KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ

30-52

Authors: Esra ÇINAR

Kültürel bellek; toplumların kendi yaşayış tarzını, inanç biçimlerini, geleneklerini, kültürel kodlarını sürekli bir biçimde sürdüren, ardından gelenlere aktarabilen ve toplumların hatırlama mekanizması olarak adlandırılabilen bellek biçimidir. Kültürün önemli bir aktarıcısı işlevini gören dil unsurunun edebiyat sanatının temel malzemesi olması nedeniyle kültürel bellek edebî metinler aracılığıyla da varlığını devam ettirmektedir. Böylece edebî metinler vasıtasıyla belirli bir döneme, yaşayış tarzına, algı biçimlerine kısaca insanlığa özgü elde edilebilecek tüm verilere ulaşmak mümkündür. Kültürel belleğe dâhil edilen alanlardan biri olan eğlence kültürü ise insanların serbest/boş zamanlarında yaptığı etkinlikleri anlamlandırma noktasında önemli bir işlev yüklenir. Böylece bir toplumun, belirli bir döneminde eğlence kültürü ekseninde kültürel belleğe yansıyan unsurlar üzerinden okuma yapılabilir. Çalışma kapsamında Sevinç Çokum’un İskele Gazinosu isimli yapıtı eğlence kültürü bağlamında; müzik ve dans kültürü, radyo ve sinema kültürü, moda anlayışı, mevsimlik/günlük ve geçiş dönemi etkinlikler ve serbest/boş zaman etkinlikleri çerçevelerinde incelenmiştir. Kültürel belleği orta sınıfın oluşturduğu söyleminden hareketle belirli bir dönemin orta sınıfının eğlence kültürü irdelenerek kültürel bellek unsurları açıklanmaya çalışılmıştır.

69-82

Authors: Reyhan ÖZER TANİYAN

This article will analyse V. S. Naipaul’s Mr Stone and The Knights Companion (1963) which has special importance for being the first novel that Naipaul does not draw from his hometown, Trinidad experiences. Although this novel deals with the problem of belonging, rootlessness and relatedly the search for identity like those before penned, it is quite different in structure, setting and characterisation. The setting is England, and the main character is an old Londoner. These radical changes in the setting and the character indicate that he writes this very specific novel as a farewell to his cultural materials as well as a welcoming gesture to modernist traces in literature. With this understanding and sensibility, it can be inferred that the novel embodies Naipaul’s inner conflict in his identity process through an English man, Mr Stone, by referring to the proclaimed modernist literary names. Therefore, the leading aim of this article is to try to read this novel by mimicking modernist works as a reflection of Naipaul’s ambivalent identity during his authorship.

100-123

Authors: Hayrettin ŞAHİN

Ulaşım ve iletişim araçlarının gelişmesiyle insanlar vakitlerini hem köylerinde hem de kentte geçirme imkânı bulmuştur. Birçok bölgede, insanlar köyün ve kentin sosyo-ekonomik avantajlarını birleştirerek refah seviyelerini artırma çabasındadır. Araştırmanın amacı, köy ve kentin fırsatlarını birlikte değerlendirenlerin refah seviyelerinde olumlu gelişmeleri ortaya koymaktır. Bu çalışmada etnografik yöntemin katılımcı gözlem ve mülakat teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada köyden kente göç etmiş ancak köyle bağlarını koparmamış aileler incelenmiştir. Araştırmanın evrenini Erzurum’un Oltu ilçesinin Sivridere mevkiinde bulunan köyler oluşturmaktadır. Bu aileler on yıl gözlemlenmiş ve gerekli görüldüğünde aile bireyleriyle görüşmeler yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre, ailelerin kentin fırsatlarından olan gelir ve servetin değerlendirmesi, istihdam, daha yaşanabilir konut, sağlık ve eğitim, kamu kurumlarına yakınlık imkânlardan yararlandığı ortaya çıkmaktadır. Diğer yandan köylerin avantajlarından yararlanama biçimi ise; boş zamanların değerlendirilmesi, alışılan akrabalık ve arkadaşlık ilişkileri, doğal, güvenli ve sakin yaşam gibi imkânlardır. Bu yeni yaşam biçimi ailelere köy ile kentin avantajlarını aynı anda yaşama imkânı vermesi açısından önemlidir.

157-182

Authors: Engin ÇAĞLAK-Gülay Elbi PEKCAN

Toplumda öteki olarak kabul edilenlerin kendi seslerini duyurabildikleri, özgürlük ve demokrasi temelinde yapılanan alternatif medyanın, hak haberciliğinin yapıldığı en önemli platformlardan biri olduğu görülmektedir. Ana akım medya ise politik, ekonomik vb. çıkarları yüzünden ya da hak haberciliğine konu olan olayla ilgili kaygı duymaması sebebiyle genellikle hak haberciliği ikinci planda kalabilmektedir. Bu çalışmada çevre hak haberciliği ile ilgili, 10 Mart-31 Mayıs 2020 tarihleri arasında rastgele seçim yöntemiyle seçilen 21 gün içerisinde Cumhuriyet, Birgün, Hürriyet, Sözcü, Sabah, Milliyet, Yeni Şafak, Yeni Akit gazetelerinin basılı formatlarında; Çanakkale Gündem, Olay, İşte Çanakkale ve Burası Çanakkale gazetelerinin web sitelerinde yer alan haberlerin genel içeriği hak haberciliği bağlamında değerlendirilmiş ve haber sayıları ile ilgili sayısal verilere ulaşılmıştır. Ayrıca alternatif medya kanalı olarak Greenpeace Türkiye, TURMEPA, ÇEKUD, ÇEVKO, ÇEKUL, Doğa Derneği, TEMA olmak üzere 7 vakfın/derneğin ve internet haberciliği yapan Denizhaber.com ve Çevrehaber.com adlı haber sayfalarının internet siteleri 10 Mart-31 Mayıs 2020 tarihleri arasını kapsayan faaliyet ve basın seyri raporları da incelenmiş ve çalışmada çevre ve çevre hakkının geleneksel medyadaki temsili ile ilgili sonuçlara ulaşılmıştır.

203-217

Authors: Mehtap SOYSAL

Evrensel bir niteliğe sahip olan sanat farklı şekillerde ele alınsa da her kültürde kendini göstermektedir. Her kültür kendi kalıpları içerisinde insan bedeninin çıplaklığını ele almış ve sanat eserlerinde yansıtmıştır. Sanatta çıplaklık teması insanın tarihsel, siyasal, düşsel süreçleri içerisindeki gelişmeleri ile doğrudan orantılıdır. Sanat dalları içerisinde, beden, çıplaklık ve beden estetiği en çok kullanılan metaforik, sanatsal ve biçimsel öğelerdir. Çıplak bedeninin sanat yapıtlarına yansımalarının o dönem içerisinde hâkim olunan din, ahlaki görüşler ve mevcut iktidarların görüşleri içerisinde şekillendiği görülmektedir. Sanatta çıplaklık Helenistik Dönem ve Rönesans’ta ruhsal ve tensel olmak üzere karşıt anlamlar kazanmıştır. Sanat yapıtlarında aktarılan çıplak formlar yapıldığı dönemlerin şartları çerçevesinde toplumsal ve sosyal yapılanma içerisinde ele alınarak değerlendirilmelidir. Bu çalışmada farklı dönemlerde ele alınan beden çıplaklığının insanın varoluşunu sorgulaması ve bu sorgulamayı sanat dallarına aktarmasını incelemeye çalıştık. Helenistik Dönem ve Rönesans heykel sanatlarında aktarılan çıplaklığı eserler üzerinden analiz ederek ilgili dönemleri ele aldık. Her iki dönemde de farklı bağlamsal temeller çerçevesinde ele alınan çıplaklık hem dine hem de toplumsal kabule başkaldırı niteliği taşımaktadır.

