Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

24-45

Authors: Samet SAZAK

Özet III. Selim dönemi Babıali’nin önemli devlet adamlarından olan Mustafa Rasih Paşa Yaş Anlaşması sonrası Rusya’ya sefir olarak gönderildi. Rasih Paşa’nın sefareti ile alakalı sefâretnâme ve arîza bulunmaktadır. Yabancı devletlere elçi olarak giden kişinin sefaretinden sonra sadrazamı ve padişahı bilgilendirmek maksatlı faaliyetleriyle alakalı olarak tuttuğu raporlara sefâretnâme denilmektedir. Rasih Paşa’nın Rusya sefareti ile alakalı yazılan sefâretnâmede elçilik heyetinin sefaret yolculuğu ve Rusya izlenimleri aktarılmıştır. Rasih Paşa arîzasında ise sefâretnâmede kaleme alınmayan Rusya’nın sosyal, ekonomik, askeri, idari ve iktisadi yönlerini detaylı olarak anlatmıştır. Rasih Paşa’nın Rusya sefareti sonrası oluşan bu eserler XVIII. yüzyıl sonu Rus İmparatorluğu hakkında önemli bilgiler ihtiva ermektedir. Rusların I. Petro ile başlayan ilerlemelerinin XVIII. yüzyıl sonu II. Katerina döneminde zirveye çıktığı görülmüştür. III. Selim oluşturmak istediği ıslahat programı olan Nizam-ı Cedit hareketini oluşturmada Rusya arîzasından faydalanmıştır. Abstract Mustafa Rasih Pasha who was one of the important figures of Babıali at the time of III. Selim was sent to the Russia as an ambassador after treaty of Jassy. There are sefâretnâme and arîza about Rasih Pasha’s embassy. The works written by Ottoman ambassadors or their assistances about their journeys are called sefâretnâme. The embassy travel and Russian impressions have been transferred into sefâretnâme related to Rasih Pasha’s Russian embassy. Rasih Pasha described the social, economic, military, administrative and economic aspects of Russia in detail which are not explained in sefâretnâme in his arîza. These works composed after Rasih Pasha’s embassy to Russia have involved very important informations about Russian Empire at the end of XVIII. Century. It is seen that the development of Russia during I. Petro reached to the top towards the end of XVIII. Century time of the II. Catherine. III. Selim as an Ottoman King made use of the arîza written on Russian during his reconstruction movement known as Nizam-ı Cedit movement.

72-81

Authors: Fatih TOPALOĞLU

Özet İnsanlığın en eski zamanlarından günümüze kadar bazı otorite sahipleri iktidarlarını güçlendirmek için yetkilerini ilahi güçlerle irtibatlandırmıştır. İmparatorlar, krallar ve şahlara atfedilen özel niteliklerle onların bazen Tanrı bazen de Yarı Tanrı olduklarına inanılmıştır. Biz bu makalemizde eski İran’daki ilahi ya da yarı ilahi kral anlayışının İranlıların Şii imamet inancına etkisi üzerinde duracağız. Öncelikle eski İran’da bu anlayışın izlerini takip edecek daha sonra imamet düşüncesi üzerindeki etkisini ele alacak ve sonuç bölümünde konuyla ilgili değerlendirmemize yer vereceğiz. Abstract From the ancient times of humanity until today, some authoritatives related their authorizations to divine powers to strengthen their governments. It has been believed that emperors, kings and shahs are god or demigod by special qualities attributed to them. We will emphasize the effect of divine or semi-divine king understanding in ancient Iran on the Imamate belief of Shia in this article. Especially, we will follow signs of this understanding in ancient Iran, after that, we will handle the effect on Imamate belief and we will give place to our evaluation about the matter in epilogue.

106-116

Authors: Muharrem CUFTA

Yaşamak, ölmek, sıkıntı çekmek ve zevk almak için zaman vardır. Hayatın anlamı ve aynı zamanda sıkıntı anlamının kendi kariosları, has zamanları vardır. O eğer kendimizle, başkalarıyla ve Tanrı ile sabırlı olursak bize tanınmış olacaktır.

