Journal of Special Education and Rehabilitation

9-17

Authors: Trajan GOCEVSKI

Management is a process, which is based on the professional leading and managing, and that is process which could not be avoided. It could be treated as imperative of the new organization and the positive orientation in the field of education and rehabilitation. Beside the definition, also are elaborated the functions of the management in the context of the specific needs and factors in the implementation of the same in the define ways.

31-37

Authors: Vladimir TRAJKOVSKI

Mitochondrial diseases are a group of disorders characterized by morphological or functional defects of the mitochondria, the organelles producing most of our cellular energy. As the only extranuclear site carrying genetic information, the mitochondria add an important chapter in to the inheritance patterns of genetic disease. Because the mitochondria produce energy in all the tissues, symptoms resulting from mt DNA mutations may originate from any organ system, and the clinical spectrum of mitochondrial diseases has expanded to virtually all branches of medicine. Diagnosis of mitochondrial dysfunction may be difficult with currently available tools, however, measuring respiratory chain enzyme activities, mt DNA levels, and searching for mt DNA mutations and deletions are specific tests. Treatment of these disorders is currently empirical, involving agents that may improve the redox status of mitochondria, promote electron flow, or act as mitochondrial antioxidants. Limited data are available for genotype/phenotype correlation's in disorder caused by mt DNA mutations, therefore, prenatal diagnosis for mt DNA mutations has been hindered by an inability to predict accurately the clinical severity expected from a mutant load measured in fetal tissue

43-45

Authors: E. BOGESKA, M. CAKAR

The author of this paper presents the results of examination of the hearing level on 64 subject. We used the method of BAEP-TRESCHOLD comparing with the signal-noise test. The validity of this test and importance of its application in audiologial assessment at infants is for discussion.

48-52

Authors: Silvana Filipova, Gorica Levanska, Natasa Inkodinovic-TALEVSKA

In this paper, besides the physical characteristics of the children with this syndrome, and by this research are given more indications for the speech deficiency and the development of the speech of the children with Down syndrome.

57-66

Authors: Ljupco AJDINSKI

This report is concentrated on the ways of organization of treatment of children with autism, the reason for this phenomenon, the organization, the officials and the ways they work and help children with autism.

77-82

Authors: Aleksandar CORDIC

In this report the main aspects is concentrated on the fragile questions of communication as a problem of defectology in human social life. Common solutions must be found questions in all fields, including medicine, psychology, pedagogy and defectology in order to establish the needed of culture of the community.

98-102

Authors: Darina PEEVA

The importance of art therapy in everyday practice with handicap children, especially during the time dedicated to practical art, represents the basic of this report. By that most important are hand made activity, drawing, and music, and their positive influence on children's emotional life.

106-123

Authors: Velicko ANDREEVSKI, Ljupco AJDINSKI

Со оглед на тоа што до ослободувањето заради историските, општествено-економските и политичките прилики наметнати во Македонија, не може да стане збор за организиран третман на "дефектните" лица преку пишуванот збор така што останува само сознанието дека во врска со овој проблем може да се сретне нешто во Црковните канони, книги и документи кои допрва треба детално да се проучуваат. Отсуството на практика и организирана дејност во третманот на лицата со пречки во развојот до ослободувањето на Македонија (1945 г.), го условува непостоењето на наследени наменски пишувани материјали за овој проблем. Во определена смисла тоа може да се земе како причина што во развојните планови на слободна Македонија не може да се сретне поконкретно издавачка дејност наменета за соодветен стручен третман на не малата популација хендикепирани лица, односно лица со физички и ментални оштетувања. Тоа е резултат, пред sе, на отсуството на сознанија што можеле да бидат дадени во тоа време. Но, за жал, од ослободувањето па до денес, оваа дејност се развива неорганизирано и непрограмирано во зависност од иницијативите на поединци или социјално хуманитарни организации со незначителна вклученост на државните институции. Но, и покрај големиот број субјективни и објективни фактори кои неповолно влијаеја врз оваа дејност, за овој период од 50 години беа постигнати значајни евидентни резултати што претставуваат реална основа за забрзан натамошен развој на издавачката дејност со сите атрибути што му припаѓаат на сегашниот степен на научно-технолошки социјален и културен развој во нашата земја и во светот. Во таа смисла веќе се рушат бројните бариери што произлегуваат од маргинализацијата на проблемите поврзани со заштитата и рехабилитацијата на хендикепираните лица, а од друга страна веќе вршат притисок бројни социјално хуманитарни и добротворни организации како и низа меѓународни документи што ги обврзуваат државите од светот на поинаков однос кон овие лица чиј број за жал се зголемува, а не се намалува. Имајќи предвид дека досега не се вршени истражувања не само од историски аспект, туку и од најелементарните потреби да се знаат состојбите како и обемот и квалитетот на содржинскиот материјал од овој сегмент на третманот на дефектните лица-издавачката дејност во Р. Македонија, во оваа прилика ќе прикажеме sе до што можеше да се дојде како пишуван материјал, оставајќи ја секогаш актуелна и претпоставката дека тоа не е целосно и дека треба да се интензивираат истражувањата на ова подрачје што е заостанат долг на дефектолозите и целокупната јавност пред новиот милениум.