240-270

Authors: Cansu AVCI-Erdoğan KARTAL

Özellikle komedya türünde sadece Fransız edebiyatının değil dünya edebiyatının da en usta temsilcilerinden biri olarak kabul edilen Molière, 17. yüzyıl klasik dönemden günümüze değin güncelliğini kaybetmemiş önemli yazarlardan biridir. Bu büyük yazarın günümüzde bile adından bu denli sıklıkla söz ettirmesinin nedeni ise hiç şüphesiz yaşadığı dönemin kusur ve aksaklıklarını gülmeceyle (komediyle) harmanlayarak bunu büyük bir ustalıkla eserlerine yansıtmasıdır. Böylelikle yazar, insan doğasını bütün ayrıntılarıyla gözlemleyip, onun zaaflarını ortaya koyarak seyircisini sadece eğlendirmeyi değil aynı zamanda eğitmeyi de hedefler. Ölümünün üzerinden yüzyıllar geçmesine rağmen güncelliğini hala koruyan Molière’in eserleri, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hala ilgiyle okunmakta, oyunları sıklıkla profesyonel ve amatör oyuncular tarafından sergilenmekte ve oldukça de büyük bir ilgi ile karşılanmaktadır. Bütün bunların yanı sıra Molière aynı zamanda Türkiye’deki farklı akademik çalışmalara da konu edilmeye devam etmektedir. Temel nitel araştırma tekniklerinden biri olan “meta-sentez” tekniğine göre yapılandırılan bu çalışmada, Türkiye’de Molière üzerine ne türden akademik çalışmaların yapıldığının belirlenmesi ve bu çalışmalar neticesinde elde edilen nitel bulgularının değerlendirilerek yorumlanması amaçlanmaktadır.

288-299

Authors: İlknur BAYRAK İŞCANOĞLU

Dünya üzerinde genel itibariyle saç, özellikle de uzun saç, kadın ile özdeşleştirilmiş ve kadının bir süs unsuru olarak görülmüştür. Eski Türk toplumlarında ise kadınların ve erkeklerin saçlarının uzun olduğu tarihî kaynaklardan anlaşılmaktadır ve saç uzunluğunun güç ile eş değer görüldüğü, eski dönemlerde toplum hayatı içerisinde saça önem verildiği anlaşılmaktadır. Eski Türk toplumlarında saçın bir değer ifadesi taşımasının izlerini Türk toplumlarının inanç sisteminde aramak mümkündür. En eski Türk inanışlarından Şamanizm’e göre saç canlıdır ve içerisinde bir ruh taşımaktadır. Ayrıca Şamanizm’in uygulayıcıları olan Şamanlar da uzun saçlıdır ve inanışa göre uzun saç onlara güç vermektedir. Şamanizm’in yanı sıra en eski Türk inanışlarından olan, her şeyde bir ruh olduğu inanışına dayanan iye inanışında da özellikle kötü ruhların saç tasvirleri dikkat çekicidir. İnsanlara bela ve felaket getiren kötü ruhlar, genellikle uzun saçlı olarak tasvir edilirken insanların saçları aracılığıyla da insanlara bela ve kötülük getirdiğine inanılmaktadır. Türk toplumlarında çeşitli inanışlar neticesinde saçla ilgili gelişen inanışların izlerini bu çalışma Kırgız halk kültürü içerisinde takip etmiştir. Öncelikle Kırgız halk kültüründe saçın taşıdığı anlamlar üzerinde durulmuş ve kız çocuklarının yaşam dönemlerindeki önemine şekli itibariyle yer verilmiştir. Daha sonra Kırgız halk kültürü içerisinde saçla ilgili unsurlar maddi ve manevi halk kültürü unsurları şeklinde incelenmiştir.

321-340

Authors: Ceren Zeliha ONAY-Levent KIYLIOĞLU

Bu çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun neden gerekli olduğu, Türk alanyazınında bulunan akademik çalışmalarda medya okuryazarlığının dini boyutunun yer alıp almadığı veya ne şekilde yer aldığı analiz edilmiştir. Bunun yanında, çalışmada medya okuryazarlığının dini boyutunun, diğer bir deyişle dini medya okuryazarlığının neden gerekli olduğu açıklanmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı Türkçe alanyazında konuyu ele alıp çözüm sunmaya çalışan çalışmaların analizi yoluyla çalışmaların yeterliliğini değerlendirmektir. Örneklem olarak seçilen beş çalışma betimsel analiz yöntemine tabii tutulmuştur. Bu çalışmalar “Din Eğitiminin Gerekliliği Açısından Dini Medya Okuryazarlığı”; “Kitle İletişim Araçları, Medya ve Din İlişkisi Üzerine”; “Medya – Din – Eğitim”; “Din Eğitimi Ekseninde Türkiye’de Medya ve Din Araştırmaları”; “Dijital Medya ve Din” başlıklı çalışmalardır. Ele alınan çalışmalar incelendiğinde, bu çalışmaların medyada din olgusunun yer alması sonucu oluşmuş olan sorunlara çözümler önerdiği gözlemlenmiştir. Bu çözüm önerileri arasında ise medya okuryazarlığının dini boyutu konusunda bir eğitimin gerekliliği üzerinde yoğunlaşıldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın sonunda ise medya okuryazarlığının dini boyutuna yönelik bir eğitimin gerekliliği önerilmiştir.

358-361

Authors: Remy DOR - Çevirmen: Meral OZAN

İlgili yazı, Remy Dor'un Kırgızlar ve halk anlatıları üzerine kaleme aldığı Enzyklopädie des Märchens adlı masal kataloğunda çıkan Almanca yazının Türkçe'ye çevirisini kapsamaktadır. Metinde, Kırgızlar hakkında bilgi başta olmak üzere halk anlatıları ve masalları üzerine bir değerlendirmeye yer verilmiştir.

19-31

Authors: Süleyman Anıl Tombak

Mir Nihâd Bey, kendisine ait bir divançesi olan nüktedan bir şahsiyettir. Mir Nihâd, Kanlıcalı Nihâd Bey olarak da bilinir. Onun hakkındaki ayrıntılı bilgileri Mahmud Kemal İnal’ın Son Asır Türk Şairleri (2000), Abdülhakim Koçin’in Nihâd Bey ve Divançesi (2018) ve Mehmet Altunmeral’in Nihâd Bey Divanı (2019) adlı eserlerinde bulmak mümkündür. Bu çalışmada yukarıda zikredilen eserlerde bulunmayan Nihâd Bey’e ait bilgiler kaynaklarıyla birlikte dikkatlere sunulmuştur. Nihâd Bey nüktedan kişiliğinin yanı sıra aynı zamanda zamanın teknolojisini de yakından takip eden birisidir. Yapılan araştırmalar esnasında İstanbul’da fotoğrafını çektiren ilk Müslüman Türk kişinin Nihâd Bey olduğu bilgisine de ulaşılmıştır. Ancak Taha Toros’un arşivinde otuz binden fazla belge olduğundan hangi zarfa konulduğu bilinmemektedir. Biyografik kaynakların ve çeşitli eserlerin, edebiyat tarihi açısından önemi ortadadır. Nihâd Bey’in kaynaklarda zikredilmeyen latifelerinin tespitinin yapıldığı bu çalışmayla söz konusu kaynakların, şahsiyetin tekmil bir biyografisini oluşturmak açısından yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada konu edilen şahıs hakkında arşiv taraması yöntemi ile veri elde edilmiştir.

