Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences

161-166

Authors: Veli ÇAPALI, Mert ŞEKERCİ, Hasan ÖZDOĞAN, Abdullah KAPLAN

BeO is one of the most common moderator material for neutron moderation; due to its high density, neutron capture cross section and physical-chemical properties that provides usage at elevated temperatures. As it’s known, for various applications in the field of reactor design and neutron capture, reaction cross–section data are required. The cross–sections of (n,α), (n,2n), (n,t), (n,EL) and (n,TOT) reactions for 9Be and 16O nuclei have been calculated by using TALYS 1.6 Two Component Exciton model and EMPIRE 3.2 Exciton model in this study. Hadronic interactions of low energetic neutrons and generated isotopes–particles have been investigated for a situation in which BeO was used as a neutron moderator by using GEANT4, which is a powerful simulation software. In addition, energy deposition along BeO material has been obtained. Results from performed calculations were compared with the experimental nuclear reaction data exist in EXFOR.

176-181

Authors: Şeyda BÜYÜKYILDIRIM, Kenan ÇINAR

Bu çalışmada Kıvırcık Cüce Koşin (Gallus gallus) testisindeki bazı glikokonjugatların lektin histokimyasal yöntemle belirlenmesi amaçlandı. Glikokonjugat içeriğinin belirlenmesi amacıyla alınan doku kesitleri horseradish peroxidase (HRP) bağlı Canavalia ensiformis aglutinin (Con A), Glycine max aglutinin (SBA), Ulex europaeus aglutinin (UEA-I), Arachis hypogaea aglutinin (PNA) ve Triticum vulgaris aglutinin (WGA) lektinleri ile inkübe edildi. Uygulanan lektin histokimyasal yöntemler sonucunda spermatagonyum ve Leydig hücrelerinde çok güçlü Con A reaksiyonu gözlenirken, lamina proprianın peritübüler hücrelerinde reaksiyona rastlanmadı. Primer spermatositlerde orta yoğunlukta PNA, çok güçlü WGA reaksiyonu gözlendi. Buna karşılık bazal laminada SBA’ya karşı reaksiyon gözlenmezken, UEA-I’e karşı çok güçlü reaksiyon saptandı. Sertoli hücrelerinde Con A, SBA ve UEA I lektinlerinde orta yoğunlukta, PNA ve WGA’ da ise zayıf reaksiyon tespit edildi. Sonuç olarak sekonder spermatosit ve erken dönem spermatid aşamasındaki hücrelerdeki glikokonjugatların α-D-Mannoz (α-D-Man), α-D-Glikoz (α-D-Glc) ve α-L-Fukoz (α-L-Fuc) içeriğinin diğer spermatojenik hücrelere göre az olduğu, tüm spermatojenik hücrelerdeki glikokonjugatın yoğun miktarda siyalik asit içerdiği saptandı. Leydig hücrelerindeki glikokonjugatın ise dağılımı araştırılan tüm şeker rezidülerine sahip olduğu belirlendi.

188-196

Authors: Vildan GÖL, İsmail KARACA

Bu çalışmada, 2014 yılında, Antalya ilinde bulunan iki portakal bahçesinde önemli zararlı ve yararlı böcek popülasyonları belirlenmiştir. Bahçelerde ağırlıklı olarak portakal bulunması nedeniyle örneklemeler de bu tür üzerinde yapılmıştır. Çalışma süresince zararlılara karşı herhangi bir mücadele yöntemi uygulanmamıştır. Çalışmada örneklerin toplanması için gözle kontrol yöntemi, yaprak, sürgün, meyve örnekleme yöntemi, darbe ve tuzakla yakalama yöntemi kullanılmıştır. Çalışma sonucunda zararlı türler olarak Tetranychus urticae (Koch) (Acarina: Tetranychidae), Empoasca decipiens (Paoli), Asymmetrasca decedens (Paoli) (Hemiptera: Cicadellidae), Dialeurodes citri (Ashmead), Aleurothrixus floccosus (Maskell) (Hem.: Aleyrodidae), Aphis craccivora (Koch) (Hem.: Aphididae), Icerya purchasi Maskell (Hem.: Margarodidae), Coccus hesperidum (Linnaeus), Ceroplastes floridensis (Comstock) (Hem.: Coccidae), Aonidiella aurantii (Maskell), Aonidiella citrina (Coquillet), Parlatoria pergandii (Comstock) (Hem.: Diaspididae), Planococcus citri (Risso) (Hem.: Pseudococcidae), Ceratitis capitata (Wiedemann) (Diptera: Tephritidae) ve Phyllocnistis citrella (Stainton) (Lepidoptera: Gracillaridae) saptanmıştır. Bunlardan E. decipiens (Paoli), A. decedens (Paoli), A. floccosus (Maskell), A. aurantii (Maskell) ve Parlatoria pergandii (Comstock) en yaygın türler olarak belirlenmiştir. Ayrıca 2 takıma bağlı 7 avcı ve asalak tür saptanmıştır. Bu türler: Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae), Coccinella septempunctata L., Chilocorus bipustulatus L., Rhyzobius lophantae (Blaisdell), Oenopia conglobata (L.) (Coleoptera: Coccinellidae), Aphytis melinus DeBach ve Comperiella bifasciata (Coleoptera: Aphelinidae)’ dır. Çalışmada ayrıca zararlı iki cicadellid türü ile A. floccosus, A. aurantii, P. pergandii, C. capitata‘nın ve doğal düşmanlardan C. carnea’nın, coccinellidlerin, A. melinus ve E. citrina‘nın popülasyon değişimleri incelenmiştir.

