Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

273-282

Authors: Gürsel ŞEFKAT

ÖZET: lektronik elemanların ve bundan dolayı sürücü devrelerin hızlı gelişimi ve yaygınlaşması sonucunda elektromekanik aygıtların kullanımı hızla artmıştır. Bir çok uygulamada klasik cihazlara alternatif olmuşlardır. Bu çalışmada bir elektromekanik cihaz tasarlandı ve benzetim sonuçları elde edildi. İlk aşamada elektromekanik aygıt tipi seçildi ve tasarım işlemi adım adım açıklandı. Daha sonra, çalışma şartları dikkate alınarak elektromekanik aygıtın MATLAB ve SIMULINK paket programları kullanılarak statik ve dinamik analizi yapıldı. Gerçek çalışma koşulları altında, sistem başarımını gösteren benzetim sonuçları, uygulanan farklıgerilim değerlerine karşılık akım, kuvvet ve yerdeğiştirme eğrileri olarak sunuldu. Anahtar Kelimeler: Elektromekanik aygıt, Sistem dinamiği, Statik ve dinamik analiz, MATLAB. ABSTRACT: The use of electromechanical devices increased rapidly as a result of rapid development in electronic components and therefore in driver circuits and because of widespread use of them. They became alternative to classical devices for many application. In this study, an lectromechanical device was designed and simulation results were obtained. Firstly, the type of electromechanical device was chosen and design procedure was explained step by step. Then, static and dynamic analysis of the device were carried out using MATLAB and SIMULINK software considering working conditions. Simulation results showing the system performance under real working conditions were presented as current, force and displacement curves for different voltage values. Key words: Electromechanical device, System dynamic, Static and dynamic analysis, MATLAB.

293-303

Authors: İhsan TOKTAŞ, Nizami AKTÜRK

ÖZET: Kavramsal tasarım, bir veya daha fazla kavram modellerin ihtiyaçlar ve fonksiyonların tarifinden, sonuçta tasarlanan bir nesnenin (sistemin) performans ve gerçek davranışının tahminine kadar bir geliştirme işlemidir. Bu çalışmada, kavramsal tasarımda şartname aşaması için bir metodoloji sunuldu. Şartname aşaması, ihtiyaçları ve tasarlanan nesnenin fonksiyonlara dönüşümünü sağlar. Kavramın en üst aşamasında vuku bulur ve fonksiyonlar tasarlanan nesnenin ileri sentezlenmiş tasarım parçalarına dönüştürülmesi için sentez işleminde yeterli bilgi sağlamalıdır. Metodoloji tasarımcıyla aktif bir ilişki içinde problem çözümü için izin verir. Önerilen metodolojinin önemli bir parçası, tasarım probleminin genel mantık ve yapısı, ihtiyaç ve fonksiyonel ağaçta temsil edilir. Sunulan metodoloji, bir örnekle gösterilmektedir. Anahtar Kelimeler: Tasarım şartnameleri, Kavramsal tasarım, Tasarım işlemi, Yapay zeka, Metodoloji. ABSTRACT: Conceptual design is a process progressing from a description of needs and functions to one or more abstract models, and finally to the prediction of the actual behavior and performance of the object being designed. In this paper, a methodology for the specification stage in conceptual design is presented. The specification stage provides requirements and transforms them into functions of the designed object. It occurs at the highest level of abstraction and it must provide enough information for the synthesis process where functions are transformed into design components that are further synthesized into the designed object. Methodology allows for problem solving in an active interaction with the designer. An important part of the proposed methodology is the requiremental and functional tree representing the overall logic and structure at the design problem. The methodology presented is illustrated with an example. Key words: Design specifications, Conceptual design, Design process, Artificial intelligent, Methodology.

315-327

Authors: Cem SİNANOĞLU

ÖZET: Bu çalışmada, montaj sırası planlama sistemlerinde karşılaşılan temel problemlerden birisi olan montaj sisteminin modellenmesine yönelik bir yaklaşım anlatılmaktadır. Bu yaklaşımda, montaj sisteminin tel-çerçeve modelinden faydalanılmaktadır. Ayrıca, her bir parça farklı bir renkte çizilmektedir. Montaj resmi ve çeşitli görünüşleri üç farklı eksen boyunca (-x, -y, -z) taranmaktadır. Tarama işlemi geliştirilen yazılım tarafından otomatik yapılmaktadır. Tarama ile elde edilen ve farklı montaj parçalarını temsil eden renk kodları geliştirilen program tarafından değerlendirilmekte ve kartezyen koordinat sisteminin altı ekseni boyunca montaj parçaları arası temas ilişkilerini temsil eden temas matrisleri oluşturulmaktadır. Bu matrisler, sıra planlama sistemlerinde bir montaj modelinin tam temsili için yeterlidir. Geliştirilen bu yaklaşım çeşitli montaj sistemlerine uygulanmıştır. Bu montaj sistemleri; pense, menteşe ve flanşlı kavrama montaj sistemleridir. Yaklaşımın temel avantajlarından birisi; tel-çerçeve modellerin çeşitli katı modelleme paket programları tarafından kolaylıkla oluşturulabilmesi ve çok sayıda parça içeren montaj sistemlerine de uygulanabilmesidir. Anahtar Kelimeler: Temas matrisleri, Montaj sıra planlama. ABSTRACT: This study describes an approach for modeling of an assembly system which is, one of the main problems encountered during assembly. In this approach the wire-frame modeling of the assembly system is used. In addition, each part is drawn in a different color. Assembly drawing and its various approaches are scanned along three different (-x, -y, -z) axis. Scanning is done automatically the software developed. The color codes obtained by scanning and representing different assembly parts are assessed by the software along the six axes of Cartesian coordinate. Then contact matrices are formed to represent the relations among the assembly parts. These matrices are complete enough to represent an assembly modeling. This approach was applied for various assembly systems. These assembly systems are as follows; pincer, hinge and clutch systems. One of the basic advantages of this approach is that the wire-frame modeling of the assembly system can be formed through various CAD programs; and it can be applied to assembly systems contain many parts. Key words: Contact matrices, Assembly sequence planning.