54-85

Authors: Ferudun Hakan Özkan

Bid’at, hurâfe ya da bâtıl inanç kavramlarıyla karşılanan; çoğunlukla inanç alanına mahsus konularda inancın aslında olmayan, itikadî esaslara aykırılık teşkil eden ve dinin yozlaşıp toplumun dinin aslından uzaklaşmasına sebep olan uydurma inançlar, geniş ve bilgisiz halk yığınları arasında rahatça yayılma özelliğine sahiptir. Günümüzde de sıkça görülen bu uydurma haber ve inançlara Osmanlı aydını tepkisiz kalmamış, mensup olunan dinin aslına bağlı kalınması için çaba gösteren bilgili ve gayretli din ve ilim adamları bu bâtıl inanışları izâle edebilmek için çeşitli eserler kaleme almışlardır. Halk tarafından kolayca ezberlenip toplumda dilden dile yayılabilmesi için manzum olarak kaleme alınan bu eserlerde müellifin önemli gördüğü ve tehlike arz ettiğini düşündüğü bâtıl inanışlar tek tek ele alınıp yanlışlığı ispatlanarak okuyucu doğru bilgiyle donatılmaya çalışılmıştır. Makaleye konu olan metin de eserin sonunda müellif tarafından verilen bilgilerden anlaşıldığı kadarıyla 17-18. yüzyılda yaşamış Süleyman adlı bir din adamı olması kuvvetle muhtemel bir aydının batıl inanışlar karşısındaki feveranını içermektedir. Altmış başlık altında, dinin akâid denilen inanç esaslarına ve çoğunlukla da günlük hayattaki yaşanış biçimine ilişkin batıl inanışlar ele alınmış ve bunların yanlışlığı ortaya konmuştur. Eser, bilgi vermek amacıyla yazıldığı için edebî kaygılar güdülmemiş, bunun neticesinde vezin kusurlarının ve tekrar eden ifadelerin sıkça görüldüğü bir metin ortaya çıkmış; metinde sıradan halk kesiminin kolayca anlayabileceği sade bir dil kullanılmıştır.

102-121

Authors: Recep Tek - Eylem Selver Tuğçe Bayazit

Sinema, içinde bulunduğu toplumun kültürünü, gelenek, görenek ve âdetlerini yansıtma noktasında önemli bir araçtır. Özellikle izleyiciler kendilerine yakın buldukları, yaşamlarını yansıttığını düşündükleri filmleri ilgiyle izlemektedirler. Şaşkın Ördek (1983) filmi de toplumumuzu yansıtan ve içinde evliliğe dair pek çok folklorik ögeyi barındıran önemli bir filmdir. Geçiş dönemi aşamalarından biri olan evliliğin ve evlilik aşamaları olarak kabul edilen; evlenme isteğinin belli edilmesi, kız görme, kız isteme, söz kesme, nişan, nikâh gibi aşamalara bu filmde geniş şekilde yer verilmiştir. Evlilik aşamalarının nasıl gerçekleştiği konusu gerek mizahî gerekse eleştirel bir üslupla ele alınmıştır. Ayrıca sünnet töreni ve doğum konusunu içeren kısa sahneleri barındırması bakımından da film geçiş dönemleri için önemli bir kaynaktır. Çalışmamızda evlilik, doğum ve sünnet töreni âdetlerinin uygulanışı, aktarılma biçimleri ve sinemada bu konunun işleniş şekli halk bilimsel açıdan değerlendirmeye çalışılmıştır. Toplum tarafından önemli kabul edilen bu âdetlerin, uygulanışı sırasında yaşanan zorluklar ve bu zorlukların sonuçları, bireyleri nasıl etkilediği üzerinde de durulmuştur.

153-171

Authors: Hacer Tokyürek

There are many terms with symbolic value in the texts of Old Uyghur Tantric Buddhism. One of the most interesting of these terms is kapāla, meaning skull bowl. The skull bowl is a symbolic object that angry gods and goddesses hold in their left hand, the hand of wisdom. At the same time, this skull bowl is used by Kāpālikas in various offerings. These offerings are interrelated offerings, which are called bali tapıg (bali offering) and ič tapıg (inner offering) in Old Uyghur. Because blood sacrifices are prohibited in Buddhism, cakes, and cereals are often used in the bali offering. But, as expressed in the Old Uyghur example, the person performing the ritual, such as the sacrifice of the first human Puruṣa, imagines that he cuts off all his limbs from head to toe and puts them in a skull bowl. This has a fully symbolic meaning. However, there are mixtures in the skull bowl, and the most important of these mixtures is rasāyana, the elixir of immortality. The term, expressed as beš rasiyan in the Old Uyghur texts, provides immortality and staying young. Rasāyana consists of human excreta, urine, semen, menstrual blood, marrow. At the same time, this skull bowl contains five meats consisting of bull, dog, elephant, horse and human flesh. Of course, they also have various symbolic meanings. This study is about explaining the above-mentioned symbolic terms based on Old Uyghur texts.

189-208

Authors: Oktay Üzel

Çalışmanın “Edebiyat, Toplum ve Siyaset” bölümünde, edebiyatın genel bir tanımı yapılarak toplumun temel taşlarını oluşturan unsurlardan büyük ölçüde beslenmesi hususuna değinilmiştir. “Aşk ve Aşka Bakış” kısmında aşkın başta edebiyat olmak üzere güzel sanatların her dalını hatta hayatı besleyen en önemli duygu olduğu anlatılmaya çalışılmıştır. “Sosyalleşmeye Açılan Kapı Olarak Şehir Kulübü” bölümünde ise Türkiye’nin hemen hemen her yerinde ismiyle açılmış olan kulüplerin, aydınların bir sığınma yeri olduğu anlatılmıştır. Kalelerle, aşılmaz surlar ve hendeklerle çevrili bir derebeyi konağına benzeyen bu şehir kulüplerinde aslında aydın kesimin bunalımlarını, çıkmazlarını ve en önemlisi de kısır döngüsü anlatılmıştır “Demokrat Parti’nin Kuruluş Süreci ve Kasabalının Siyasetle İmtihanı” kısmında ise Türkiye’nin çok partili hayata geçiş sancıları ve demokrasiyle tanışma süreci anlatılmıştır. Tarık Buğra, Dönemeçte romanında çok partili hayata geçiş sürecini ve Demokrat Parti’nin de kuruluş yıllarını Akşehir’e odaklanarak yansıtmaya çalışır. Romanda siyasi gelişme ve değişimler, 1950’li yıllar Türkiye’sindeki aydın sorunsalı vb. sorunlarla birlikte Doktor Şerif, Handan, Savcı Yardımcısı Orhan, Eczacı Celal arasındaki karmaşık aşk ilişkisi de önemli bir yer tutar. Doktor Şerif, Türk siyasetinin ve aydınlarının düştüğü bunalımdan kurtarmak için mantıkta bulduğu çareler, uygulamada yetersiz kalır. Dönemeçte romanı ve Tarık Buğra ile ilgili yazılarda bu hususa birçok kez değinilmiştir. Bu çalışmada ise tarihî ve sosyolojik kaynaklardan da yararlanılarak romanın önemli kişilerinden, romanın kurgusunda da oldukça işlevsel olan Doktor Şerif karakterine odaklanılmıştır.