50-70

Authors: Muharrem CUFTA

Özet Stres bireyin tehlikeli ya da tehdit edici yaşam durumlarıyla karşılaştığında gösterdiği doğal bir tepkisidir. Stres günlük hayatın kaçınılmaz bir gerçeğidir. Birçok insan karşılaştığı yüksek düzey stres ile uğraşmak için çok az bir kaynağa ya da becerilere sahip olduğunu düşünür. Bu makalenin amacı stres, dini inanç, stresin etkisi ve sonuçları hakkında bilgi vermektir. Bunun yanında dini inancın stres üzerine nasıl bir etkisi olduğunu ortaya koymaktır. Bu bilgiler stresi kontrol emek ve pozitif becerileri öğrenmek isteyenler için faydalı olacaktır. Abstract Stress is a natural human response to pressure when faced with challenging and sometimes dangerous situations. Strese is an unavoidable fact of daily life. Many people feel that they have very little resources or skills to deal with the high levels of stress they are experiencing. The purpose of this article is to provide information and education about stress, the effects and the results of stress. Moreover what is influence of religious faiths in stressful events. This information could be helpful for people who want to learn how to react to stress in a more constructive, proactive way.

88-113

Authors: Halil UZDU

Özet Genel olarak 1960'lı yıllar Türk Sineması için en verimli yıllar olarak kabul edilir. Bu verimli dönem aynı zamanda çeşitli sinema anlayışlarının ortaya çıkmasını da beraberinde getirmiştir. Bu sinema anlayışlarında ilki 1960 yılında ilk örneğini "Gecelerin Ötesi" ile veren "Toplumsal Gerçekçi" sinema anlayışıdır. Yeşilçam geleneğine bir tepki olarak ortaya çıkmış ve toplumsal hayatı olduğu gibi perdeye taşımayı amaçlamıştır. Toplumsal hayatın doğal gerçekliği içinde hiç kuşkusuz din de çok önemli bir yere sahiptir. Bu makalenin amacı Türk Sineması'nda ilk derli toplu bir sinema anlayışı olan "Toplumsal Gerçekçi" anlayışın din temasını sinemaya yansıtma biçimini mezkûr anlayışın ilk örneklerinden birisi olan "Şehirdeki Yabancı" film özelinde incelemektir. Makalemiz, filmin içerik çözülmesiyle elde edilecek verilerinin din sosyolojisi açısından değerlendirilmesiyle sınırlı olacaktır. Abstract In general, 1960s is considered to be as the most productive years for Turkish cinema. This fertile period also brought with it the emergence of various cinema concept. The first example of this approach in the first movie in 1960, "Night of the Beyond" and that "Social Realist" is the concept of cinema. It emerged as a response to Yeşilçam tradition and intended to move to the screen as well as social life. Undoubtedly religion in the natural reality of social life also has a very important place. The purpose of this article Turkish cinema in the first compact with a collective sense of cinema "Social Realist" approach is mentioned the way reflect the cinema religious theme of the concept, which is one of the first examples "Foreigner in the City" movie is to examine in particular. This article, the data will be obtained by dissolving the contents of the film will be limited to the assessment of the sociology of religion.

132-138

Authors: Oğuz YILMAZ

Eser, dil açısından oldukça akıcı ve üslup olarak da okuyucuyu yormayan özelliktedir. Okuyucu eseri okurken özellikle Nûru’l-Arabî’nin tasavvufî görüşleri bölümünde yazarın tekrara düşmüş olduğunu düşünebilir. Fakat eserde yer alan tasavvufî kavramlar ve unsurlar genellikle birbiriyle bağlantılıdır. Bu bağlantı ve ilişkiden dolayı, örneğin “Hakîkat-i Muhammediyye” konusu ele alınırken “varlık anlayışı” başlığında değinilen pasajlara atıf yapmak ya da yeri geldiğinde bazı ifade ve tanımları tekrarlamak gerekmektedir. Tekrar gibi gözüken kısımları bu bakış açısıyla değerlendirmek, ortaya konan emeğin karşılığının verilmesi bakımından daha sağlıklı olacaktır.