206-214

Authors: Gamze ZENGİN, Mustafa KELEN

Araştırma, Cafe noir ve Conqueror lale çeşitlerinin sürme zamanı, sürme oranı, yaprak sayısı, çiçek açma zamanı, çiçek çapı, çiçek boyu, çiçeklenme süresi, çiçeklenme oranı, bitki boyu, çiçek sap uzunluğu, soğan sayısı, soğan ağırlığı üzerine farklı Gibberellik Asit (GA3) dozlarının (100, 300, 500 ve 700 ppm) ve uygulama sürelerinin (30 ve 60 dakika) etkilerinin belirlenmesi amacıyla cam serada yürütülmüştür. Araştırmada yetiştirme ortamı olarak %50 kompost, %30 perlit, %20 bahçe toprağı kullanılmıştır. Araştırmada, lalenin büyüme, gelişme, erkencilik ve kalite özellikleri üzerine uygulamaların ve çeşitlerin etkileri önemli bulunmuştur. Lale yetiştiriciliğinde GA3 hormon dozlarının çiçeklenme zamanı, çiçeklenme oranı, çiçek sap uzunluğu, bitki boyu, soğan sayısı ve soğan ağırlığı bakımından; hormon uygulama sürelerinin ise bitki boyu ve soğan ağırlığı bakımından önemli olduğu saptanmıştır. Tüm uygulamalardan %99’un üzerinde bir sürme oranı elde edilmiştir. Conqueror çeşidinin Cafe noir çeşidine göre 9 ile 15 gün kadar erken sürdüğü belirlenmiştir. Uygulamalara göre ilk çiçeklenme dikimden itibaren 47 ile 65 gün içinde gerçekleşmiştir. Conqueror çeşidinde ilk çiçeklenme 13 Ocakta 60 dakika 300 ppm GA3 uygulamasından; Cafe noir çeşidine ilk çiçeklenme 31 Ocak’ta 60 dakika 700 ppm GA3 uygulamasından elde edilmiştir.

220-225

Authors: Mehmet ÖTEN, Sebahattin ALBAYRAK

Medicago tür ve populasyonlarında moleküler markırlar kullanılarak genotipik varyasyon seviyesini belirlemek yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada; Batı Akdeniz sahil kuşağında yer alan, Antalya iline ait 13 ilçede, 26 farklı lokasyonda, doğal vejetasyondan toplanan üstün yonca genotipleri klon yöntemi ile çoğaltılmıştır. Elde edilen 26 genotip ve 2 standart çeşidin aralarındaki benzerlikler, Basit Tekrarlı Sekanslar (SSR) moleküler analiz tekniğiyle, 15 adet primer kullanılarak belirlenmiştir. SSR primerlerinin % 99,7’si polimorfik bant vermiştir. Araştırma sonucunda; kümeleme analizi sonucu oluşan dendograma göre yonca genotipleri 2 ana ve 4 alt gruba ayrılmıştır. Birinci ana grup % 60, ikinci ana grup ise % 65 seviyesinde kendi içerisinde iki alt gruba ayrılmıştır. Benzerlik katsayıları 0.58-0.88 değerleri arasında değişim göstermiştir. En yakın genetik benzerlik Kaş-2 ve Çeşit-1 arasında bulunurken, en uzak ise Gazipaşa-1-Kumluca-2 genotipleri arasında bulunmuştur. Elde edilen bu sonuca göre Batı Akdeniz sahil kuşağından toplanan yonca genotipleri arasında genetik olarak önemli bir varyasyonun olduğu tespit edilmiştir.

