using perlite (Pe), pumice (Pu), and waste rubber aggregates (R). The changes in compressive strength of lightweight concrete were investigated, while ultrasonic pulse velocity and density properties were compared after high-temperature exposure (300, 500 ℃). In this context, 11 different types of mixtures were produced. Combinations were formed by keeping the w/c ratio constant. As a result of the experiments, increases in compressive strength were determined at 300 ℃ in general. The compressive strengths of concretes produced using waste rubber aggregates were lower than concretes using pumice and perlite aggregates. It was determined that concrete made using waste rubber exhibited more ductile fracture during compression loading. Öz Bu çalışmada perlit (Pe), pomza (Pu) ve atık kauçuk agregaları (R) kullanılarak üretilen hafif betonların performansları incelenmiştir. Hafif betonun basınç dayanımındaki değişimler incelenirken, yüksek sıcaklığa (300, 500 ℃) maruz kaldıktan sonra ultrasonik ses geçiş hızı ve yoğunluk özellikleri karşılaştırılmıştır. Bu kapsamda 11 farklı karışım üretilmiştir. Kombinasyonlar s/ç oranı sabit tutularak oluşturulmuştur. Yapılan deneyler sonucunda genel olarak 300 ℃ sonrasında basınç dayanımında artışlar tespit edilmiştir. Atık kauçuk agrega kullanılarak üretilen betonların basınç dayanımları, pomza ve perlit agrega kullanılarak üretilen betonlara göre daha düşük olmuştur. Kauçuk atığı kullanılarak yapılan betonun basınç yüklemesi sırasında daha sünek kırılma gösterdiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Hafif beton, Atık kauçuk agregası, Yüksek sıcaklık.

263-270
Flotasyon yöntemi ile yağ-gres ve askıda katı madde giderimi-süt ve süt ürünleri endüstrisi örneği/ Removal of oil-grease and suspended solid by flotation method-milk and dairy products industry example