127-130

Authors: Zoran KITKANJ

На ден 03. 12. 1999 година на Филозофскиот факултет во Скопје во големиот амфитеатар Институтот за дефектологија како и секоја година традиционално го одбележа денот на хендикепираните 3 ДЕКЕМВРИ. За значењето на овој ден, за активностите реализирани во текот на годината и за потребата од информирањето на јавноста за пролемите што ги тиштат лицата со пречки во развојот зборуваше асистентот Зоран Киткањ. На прославата покрај вработените на Филозофскиот факултет присуствуваа гости од ресорните министерства за здравство, образование и труд и социјална политика, претставник на Амбасадата на Република Кина Тајван, претставници од Педагошкиот завод на Македонија, Заводот за унапредување на социјални дејности, претставници од инвалидските организации како и претставници од посебните основни и средни училишта и установите за рехабилитација од Скопје и од внатрешноста. На прославата група студенти ги презентираа предлог мерките за Националната стратегија за спроведување на стандардните правила за изедначување на можностите на хендикепираните лица изготвени од страна на вработените при Институтот за дефектологија. На прославата беше приредена и културно-забавна програма од страна на учениците од Центарот за образование и рехабилитација "Св. Наум Охридски"-Скопје.

130

Authors: Vladimir TRAJKOVSKI

Појдовна основа во процесот на рехабилитацијата на лицата со оштетен вид преставува личноста како биопсихосоцијална структура. Оштетување на видот е агенс што доведува до нарушување на рамнотежата на таа структура. Компезацијата игра многу важна улога во повторното воспоставување на рамнотежата. Бидејќи оштетување на видот, особено слепилото доведува до тоа да ваквото лице не ги задоволува општествените барања, па ни сопствените потреби, се развиваат компезаторски механизми со кои целиот состав на адаптација се стреми кон реорганизација со нови принципи, се изнаоѓаат нови, заобиколни процеси на развој, што станува замена или дополнување на оштетените функции поради загубата на видот.

137-139

Authors: Paris PARIZOV, Stefka CINCEVA

Children are born without social experience. It is accumulated in growing up. Socialization is complicated significantly with children with early physical and mental deviation, and is possibly at some cases not to occur at all. Physical training gives many possibilities not only for biological and psychological, but for social influence on disabled children as well and this possibility is not used fully. In the report authors shares thoughts and opinions on the above mentioned problem.

9-17

Authors: Ljupco AJDINSKI

In this work, author on the systematic way presents the beginnings and the most important indicators in the development of community care for the handicapped persons in Macedonia in the past 50 years. Also, there are important explications about the developmental tendencies in the care and rehabilitation connected with the level of world scientific increment, as well as the huge number of data base of the institutions, persons with developmental disabilities, professional staff and etc.