238-258

Authors: Gürhan Kirilen

Mezar kitabelerinden farklı olarak Çin'de mezar yazıtları, mezar yoluna dikilen taş sütunlar üzerine kaydedilen eserlerdir. Yazıtlarda, mezar odasına konulan kitabelerde anlatılan içeriğe paralel bir anlatı karşımıza çıkmaktadır. Kitabelerden farklı olarak yazıtların günümüze kadar korunması, mezarın dışında olmalarından dolayı pek mümkün olmamaktadır. Öte yandan kitabeler gibi yazıtların da kopyalarının çıkarılması ve arşivde saklanma alışkanlığı pek çok yazıtın bugüne kadar korunmasına vesile olmuştur. Tüm Tang Metinleri (QTW) ve Wenyuan Yinghua (WYYH) gibi derlemeler içinde, bin yıl önce kaleme alınmış çok sayıda yazıtın kopyası günümüze ulaşmıştır. Edebi özellikleri yanında tarihi olayları da aktaran mezar yazıtları arasında Lun Gong-ren'a ait olan mezar yazıtı bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Türk tarihi açısından Kapgan Kağan ve Bilge Kağan döneminde Çin'deki siyasi ve askeri olayları özetleyen bu yazıtın Türkçe tercümesi verilmiş ve aktardığı olaylar diğer kaynaklar yardımıyla incelenmiştir. Lun Gong-ren'ın mezar yazıtı tarih kitaplarında dağınık olarak anlatılan askeri ve siyasi mücadeleleri bir bütün halinde ortaya koyduğu söylenebilir.

284-298

Authors: Serkan Erdoğan - Serap Uyak

Bu makale, Yozgat’ın prehistorik çağlardan M.Ö. I. binyıla uzanan zaman dilimindeki maddi kültürünün gelişimine ve toplumsal yapısına etkilerine yönelik bir çalışmayı içermektedir. Yozgat ili kapsamında yapılmış arkeolojik kazılar, yüzey araştırmaları ve Helenistik/Roma Dönemi öncesi yazılı belgelerin sunduğu veriler çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar Orta Anadolu’nun bir parçası olan Yozgat’ın, yerleşim tarihinin Neolitik Çağ’dan başladığını göstermiştir. Eski Tunç Çağı'nda yerleşim sayısı belirgin olarak artmıştır ve bu çağın sonlarına doğru, şehir devletleri oluşumları görülmeye başlanmıştır. Hatti ülkesinin önemli bir parçası olan Yozgat, M.Ö. II. binyılda Asur Ticaret Kolonileri Çağı ile birlikte tarihsel çağlara girmiştir. Kızılırmak kavsinin doğusunda bulunan Yozgat, Hitit İmparatorluğu'nun çekirdek bölgesinde yer alır. Yürütülen arkeolojik ve filolojik araştırmalar Hititler Dönemi'nde başta Uşaklı Höyük olmak üzere pek çok Hitit kentinin bu bölgede olduğuna yönelik güçlü kanıtlar sunmuştur. Ele geçen veriler, Geç Kalkolitik, Eski Tunç Çağı ve Hititler Dönemi’nde bölgenin Ön Asya’daki diğer gelişmiş kültür merkezleriyle paralel giden bir gelişme seviyesine sahip olduğunu doğrulamaktadır.

318-343

Authors: Ömer Faruk Ateş - Şahmurat Arık

Biyografi, insan hayatını yazma esasına dayanan bir tür olmakla birlikte biyografik anlatıların işlevi sadece bireyin yaşamını kaydederek bir hayat örüntüsünü gelecek nesillere ulaştırmayla sınırlı değildir. Yapılan çalışmalar, biyografinin en eski çağlardan beri insanın kimlik edinmesinde ve varlığı anlamlandırmasında bir vasıta olarak kullanıldığını gösterir. Bireylerin kimlik ve anlam ihtiyacını şekillendiren felsefi zemin değiştikçe biyografinin de biçim ve içerik açısından farklılaştığı görülür. Bu nedenle yaşamöyküsü yazımı, her dönemin koşul ve ihtiyaçlarına göre kendini yenileyen dinamik bir yapıya sahiptir. Felsefe, psikoloji ve sinirbilimin verileri, benliğin biyografik öykülerle anlatılaştırılarak inşa edildiğini gösterir. Felsefe tarihi boyunca bilgi felsefesinde yaşanan gelişmeler hem biyografi yazıcılığının metodunu hem de yazılan eserlerin kurgulanma biçimini etkiler. Bu çalışmada, insanlığın düşünsel gelişim sürecinde ontoloji ve epistemolojide meydana gelen kırılmaların biyografi yazıcılığını nasıl etkilediği ele alınmış ve biyografi türünün tarihsel süreçteki yolculuğu felsefi eğilimlerle ilişkilendirilmeye çalışılmıştır. Ontoloji ve epistemolojideki gelişmelerin biyografi yazıcılığını etkilemesi, bir yaşamı yazma güdüsünün düşünsel bir zemine dayandığını ve felsefedeki gelişmelerle etkileşim hâlinde olduğunu gösterir.

368-378

Authors: Deniz Tansel İlic

Kültür, Frankfurt Okulu tarafından elitist ve dar bir çerçeve içerisinde olumlanırken, İngiliz Kültürel Çalışmalar Okulu kavramı öznelerin tüm yapıp etmelerini içerecek şekilde çok daha geniş bir bağlamda ele alır. Özellikle bir müzikolog olarak Theodor Adorno’nun metinlerinde, caz ve Stravinsky tarzı klasik müzik gibi türler değersizleştirilirken, beste içerisinde notaların çeşitliliğine vurgu yapan atonal müzik olumlanır. Öte yandan İngiliz Kültürel Çalışmalar Okulu, üyelerinin köklerini oluşturan işçi sınıfı kültürünün itibarını iade edecek şekilde, kültürün daha sıradan formlarını önemser ve popüler kültürde direnişçi bir unsur bulur. İşçi sınıfından bir öznenin Frankfurt Okulu’nun yücelttiği yüksek kültürel formlara erişme, erişse bile bu formları çözümleme ve kültürel tüketim faaliyetleri içerisinde etkin bir şekilde kullanma şansı olmayacaktır. Bu çalışma, Eleştirel İletişim Çalışmaları içerisinde yer alan Frankfurt Okulu ve İngiliz Kültürel Çalışmaları’nın kültüre yönelik yaklaşımlarındaki bu karşıtlığı değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Öznelerin direnişlerinin, Frankfurt Okulu’nun iddia ettiği gibi kültürün daha yüksek formları içerisinde sınırlanmasının gerekli olup olmadığını sorgulayacaktır. Karşıt bir perspektifle, yapının içerisinde var olma çabasının Kültürel Çalışmaların savunduğu gibi daha gündelik ve popüler formları aracılığıyla gerçekleştirilebilmesinin olasılığını sorgulayacaktır. Keskin bir şekilde Frankfurt Okulu veya İngiliz Kültürel Çalışmaları’ndan yana bir duruştan beslenmeyen bu çalışma, her iki yaklaşımın tezlerini öznelerin gündelik yaşam ve kültürel üretim-tüketim faaliyetleri üzerinden değerlendirmeyi hedeflemektedir.