1-19

Authors: Sefa ATİK

Özet Şii/Ca‘ferî mezhebinin temel uygulamalarından birisi mut‛a nikâhıdır. Sünnî fakihler ile Ca‘ferî fakihleri arasındaki en temel tartışma noktalarından birisi de mut‛a nikâhıdır. Ca‘ferî fıkıh usulünün oluşumunda etkili olan ilk fakih Şeyh Müfîd önemli bir yere sahiptir. Şeyh Müfîd, ele aldığımız iki risalesinde mut‛a nikâhına dair gerekçeleri özetlemektedir. Risâletü’l-Mut‛a isimli eserinde konuyu bir hadîsçi gibi ele alırken Hulâsatü’l-Îcâz isimli eserinde ise konuyu bir sistematiğe koymaktadır. Burada bir fakîh gibi davranarak mut‛a’nın delillerini ve keyfiyetini net bir şekilde ortaya koymaktadır. Şeyh Müfîd birinci eserinde, hadislerden hareketle kendi mezhebinin görüşlerini ele almaktadır. İkinci kitabında ise konuyu giriş, gelişme ve sonuç şeklinde ele almaktadır. O, aynı zamanda sünnî rivayetleri de tenkit etmektedir. Abstract One of the basic principles of Shia/Jaafari sects is the mut‛a marriage. It is also one of the most debated subjects between Sunni scholars and Jaafari jurists. As the first scholar of the Jaafari Sect Sheikh Mufid has a prominent place in the formation of the Jaafari fiqh. In the two pamphlets that we overview, Sheikh Mufid summerizes the truths about the mut‛a marriage. While he handles the issue as a traditionist in his work Hulâsatü’l-Îcâz, he systematizes the subject in Risâletü’l-Mut‛a. He acts as a scribe in this work and asserts the evidence and conditions mentioned in Mut‛a transparently. In the first book, he discusses the views of the tradition of their sect movement. In the second book is the introduction, development and conclusion in the form of tackles. He also has been criticized Sunni narrations.

73-103

Authors: Mürsel ETHEM

Özet Bu çalışmada Fatiha suresinin son iki ayeti “gramer” ve “bağlamdaki anlamı” yönüyle incelenmiştir. Bu iki ayet – her ne kadar müstakil birer ayet olsalar da – hem mana açısından hem de dilbilgisi açısından birbirini tamamlamaktadır. Dolayısıyla söz konusu ayetlerde verilmek istenilen mesajı doğru anlamak ve Fatiha suresindeki konu bütünlüğünü koruyabilmek için her iki ayetin birlikte incelenmesi gerekmektedir. Çalışmamızın amacı, merhum Salih Akdemir’in de dikkatlerini çeken, Fatiha suresi altıncı ve yedinci ayetlerin manasının anadili Arapça olan müfessirler ve başka dillere çeviri yapan mütercimler tarafından kısmen gramer yönünden doğru fakat anlamlandırma yönünden hatalı biçimde çevrildiği ve bu hatanın sürdürülüyor olması sebebiyle ayetlerin anlamlarını yeniden ortaya koymak olacaktır. Abstract İn this work the last two verses of Surah Al Fatiha analyzed from point view of “grammar” and “context meaning.” Though these two verses are independent from one another but they complete each other from both meaning and grammar point of view. Consequently, it is necessary to analyze both verses together to understand rightly the message given in these two verses and to protect theme integrity of Surah Al Fati-ha. The aim of this work is to present afresh meaning of sixth & seventh verses of Surah Al-Fatiha be-cause, as it was noticed by late Salih Akdemir, though these two verses have partly been examined cor-rectly from grammar point of view but from meaning point of view these have been interpreted wrongly by both the Arab exegetes and translators of Quran into different languages and this mistake is carrying on.