Authors: Yasemin ÖZDEMİR1 , Deniz DÖLGEN2 , Mehmet Necdet ALPASLAN2

Abstract

View in PDF

Number of views: 12

Öz Süt endüstrisi atıksularındaki en önemli kirliliklerden biri yağ ve grestir. Flotasyon, yağ-gres gideriminde kullanılan bilinen ve güvenilir bir yöntem olup, yağ-gres ile birlikte askıda katı madde ve organik maddeleri de uzaklaştırabilmektedir. Flotasyon yöntemlerinden biri olan Çözünmüş Hava Flotasyonu (Dissolved Air Flotation, DAF), hava kabarcığı oluşturma yöntemine göre klasik DAF(KP-DAF) ve yeni nesil mikrokabarcık pompalı DAF (MK-DAF) olmak üzere 2 gruba ayrılırlar. İki sistem arasındaki en büyük farklılık mikrokabarcık boyutudur. Genellikle, KP-DAF sistemlerinde 50-120 mikron çapında oluşan kabarcık boyutu, MK-DAF sistemlerinde 20-50 mikron boyutuna inmektedir. Ayrıca, KP DAF sistemi, yeni nesil DAF sistemlerine göre daha karmaşık bir yapıya sahip olup, daha fazla ekipmandan oluştuğu için bakım-onarım ihtiyacı fazladır ve daha sık arıza yapmaktadır. Bu durum işletme açısından sürekli bir efor ve dikkat gerektirmektedir. Bu çalışmada, pilot bir DAF sistemi düzeneği kullanılarak yağ-gres ve askıda katı madde giderimi incelenmiş, giriş debisi, pompa çeşidi, basınç değişimi parametrelerinin verime etkisi araştırılmıştır. Pilot DAF ünitesi, süt ve süt ürünleri üretimi yapan bir işletmede kurulmuş ve gerçek atıksu ile çalışılmıştır. KP-DAF Sisteminin, MK-DAF sistemlerine göre daha düşük yağ-gres ve askıda katı madde (AKM) giderim verimine sahip olduğu tespit edilmiştir. Her iki sistem için optimum çalışma basıncı 4 bar, en iyi verim de 1 m3/h giriş debisinde elde edilmiştir. KP-DAF sistemi ile yağ-gres ve AKM giderimi sırasıyla %61 ve %54, MK-DAF sistemi ile %70 ve %63 mertebesinde gerçekleşmiştir. Bu verilere göre 1 m3/h ve 4 bar işletme koşulunda MK-DAF Sistemi, KP-DAF Sistemine göre, yağ-gres ve AKM gideriminde %10 ve üzeri performans göstermiştir. Anahtar kelimeler: DAF (Çözünmüş Hava Flotasyonu), Endüstriyel atıksu, Giderim verimi, Mikrokabarcık pompası, Atıksu arıtımı, Yağ-gres giderimi, Süt atıksuyu. Abstract Oil and grease are one of the most important pollutants in dairy industry wastewater. Flotation is a well-known and reliable method used in dairy industry wastewater to remove oil-grease, and it can remove oil & grease as well as suspended solids and organic materials. Dissolved Air Flotation (DAF), is a flotation technique and is classified as (traditional) Classical DAF (CP-DAF) and new generation - microbubble pump DAF (MB-DAF) systems considering the air bubble generation method. The major difference between the two systems is the microbubble size. Generally, the bubble size of 50-120 microns in KP-DAF systems decreases to 20-50 microns in MB-DAF systems. Besides that, the classical DAF system has a more complex structure than the new generation DAF systems. It consists of more equipment, thus maintenance requirement is high and causes troubles more often. This situation requires constant effort and attention during the operation. In this study, oil & grease and suspended solid (SS) removal efficiency was evaluated by using pilot scale experimental DAF system. The impact of inflow rate, pump type, and the pressure was investigated. Pilot-plant was employed in the dairy factory and operated by real wastewater. The results shown that CP-DAF System has yielded lower oil & grease and suspended solid removal efficiency than MB-DAF systems. It has been determined that the optimum working pressure is 4 bar in both systems, and the highest performance was obtained at 1 m3/h. For CP-DAF system, oil & grease and SS removals were obtained as 61% and 54%, respectively. However, 70% and 63% removals for oil & grease and SS were performed for MB-DAF system. Accordingly, it has been obtained that the MB-DAF System operating at 1 m3/h and 4 bar, has approximately 10% higher performance in oil-grease and SS removal than the CP-DAF System.

271-281
Production and Characterization of bacterial cellulose from Komagataeibacter xylinus S4 strain/ Komagataeibacter xylinus S4 suşundan bakteriyel selüloz üretimi ve karakterizasyonu

Authors: Nazime MERCAN DOĞAN1 , Burak TOP1 , Naime Nur BOZBEYOĞLU2 , Duygu TAKANOĞLU BULUT3 , Orhan KARABULUT4 , Erdal UĞUZDOĞAN5

