Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

13-23

Authors: Hakan ARSLANHAN1 , Ömür TOSUN2

Öz Taşımacılıkta belirlenen bir güzergâh için en düşük maliyetle kaliteli hizmet verecek taşımacılık türünü seçmek çok önemlidir. Çünkü her bir taşımacılık türünün diğerine göre avantajları ve buna bağlı olarak ek maliyetleri mevcuttur. İşletmeler en uygun taşıma modunu seçerken birden çok kriteri ve alternatifleri birlikte değerlendirmek durumundadırlar. Bu değerlendirme birçok değişkenin aynı anda analiz edilmesini gerektiren karmaşık bir süreçten oluşmaktadır. Bu karmaşıklığın çözüm yollarında çok kriterli karar verme teknikleri kullanılabilmektedir. Bu çalışmada, Kayseri ilinde kiraz üretimi üzerinde faaliyet gösteren ve ihracat yapan bir lojistik firmasının taşıma modu seçim problemi ele alınmıştır. Taşıma modu seçim problemi için literatürün taranmasıyla elde edilen ve alanında uzman kişiler olan karar vericiler ile görüşmeler sonucu on üç kriter ve dört alternatif belirlenmiştir. Problemin çözümü için literatürde bu problemin çözümünde henüz kullanılmamış olan En İyi-En Kötü yöntemiyle kriterlerin önem ağırlıkları ve WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) yöntemiyle de seçenekler değerlendirilerek en uygun alternatifin seçimi gerçekleştirilmiştir. Anahtar kelimeler: Taşıma modu seçimi, Çok kriterli karar verme, En iyi-en kötü metodu, WASPAS. Abstract It is very important to choose the mode of transportation that will provide quality service at the lowest cost for a route determined in transportation. Because, each transportation mode has advantages over another and additional costs, accordingly. Businesses have to evaluate multiple criteria and alternatives together when selecting the most appropriate transport mode. This assessment consists of a complex process that requires many variables to be analyzed at the same time. Multi-criteria decision making techniques can be used in solving this complexity. In this study, the transportation mode selection problem of a logistics company operating on cherry production and exporting in Kayseri province is discussed. Through a literature review and interview with the decision makers, who are experts in their field, thirteen criteria and four alternatives have identified for the transport mode selection problem. In order to solve the problem, importance weight of the criteria is determined with the Best-Worst Method and then supplier alternatives are ranked using the WASPAS (Weighted Aggregated Sum Product Assessment) method.

35-42

Authors: Mehtap ÇAKMAK BARSBAY1

Öz Türkiye'de bugüne kadar, enerji verimliliğini arttırmak ve enerji tüketimini azaltmak için uygulanan temel araçlar çoğunlukla düzenleyici niteliktedir. Yine de kamu, özel ve üçüncü sektörlerce enerji verimliliği kapsamında yürütülen çeşitli girişimler bulunmaktadır. Bu tür tasarruf artırıcı programlara ve stratejik girdilere uygun olarak, sağlık kurumları gibi yüksek enerji tüketimiyle tanınan kamu sektörü kuruluşları, potansiyel enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve yeniden tanımlanması konusunda birçok adım atmaktadır. Ancak hala sağlık sektöründe enerji kullanımını analiz etmeye yönelik çalışmaların sınırlı olduğu görülmektedir. Dolayısıyla bu çalışma, yenilikçi yönetsel uygulamaların ve metrik araçların kullanımı ihtiyacını ortaya koyarak enerji verimliliği girişimlerine katkıda bulunmak amacı ile yürütülmüştür. Üç model oluşturularak veri zarflama analizi ile hastanelerdeki enerji verimliliğinin düzeyi belirlenmiştir. Girdi yönelimli ve değişken ölçekli ilk modelin uygulaması sonucu elde edilen teknik verimlilik puanı ortalamasının 0.78, girdi yönelimli ve değişken ölçekli radyal-olmayan ikinci modelden elde edilen toplam verimlilik puan ortalamasının 0.67 ve yönelimsiz radyal-olmayan üçüncü modelin uygulamasından elde edilen toplam verimlilik puan ortalamasının 0.56 olduğu bulunmuştur. Hem radyal hem de radyal olmayan modele göre dokuz kamu hastanesinin verimli olduğu gözlenmiştir. Verimli olmadığı belirlenen kamu hastanelerinin, enerji tüketim seviyelerinde daha fazla iyileştirme yapması gerekmektedir. Anahtar kelimeler: Veri zarflama analizi, Hastane, Enerji tüketimi. Abstract In Turkey to date, the main tools which have been applied to enhance energy efficiency and to reduce energy consumption have mostly been regulatory based. However, many other initiatives on energy efficiency were adopted by both public, private and third sector. Complied with these development programs on cost savings and strategic inputs, public sector organizations which were labeled high energy consuming, such as healthcare facilities, take many steps in relation to diversification and redefinition of potential energy resources. But there is still a lack of studies attempting to analyze energy use in public health sector. Hence this study was a step to contributing energy efficiency initiatives by promoting innovative managerial practices and metric tools. Energy efficiencies of public hospitals were examined using the data envelopment analysis proposing three radial and non-radial models. The mean technical efficiency score of the first radial model assuming input-oriented and variable returns to scale was 0.78; the mean total efficiency score of the second non-radial model assuming input-oriented and variable returns to scale was 0.67; the mean total efficiency score of the third non-radial model assuming non-oriented and variable returns to scale was 0.56. It was observed that nine public hospitals were efficient in radial and non-radial models. However, inefficient public hospitals need to make further improvements in their energy consumption levels.