127-176

Authors: Hidayet Aydar, Nesibe Kablander

Özet Bu çalışma Ebu’l-Leys es-Semerkandî’nin Arapça yazmış olduğu Tefsîru’l-Kur’ân adlı eserinin Anadolu Türkçesine yapılmış tercümelerinde bulunan mukaddimenin transkripsiyonlu metnini ve muhteva değerlendirmesini içermektedir. Mukaddime, asıl metin olan Ebu’l-Leys tefsirinde bulunmamaktadır, dolayısıyla tercüme değildir, özgün bir çalışmadır. Bu kısım, başta Tasavvuf ve Tefsir olmak üzere dinî bilimler açısından oldukça önem arz ettiği gibi, Türk Dili yönünden de büyük bir ehemmiyet taşımaktadır. Mûsâ el-İznikî’ye ait olması kuvvetle muhtemel olan mukaddime XV. Asır Anadolu Türkçesiyle yazılmıştır. Bu açıdan incelenmeye ve üzerinde araştırmaya yapmaya değer. Şimdiye kadar herhangi bir yerde günümüz harflerine aktarılarak yayımlandığına veya üzerinde herhangi bir tahlilin yapıldığına rastlamadık. O yüzden biz burada kültür tarihimiz açısından büyük bir değeri hâiz olan bu bölümün transkribe edilmiş metnini neşretmeyi, böylece ilim âlemine tanıtmayı münasip gördük. Çalışmada ilk olarak mukaddime hakkında tanıtıcı bilgiler verilmiş, ardından yazı çeviriminde kullanılan bazı kriterlere değinilmiştir. Daha sonra da transkripsiyonlu metin sunulmuştur. Çalışmada metinde geçen kişiler, konular, rivayetler vs. hakkında dipnotlarda gerekli açıklamalar yapılmış, hem diğer bazı nüshalarla, hem de Arapça orijinal metindeki bazı rivayetlerle mukayesesi yapılarak kelimelerin doğru şekli tespit edilmeye çalışılmıştır. Çalışma bir sonuçla nihayete ermiştir. Abstract This study includes transcription and contextual analysis of a specific preface which is found in the translated editions of Tefsîru’l-Kur’ân into Anatolian Turkish from its original text written by Ebu’l-Leys es-Semerkandî in Arabic. The preface does not exist in the original text, Tefsîru’l-Kur’ân that is a commentary by Ebu’l-Leys. Thus, it is not a translation but has authenticity, which is of considerable importance for religious sciences mostly Sufism and Exegesis of the Quran as well as Turkish studies. The preface most likely to be composed by Mûsâ el-İznikî is in Anatolian Turkish from 15th century, which makes the relevant analysis and research noteworthy since this task has not been undertaken by any academic authorities so far. Therefore publication of the preface’s transcription has been intended as its promotion to the realm of social sciences. First of all, an introduction regarding the main qualities of the preface is presented followed by the examination of criteria adopted for transcribing the text. As a final step, the transcribed text is offered. The necessary background information for characters, incidents and tales taking place throughout the text are demonstrated within keynotes. Moreover, this study endeavors to determine the original form of the text by comparison the to the other existing copies of the preface and accounts in the original text. Lastly, this study is finalized with a conclusion.