236-243

Authors: Abdullah AVEY, Murat PINARLIK

Sunulan çalışmada, kayma deformasyonları ve dönel eylemsizliklerin kombine etkileri dikkate alınarak fonksiyonel değişimli (FD) ortotropik malzemelerden oluşan plakların serbest titreşim problemi incelenmektedir. Ortotropik plağın malzeme özellikleri kalınlık koordinatına bağlı olarak üstel olarak değiştiği varsayılmaktadır. FD ortotropik plakların serbest titreşim denklemleri birinci mertebeden kayma deformasyon plak (KDPT) teorisi temel alınarak türetilmektedir Elde edilen diferansiyel denklemler, Galerkin Yöntemi uygulanarak basit mesnetli sınır koşulları için altıncı mertebe cebrisel denkleme dönüştürülmekte ve sayısal olarak çözülerek frekansın minimum değeri bulunmaktadır. Bu denklemden, kayma deformasyonlarının etkisinin dikkate alındığı ve alınmadığı durumlar için FD ortotropik plağın frekansları KDPT ve klasik plak teorisi (KPT) çerçevesinde bulunmaktadır. Son olarak, FD ortotropik malzeme özellikleri ve plak boyutları değişiminin, kayma deformasyonları ve dönel eylemsizliklerin boyutsuz frekans parametresine etkileri sayısal olarak incelenmektedir. Yapılan analizler, kayma gerilme fonksiyonlarının dikdörtgen plakların boyutsuz frekans parametre değerlerine etkilerinin değişmesine rağmen bu etkilerinin değişik plak boyutları için çok önemli olduğunu ortaya koymuştur. Homojen olmama ve ortotropi etkilerinin çok belirgin olduğu ve göz ardı edilemeyeceğini ve dönel eylemsizliğin hesaplarda dikkate alınmasının daha gerçekçi sonuçlara ulaşılmasına olanak sağlayacağı sonucuna varılmıştır. Sunulan çalışmada elde edilen sonuçların geçerliliği için literatürde sunulan çözümlerle karşılaştırmalar yapılmaktadır.

254-260

Authors: Serdar SELİM, Mesut ÇOŞLU, Namık Kemal SÖNMEZ, Nihat KARAKUŞ

Köyceğiz-Dalyan Havzası, sahip olduğu doğal-kültürel varlık ve değerleri sebebiyle 1988 yılında ülkemizin ilk Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB) olarak ilan edilmiştir. Yöre; su ve kıyı ekosistemini oluşturan Köyceğiz Gölü, Dalyan Kanalları, Dalyan Lagün Ağzı ve İztuzu kıyısı ile uluslararası ölçekte önem taşımaktadır. Ancak havzada kıyı kenar çizgisi henüz net bir şekilde ortaya konulmuş değildir. Bu durum kıyı kullanımlarında sorunlara ve kıyı alanları üzerine baskılara neden olmaktadır. Bu çalışmada, Köyceğiz Gölü ve Dalyan Kanallarında uzaktan algılama (UA) ve coğrafi bilgi sistemleri (CBS) kullanılarak, 3621 sayılı Kıyı Kanunu ile Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik çerçevesinde kıyı kenar çizgisi tespit edilmiştir. Kıyı çizgisi ve kıyı kenar çizgisinin tespitinde, alana ait temel toprak haritalarının, ortofotoların ve güncel uydu verilerinin jeoreferanslama ve sayısallaştırma işlemleri gerçekleştirilmiş, haritalar çakıştırılmış ve arazi kontrolleri ile karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açık olan Köyceğiz Gölü, Dalyan Kanalları ve İztuzu kıyısında ‘Kıyıda ve sahil şeridinde planlama ve uygulama yapılabilmesi için kıyı kenar çizgisinin tespiti zorunludur’ kanun hükmünün henüz uygulanmadığı görülmüştür. Yapılan analizlerde ulusal kıyı mevzuatına aykırı kullanımlar tespit edilmiştir. Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri teknikleriyle bölgede kıyı çizgisi ve kıyı kenar çizgisi tespit edilerek bu çalışmanın bölge kıyılarındaki planlama kararlarında belirleyici olması hedeflenmiştir.