17-30

Authors: Şahika ŞİMŞEK ÇETİNKAYA - Kafiye EROĞLU

Dünyada infertilite tedavisinde çok sayıda geleneksel yöntem kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Iğdır Melekli kasabasında yaşayan kadınların infertiliteye çözüm bulmak için kadınların geleneksel yöntemlerle ilgili bilgi ve deneyimlerini araştırmaktır. Araştırma tanımlayıcı ve kesitsel bir çalışmadır. Araştırmanın minimum örneklem büyüklüğü, popülasyonu bilinen olgularda olayın görülme sıklığı formülüne göre belirlenmiştir. Araştırma Türkiye’nin en doğusundaki yer alan Iğdır’ın Melekli kasabasında yüz yüze görüşme yöntemi kullanılarak 214 kadınla gerçekleştirilmiştir. Veriler, ev ziyaretleri sırasında kadınların sosyo-demografik özellikleri ve yöntemlere ilişkin bilgi ve deneyimlerini belirlemek için açık ve kapalı uçlu sorulardan oluşan form ile toplanmıştır. Görüşmeler 30-45 dakika arasında sürmüştür. Yanıt veren kadınların %85’i çocuk sahibi olabilmek için geleneksel yöntemleri bildiklerini ve %9,3’ü ise gebe kalmak için geleneksel yöntemleri denediğini belirtmiştir. Kadınların gebe kalmak için sıklıkla bildikleri geleneksel yöntemler; buhar üzerine oturma, doğrudan vajen içine yapılan uygulamalar, ped aracılığıyla yapılan vajinal uygulamalar, karın bölgesine ısı uygulama, karışım içme, pelvik bölgeyi sarma şeklindedir. Çocuk sahibi olmak için geleneksel uygulamaların kullanımını önemli ölçüde etkilemektedir (P<0.05). Çalışmaya katılan kadınların neredeyse tamamı çocuk sahibi olabilmek için geleneksel yöntemleri bildiğini ve çok az kısmı ise çocuk sahibi olmak için bildikleri geleneksel yöntemleri uyguladığını belirtmiştir.

50-74

Authors: Arzu Baykara Taşkaya

With its proximity to Istanbul, Lemnos Island had come to the forefront as one of the important provincial headquarters of the Ottoman Empire's shipbuilding activities, which started in the 18th century, albeit on a small scale. Many rulers on the island are known to have built ships for the Ottoman Navy. One of the most influential administrators who built ships in the region was Voivoda Abdülkerim Ağa, who was one of the inhabitants of the island and was appointed to an administrative position in the Ottoman State. Abdülkerim Ağa, who was personally responsible for the shipbuilding of the Ottoman State in different periods, successfully completed his missions. Pasha was exiled to Rhodes Island with his brother Yusuf due to the cruelties he committed to the people during his tenure, and after the subsequent trial the decapitated heads of the two brothers were sent to Istanbul. Abdülkerim Ağa's heritage was confiscated by the state, and his estate was returned to his family only after his debts were paid to the state. Many of the documents in the archive about Ağa are about the bad administration led by him. In the meantime, it was been documented that the immovables of the Voivode were seized by the people after their execution following the exile. In this article, which was written by making use of Ottoman archive documents, the rise of the agha’s, who already had political influence in the region, to the state in a short time with his shipbuilding activities, and his murder in a short time were discussed.

89-100

Authors: Ercan Gürova

Harold Pinter’s first play The Room (1957) displays the characteristics of “the uncanny” (unheimlich) developed by Ernest Jentsch and Sigmund Freud. Jentsch’s dichotomy between the concepts of “new, foreign, hostile” and “old, known, familiar”, the tension between animate and inanimate entities, or machine-like beings have certain reflections in the play. His dichotomy is illustrated in the components of “the room”, “the couples”, “the man in the basement”, and “the blind Negro”. In a similar fashion, how Freud approaches to the concept of “the uncanny” resonates with the play. This is particularly clear in the components of “repressed feelings of earlier years”, “involuntary repetitions”, “the double pattern”. Therefore, this article argues that Pinter’s play portrays most of the characteristics of both Jentsch and Freud’s interpretation of the uncanny. Besides, otherness as a term contributes to the formation of the feeling of uncanny throughout the text by providing a robust reinforcement for its perception.

123-133

Authors: Emel Koşar

Lâle Müldür’ün şiirlerinin köklerine inildiğinde farklı kültürlerin izleri görülebilir. Müldür, okuruna şiirinin arkeolojik bir kazı gibi hazineler vaat ettiğini gösterircesine geçmiş medeniyetlerin aynası sayılabilecek metinler kaleme alır. Her sözcüğün, rakamın, işaretin hatta boşluğun bile anlam kazandığı Lâle Müldür’ün şiirlerinde büyük resme bakıldığında görülen/duyulan zenginlik metinlerarasılıkla sağlanır. Lâle Müldür’ün şiir coğrafyası tarihin, mitolojinin, tasavvufun ve kutsal kitapların izlerini taşır. Yüzyıllar öncesinin metinleri, değişmeyen insan tabiatının soluğunu okura duyurur. Dîvânü Lûgâti’t-Türk’ten Şeyh Gâlîb’in şiirlerine birçok metni yeniden kuran-yorumlayan Lâle Müldür, kuantum fiziğinden coğrafyaya pek çok alanın kavramlarına şiirlerinde yer verir. Resim, sinema ve güzel sanatlarla soluk alan şiirlerin melankolik atmosferi başka dillere (Latince, İngilizce, İtalyanca) de açılır. Lâle Müldür’ün aldığı eğitimin izlerini taşıyan şiirler, onun zihin haritasını gösterir. Çiçeklerin/otların şifası, eski kültürlerdeki kullanım şekilleri, mitolojik hikâyeleri ve efsanevî yönleri Lâle Müldür’ün şiir dünyasını zenginleştirir. Lâle Müldür Buhurumeryem’de tarihî şahsiyetleri kutsal kitaplar odağında âdeta yeniden kaleme alır. Buhurumeryem, Müldür’ün şiirinin zenginliğini ve metinlerarasılıktan nasıl faydalandığını gösteren bir kitaptır. Bu çalışmada, Lâle Müldür’ün Buhurumeryem’de sembolik ifadeler ışığında hangi tarihî ve dinî metinlere gönderme yaptığı ve şiirini nasıl kurduğu incelenmiştir.

163-196

Authors: İbrahim Özen

Millî Mücadele döneminde Türk basını bir kutuplaşma içindedir. Bir tarafta İleri, Akşam, Vakit gibi Millî Mücadele’yi destekleyenler, diğer tarafta Peyam-ı Sabah ve Alemdar gibi Anadolu harekâtına muhalif tutum sergileyenler vardır. Aynı durum dönemin mizah yayınları için de geçerlidir. İşgal güçlerini ve İstanbul Hükümetini destekleyen Refik Halit’in Aydede’si karşısında Diken, Güleryüz, Karagöz ve Anadolu’da Peyam-ı Sabah gibi mizah yayınları mevcuttur. Millî Mücadele basınına yönelik böyle bir tabloda Hüseyin Suat [Yalçın], Anadolu’da Kalem adıyla haftalık bir mizah gazetesi çıkarmıştır. İlk sayısı 21 Mayıs 1921’de çıkan gazete, teknik imkânsızlıklar nedeniyle 16 Temmuz 1921 tarihli sekizinci sayısıyla yayın hayatına son vermiştir. Anadolu’da Kalem; kapak sayfası, orta ve son sayfalarındaki karikatürler ile dikkat çeken bir gazetedir. Karikatür dışında gazetede sohbet, mülakat, şiir, vecize, mizahi fıkra, muhavere ve haber türlerinde metinlere yer verilmiştir. Bu çalışmada Anadolu’da Kalem’in yayın serüveni, yayın politikası, şekil özellikleri ve yazar kadrosu hakkında bilgi verilmiş, muhtevası tematik olarak incelenmiştir. Çalışma sonucunda, Millî Mücadele’yi mizah sahasında destekleyen Anadolu’da Kalem gazetesinin Ankara’daki siyasi ve sosyal hayata yönelik eleştirel tutum içinde olduğu görülmüştür. Çalışma, bir mizah gazetesinin penceresinden Millî Mücadele Ankara’sını yansıtması bakımından önem arz etmektedir.