52-59

Authors: Eda ÖZKUL1 , Buğra Kaan TİRYAKİ2 , Özge TEZEL3 , Elçin AĞAYEV4 , Orhan KESEMEN5

Abstract Combination problems are one of the most important issues of probability theory. The four-operations combination problem underlies the basis of some competition programs broadcasted in many national channels. In these competition programs, the competitors are expected to reach the target number by using six numbers and four basic arithmetic operators. The numbers are used at most once, the operators can be used any desired number to reach the target number. In this problem, all four-operations combinations include the operation blocks consisting of two numbers and an operator. Therefore, the four-operations combination problem is solved by developing a "Type-2 Tree Structure" which is a new approach to accurately model the operation blocks. The performance of the proposed method for the four-operations combination problem is examined by a simulation study. Also, the statistics from experimental results are given in this study. Öz Kombinasyon problemleri olasılık teorisinin en önemli konularından biridir. Dört işlem kombinasyon problemi, birçok ulusal kanalda yayınlanan bazı yarışma programlarının temelini oluşturmaktadır. Bu yarışma programlarında, yarışmacıların 6 adet sayı ve dört işlem operatörlerini kullanarak, hedef sayıya ulaşması beklenmektedir. Hedeflenen sayıya ulaşmak için sayılar en fazla bir kez kullanılırken, dört işlem operatörleri istenilen sayıda kullanılabilir. Bu problemde, bulunacak olası tüm dört işlem kombinasyonları iki sayı ve bir operatörden oluşan işlem öbeklerini içermektedir. Dolayısıyla işlem öbeklerini tam anlamıyla modelleyebilmek için yeni bir yaklaşım olan “Tip-2 Ağaç” yapısı geliştirilerek dört işlem kombinasyon problemi çözülmüştür. Dört işlem kombinasyon problemi için önerilen yöntemin performansı bir simülasyon çalışması ile incelenmiştir. Ayrıca deneysel sonuçlardan elde edilen istatistikler de bu çalışmada verilmiştir. Anahtar kelimeler: Kombinasyon, Dört işlem, Tip-2 ağaç, İşlem öbeği.