26-43

Authors: Mehmet Ali ÇALGAN

ملخص: هدفت هذه الدراسة إلى تحليل اآليات القرآنية و التعاليم النبوية التي ترشد إلى تطور الوعي بالمسؤولية االجتماعية لقضاء حوائج الناس و استجابة للحاجة االهتمام باآلخرين و تقديم مصلحة المجتمع على مصلحة الفرد و تحقيق بعض االتجاهات و التطبيقات الحديثة التي ظهرت ذ ت فيها األحاديث لها وجه ُ الملحة في مجال المسؤولية االجتماعية في المجتمعات المعاصرة. و من المالحظ أ ن كثي را من المواضيع التي كر اجتماعي و أ ن هناك كثي را من التوجيهات لرفع درجة متانة النسيج االجتماعي و أ ن نفع الناس هو سبب لفضيلة عظيمة. و قد قامت الدراسة بتحليل تطبيقات "المسؤولية االجتماعية للشركات" و "الخدمة المجتمعية", التي تهدف الى حل المشاكل االجتماعية المعاصرة و المساهمة في مقارنة بالمبادئ التي تُستخرج من اآليات و األحاديث. و من أهداف الدراسة أن المجتمع بصورة إيجابية و تطوير الوعي بالمسؤولية االجتماعية, يُ ط سل الضوء على العالقة بين إجراءات مؤسسة الوقف في تاريخ اإلسالم من جهة و الممارسات الحديثة من جهة أخرى و أن يشار إلى بعض حدود الممارسات الحديثة و مقترحات تطويرها. الكلمات المفتاحية: المسؤولية االجتماعية, قضاء الحوائج, الخدمة المجتمعية, الوقف İslamda Toplumsal Sorumluluk Şuuru Ve Günümüzde Toplum İçin Önemi Özet Bu makale ayet ve hadislerde söz edilen, insanların ihtiyaçlarını giderme, başkalarıyla ilgilenme, toplumun menfaatini şahsi menfaatin önünde tutma gibi toplumsal sorumluluk şuurunu geliştirmeye yönelik öğretileri tahlil etmeyi ve günümüz toplumlarında toplumsal sorumluluk alanında duyulan büyük ihtiyaca bir cevap olarak ortaya çıkan bazı modern yönelim ve uygulamaları değerlendirmeyi hedeflemektedir. Hadislerde yer alan pek çok konunun toplumsal bir yönünün bulunduğu, toplumsal dokunun güçlenmesine yönelik pek çok yönlendirmenin yapıldığı ve insanlara faydalı olmanın büyük bir fazilet sebebi olduğu anlaşılmaktadır. Günümüzde ortaya çıkan pek çok toplumsal sorunu çözmeyi, topluma olumlu yönde katkıda bulunmayı ve toplumsal duyarlılığı geliştirmeyi hedef alan “Topluma Hizmet Uygulamaları” ve “Şirketlerin Sosyal Sorumluluğu”, hadislerden çıkarılan ilkelerle karşılaştırılarak analiz edilmektedir. Çalışmanın hedefleri arasında islam tarihinde vakıf kurumunun çalışmaları ile modern uygulamalar arasındaki münasebete ışık tutmak, modern uygulamalardaki bazı kısıtlamalara ve bu uygulamaları geliştirmek için bazı önerilere işaret etmek yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Sosyal Sorumluluk, İhtiyaç Karşılama, Topluma Hizmet Uygulamaları, Vakıf Consciousness For Social Responsibility In Islam And Its Importance For The Contemporary Society Abstract This article aims to analyze the teachings in the verses of the Quran and the prophetic traditions, such as meeting people’s needs, taking care of others and holding the interest of the society above personal interest which develop the consciousness for social responsibility and to evaluate some of the modern trends and practices that emerged in contemporary societies as a response to the pressing need regarding social responsibility making use of the findings from the prophetic traditions. It is inferred that many topics that are discussed in the prophetic traditions have a social aspect and that there are many guidances to strengthen the societal bonds and that being beneficial to other people is a reason for great merit. The article further analyzes the practices of “Corporate Social Responsibility” and “Community Service”, which aim to solve many societal problems that emerged recently, to contribute to the society in a positive way and to develop social consciousness, making comparisons with the principles derived from the verses and the prophetic traditions. Among the aims of the article are to shed light on the relationship between the activities of Waqf institution in the history and the modern practices and to point to some of the limitations of the modern practices and to suggestions to improve them. Key Words: Social Responsibility, Community Service, Foundation, Waqf

82-118

Authors: Hikmet KOÇYİĞİT

Özet Kur’ân’ın nüzulüyle beraber İslam âleminde kitap telifi de büyük bir ivme kazanmıştır. İlk asırlarda telif edilen kitaplara, mevzusuna ya da müellifine izafeten isimler verilirken hicrî üçüncü asırdan itibaren estetik değere haiz isimler verilmeye başlanmıştır. İslâmî ilimlerin her sahasında olduğu gibi tefsir sahasında da secili isimler yaygın biçimde kullanılmıştır. Bir kısım müfessirler, ayetlerden iktibas yaparak kitaplarına ad koyarken; bazıları ise Kur’ân’ın çeşitli isimlerini secili biçimde kullanarak kitaplarını adlandırmıştır. Kısa isimlerin yanı sıra çok uzun isimler de tefsir kitaplarının isimlerinde yer almıştır. Bazı tefsir kitaplarına ise iddialı isimler verilmiştir. Genel itibariyle isim-müsemma uyumuna özen gösterilmekle birlikte isim-müsemmanın tam anlamıyla örtüşmediği isimlere de rastlanmaktadır. Bu makalede tefsir kitaplarının isimleri çeşitli yönleriyle analiz edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Kur’ân, Tefsir, Müfessir, İsim, Kitap. On The Names Of Commentary Books Abstract With the coming of the Qur’an, the writing books has gained great momentum in the Islamic world. While the names were given as theirs subjects or their writers to the books which were written in the first centuries, the aesthetic value names were started to be given to the books from the third century A.H. As in every field of Islamic sciences, rhymed names were used widely in the commentary field. While some commantators given a names to their books by quoting to the names of verses, some have named by using different names of the Qur’an. Short names as well as very long names have taken places in the names of the tafseer books. But pretentious names were given to some tafseer books. Although, with name and named were generally paid attention, it can be found in the names that name and named does not overlap. In this article the names of tafseer books are analyzed with various aspects. Key Words: Qur’an, Tafseer, Commantator, Name, Book.

