Dokuz Eylul University Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal

497 - 516

Authors: Esra YILDIRIM SÖYLEMEZ, Aydın KAYABAŞI, Semra DOĞAN

Günümüz rekabet ortamında küreselleşme ve dış kaynak kullanımı, işletmelerde tedarikçi seçimini önemli bir ortaklık konusu haline getirmiştir. Rekabet üstünlüğü açısından işletmeler, iş birliği içinde olduğu tedarikçiden; gerekli hammadde ve malzemelerin zamanında ve etkili bir şekilde sağlanmasını istemektedir. Üreticilerin rekabetçi pazardaki taleplerinin artmasıyla daha da karmaşık hale gelen tedarikçi seçim süreci; çok sayıda alternatif tedarikçi ile bu tedarikçilerin performanslarının değerlendirilmesinde niteliksel ve niceliksel pek çok kriteri içermesi nedeniyle çok kriterli bir karar verme problemidir. Bunun yanında tedarikçi performansları hakkında bilgi eksikliği veya bulanıklık bulunması, bu sürecin doğasında belirsizliğe- griliğe neden olmaktadır. Bu çalışma, tedarikçi seçim süreci için analitik hiyerarşi süreci (AHP) ve gri ilişkisel analiz (GİA) yaklaşımlarını birleştirerek seramik sektöründe değerlendirmek üzere yapılandırılmış entegre bir karar modeli sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, tedarikçi değerlendirme ve seçim sürecinde kullanılabilecek, sektöre özgü kriter ve alt kriterlerden oluşan bir AHP Modeli geliştirilmiştir. Modelin çözümü, AHP ile tedarikçi seçim kriterleri ağırlıklarının hesaplanması ve GİA yardımıyla da alternatif tedarikçilerin değerlendirilmesi ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın temel amacı, özelikle seramik sektörü için alternatif bir tedarikçi seçim modeli geliştirmek; belirsiz ve yetersiz verilerin olduğu koşullar altında bir çözüm sunmaktır. Ayrıca tedarikçilerin değerlendirilmesi ve seçilmesi sürecinde modelin, seramik sektöründe faaliyet gösteren işletmelerde bir karar destek aracı olarak kullanılması hedeflenmektedir. Böylece satın alma sürecindeki riskleri azaltıp, tedarikçiler ile uzun vadeli, karşılıklı değer yaratmaya odaklanan ve güvenilir ilişkilerin kurulması sağlanacaktır. Çalışmanın, tedarikçi seçim sürecinde fazla vakit ve maliyete katlanmadan; güvenilir, yansız ve bilimsel sonuçlara ulaşılması adına, seramik sektöründeki işletmelere ve bu alandaki literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

535 - 554

Authors: Öznur ÖZDAMAR, Zeliha Semra KILINÇ, Eleftherios GİOVANİS

İşsizliğin yarattığı maddi kayıplar sebebiyle bireylerin yaşamlarında olumsuzluklara neden olduğu düşünülmektedir. Finansal kayıplar nedeniyle, işsizlerin maddi yoksunluğu bir işi olana kıyasla daha yüksek olabilir. Aynı standartlarda yaşayabilmek için işsiz bireyler, çalışanlara nazaran ilave maddi desteğe ihtiyaç duyabilmekte veya ekstra maliyetlere katlanmak zorunda kalabilmektedir. Bu çalışma Türkiye’de işsizliğin maddi yoksunluk üzerine etkisini ve işsiz bireylerin maddi yoksunluğu telafi etmek veya çalışanlarla aynı yaşam standardına sahip olmak için ne kadar ekstra maliyete katlanması gerektiğini ortaya koymayı amaçlamıştır. TÜİK Gelir ve Yaşam Koşulları Anketi (2013-2017) havuzlanmış yatay kesit mikro verilerinin kullanıldığı çalışmada Yaşam Standardı Yaklaşımı takip edilmiştir. Analizlerde Logit ve doğrusal regresyon modelleri tahmin edilmiştir. Bulgular, işsiz bireylerin çalışanlara kıyasla maddi yetersizlikler yüzünden daha az olasılıkla akraba ve aileleri ile sosyal aktiviteler için bir araya geldiği, daha az olasılıkla spor, sinema ve konser gibi aktivitelere para ayırabildiği ve daha az olasılıkla sadece kendileri için bir miktar parayı harcayabildiğini ortaya koymuştur. Bu bulgular bize, çalışmada Türkiye’deki işsizlik yardım ve ödeneklerinin etkinliğini araştırmayı da düşündürmüştür. İlgili sonuçlar yapılan ödemelerin bireylerin maddi yoksunluğunu azaltmada ya da yaşam standardını iyileştirmede etkisinin önemsenmeyecek küçüklükte pozitif olduğunu göstermiştir.

567 - 588

Authors: Derya ÖZARSLAN, Mustafa DOĞAN

Bu çalışmada ihracatın firma göstergeleri üzerindeki etkisi test edilmektedir. Bu amaçla imalat firmalarının 2003-2015 dönemine ait veri seti eğilim skoru eşleştirme ve fark içinde fark tahmincisi yöntemleriyle analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre ihracat ile verimlilik arasındaki nedensellik ilişkisini literatürde iki yönlü olarak açıklayan kendi kendini seçim ve ihracat yaparak öğrenme hipotezleri desteklenmiştir. Ayrıca ihracat piyasasına giriş yapmanın firmaların faaliyet ölçeği, sermaye girdisi, işgücü yapısı ve maliyette rekabet edebilme gücü hakkında fikir veren değişkenler üzerinde de istatistiksel olarak anlamlı etkilerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Çalışma, ihracatın firma üzerindeki etkisini çok sayıda değişken açısından değerlendiren kapsayıcı bir çalışma olarak literatüre katkı sağlamaktadır.

