Dokuz Eylul University Faculty of Economics and Administrative Sciences Journal

1-17

Authors: Banu ÖZÜŞEN

Bu çalışmanın amacı, iktisat tarihinin gelişimine katkı sağlayacak arkeoloji temelli, kazı süresince ortak çalışma alanı kurulabilecek bir yöntemin başlangıcının gerekliliğini vurgulamaktır. Öncelikle önemli olan yeni bir yöntem kurmak değil, arkeolojik yöntemlerle, iktisadi metotların birlikte kullanılabileceği bir alt disiplinin gerekliliğini vurgulamak, bir düşünce gelişimini belirleyerek iktisat tarihi ve hızla gelişen arkeoloji bilimi ile ortak payda sağlamaktır. Çalışmada, günümüz iktisadi meselelerin başlangıcını hazırlayan tarih öncesi yaşamın tüketim, üretim, işbölümü, mülkiyet, sanat ve din temelli davranış ve alışkanlıkları incelenmiş, arkeoloji ile iktisat tarihi arasında kurulacak disiplinlerarası birliktelikte Anadolu’nun zengin veriler sunduğu Çatalhöyük ile örneklendirilmiştir.

33-52

Authors: Mehmet ZANBAK

Bu çalışma, 2014-2017 yılları arasında Türkiye içinde göç eden bireylerin cinsiyet ve eğitim düzeyi farklılıklarının, yoksulluğa yansımalarını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Analizin bölgesel açıdan sonuçlarının irdelenebilmesi için Türkiye İstatistik Kurumu’nun Düzey 2 ayrımındaki 26 bölgenin yıllık verileri kullanılmış ve yöntem olarak panel veri analizi tercih edilmiştir. Yoksulluğu, bölgedeki yoksul kişi sayısının temsil ettiği analizde, bağımsız değişkenler olarak; cinsiyete göre göç eden bireylerin eğitim seviyeleri, istihdam, işgücüne katılma oranı ile bağımlılık oranı ele alınmıştır. Ampirik analizde standart hata düzeltmelerinden sonra elde edilen tahminciler, özellikle göç eden kadınların eğitim düzeyinin yoksulluğu etkilemede öne çıktığını göstermektedir. Çeşitli sebeplerle göç etmek zorunda kalan kadınların eğitim düzeylerinin düşük olması, yoksul sayısının artmasıyla sonuçlanmaktadır. Bunun yanında bağımlı nüfus oranındaki artışın yoksulluğu olumsuz etkilediği de çalışmadan elde edilen bulgular arasında sıralanabilir.

61-76

Authors: Ayşenur ÖKTEM ÖZGÜR, Tunç DEMİRBİLEK

Nüfusun yaşlanması ile birlikte hızlı teknolojik yenilikler, işin geleceğini dönüştürmektedir. Endüstri 4.0 olarak nitelendirilen teknolojik dönüşüm bağlamında, sistem karmaşıklığının artması ve fiziksel çalışma ortamının giderek daha fazla otomatik hale gelmesi, yeni işler ile ilgili görevlerde karmaşık bilgiyi uygulama, yeni bilgi oluşturma ve bilgiyi aktarma gibi becerileri gerekli kılmaktadır. Bu durum, yeterli bilgi ve iletişim teknolojisi (BİT) becerisine sahip olmayan yaşlı çalışanların istihdam edilebilirliğini olumsuz etkileyebilmektedir. Ancak, günümüzde beklenen yaşam süresinin artmasıyla daha fazla yaşlı çalışan aktif olarak işgücü piyasasında yer aldığı için, teknolojik dönüşüm, işletmeler ve çalışanlar için esnek kariyer modelleri ve yaş dostu çalışma ortamları geliştiren politikaları mümkün kılmakta ve talep etmektedir. Dolayısıyla, Endüstri 4.0, yaşlı çalışanların istihdam edilebilirliği açısından birtakım tehditler içerirken, çeşitli teknolojik sistemlerle onların istihdamına katkı da sağlayabilmektedir. Buradan hareketle, çalışmada ilk olarak Endüstri 4.0 kavramı ve işin yapısı ve beceriler üzerine etkileri incelenecektir. Daha sonra, Endüstri 4.0 bağlamında yaşlı çalışanlar ve yaşlı çalışanlara yönelik uygulamalar irdelenecektir.

91-104

Authors: Hakan AY, Mehmet Latif HAYDANLI

In what ways can the gap in economic welfare be explained as we move from the USA to Mexico? How does Smith’s economic theory transform today? It is not easy to foresee whether economic stability or social change will succeed to ensure human development by reaching a welfare society and playing a more efficient role in economic development in the long term. The relationships between growth, development, and distribution are among the social policy issues of both developed and developing countries. With the participation of 189 United Nations countries in 2000, the UN Heads of State and Government Summit (Millennium Summit) acknowledged the need to develop a global partnership for the development within the scope of 8 development goals to be achieved by 2015. The study aims to reveal that human development index needs to be taken into consideration as much as the tax burden and economics exists for "human". To this end, the repercussions of "welfare" perception in developing countries were analyzed in this study with comparative analysis method.