266-276

Authors: Emre ÇELİKZENCİR, Çiğdem Gülizar ACER, Fatma LATİFOĞLU, Gülten Can SEZGİN, Mustafa Alper YURCİ

Gastroözefageal reflü hastalığı; alt özofagus kapağının işlevini yitirmesi üzerine midedeki besinlerin yemek borusuna geri kaçışı olarak tanımlanmaktadır. Teşhisi invaziv tekniklerle yapılmaktadır. Teşhiste altın standart olarak ph-metre tekniği kabul edilmektedir ve bu yöntem bazı dezavantajlara sahiptir. Elektrogastrogram (EGG) mide elektriksel aktivitesinin deri yüzeyinden elektrotlar ile non-invaziv ölçümüdür. Bu çalışmada, Gastroözefageal reflü hastaları ve sağlıklı bireylerden kaydedilen EGG sinyalleri Ayrık Dalgacık Dönüşümü (ADD) ve Güç Spektral Yoğunluğu (GSY) grafikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Bu çalışmadaki temel amaç, reflü hastalığının teşhisini EGG sinyalleri ile sağlayabilecek özellikler elde etmektir. Gerçekleştirilen çalışma sonucunda kullanılan tekniklerle, reflü hastalarına ve sağlıklı bireylere ait EGG sinyallerini ayırt edebilecek öznitelikler elde edilmiştir. Ayrıca Reflü hastalığının teşhisi için elektrotların yerleşiminde kullanılacak en uygun noktaların seçimi sağlanmıştır.

281-289

Authors: Serkan GÜLSOY, Özdemir ŞENTÜRK, Fatih KARAKAYA

Saçlı meşe (Quercus cerris L.) ülkemizin tepelik ve dağlık orman alanlarında yayılış gösteren önemli ağaç türlerimizden birisidir. Bu çalışmada türün Kunduz Yöresi (Vezirköprü) sınırları içerisinde var-yok verilerinden faydalanılarak Sınıflandırma ve Regresyon Ağacı Tekniği (SRAT) ile potansiyel dağılım alanlarının modellenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 2014 ve 2015 yaz ayları boyunca toplam 586 örnek alanda (100x100 m) arazi çalışması yapılmıştır. Çalışmada toplam 223 örnek alanda saçlı meşe türü tespit edilmiştir. Ayrıca yöre için oluşturulan sayısal altlıklardan faydalanılarak bağımsız değişken konumunda toplam 21 adet çevresel değişken verisi elde edilmiştir. Daha sonra bu değişkenler ile yapılan istatistiksel değerlendirmeler neticesinde türün yöredeki potansiyel dağılım alanları modellenmiştir. SRAT yönteminden elde edilen sonuçlara göre türün yöredeki potansiyel dağılımında etkili olan değişkenlerin sırasıyla yükselti, radyasyon indeksi ve matakumtaşı anakaya formasyonları olduğu tespit edilmiştir. Bu durum yörede yükseltiye bağlı olarak meydana gelen iklimsel değişimlerin türün potansiyel dağılımına etki eden en önemli faktör olduğu sonucunu ortaya çıkarmaktadır. Dolaysıyla bu tür ile yörede yapılacak orman işletmecilik faaliyetlerinde iklim özelliklerinin mutlak suretle göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Diğer yandan modelde radyasyon indeksi ve anakaya formasyonunun önem arz etmesi ise yörede türün potansiyel dağılımında kısmen lokal iklim ve toprak koşullarının da etkili olabileceği sonucunu ortaya çıkarmıştır.