Abstract

View in PDF

Number of views: 15

Abstract In this study, bacterial cellulose (BC) was obtained from Komagataeibacter xylinus S4 and characterized in detail. The effects of a various of carbon sources and media, different pH conditions, incubation temperatures, Surface area/Volume ratios, and incubation durations were determined for BC production. Considering the carbon types, the amount of BC production from high to low was realized as sucrose, fructose, mannitol, xylose, arabinose, and lactose. The highest BC amount (1.303 g/L) was achieved by combining M1A05P5 broth, 30 °C, 1.06 cm-1 Surface area/Volume ratio, pH 3.5 and 21 days. According to scanning electron microscope (SEM) analysis, the cellulose fibril diameters were 34.87-45.97 nm at pH 3.5 and 29.71-102.3 nm at pH 6.5 in M1A05P5. Also, TGA analysis exhibited that the weight loss of BC in the removal of water step initialized between 50 °C and 150 °C and the degradation step initialized between 215 °C and 228 °C. Finally, the electrical conductivity values of the BC samples were determined on the 27-137 °C temperature scale. It was observed that the conductivity was temperature dependent, and the conductivity increased exponentially as the temperature increased. In conclusion, the cellulose from K. xylinus S4 typically showed a semiconducting behavior. Öz Bu çalışmada, Komagataeibacter xylinus S4'ten elde edilen bakteriyel selüloz (BS) detaylı şekilde karakterize edilmiştir. Çeşitli karbon kaynakları ve ortamlarının, farklı pH şartları, sıcaklıklar, yüzey alanı/hacim oranları ve inkübasyon zamanlarının BS üretimine etkisi tespit edilmiştir. Karbon tipleri gözönüne alındığında, yüksekten düşüğe doğru BS üretim miktarı, sükroz, fruktoz, mannitol, ksiloz, arabinoz ve laktoz şeklinde gerçekleşmiştir. En yüksek BS miktarına (1.303 g/L), M1A05P5 sıvı besiyeri, 30 °C sıcaklık, 1.06 cm-1 yüzey alanı/hacim oranı, pH 3.5 ve 21 gün kombinasyonunda ulaşılmıştır. Taramalı elektron mikroskobu (SEM) analizine göre M1A05P5 ortamında üretilen bakteriyel selüloz liflerinin çapları pH 3.5'te 34.87-45.97 nm değerindeyken pH 6.5 değerine yükseldiğinde lif çapları 29.71-102.3 nm olarak ölçülmüştür. Ayrıca, TGA analizi, BS numunelerinde dehidrasyon adımındaki ağırlık kaybının 50 °C ile 150 °C arasında, bozunma adımının ise 215 °C ile 228 °C arasında başladığını göstermiştir. Son olarak, BS örneklerinin elektriksel iletkenlik değerleri 27-137 °C sıcaklık skalasında tespit edildi. İletkenliğin sıcaklığa bağlı olduğu ve sıcaklık arttıkça iletkenliğin üstel olarak arttığı gözlendi. Sonuç olarak, K. xylinus S4 selülozu tipik olarak yarı iletken bir davranış göstermiştir. Anahtar kelimeler: Bakteriyel selüloz, Yerel izolat, Karbon kaynakları, Elektriksel iletkenlik, Termal analiz, SEM.

282-292
Human reliability analysis methods/İnsan güvenilirlik analizi metotları

Authors: Esra YALÇIN1 , Gökçen ALTUN ÇİFTÇİOĞLU2 , Burçin GÜZEL3

Abstract

View in PDF

Number of views: 15

Abstract Human error is one of the most important factors contributing to occupational accidents. Human Reliability Analysis (HRA) methods have been used successfully in many fields to determine the probability of errors contributing to such accidents, estimate the impact of their consequences, and develop error reduction strategies. In this study, it has described some HRA methods and their implementations in several fields, including maritime, aviation, railway, space, health, nuclear, petrochemical, and construction sectors. Examples are drawn from articles dealing with HRA issues listed in the Web of Science Core Collection database between 2012 and 2022. The relatively small number of HRA studies conducted in Türkiye are found mainly in maritime applications. This review is intended to encourage the widespread use of HRA methods in all industries. Öz İş kazalarına neden olan en önemli etkenlerden biri insan hatasıdır. İnsan Güvenilirlik Analizi (HRA) metotları, bu tür kazalara neden olan hataların olasılığını belirlemek, sonuçlarının etkisini tahmin etmek ve hata azaltma stratejileri geliştirmek için birçok alanda başarıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada, denizcilik, havacılık, demiryolu, uzay, sağlık, nükleer, petrokimya ve inşaat sektörleri dahil olmak üzere çeşitli alanlardaki bir dizi HRA metotları ve uygulamaları açıklanmıştır. Örnekler, Web of Science Core Collection veritabanında 2012-2022 yılları arasında listelenen HRA konularını ele alan makalelerden alınmıştır. Türkiye’de HRA ile ilişkili yapılan az sayıda çalışmanın denizcilik uygulamalarında olduğu görülmüştür. Bu inceleme yazısı, HRA metotlarının tüm endüstrilerde yaygın olarak kullanılmasını amaçlamaktadır. Anahtar Kelimeler: İnsan güvenilirlik analizi, İnsan hatası, İş sağlığı ve güvenliği, İnsan hata olasılığı, İnsan güvenilirliği.