113-122

Authors: Mehmet Ozan ÖZDEMİR, Hamdi EMEÇ

Kredi türev ürünleri, kredi riskini minimize etmek için 1990’lı yıllarda finans piyasalarında kullanılmaya başlanmış ve kredi olaylarından kaynaklanan zararlara karşı sigorta sağlayarak, kredi riskine maruz kalmayı azaltmak veya ortadan kaldırmak için oluşturulmuş finansal sözleşmelerdir. En çok kullanılan kredi türev ürünlerinden biri olan kredi temerrüt takasının (CDS) temel işlevi kredi riskini dağıtmaktır. Bu çalışmanın amacı; CDS prim oynaklığını, normal, student-t, GED ve skewed-t dağılımları kullanarak simetrik ve asimetrik etkileri dikkate alan GARCH modelleri ile tahminlemek ve öngörü performanslarını karşılaştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda 01 Ocak 2010 ile 30 Ekim 2019 tarihleri arasındaki günlük CDS risk primleri kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlar asimetrik etkiyi dikkate alan modellerin ve kalın kuyruklu dağılımların daha iyi sonuçlar ortaya koyduğunu göstermektedir.

141-154

Authors: Şaban ERTEKİN

Türkiye’de kamu kesiminin milli ekonomi içerisindeki payı göreli olarak artırmaktadır. GSMH’deki büyüme ile birlikte, milli ekonomi içerisindeki kamu kesiminin payının da büyümesi ancak aynı dönemde işsizlik oranlarının artması dikkat çekmiş, aralarında bir ilişki olup olmadığı bu araştırmaya konu edilmiştir. Bu çalışmada, Türkiye’deki kamu harcamaları ve vergi yükünün işsizlik üzerine etkisi 1980-2017 dönemi yıllık veriler kullanılarak araştırılmıştır. Analizde iki model tahmin edilmiştir. Modellerde yer alan her bir değişkenin durağanlık düzeyini kontrol etmek için Genişletilmiş Dickey-Fuller (ADF) testi ve Phillips-Perron (PP) testi uygulanmıştır. Değişkenler arasında eş-bütünleşme ilişkisinin tespiti Engle ve Granger (1987) yöntemleriyle analiz edilmiştir. Ampirik analiz sonucunda uzun dönemde kamu harcamalarındaki 1 birimlik artışın işsizliği 0.1 birim artırdığı, vergi yükündeki 1 birimlik artışında işsizliği 0.18 birim artırdığı sonucu elde edilmiştir. Kısa dönemde ise modelin hata düzeltme terimleri çalışmakta, yani seriler arasında kısa dönemde meydana gelen sapmalar, uzun dönemde ortadan kalkmaktadır.

177-186

Authors: Derya TOKSÖZ, Tuğba PALA, Gizem ÇAPAR

Bu çalışmanın amacı, canlılık ve öğrenme boyutlarını içeren, işte gelişim olgusunu ölçmek amacıyla Porath vd.,’nin (2012) geliştirdiği İşte Gelişim (Thriving at Work) ölçeğini Türkçeye uyarlamaktır. Bu amaçla üç ayrı örneklem grubundan (akademisyen, turizm çalışanı ve öğretmen) toplam 455 anket toplanmıştır. Ölçek maddelerinin dil geçerliliğini sağlamak amacıyla maddeler, ilk aşamada beş akademisyen tarafından İngilizce’den Türkçe’ye sonraki aşamada aralarında iki dilli (bilingual) uzmanların da bulunduğu farklı beş akademisyen tarafından Türkçe’den İngilizce’ye çevrilmiştir. Dil geçerliliği sağlanan ölçeğe ardından güvenilirlik ve geçerlilik analizleri uygulanmıştır. Yapı geçerliliğini test etmek için uygulanan açıklayıcı faktör analizi (AFA) sonuçlarına göre, açıklanan varyansı %57,943 olan ölçeğin, orijinal yapılanmasına uygun şekilde öğrenme ve canlılık boyutları olmak üzere iki faktörlü bir yapıya sahip olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen yapının doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ile model uyumu test edilmiştir. Buna göre iki faktörlü işte gelişim ölçeğinin (X2/sd= 3,86; RMSEA=0,080; SRMR= 0.05, GFI= 0.95, NFI= 0.96, RFI= 0.94, CFI= 0.97 ve IFI= 0.97) iyi uyuma sahip olduğu ve modelin verilerle doğrulandığı görülmüştür. Kriter geçerliliğinin testi için iş performansı ile İşte Gelişim ölçekleri arasındaki Pearson korelasyon katsayısı incelenmiş ve performans ile canlılık boyutu arasında .40; öğrenme arasında ise .47 (p<.01) düzeyinde korelasyon bulunmuştur. Yapılan güvenilirlik analizine göre ise; iki faktörlü yapıya sahip işte gelişim ölçeğinin güvenilirlik katsayısının .82 olduğu tespit edilmiştir.Sonuç olarak yapılan analizler sonucunda İşte Gelişim Ölçeğinin Türkçe formda geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu belirlenmiştir. Bu çalışma, işte gelişim kavramını ve İşte Gelişim Ölçeği’ni ilk defa ulusal yazına kazandıran bir çalışma olması bakımından önemlidir.

201-210

Authors: Mehmet Yunus ÇELİK, Züleyha ÜNSÜR

Küreselleşme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin ortaya konulmasının taşıdığı önem bakımından bu çalışmada, küreselleşme ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi ve yönü, seçilmiş 88 ülke için 2000-2016 dönemi yıllık verileri kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmada yöntem olarak Dumitrescu ve Hurlin panel nedensellik testi kullanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilen bulgulara göre ekonomik büyüme ve ekonomik küreselleşme, ekonomik büyüme ve sosyal küreselleşme, ekonomik büyüme ve teknolojik küreselleşme arasında çift yönlü nedensellik ilişkisi mevcut iken; ekonomik büyümeden genel küreselleşmeye ve ekonomik büyümeden politik küreselleşmeye doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.