290-297

Authors: Kasım AKSOY, Cemil ALKAN

Bu çalışmada, n-hekzadekan içeren mikrokapsüller fiziko kimyasal bir yöntem olan kompleks koaservasyon metoduyla üretilmiştir. Bu yöntemde, polikatyon ve polianyon polimerlerinin pH değişimine bağlı olarak kompleks oluşturması neticesinde çekirdek madde etrafında polimerce zengin bir duvar oluşumu gerçekleştirilmektedir. Bu yöntemde en önemli nokta pH’ın polimerlerin pozitif veya negatif yüklü olduğu değere ayarlanmasıdır. Bu şekilde oluşturulan kompleks mikrokapsül duvar yapısı daha sonra çapraz bağlayıcı madde ilavesi ile sağlamlaştırılmaktadır. Bu çalışmada mikrokapsüllerin duvar yapısını oluşturmak için polikatyon polimer olarak kitosan(CH), polianyon polimer olarak ise polivinil alkol (PVA) polimeri kullanılmıştır. Çalışmada sırasıyla farklı HLB (Hidrofilik-Lipofilik Denge) değerlerine sahip, Span 20(8,6), Tween 20(16,7) Tween 40(15,6) ve Tween 80(15,0) yüzey aktif maddeler emülsiyonlaştırıcı olarak kullanılmıştır. Mikrokapsül üretiminde duvar/çekirdek oranı 1:1,5 olarak seçilirken duvar oranı 0.5:1 olarak belirlenmiştir. Üretimi gerçekleştirilen kapsüllerin parçacık boyutu ve boyut dağılımı parçacık büyüklüğü dağılım (PSD) analizi, morfolojileri taramalı elektron mikroskobu (SEM), kimyasal yapıları FT-IR spektroskopisi ve ısı depolama ve yayma özellikleri diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC) ile belirlenmiştir.

310-318

Authors: Mustafa KUŞÇU, Nihan Melike YILMAZ

Çalışma alanı Denizli’nin Acıpayam ilçesine bağlı Pınarbaşı köyü yakınlarındaki Sırçalık mevkii ve çevresini kapsamaktadır. Çalışma alanında alttan üste doğru allokton konumlu kaya birimleri (Likya napları) ile paraallokton ve neootokton konumlu kaya birimleri yüzeylenmektedir. Farklı ortam koşullarında gelişmiş yapısal birimlerden oluşan Likya napları bölgede, Bodrum, Gülbahar ve Domuzdağı napları ile temsil edilir. Likya napları üzerinde paraallokton özellikte Geç Paleosen yaşlı Mamatlar Formasyonu, Eosen yaşlı Varsakyayla Formasyonu, Başçeşme Formasyonu ve Oligosen yaşlı Acıgöl grubu bulunmaktadır. Stratigrafik istifin en üzerinde ise Çameli Formasyonunun gölsel özellikteki Pliosen ve Kuvaterner karasal oluşukları bulunmaktadır. Bu neootokton birimler kendinden yaşlı diğer kaya birimlerinin üzerinde yüzeylenmektedir. Çalışmanın temel konusunu stratigrafik istifin en üzerinde bulunan bu örtü birimleri (Kuvaterner karasal çökel kayalar) içerisindeki ağır minerallerin (kromit, magnetit) araştırılmasını oluşturmaktadır. .Kuvaterner çökel kayaları oluşturan kırıntılı tortulların çoğunlukla blok, çakıl, kum ve silt boyutlarında harzburjit, dunit, diyabaz, radyolarit, kireçtaşı, kumtaşı parçaları içerdiği ve bu litolojik birimlerin tabanda silt ve kilden oluşan bir çimento ile üst kesimlere doğru ise karbonat çimento ile bağlandığı gözlenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda kırıntılı tortulların % 1-2 manyetit ve % 0.73 kromit minerali kapsadığı ve araştırılan sahanın bu ağır minerallerce ekonomik olmadığı saptanmıştır.

324-337

Authors: Duygu GÖKCE, Mustafa CENGİZ

Toplumda dezavantajlı grup olan ve çok boyutlu dışlanmalara maruz kalan Romanların yaşadığı mahalleler, mekânsal ayrışmanın en çok görüldüğü kentsel mekânlardır. Özellikle yaşadıkları kentin merkezinde konumlanan Roman mahalleleri, suçun merkezi olarak tehlikeli görülmeleri ve kötü fiziki çevre koşulları nedeniyle, yerel yönetimlerce kentsel dönüşüm projelerinin gerçekleştirilmesinin düşünüldüğü ilk alanlar arasındadır. Makalede, Konya Doğanlar Mahallesi örneğinde, Romanların çok boyutlu sosyal dışlanma ve mekânsal ayrışma sorunlarından yola çıkarak, daha başarılı ve sürdürülebilir bir kentsel dönüşüm projesinin süreci ve “mahalle eylem planı” üzerine önerilerin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmada, nitel ve nicel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılarak Romanların demografik ve sosyal yapısı, ekonomik durumları ve mahallenin fiziki özellikleri analiz edilmiş ve öneriler geliştirilmiştir.