41-48

Authors: Velicko ANDREEVSKI

Professional as well as the community status of the defectologie is determinate by many factors. In this article are given thirty of them that in these transitional circumstances have negative outcome to the entire status of the defectologist, especially considering his work motivation and his creativity speaking in general.

54-56

Authors: L. DUBROVSKA-MILETIC, G. MLADENOVSKA, M. DAVCEVA-CAKAR

A-scan ultrasonography is non-invasive diagnostics methods. Its show excellent result and first in exploring a maxillar sinus, especially significance in children which is most common case for reduction of hearing in conduction type.

61-66

Authors: F. JAKIMOVSKA, M. POPOVSKA, Z. TRAJKOVSKI, G. KOPACEVA, B. POPOVSKA

In planning surgery of the developing nasal septum in children, knowledge of the normal growth patterns of the nasal septum and its related craniofacial structures is essential. In a study using lateral cranial radiographs of 18 males and 20 females (age 10-18 years) the anterior nasal spine-nasion (ANS-N) and anterior nasal spine-posterior nasal spine (ANS-PNS) distance were measured and related to age and gender. The development of both dimensions is best described by negative exponential functions. However, this study shows that these changes and interactive dependence of nasal septum and craniofacial structures have maximal sensitivity that will be determined in the future investigations.

71-77

Authors: Biljana NAUMOVSKA

Different studies of reading factually present two major components: understanding and decoding. Deficiencies of decoding and understanding are joined with reading problems defined as slow reading, reading difficulties, reading abnormalities or dyslexia. Our basic purpose vas to determine, if there are specific existing differences between children with dyslexia and children without any reading difficulties on Three-dimensional reading test.

88-95

Authors: P. CAKAROVA, D. KOMISIJSKA, K. KOSTOV, D. SIVREV, V. JOVCEVA, R. CAKAROV, M. SAID, R. MARINOV, M. ALEKSIEVA, Hr. MILCEVA, At. SISKOV

The assurance of optimal physical and psychical development of the child is first-degree health care. Discovering the psychical disturbances in time and reasons that cause is a precondition for adequate treatment and prophylaxis. The objects of our study are 490 children from 3 to 6 years old. We used the screening test of McCuire J. and N. Nichman. We found a relatively high percent of children with psychical disturbances. They are noticed more often in the younger children. To specify psychical disturbances we made some additional studies. The early discovering of psychical disturbances gives the possibility for timely treatment and recovery of normal psychical state of child.

100-108

Authors: Zivko SOKOLOSKI, Svetlana KALJACA, Aleksandra GJURIC

The subjects of the research are mentally-retarded children and youth, and their possibilities in overcoming the programme contents from educational-upbringing area-SOCIAL DEVELOPMENT. The research has been conducted in Sremcica-Home for Mentally Disrupted Children and Youth. Results of the re­search presents approximately 50 percent of the positive accomplishments. The research has indicated to us that knowledge learned from a narrow environment (home, family) are much better than ones learned from an expansive environment. By these facts we came to the conclusion that the adequate attention hasn’t been paid in realization of the programme contenses concerning familiarizing the expansive environment, especially in the charter SOCIAL INITIATIVE. We know that two basic goals in rehabilitation is not achieved too. However, the results of the research approve us that socialization has essential influence on the knowledge development of the medium mentally retarded Key words: medium mentally retardation, socialization, knowledge development

118-124

Authors: Nenad GLUMBIC, Kosa NIKOLIC

Autoagresive behavior is a relatively fre`uent symptom of mental disturbances and behavior disturbances which are the subject of professional engagement of clinicaly oriented defectologists. In the process of rehabilitation nemerous methods are used, from behavioral to psychopharmacological ones by which the above mentioned problems are eleminated of softened. The paper deals with four children with different diagnosis (autism, disintegrative psychosis, Patau syndrom and amaurosis) that have the same common denominator-mental retardation and autoagression. We have tried to point out-by the description af a study case as weel as the ways od work with these children-an application possibily of the particular methods of general and special re-education of psychomotorics in the process of autoagresie ways of behavior minimizing. The paper gives the autor’s notion of indications for re-educative method application with in the multihandicapped children population. Defectological treatment discovers new forms of existence in the existential field, not only to the retarded child but also to the very therapist. Epistemological consequences of the mentioned transfer are given in details in the paper.