139-155

Authors: Samet SAZAK

Siyer ilmi, son ilahi vahyin temsilcisi risalet zincirinin son halkası olan Hz. Muhammed(sas)’i ve onun dönemini tanıma ve anlamada büyük bir öneme sahiptir. Hicri I. asırdan itibaren sözlü gelenekten yazılı geleneğe geçişin hadis ilmi ile başlamasıyla birlikte Hz. Peygamberin bizzat hayatını içeren rivayetlerin derlenmesiyle oluşan siyer ilmi sonraki dönemlerde gelen Hz. Muhammed’in takipçileri tarafından başucu kaynak olarak yerini almıştır. Ayrıca Kur’an-ı Kerim başlıca bir tarih veyahut biyografi kitabı olmamakla birlikte geçmiş millet ve peygamberlerden kendine has bir üslupla bahsedip indirildiği dönemin olaylarını da ihtiva etmektedir. Bununla birlikte Kur’an-ı Kerim ayetlerinin farklı yorumlamalara açık olması ve siyer ilminin kaynağı olan hadislerin sahihliği konusunda oluşan ihtilaflardan dolayı oluşan algılar çağdaş dönemde de tartışma konusu olmuştur. Hz. Peygamber’i doğru anlama ve anlatma hususunda modern dönemde ortaya çıkan eleştirel ve analitik bir bakış açısıyla toplumda meydana gelen sosyolojik ve teolojik çözülmeler tespit edilip doğru ve sağlam bir peygamber algısı oluşturmaya yönelik çalışmalar yapılmaya halen devam edilmektedir

34-47

Authors: Fatih İBİŞ

Özet Kelam, ismine kaynaklık teşkil eden cedeli ve nazari yönteminden öte ilahiyat, nübüvvet ve semiyyât olarak belirlenen usûl-ü selâse ile dînî kimliği öne çıkan bir ilimdir. Kelam sahip olduğu dînî ve şer’î karakterini, temelini oluşturan ve ana konuları olan bu üç esasa borçludur. Nitekim Kelam ilmine verilen “Usûlü’d Dîn” adlandırması onun dînî bir ilim olduğunu göstermesi yanında diğer dînî ilimler arasında asıl konumunda olduğuna da işaret etmektedir. Ancak Kelamın tarihsel süreçte dînî/İslamî olma vasfını ne kadar koruduğu, dînî temel öncüllerine ne kadar bağlı kaldığı meselesi, üzerinde durulması gereken bir konudur. Hem dinin savunucusu hem de diğer dînî disiplinlerin kurucusu olarak tanımlanan bir ilmin metodik sistemi ait olduğu dînî, teolojik sistemden ziyade, doğaya ve felsefî düşünceye ait argümanların içeriğine göre şekilleniyorsa bu ilme yüklenen misyonun ne oranda geçerli olduğu veya bunun ne kadar korunduğu yeniden sorgulanmalıdır. Eş’arî kelamının sosyo-kültürel ve bilimsel etkenlere bağlı dönüşümsel seyrine bakıldığında Kelam tabii ve felsefî açıdan gelişmesine rağmen dînî açıdan kendi köklerinden uzaklaşmıştır. Nitekim Gazali öncesi süreçte Kelam içerik ve yöntemiyle bir tür tabiat teolojisi konumunda iken Gazali’den sonra ortaya çıkan gelenekle felsefî ve metafizik bir teoloji konumuna gelmiştir. Anahtar Kelimeler: İslam, Kelam, duyu, felsefe, Eş’arî kelamı. On Religious, Sensual and Philosophical Character of Ash‘arite Theology Abstract Kalām was formed as science in the light of jadal (dialectics) and naẓar (theoretical methods). It also includes three essential elements known as divinity, propethood and samiʿyyāt (eschatalogy). Owing to this, Kalām may be defined as religious science. In other words, the religious and legal (sharʿiy) characteristics of Kalām owes its existence to these ‘three foundations’ which were the subject study for the Kalām. In addition to this, Kalām was also called as ‘Uṣul al-Dīn’ (essentials of religion). Therefore, it may not be wrong to say that it secures its main position among other religious sciences. However, it is important to highlight that how and to what extent kalām remained as ‘Islamic and religious science’ in its historical development. To be more precise, at the outset, kalām is considered as ‘defender of religion’ and ‘founding father’ of religious sciences. Later, it started to deal more heavily with positive and philosophical arguments rather than religious and theological ones. Therefore, authenticity of Kalām’s fundamental mission and how it secured its main functions are needed to reconsider to ensure its validity. al-Ashʿarite theology went through great progress in relation to positive and philosophical arguments during its socio-cultural and intellectual development. As a result, it may not be wrong to say that Ashʿarite theology continued to exist distant from its religious roots. As a matter of fact, it can be observed that kalām had its progress towards natural theology prior to al-Ghazzālī. Later, kalām as science transformed into philosophical theology during post al-Ghazzālī period. Keywords: Islām, Kalām, sense, philosophy, Ashʿarite theology

