1--26
Göz İdolleri ve Pirot Höyük Örneği
Authors: Serap Yaylalı
Number of views: 626
Bu çalışmada, insanlık kültür tarihinde önemli bir yeri olan ve ilk defa, 1930’lu yıllarda, Kuzey Suriye’de Tell Brak’taki bir tapınakta çok sayıda ele geçmesi nedeniyle anılan yapının “Göz Tapınağı” olarak adlandırılmasına neden olan ve Önasya coğrafyasında sıkça rastlanan Göz İdolleri incelenmektedir. Bu kapsamda, Malatya’nın doğusundaki Pirot Höyük’te, 1985 yılında gerçekleştirilen kazıda bulunan örnek, benzeri diğer buluntularla birlikte değerlendirilmiştir. Yapılan değerlendirmede diğer Anadolu buluntuları ile Kuzey Suriye, Kuzey Irak, İran Khuzistan, Güney Mezopotamya ve İsrail buluntuları ayrı ayrı ele alınarak aralarındaki benzerlik ve farklılıklar saptanmıştır. Yapılan tipolojik değerlendirmede, idollerin göz idolleri ve gözlüklü idoller olarak anılan iki farklı formda üretildikleri belirlenmiştir. Bu belirleme ışığında, anılan geniş coğrafyada, Kalkolitik Dönem’e verilen idollerin, buluntu yerleri dikkate alındığında bölgesel inanış farklılıklarının olabileceği yorumlanmıştır. Benzer örneklerle yapılan karşılaştırmalar, Pirot Höyük örneğinin Gözlüklü İdoller grubundan olduğunu göstermiştir. Sembolü göz olan idollerin, kuzeyde Anadolu’dan, güneyde Basra Körfezi’nden Doğu Akdeniz’e kadar devam eden yayılım alanı belirlenmiştir.