13-27
Okul Öncesi Dönem Çocuk Hikâye Kitapları: Stereotipler ve Kimlikler
Authors: Ayşe ÇATALCALI SOYER
Number of views: 328
Medya marketlerindeki çok hızlı endüstrileşme bu alanın küreselleşmesine neden olmaktadır. Üretilen medya
materyalleri merkez ülkelerden çevre ülkelere doğru aktarmakta ve dünyanın her yerinde çocuğa ilişkin popüler kültür
alanını etkilemektedir. Söz konusu ulusal ve yerel kültür alanı dışındaki bu kültür oluşumları, çocuğun toplumsallaşması
üzerinde etkili olmaktadır. Çünkü çocuğun dikkatini çekebilecek niteliklere sahip kitaplarla bu alan manipule edilmektedir.
Bu makalenin amacı, okul öncesi çocuk eğitimine yönelik hazırlanan kitaplarda yaratılan stereotipleri (kalıpyargı) ön
plana çıkarmaktır. Bu doğrultuda kitapların içeriğinde yer alan stereotipler; niteliksel içerik analizi yöntemi ile
yorumlanmaya çalışılmaktadır. Araştırmanın örneklemi, 6 farklı yayınevinin 50 hikâye kitabı üzerinden ve İzmir-
Bornova’daki belirli anaokullarının 2003–2004 döneminde öğrencilerine aktardıkları kitaplar arasından seçilmektedir.
Araştırmada, toplumsal cinsiyet ayrımı (kadın-erkek-çocuk), aile (modern-geleneksel), kent/kır ayrımı, canlı ve cansız
varlıkların insansılaştırılmaları, oyuncak seçimi, meslek stereotipleri, dine ilişkin stereotipler ve hayal dünyası olarak 8
temel kategori üzerinde durulmaktadır. Araştırma sonucunda, stereotiplerin, modern toplum ve modern insan kimliklerini
tanımlayıcı olarak aktardığı anlaşılmaktadır.