224-250

Authors: Gözde Begüm Uyanık

Bu çalışmada, Gilbert Adair tarafından kaleme alınmış The Act of Roger Murgatroyd isimli polisiye romanın Türkçe çevirisi betimleyici çeviri eleştirisi yaklaşımıyla ele alınıp incelenmektedir. Söz konusu inceleme çerçevesinde, somut bir veri olan çeviri ürününden hareketle erek metnin şekillenmesinde etkili çevirmen kararlarının nesnel bir şekilde tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Makale dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, çalışmanın yöntemi olarak betimleyici çeviri eleştirisi yaklaşımı tanıtılmaktadır. Bu bölümdeki betimleyici yaklaşım, Gideon Toury’nin öne sürdüğü normlar çerçevesinde ele alınmaktadır. İkinci bölümde, kaynak ve erek metinler hakkında arka plan bilgisi sunulmaktadır. Üçüncü bölümde, bir yazın türü olarak polisiye kurmaca ve çevirileri üzerine bilgi verilmektedir. Çalışmanın dördüncü bölümünde, bütünce için seçilen örnekler gruplandırılarak yorumlanmaktadır. Aynı zamanda, çevirmen kararları tespit edilmektedir. Yapılan inceleme sonucunda, çevirmen tarafından normlar çerçevesinde genel olarak erek odaklı bir yaklaşımın benimsendiği, bununla birlikte çevirmen kararlarında metin boyunca birtakım tutarsızlıklar bulunduğu ortaya çıkmıştır. Erek kültür odaklı alınan kararların nicelik olarak fazlaca oluşu, normlar ışığında kabul edilebilir bir çeviri yapıldığı sonucunu doğurmaktadır.

275-294

Authors: Engin Çağlak - Gülay Elbi Pekcan

Çağımız “iletişim çağı” olarak adlandırılmakta ve iletişim teknolojileri her geçen gün hayatımıza yenilikler katmaktadır. Sosyal medya kullanım oranları da buna bağlı olarak hızla artmaktadır. Sosyal medya platformlarından olan Youtube, kullanıcılarına güncel olayları ve önemli haberleri anında iletebilmektedir. Aynı şekilde politik gündem takibi Youtube üzerinden yapılabilmektedir. Youtube kanalı olan Babala TV bunlardan biridir. 2018 seçim sürecinde de siyasi önderler, Babala TV programında Youtube üzerinden seçim propagandalarını yapabilmişlerdir. Bu çalışmada gençlerin politik gündemi takibinde sosyal medyanın ne kadar etkili olduğu araştırılmıştır. Aynı zamanda Babala TV kanalında yayınlanan siyasilerin konuşmalarının oy verme sürecinde bir faktör olup olmadığı sorgulanmıştır. Çalışmanın amacı sosyal medyanın gençlere politik gündem takibi için araç olup olmadığını ortaya koymaktır. Çalışma, hedeflenen yaş aralığındaki kuşağın gelecek dönemlerde de siyasal tutumlarına etki edecek medya mecralarının belirlenmesi açısından önemlidir. Çalışmanın evreni üniversite öğrencisi olan 18-25 yaş aralığında gençler olarak belirlenmiştir. Anket örneklemi ise basit tesadüfî örneklem grubu olarak Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi öğrencileri arasından seçilmiştir. Literatür taramasının yanı sıra içerik analizi ve anket çalışması yürütülmüştür.

317-332

Authors: İkram Bağcı

Bireyin kültür karşısındaki varlığı kimi zaman bir karşı duruş şeklinde olabileceği gibi kimi zaman da o kültürü tam anlamıyla kabullenip sahip çıkmasıyla da kendini gösterebilir. Tarihten günümüze kültürün varlığı karşısında farklı tavır takınan bireyler ve bu tavırların nedeni toplumlar ve bireylerde farklılıklar arz edebilir. Kültür, bir toplumda baskı aracı başka bir toplumda özgür olma nedeni olabileceği gibi kültürel değerlerin birey için hiçbir anlam ifade etmediği durumlar da söz konusu olabilir. Geleneksel bir kültürün baskısı ile özgürlüğe adım atmak isteyen birey gerçekleşen özgürlük ortamı ile değerlerin alaşağı edilmesine de karşı çıkıp tekrar değerleri savunan bir kişiliğe dönüşebilir. Bu durum ise bireyin zihinsel yapısından çevresine, anne baba tutumundan dini inançlarına kadar birçok faktörün etkisi ile açığa çıkan bir süreçten geçmektedir. Bu çalışmada kültürün baskıcı ve özgürlükçü tarafına karşı bireyin duruşunu etkileyen nedenlere değinilmeye çalışılmış ve bu konu içsel ve dışsal faktörler çevresinde tartışılmıştır. Çalışma yorumsamacı yaklaşım ekseninde ele alınmış ve sonuç olarak bireyin kültüre karşı duruşundaki farklılıklar tartışılmıştır. Bu farklılıkların ise bir değişim içinde olmaya devam edeceği ve buna karşın kültürün de farklı versiyonlarla varlığını koruyacağı belirtilmiştir.

357-375

Authors: Sabiha Altunsoy

İnsanlar yaşamları boyunca birçok hastalıkla karşılaşmış ve bu hastalıkları sağaltacak yöntemler aramış ya da hastalıkları sağaltmak için bilgisi, yeteneği olan kişilere başvurmuştur. Kimi zaman insanlar bu hastalıkları sağaltmada doğadan yararlanırken kimi zaman da büyü, dua, muska gibi tekniklerden yararlanmışlardır. Sağlıklı hâle geri dönmek veya sağlıklı hâlin korunması için uygulanan bu teknikler, kadim zamanlardan beri var olan ve günümüzde de varlığını devam ettiren halk hekimliğini ortaya çıkarmıştır. Sözlü kültürün ürünlerinden olan, ataların deneyimleri, gözlemleri sonucu ortaya çıkan ve insanı etkileyen birçok unsuru içerisinde bulunduran atasözlerinde halk hekimliğine dair uygulamalar ile sağlıklı kalmak için verilen tavsiyeler kuşaktan kuşağa aktarılarak kullanılmaya devam etmiştir. Konu bakımından zengin bir içeriğe ve bilgi birikimine sahip olan, ustaca kurulmuş, kısa, özlü sözlerin yer aldığı Özbek atasözleri kitaplarında da halk hekimliğine dair unsurlara rastlanılmaktadır. Bu çalışmada Özbek atasözlerinin açıklamalı sözlüğü Hikmatnoma içinde yer alan tıbbi tavsiyeler, halk hekimliği uygulamaları, tedavi amaçlı kullanılan şifalı bitkiler gibi hususlar üzerinde durulmuştur.

