Social Perspectives - Journal for Legal Theory and Practice

19

Authors: Mr.sc. Emina Huseinspahić

Sažetak: Francuskoj revoluciji prethodila je duža intelektualna i ideološka priprema koju su u značajnoj mjeri obilježila djela Žan Žak Rusoa, posebice njegov Drušveni ugovor. Otuda je Ruso jedan od brojnih francuskih mislilaca čija su učenja uticala na ovaj epohalni događaj i koja su nadahnjivala francuske revolucionare u toku čitavog revolucionarnog perioda. Često se smatralo da je upravo Ruso najavio Francusku revoluciju i poslužio joj kao vodič. Od Berka, preko Kinea, pa do Tena, mnogi su u Francuskoj revoluciji prepoznali upravo njegov pretežan uticaj. I bili su u pravu, posebice ako se ima u vidu i široko prihvaćeno mišljenje Fransoa Firea o tome kako se upravo Revolucija proglasila Rusoovim baštinikom, te kako je Rusoov princip sukladno kojemu niko ne može da vlada ukoliko nije ovlašten od strane naroda, okupljao, bez razlike, sve revolucionarne struje. Uzimajući u obzir Rusoov nesumnjiv doprinos kao i činjenicu da je njegova politička teorija u cjelini, a posebice njegova koncepcija nedjeljive i neotuđive narodne suverenosti, uprkos pojedinim unutrašnjim suprotnostima, vrhunac i krajnja konsekvencija predrevolucionarne građanske političke misli, namjera je autorice da u radu prikaže uticaj rusoizma na Francusku revoluciju i na političko djelovanje revolucionarnih vođa.

22

Authors: Dželaludin Hodžić, MA

Rad se bavi liberalizmom i multikulturalizmom kao normativnim teorijama. Preko temeljnih pojmova kojima se koriste i problemskog područja zajedničkog, objema teorijama u radu se nastoji ponuditi uvid u njihove složene odnose i utjecaje. Ti odnosi za rezultat imaju mnoštvo različitih koncepcija uređenja društvenih odnosa koji se tiču individue, zajednice, slobode, prava, dobrog života, jednakosti kao dio rasprava koje nisu u fokusu pažnje isključivo akademske zajednice već i onih u čijim su rukama mehanizmi moći i odlučivanja. Čini se kako će takve rasprave još dugo važiti za otvorene i izvršiti presudan utjecaj na buduću arhitekturu društvenih odnosa i status temelnjnih pitanja koja (pitanja) rasprava u sebi sadrži.

25

Authors: Prof. dr. sc. Kadrija Hodžić, Prof. dr. sc. Izudin Hasanović

Institucionalna (ne)mogućnost odredbi Daytonskog sporazuma da integriraju politički i ideološki suprostavljene nacionalne zajednice u demokratsku zajednicu izazvala je različite, često i oprečne stavove „o duhu Daytona“ i posljedicama ovakvog uređenja po samu održivost društva i države BiH. Autori elaboriraju s jedne strane, neslaganja oko ovakvog državnog uređenja na teorijsko-pravnom i političkom nivou. S druge strane, autori argumentiraju tezu po kojoj ustavno uređenje BiH zanemaruje njenu finansijsku suverenost, iz čega izvlače tezu da je BiH finansijski suverena koliko i jedna konfederacija. U centru pravne debate o državnom uređenju stoje različiti pristupi u raspodjeli nadležnosti između države i entiteta, i organizaciji državne vlasti. U ovoj debati dominirajuće je pitanje treba li se Bosna i Hercegovina smatrati federacijom ili konfederacijom. U neslaganju političkih nacionalnih elita dominira sukob etno-nacionalnih nacrta o etničkim homogenostima i nacionalnim suverenostima nad svojim teritorijama. Izlaz za opstojnost Bosne i Hercegovine se sagledava sa dva konceptualna nivoa. U prvom se involviranje međunarodne zajednice, prije svega Evropske unije, u oblikovanje promjena Daytonskog sporazuma čini neminovnim. Po drugom, Bosna i Hercegovina će biti prepuštena samoj sebi i moraće sama da pomiri sadašnje nepomirljive razlike svojih nacionalnih političkih elita. U oba slučaja minimum prihvatljivog okvira za sva pravna rješenja trebao bi obuhvatiti uspostavljanje jednakih mehanizama zaštite individualnih kolektivnih prava, ravnopravnost konstitutivnih naroda na cijeloj državnoj teritoriji, uključujući prava nacionalnih manjina, te usvajanje i provođenje međunarodnih povelja i konvencija o zaštiti ljudskih prava.

37

Authors: Prof. dr. Nedžad Bašić

Ekonomska globalizacija, koja po najraširenijem odredjenju obuhvata globalno kretanje roba, usluga i kapitala, što uvjetuje nove oblike i sadržine organizacije proizvodnje koja sve više izrasta u novi oblik globalne proizvodnje za globalno tržište, nije u mogućnosti u potpunosti odrediti suštinu fenomena post-moderne globalizacije. Ono što danas čini proces globalizacije ekonomskim, političkim i kulturnim fenomenom jeste prije svega rapidan rast komunikacija, rapidan rast mreže network sistema globalnih institucija i rapidan rast participanata u globalnim komunkacijama. U procesu globalizacije odvijaju se strukturalne promjene u kojima država sve više gubi poziciju nužnog faktora globalnog proizvodnog procesa, što izrasta u odredjujuću odrednicu fenomena globalizacije krajem 20 stoljeća. Rast velikog broja medjunarodnih vladinih organizacija (IGOs), medjunarodnih nevladinih organizacija (INGOs), regionalnih organizacija (EU, Pacific Asia, NAFTA), dramatičan rast MNCs i transnacionalnih komercijalnih banaka, te stalni rast medjusobnog multidimenzionalnog i multipliciranog komuniciranja izmedju ovih organizacija, korporacija i vlada država, vodi ka „rekonfiguraciji političke moći“. Politička moć se sve vise difuzira, s jedne strane, izmedju nacionalnog i subnacionalnog nivoa, dok s druge strane, difuzija političke moći sve je evidentnija izmedju nacionalne vlade i supranacionalnih institucija i organizacija. U ovom divergentnom procesu „rekonfiguracije političke moći“, dolazi i do sve izraženije transformacije moći države ka novim kompleksnim formama upravljanja u globalnim kompleksnim političkim procesima u kojima se koncept nacionalnog teritorijalno-političkog suvereniteta sve više transformira u koncept „globalnog institucionalnog suvereniteta“.