601 - 665

Authors: Esin ASLANPAY ÖZDEMİR, Asuman ALTAY

Bu çalışmanın amacı, toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik kalkınma ilişkisinin analiz edilmesidir. Toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik kalkınma ilişkisi, OECD üyesi 36 ülkenin 2010-2017 dönemine ilişkin yıllık verileri kullanılarak, panel veri yöntemi ile incelenmiştir. Bunun yanında 36 ülke, gelir düzeylerine göre iki gruba ayrılarak, toplumsal cinsiyet eşitliği ve ekonomik kalkınma ilişkisi her iki ülke grubu için yeniden analiz edilmiştir. OECD üyesi 36 ülkeyi kapsayan modelden elde edilen ampirik bulgular; eğitimde, işgücüne katılımda ve parlamentoda temsilde toplumsal cinsiyet eşitliği arttıkça ekonomik kalkınma düzeyinin arttığını göstermektedir. Bununla birlikte; ülkelerin iki gelir grubuna ayrıldığı modellerden bazı açıklayıcı değişkenler için farklı bulgular elde edilmiştir.

629 - 649

Authors: Pınar ÖZKAN

Tüketici temelli marka denkliği, işletmelerin, diğer markalara göre rekabet avantajına sahip olmasını sağlayan önemli bir pazarlama stratejisidir. Bu çalışmanın temel amacı tüketici temelli marka denkliğinin tüketicinin yeniden satın alma niyeti üzerindeki etkisini belirlemektir Bu kapsamda, Y kuşağı tüketicileri için cep telefonu alışverişlerinde tüketici temelli marka denkliğinin yeniden satın alma niyeti üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Kolayda örnekleme yöntemi ile yapılan araştırmada 492 öğrenci ile yüz yüze anket çalışması yapılmıştır. Yapılan analizler sonucunda Y kuşağı tüketicileri için tüketici temelli marka denkliğinin cep telefonları için yeniden satın alma niyeti üzerinde etkili olduğu belirlenmiştir.

675 - 684

Authors: Nuh Aygün DALKIRAN

Bu makalede gerçek hayatta sık gözlemlenen fakat iktisat kuramı tarafından genelde göz ardı edilen geçişsiz kayıtsızlıklara sahip tercihler ele alınmaktadır. Geçişsiz kayıtsızlıklar detaylı bir şekilde açıklandıktan ve literatür taraması yapıldıktan sonra Nash uygulaması üzerine standart bir sonucun bu tarz tercihlere nasıl genelleşebileceği gösterilmiştir. Geçişsiz kayıtsızlıklar ile ilgili bazı açık problemler sunulmuştur. Bildiğimiz kadarıyla bu çalışma bu konuda yazılan ilk Türkçe makaledir.

695 - 708

Authors: M. Esra ATUKALP

Finansal kırılganlıkların reel sektör üzerinde olumsuz etkilere de neden olabilmesi nedeniyle bu kırılganlıkların öngörülmesi ve önlenebilmesi yönünde çaba sarf edilmesini ve bu amaçla da finansal kırılganlıklarım ele alınmasını gerekli kılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de kredi temerrüt takası, reel efektif döviz kuru, faiz oranı ve enflasyonun finansal kırılganlık üzerine etkisini belirlemektir. Çalışmada, söz konusu ilişki 2009:Q1-2020:Q4 dönemi için gecikmesi dağıtılmış otoregresif model (autoregressive distributed lag - ARDL) yaklaşımı kullanılarak araştırılmıştır. Analiz sonucuna göre, kredi temerrüt takası, döviz kuru ve enflasyonun hem kısa hem de uzun dönemde Türkiye’deki finansal kırılganlığı pozitif etkilediği, faiz oranının ise sadece uzun dönemde pozitif etkilediği, kısa dönemde ise herhangi bir etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. Buna göre kredi temerrüt takasının, döviz kurunun, faiz oranının ve enflasyonun artmasının finansal kırılganlığı artırması söz konusu olmaktadır.

725 - 737

Authors: Muhammed Hanifi VAN

This study sheds light on the linear and nonlinear relationship between financial development level and income inequality across 79 countries within a period of 1995 to 2016. To test this relationship panel the Method of Moments Quantile Regression (MMQR), which was recently published by Machado and Silva (2019), has been employed. Besides Pedroni and GUV cointegration tests, FMOLS and DOLS have been administered. Although traditional mean estimators can explain the heterogonous nature of analysed countries, since their results depend on conditional mean they fall short in making the responses heterogonous. In that sense, the effects of specific factors such as financial and economic developments which also impact income inequality have been inspected via MMQR, which also takes into account certain econometric difficulties such as heterogeneity and endogeneity in various quantiles. Compared to other methods, another advantage of MMQR is that by providing information on how explanatory variables can influence the entire conditional distribution, it allows the use of methods only valid in the estimation of conditional means, such as difficulty in noticing heterogeneity and endogeneity problems in panel data models. According to the results obtained from the MMQR model, Greenwood and Jovanovic’s (1990) inverted U hypothesis was accepted only in countries with an inequality income distribution between financial development and income inequality, whereas in counties with equal income distribution the income inequality widening hypothesis was confirmed. According to Panel FMOLS and Panel DOLS and also coefficient estimations, Greenwood and Jovanovic (1990)’s inverted U hypothesis was confirmed in the relationship between financial development and income.