131-137

Authors: Kiril TEMKOV

Излегувањето на книгата “Основи на дефектолошката теорија и практика” од авторскиот тим составен од тројца бележити дефектолошки стручњаци и професори д-р Љупчо Ајдински, д-р Горан Ајдински и Зоранчо Михаилов претставува бележит настан и дострел на нашата наука. Ова дело е прво и единствено кај нас со целосен пристап кон суштината и методите на дефектологијата, како една од најзначајните специјални педагошко-медицински науки во современата епоха. Всушност, таа со почит го изразува нововековниот емпатички пристап кон луѓето што страдаат и имаат проблеми во личниот развиток и живот со давање помош во нивното развивање, подготвување за извршување сообразни функции, унапредување на нивната положба и способности, со цел да им се овозможи да се вклучат во животот, да живеат полесно и да извршуваат некоја корисна функција. Според комплексноста на зафатот и според целосноста на сознанијата што ги понудува, книгата “Основи на дефектолошката теорија и практика” истовремено е и научно дело за основите и базичните форми на дефектологијата, и учебник за студентите, и компендиум за стручњаците што постојано ќе се навраќаат кон сублиматот и решенијата на дефектолошката теорија и практика за да им помогнат во нивната дејност, и енциклопедиски прирачник со основните податоци за развитокот и за широката реалност, за идеите и за практичните дејства во оваа важна и напрегната педагошко-медицинска активност.

138-149

Authors: Vladimir TRAJKOVSKI

На 22.05.1999 година во пресрет на златниот јубилеј 50 години од постоењето на универзитетот “Св. Кирил и Методиј”, во свечената сала на Филозофскиот факултет во Скопје беа одржани првите студентски дефектолошки денови. Манифестацијата требаше да биде со меѓународно учество, но заради војната во СРЈ, многу од поканетите студенти од другите земји го откажаа своето учество од безбедносни причини. Студентските дефектолошки денови ги поздрави продеканот на Филозофскиот факултет проф. д-р Благородна Лакинска, а свечено ги отвори раководителот на Институтот за дефектологија проф. д-р Љупчо Ајдински. На манифестацијата зедоа учество 22 студенти од Институтот за дефектологија и тројца дипломирани дефектолози во тековната учебна година. Се работеше во две сесии со теми што ги опфаќаа сите потесни подрачја на дефектологијата. Со првата сесија раководеше комисија во состав: проф. д-р Анастас Лакоски, доц. д-р мед. Драгослав Копачев, доц. д-р Горан Ајдински, асс. д-р мед. Владимир Трајковски, каде што беа обработени теми од дефектолошката дијагностика и медицинските аспекти на определени хендикепи. Втората комисија во состав: проф. д-р Љупчо Ајдински, доц. д-р Ристо Петров, д-р Горица Левенска, помл. асс. Даниела Димитрова-Радојичиќ, имаше можност да ги слушне студентите што ги обработија темите во врска со едукацијата и професионалната ориентација на лицата со пречки во развојот. Првите “Студентски дефектолошки денови” во целост ги оправдаа очекувањата на организаторите и стручниот колегиум на Институтот за дефектологија, што едногласно ја оценија манифестацијата како одлично замислена и спроведена на дело. Со цел за запознавање на пошироката стручна дефектолошка јавност со содржините на студентскиот семинар, во овој број на списанието ќе бидат објавени резимеата на трудовите што беа навремено доставени до организаторот. Организациониот одбор искрено се надева дека манифестацијата ќе биде традиционална и со меѓународно учество и дека во Охрид 2000 година ќе бидеме среќни ако ни се даде можност повторно да сме организатори и домаќини на студентите и колегите од повеќето европски земји. Со цел да дадеме приближна слика за разновидноста, актуелноста и бројноста на трудовите презентирани од студентите на Филозофскиот факултет-Институт за дефектологија-Скопје во прилог ќе дадеме определен број резимеа за нив.