76-93

Authors: Elif Yazıcı

Özet İbnü’l-Vezîr 775-840 yılları arasında Yemen’de yaşamış Zeydî-Selefî bir âlimdir. Kendi dönemindeki çok değerli âlimlerden ilim tahsil eden İbnü’l-Vezîr, etrafındaki insanlar tarafından “mutlak müçtehid” olarak nitelendirilmiştir. Bu nitelendirme, bize onun ilmî seviyesi hakkında fikir vermektedir. İbnü’lVezîr’in hayatında pek çok kırılma noktası olmuştur. Önce kelâm alanında temayüz eden İbnü’l-Vezîr, daha sonra hadis ilmine yönelmiştir. Bu zamanda tam bir aksiyon adamı gibi davranan İbnü’l-Vezîr, ilmini toplumdaki ihtilafları çözmek ve müslümanları bir araya getirmek için sarf etmiştir. Ancak, hayatının sonlarına doğru tasavvufa meyletmiş ve uzlete çekilmiştir. Bu makalede, hayatındaki kırılmalar da dikkate alınarak İbnü’l-Vezîr tanıtılacaktır. Anahtar Kelimeler: İbnü’l-Vezîr, Hadis, Kelam, Tasavvuf. Zaydî-Salafi Scholar İbnü’l-Vezîr’s Life, Works And Views Abstract İbnü’l-Vezîr lived in Yemen in 775-840 years. He is a Zaydi-Salafi scholar. He took lessons from invaluable scholars that they lived his era. He was qualifed unmistakeable interprenter of islamic law by people. This qualification, provides insight to us about his level in rational and commentary discipline. Numerous point of failure had beeen in his life. At first he came to the fore in kalam, later he tended to hadith. He was an actionary in this period. He feed of his scholarship to resolve the disputes in society and round up the muslims. But, he opted out to sufism in his life last time. In this essay, İbnü’l-Vezîr will be introduce taking account in his life points of failure. Keywords: İbnü’l-Vezîr, Hadith, Kalaam, Mysticism.

106-112

Authors: Yasin BOSTAN

İnsan davranışlarının temeli konusu, İslam Felsefesi ve Ahlak Felsefesi açısından gizemini ve önemini, tefekkür tarihimiz boyunca hiçbir zaman kaybetmemiştir. Hatta bu alanda müstakil ilmî sahalar bile oluşmuş1 ve birçok düşünür ve ilim adamı kıymetli eserler ve makaleler kaleme almaktan geri durmamışlardır.