18-29

Authors: Nagihan Çetin

Kültür; birey ve toplum yaşantısında taşıdığı bütünleştirme, uyum sağlama, eğlendirme, eğitme gibi işlevleriyle birlikte ekonomik anlamda da değer taşır. Kültür endüstrisi ve kültür turizmi, kültürün ekonomik bir değere dönüştürülmesi esasına dayanır. Toplumlar, milletler veya devletler için kültürü bir değer olarak sunabilmek, rağbet edilen niteliklere uygun kültürel değer taşıyan materyaller üretebilmek önem arz eder. Bu çalışmanın konusu, Türk kültüründe çift başlı bir karakter olarak nitelendirilen Şahmeran’ın bir örgü tekniğiyle kültür ekonomisi, kültür endüstrisi, kültür turizmi bağlamında değerlendirilebilecek tasarımlarının ve bu figürlerin yer aldığı dekoratif ürünlerin yapılmasıdır. Çalışmanın giriş bölümünde kavramsal çerçeve çizilerek çalışmanın önemi, yöntemi ve kapsamı hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde kullanılan örgü tekniğinin özellikleri ve tercih sebepleri anlatılmış; ikinci bölüm ise yapılan tasarımlar ile ürünlerin niteliklerine, avantaj ve dezavantajlarına ayrılmıştır. Çalışma görsel malzemelerle desteklenerek sonuç bölümünde yapılan uygulamalara dayalı önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışmada Şahmeran’ın hem kültürün sözel boyutunun görsele taşınması açısından hem de ucuz maliyet ve hafif malzeme kullanımı açılarından kültür ekonomisi bağlamında değerlendirilmeye uygun bir ürün olduğu sonucuna varılmıştır.

63-88

Authors: Yıldız Deveci Bozkuş - Selahattin Güler

Bu makalede bölgenin tarihi ile ilgili mevcut literatür taranarak ilk etapta Urfa’nın antik dönemlerden 19. yüzyıla kadar geçirmiş olduğu zaman diliminde öne çıkan tarihi gelişmeler ele alınmıştır. Bu kapsamda Urfa’nın hangi medeniyet ve kültürlere ev sahipliği yaptığı, burada verilen mücadeleler, bölgenin tarihi ve stratejik önemi üzerinde durulmuştur. Mevcut literatüre ek olarak son 200 yıl içinde bölgeye gelen yabancı gezginlerin notları da gözden geçirilmiştir. Tarih araştırma yöntemleri kullanılarak, tarih araştırmalarında son derece önemli birer belge niteliği taşıyan yazıtlarla ilgili olarak bölgede şu ana kadarki genel durum değerlendirilmiştir. Bölgenin eski dillerinden olan Süryanice ve Grekçe yazıtlarla ilgili literatür gözden geçirilirken, şimdiye kadar konuyla ilgili pek fazla yayın yapılmamış olan Urfa’nın kadim yapısı ve kültürel özellikleri açısından tespit edilen Ermenice yazıtlardan örnekler sunulmuştur. Bu yazıtlardaki verilerin nasıl yorumlanması gerektiği ve tarih araştırmalarında neden önemli olduğu belirtilmiştir. Makalede tespit edilen Ermenice yazıtların nasıl incelenmesi gerektiği, Urfa ve dünya tarihi açısından önemi de ele alınmıştır. Urfa’da tespit edilmiş epigrafik eserler metin ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Elde edilen verilerin hangi dönemlere ait olduğu belirtilerek daha sonra elde edilen bilgiler kronolojik, lokasyan ve biçimsel özellikleri açısından da değerlendirilmiştir.

104-114

Authors: Mohammadreza Valizadeh - Ahmad Ezzati Vazifehkhah

The present study made an effort to analyze the effect of cross-cultural factors on interpretation by concentration on religious expressions as one of the main challenges in translation of holy books and religious texts. Interpreters' strategies such as adaptation, explanation and omission to confront this difficult task were analyzed as well. To conduct the study, researchers selected 50 common holy expressions in Iranian culture which were used by political and cultural speakers in speeches. A questionnaire, released by Supreme Council for Cultural Revolution (SCCR) in Iran, was utilized. The participants were 30 professional interpreters. The questionnaire was distributed among 30 professional interpreters; then the researchers classified the most common strategies for interpretation of religious expressions in utterances. The result demonstrated that adaptation strategy at 60% was interpreters' priority in translation of religious expressions. This originates in the fact that explanation and omission strategies only used in 17% and 23% of orders. Moreover, it was found that religious expressions take time to interpret and that is why adaptation was chosen as the main strategy. In addition, it was found that interpreters are supposed to have perfect knowledge of both Iranian and American cultures to choose the most appropriate equivalent to convey the message and take the time in the interpretation.

133-160

Authors: Adem Gürbüz

Marksizm’in devamı olarak kabul edilen toplumcu gerçekçilik, ilkeleri 1934 yılında belirlenen bir akımdır ve sosyalizm düşüncesinin edebiyattaki yansıması olarak değerlendirilir. Kuram, Rusya’da doğmuş ve dünyanın hemen hemen her tarafına yayılmıştır. Toplumcu gerçekçilik, edebiyata ve sanata ideolojik bir çerçeveden bakar, sanat eserini sosyalist ideolojiyi yayma yolunda bir tür araç olarak değerlendirir. Sanat yapıtının üreticisi konumundaki sanatçıya da bu bakış açısıyla yaklaşır; sanatçıyı sosyalizm düşüncesini yayma, işçi sınıfının problemlerine odaklanma, halkın sorunlarına eğilme, insan sevgisine odaklanma, alt yapı ile üst yapı arasındaki farkın ortadan kalktığı idealize edilmiş dünyalar kurma vb. noktalarda sorumlu olarak görür. Bu bağlamda toplumcu gerçekçilik, temelde ideolojik bir kuramdır, biçim-içerik ikileminde içeriği önceler ve okura kendi perspektifine göre faydalı olmayı amaçlar. Türk edebiyatında toplumcu gerçekçilik, 1930’lu yıllarda ortaya çıkmış ve özellikle 1940-1960’lı yıllarda yaygınlık kazanmış bir kuramdır. Bu çalışma 1940-1960 kuşağının toplumcu şiirleriyle beslenen ve 1980 kuşağı toplumcu gerçekçi şairlerinden olan Behçet Aysan’ın şiirlerindeki toplumcu gerçekçi ögeleri irdelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma sonucunda şairin şiirlerindeki toplumcu gerçekçi unsurlar şu şekilde tespit edilmiştir: Gelecekten ümitvar olma, alt yapının problemlerine odaklanma, savaş karşıtlığı, hapishane, başkaldırı ve isyan. Elde edilen bu tespitler, çalışmada şairin şiirlerinden somut örneklerle tek tek açıklanmış ve Aysan’ın şiiri, toplumcu gerçekçi bir bakış açısıyla çözümlenmeye çalışılmıştır. Netice itibariyle şairin biçimden taviz vermeden ideolojik şiirler yazdığı, toplum içindeki karşıtlıkları belirginleştirerek sosyalist ideolojiye hizmet ettiği, bireysel olgular üzerinden evrensel mesajlar türetmeye çalıştığı vb. değerlendirmelere ulaşılmıştır.

174-200

Authors: Ali Rıza Özdemir

Alevilik ve Bektaşilik çalışmaları genel bir eğilim olarak başka İslam zümrelerinin kavramları üzerinden yapılmıştır. Alevi-Bektaşi terminolojisine hâkim olunmadan yapılan bu çalışmalar, büyük hatalara neden olmuştur. Kavramları yerli yerine oturtamayan çalışmaların yarattığı bilgi kirliliği, vahim boyutlara ulaşmıştır. Alevi-Bektaşi yolunun merkezi kavramlarından biri ikrardır. Alevilik ve Bektaşilik çalışmalarında ikrar kavramının genellikle erkân (ritüel) anlamı dikkate alınmıştır. Kavramın kuramsal çerçevesi hakkında ise çok az şey söylenmiştir. Bu çalışmanın temel konusu, ikrar kavramının kuramsal çerçevesini çizmektir. Çalışmamızda kullandığımız kaynaklar, Aleviliğin ve Bektaşiliğin yazılı kaynaklarıdır. Alevi-Bektaşi ariflerinin eserleri başta olmak üzere kolektif belleğin taşıyıcısı olan Erkânnâme ve Buyruklar bu kaynaklar arasında yer alır. İkrar kavramı etrafında kaleme alınan güncel çalışmaları da çalışmanın kaynakları arasında saymak gerekir. Bu çalışma iki ana başlıktan oluşmaktadır. Birinci başlık, ikrar kelimesinin sözlük ve terim anlamını içermektedir. Alevi-Bektaşi yolunda ikrar, hem cins isim olarak hem de terim olarak birbirini tamamlayan anlamlar taşır. Çalışmanın ikinci başlığı ise Alevi Bektaşi yolunda ikrar teriminin kuramsal çerçevesine ayrılmıştır.