354-358

Authors: Erdal ZENGİN, Rüstem HAYAT

Bu çalışma, 2014 yılında Uşak İlinde nohutun önemli zararlılarından biriolan Liriomyza cicerina (Diptera: Agromyzidae)’nın biyolojisinin takibi ve bulaşıklık oranının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Yapılan gözlem ve sayımlar sonucunda, L. cicerina’nın ilk erginlerinin nisan ayının ikinci haftasından itibaren çıkmaya başladığı, mayıs ayı sonunda yükseliş gösterdiği ve bu yükselişin haziran ayı sonunda da tekrarlandığı tespit edilmiştir. Söz konusu zararlının larvalarının nisan ayının son haftasından itibaren nohut yaprakçıklarındaki galerilerde görüldüğü, mayıs ayı sonunda larva sayısının artış gösterdiği, bu artışın haziran ayının son haftasında tekrarlandığı belirlenmiştir. Bu verilere göre, zararlının Uşak İli tarla şartlarında 2 döl verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, zararlının parazitoidi olarak Opiusmonilicornis Fischer (Hymenoptera: Braconidae) tespit edilmiştir. Çalışmanın yapıldığı yerlerde, ortalama bulaşıklık oranları sırasıyla; Merkez’de %100, Banaz’da %92, Karahallı’da %50 ve Eşme’de %21 olarak belirlenmiştir.

364-368

Authors: Ali KAYAHAN, Betül ŞİMŞEK, Cansu KARACA, İsmail KARACA

Bu çalışmada, laboratuvar koşullarında farklı bitkisel uçucu yağların Şeftali yeşil yaprakbiti Myzus persicae (Sulz.) (Hemiptera: Aphididae) ve bu zararlının avcısı olan Chrysoperla carnea (Stephens) (Neuroptera: Chrysopidae) üzerindeki etkisi belirlenmiştir. Denemeler 25±1° C sıcaklığa, %60±5 ve 16:8 aydınlatma koşullarına sahip iklim odalarında gerçekleştirilmiştir. Yaprak biti bireyleri biber bitkileri (Capsicum annuum L.) üzerinde üretilirken, avcılar bu afit ile beslenmiştir. Bitkisel yağların etkileri püskürtme yöntemi ile araştırılmıştır. Kontrol uygulamalarında saf su kullanılmıştır. Uygulamadan 1., 3., 5. ve 7. günden sonra ölü ve canlı bireyler sayılmıştır. Bitkisel yağların etkisi Abbott formülü kullanılarak değerlendirilmiştir. Denemeler 5 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Elde edilen sonuçlara göre; karanfil, lavanta ve ardıcın M. persicae üzerindeki 7. gündeki etkisi sırasıyla %78.26, %69.57 ve %47.83 olarak bulunmuştur. Uygulanan tüm uçucu yağların C. carnea için zararsız olduğu görülmüştür.

376-383

Authors: Aykut ŞENER, Mehmet Demir KAYA

Bu araştırma, bazı ayçiçeği çeşitlerinin çimlenme, çıkış ve verimi üzerine tohum uygulamalarının etkilerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada Sanbro MR, Bosfora ve Transol ayçiçeği çeşidi tohumlarına 500 mg/L potasyum nitrat (KNO3) ve 16 saat hidrasyon uygulamaları yapılarak laboratuvar şartlarında çimlenme, serin test, düşük sıcaklık testi ve hızlı yaşlandırma testi, tarla koşullarında çıkış, verim ve verim ögeleri ile yağ oranları incelenmiştir. Araştırma sonuçları tohum uygulamalarının çimlenme yüzdesini, kök uzunluğunu, sürgün uzunluğunu, fide yaş ve kuru ağırlığını artırdığını, ortalama çimlenme süresini ise kısalttığını göstermiştir. Hidrasyonun olumsuz koşullarda ayçiçeği tohumlarının çimlenmesini artırmak bakımından en etkili yöntem olduğu belirlenmiştir. Tarla denemelerinde ise tohum uygulamalarının çıkış yüzdesini, dekara tane verimini ve yağ oranını artırdığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak, tohum uygulamalarının ayçiçeğinde gerek çimlenme ve fide gelişimi gerekse çıkış ve tane verimini olumlu ve önemli şekilde etkilediği belirlenmiştir. Çeşitler farklı tepkiler göstermesine rağmen, hidrasyon uygulamasının kolay, ucuz ve kimyasal madde gerektirmemesi nedeniyle ayçiçeği tohumlarında kullanılabileceği sonucuna varılmıştır.