70-77

Authors: Esen GÜL1 , Berdan ÖZKURT2 , Mehmet Ersin AYTEKİN3 , Kasım OCAKOĞLU4

Öz Bu çalışmada, Bi1.8Sr2Ca1.1Cu2.1Oy+Aux (x=0.0, 0.05, 0.1 ve 0.2) genel formülü ile Bi-2212 fazının fiziksel ve manyetik özellikleri üzerine nano boyutta Au eklemenin etkileri sunulmuştur. Örnekler katıhal tepkime yöntem ile hazırlanmıştır. Malzeme hazırlama sürecinde kullanılan Au elementi, HAuCl4.3H2O bileşiğinin indirgenmesinden elde edilmiştir. Örneklerin fiziksel, morfolojik ve süperiletkenlik özellikleri XRD, taramalı elektron mikroskobu (SEM), dc elektrik direnci ve manyetik hysteresis eğrileri ölçümleriyle karakterize edildi. Bi-2212 fazının baskın bir şekilde oluşumunu gösteren, saf ve Au ekli örnekler plaka benzeri tane yapısına sahiptir. Elektrik direnç sonuçları x=0.2 HAuCl4.3H2O içeren örneğin, bakır-oksit tabaklarda ideal hole konsatrasyonun oluşumuna bağlı olarak en yüksek geçiş sıcaklığına (TC) sahip olduğunu göstermektedir. Ayrıca, M-H ölçümleri T=10 ve T=25 K de gerçekleştirildi. Tanelerin daha güçlü birleşmesine bağlı olarak en geniş hysteresis eğrisi, maksimum HAuCl4.3H2O ekli örnek de elde edilmiştir. Anahtar kelimeler: Au ekleme, Süperiletkenlik, Özdirenç, Manyetik histerezis. Abstract In this work, effect of nano sized Au additions on the physical and magnetic properties of Bi-2212 phase with general formula of Bi1.8Sr2Ca1.1Cu2.1Oy+Aux (x=0.0, 0.05, 0.1 and 0.2) are reported. The samples were prepared by solid state reaction method. Au element used in the material preparation process was obtained by reduction of HAuCl4.3H2O. The physical, morphological and superconducting properties of the samples have been characterized by XRD, scanning electron microscopy (SEM), dc electrical resistivity and magnetic-hysteresis loop measurements. It is observed that pure and Au added samples have plate like grain structure, indicating predominantly the formation of Bi-2212 phase. The results of dc electrical resistivity showed that the sample including x=0.2 HAuCl4.3H2O has the highest transition temperature (TC) due to the formation of optimum hole concentration in copper oxide layers. Also, M-H measurements were carried out at T=10 K and T=25 K. The Largest hysteresis loop due to its stronger coupling between grains was obtained on maximum HAuCl4.3H2O added sample.

90-95

Authors: Vedat TAŞDEMİR1 , Nuri ŞEN2 , Ömer SEÇGİN3

Öz Artımlı şekillendirme yöntemi ile kalıp imalatına ihtiyaç duyulmadan hızlı ve düşük maliyetli prototip parça üretimi yapılabilmektedir. Ancak bu yöntemdeki en önemli sorunlardan bir tanesi üretilen parçaların geometrik doğruluğudur. Geometriksel hatanın en büyük kaynağı ise geri esneme olayıdır. Bu çalışmada, kayar baskı plakalı artımlı sac şekillendirme metodu kullanılarak 1 mm kalınlığındaki Erdemir 7136 sacı şekillendirilmiştir. Klemp sıkma (sacı tutma) basıncı, artım miktarı, form takım çapı ve ilerleme hızı parametrelerinin geri esnemeye olan etkileri araştırılmıştır. Araştırma neticesinde geri esneme açısının takım çapı arttıkça büyüdüğü, ilerleme hızı ve artım miktarının artması ile düştüğü tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında optimum parametre değerleri 5.8776 bar klemp sıkma basıncı, 1500 mm/dk. ilerleme hızı, 0.75 mm artım miktarı ve 5 mm takım çapı olarak belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Artımlı sac şekillendirme, geri esneme, Erdemir 7136 malzeme, yanıt yüzey metodu. Abstract Rapid and low-cost prototype parts can be produced without the need for mold production with incremental forming method. One of the most important problems in this method is the geometry accuracy of the products produced. The biggest source of the geometric error is the springback event. In this study, Erdemir 7136 sheet with a thickness of 1 mm was formed by using rolling blank holder incremental sheet forming method. The effects of holding pressure, increment, tool diameter and feedrate parameters on springback were investigated. As a result of the research, it was found that the springback angle increased with increasing of form tool diameter and decreased with increasing of feedrate and increment. The optimal conditions for springback are determined as 5.8776 bar holding pressure, 1500.0 mm/min feedrate, 0.75 mm increment and 5 mm tool diameter.