220-231

Authors: Fazıla Derya Agiş

In this study, references to mothers in certain positive and negative circumstances in some Sephardic, Turkish, and Italian proverbs and idioms that depict the concept of mother will be analyzed. Fear and unhappiness as negative emotions, and joy and love as positive emotions in the Sephardic, Turkish, and Italian cultures will be observed within the framework of the Cognitive Metaphor Theory of Lakoff and Johnson. Thus, this study will reveal that the mother is the person who reconciles the members of a family, alienates all the fears, loves unconditionally, builds up, directs, and protects a family in the Judeo-Spanish, Turkish, and Italian proverbs and idioms. The proverbs and idioms were formulated in the past. However, the contemporary concept of motherhood will also be analyzed in blogs for and by Sephardic, Turkish, and Italian mothers and compared to that depicted in proverbs and idioms, products of ancestors of nations for proving proverbs’ and idioms’ contemporary uses in modern blogs for revitalizing traditional beliefs. According to the Conceptual Metaphor Theory, some cognitive conceptualizations are formulated in the brains of people in accordance with the cultures to which they have been exposed. Briefly, in this study, the sacredness of the mothers in three different languages (Judeo-Spanish, Turkish, and Italian) and cultures will be emphasized, and this will be done with proverbs, idioms and online blogs belonging to three cultural groups.

253-270

Authors: Ayşe Arzu Arı - Barış Demir

Bu çalışmanın amacı, son yirmi yıldır çeşitli düzeyde yapılan çalışmalarla geliştirilen ve ayrıca yeni çalışmalara da ışık tutacağı düşünülen etnomodellemenin tanım ve gelişim sürecini literatüre kazandırmaktır. Etnomatematik ile son dönemlerde sıklıkla çalışmalara konu olan matematiksel modellemenin felsefi ve metodolojik olarak birleştirilmesi ile ortaya çıkan etnomodelleme tanıtılarak bu bağlamdaki örneklere yer verilmiştir. Matematik tarihini genişleterek ona çok kültürlü ve küresel perspektiften yaklaşırken geleneksel halkların matematiksel düşüncelerinin araştırılmasını ve sunumunu yapan etnomatematik matematiksel düşüncelerin, yöntemlerin ve uygulamaların günlük hayatta nasıl kullanıldığını incelemektedir. Matematiksel modelleme, gerçek yaşamda karşılaşılan bir problem durumunun matematiksel olarak anlamlandırılması, oluşturulan matematiksel modeller yardımıyla çözüme ulaştırılması ve elde edilen çözümün tekrar gerçek yaşama dönüştürülmesini içeren bir süreç olarak tanımlanmaktadır. Matematiksel modelleme çalışmalarına yön veren yaklaşımlardan biri olan sosyo-kritik (eleştirel) modelleme yaklaşımında da öğrencilerin matematiği kullanarak yaşadıkları kültür ve toplumu eleştirel bir bakışla anlama çalışmaları vurgulanmaktadır. Bireye kendi yaşadığı toplum ve kültüre özgü eleştirel düşünme becerisi kazandıran bu bakış açısında gerçek yaşam durumlarındaki kurallar ve kabuller eleştirel bir yaklaşımla ele alınırken ülkenin gelişimde anahtar role sahip matematiksel modeller ortaya konmaktadır.

293*304

Authors: Nurengiz Garayeva

Azerbaycan, tarihten bu yana İslam kültürünün hâkim olduğu bir ülkedir. İslami değerlerin ülkede önemli bir yeri vardır. İslam dini değerleri ile Türk ve İslam kültürü, Azerbaycanlıların yüzyıllar boyunca gelişimini etkileyen bir faktör olmuştur. Muharrem ayının Müslüman dünyasında özel bir yeri vardır. Çünkü bu ay hem İslami takvimde yeni yılın ilk ayı, hem de Kerbela faciasının vuku bulduğu aydır. İslam’da yas töreninin kendine özgü kuralları ve gelenekleri vardır. Orta Çağ’dan beri cenaze ve yas törenleri büyük değişikliklere uğramadan günümüze kadar gelmiştir. Azerbaycan’da İslam’ın yaygınlaşmasının ve hakim dine dönüşmesinin belirgin tezahürünü, kültürel çevrede yer alan Müslüman dini hareketlerin faaliyetlerinde de görülmektedir. Bu çalışmada, literatür tarama ve doküman analizi yöntemi uygulanmış olup Sovyet devri Azerbaycan filmlerinde geçen İslami gelenek ve motifler ele alınmıştır. 1925 ile 1982 yılları arasında çekilen 16 farklı film örneklem olarak seçilmiştir. Bu makalede, Azerbaycan sinema filmlerindeki İslam’la ilişkili namaz, yas, muharrem ayı, Sufilik, Hurufilik gibi konu ve dini akımlar tespit edilip değerlendirilmiştir.

331-340

Authors: Doğukan Ali Paker

İstanbul şehri geçmişten bu yana sanatçılara esin kaynağı olan bir şehir olmuştur. Gülsüm Cengiz tarafından hazırlanan Bir Edebiyat Durağı Küçükçekmece adlı araştırma-inceleme kitabı da İstanbul’un ilçesi Küçükçekmece’yi esin kaynağı almakta ve burada yaşamış sanatçıları incelemektedir. On üç bölümden oluşan kitapta modern Türk edebiyatı sahasındaki sanatçılar ele alınır. Kitapta işlenen sanatçılar Mehmet Âkif Ersoy, Yusuf Ahıskalı, Hasan İzzettin Dinamo, Afşar Timuçin, Çetin Altan, Yaşar Kemal, Mustafa Eremektar, İlhami Bekir (Tez), Orhan Kemal, Enver Gökçe, Eray Canberk ve Ömer Açık gibi yazarlardan ve şairlerden oluşur. Bu yazarların Küçükçekmece ilçesiyle kurdukları bağlar anlatılır ve eserlerine yansıyan Küçükçekmece’ye ait doğal ve beşerî unsurlar gösterilir. Bu çalışmada sadece mekâna odaklanılmamıştır. İlgili bölümlerde yazarların edebî kişiliklerine ve biyografik özelliklerine de yer verilmiştir. Kitapta yazar biyografisi hakkında yeni bilgiler ve yazarlara ait ilk defa görülecek fotoğraflar bulunur. Yazarların biyografisi anlatılırken yazarın ailesinin ve dostlarının anılarıyla desteklenir. Bu kitap Küçükçekmece veya civarında yaşamış şahsiyetleri ele alması ve onların eserlerine yansıyan Küçükçekmece’yi işlemesi bakımından özgün bir çalışmadır. Yerel belediyelerin bu tarz çalışmaları desteklemeleri, Türk edebiyatı tarihine önemli bir hizmet işlevi taşımaktadır.