335-341

Authors: Bedia Şimşek, Osman Sağdıç, Aynur Gül Karahan

ÖZET: Bakteriosinler, LAB (Laktik asit bakterileri) ve PAB (Propiyonik asit bakterileri) tarafından üretilen lantibiyotikleri (I. Sınıf, Ör: nisin); küçük, ısıya dayanıklı peptitleri (II. Sınıf, Ör: pediosin PA-I) ve büyük, ısıya dayanıklı proteinleri (III. Sınıf, Ör: Helvetisin J) kapsayan peptit inhibitörlerin heterojenik bir grubudur. İlk iki gruba ait birçok bakteriosin, gıdalarda istenmeyen mikroorganizmaların gelişimini engellemek için başarıyla kullanılmaktadır. Fakat sadece nisin endüstriyel olarak üretilmekte ve bir gıda koruyucusu olarak kullanılmaktadır. LAB ve PAB süt ve ürünlerinde kolayca gelişebilen mikroorganizmalardır. Bu bakterilerin süt ürünlerinde gelişimi sırasında üretilen bakteriosin gibi bazı metabolitler sayesinde bozulma etmeni ve patojen bazı bakterilerin gelişiminin engellenmesi mümkün olmaktadır. Bu derleme süt kaynaklı bakteriosinlerin tanımlanması, onların sütteki uygulamaları, süt ürünlerinde ya raf ömrünü uzatmaları yada süt patojenlerini yok etmek için kullanılmaları ile ilgilidir. Anahtar Kelimeler: Bakteriosin, Starter kültürler, Süt teknolojisi ABSTRACT: Bacteriocins produced by Lactic acid bacteria (LAB) and propionic acid bacteria (PAB) are heterogeneous group of peptide inhibitors which include lantibiotics (class I, e. g. nisin), small heat-stable peptides (class II, e. g. pediocin PA-1) and large heat-labile proteins (class III, e. g. helveticin J). Many bacteriocins belonging to the first two groups can be successfully used to inhibit undesirable microorganisms in foods, but only nisin is produced industrially and is used as a food preservative. LAB and PAB develops easily in milk and milk products. LAB and PAB growth in dairy products can cause microbial interference to spoilage and pathogenic bacteria through several metabolits, specially bacteriocins. The review deals with the description of milk-borne bacteriocins and their application in milk and milk products either to extend the shelf life or to inhibit milk pathogens. Key words: Bacteriocin, Starter cultures, Dairy technology.

349-356

Authors: Suat Taşdelen, Sibel Özgül

ÖZET: İnceleme alanı Isparta-Sütçüler ilçesinin yaklaşık 10 km kuzeybatında yer alır ve 60 km2’lik bir alanı kapsar. İnceleme alanında ilk olarak Yeşilyurt Ovası yüzey drenaj alanının ayrıntılı jeoloji ve hidrojeoloji incelemesi yapılmıştır. Hidrojeoloji çalışmalarının amacı doğrultusunda, uzun süreli gözlem ve analizler yapılmıştır. İnceleme alanı ve yakın çevresinin eş yağış haritası hazırlanmıştır. Ovada bulunan sığ kuyular ve sondaj kuyuları yardımıyla değişik dönemlere ait yeraltı su tablası haritası çizilerek yeraltı suyu akım yönü belirlenmiştir. Su kimyası çalışmalarında, sondaj kuyularından alınan su örneklerinin analizlerinden içme, sulama ve endüstride kullanım özellikleri belirlenmiştir. Bu amaçla suların anyon ve katyon dağılımları iyonlaşma güçleri, iyon etkinlikleri, kalsit-dolomit-sülfat doyma endeksleri ve karbondioksit gazı kısmi basınçları hesaplanarak sonuçlar irdelenmiştir. Ayrıca Wilcox, ABD tuzluluk laboratuvarı, Piper ve Schoeller diyagramları ile kimyasal olarak ve kullanım amaçlarına göre sınıflamaları yapılarak köken benzerlikleri araştırılmıştır. Çalışma süresince elde edilen verilerin ışığı altında Yeşilyurt ovasının yeraltı suyu beslenimi hesaplanarak, emniyetli çekim hesaplanmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Yeşilyurt ovası, Yeraltı suyu, Hidrojeoloji. ABSTRACT: Investigation area is almost 10 km in the north-west of Sütçüler country of Isparta and covers 60 km2 area. Firstly, detailed geological and hydrological investigation of Yeşilyurt Plain surface drainage area has been performed. Long term monitoring and analyses have been done for direction of hydrological investigation. An isohiyetal map was prepared for the investigation area. Water table maps were drawn by means of deep and shallow boreholes in the plain and flow direction was determined (October 2000). Water which was collected at boreholes was chemically analyzed to determine the characteristic of water for domestic use, irrigation and industrial purposes. In order to achieve this, the anion and cation concentrations, ionization abilities ionic activity, calcite dolomite sulphate saturation indexes and the partial pressures of dissolved CO2 were calculated and the results were interpreted. In addition, water has been classified according to chemical contend and use purpose by means of Wilcox, USA Salinity Laboratory, Piper and Schoeller diagrams and similarities in the origins of waters were investigated. During the study, a groundwater budget of Yeşilyurt Plain was prepared in the light of obtained data and optimum output of groundwater has been calculated. Key words: Yeşilyurt plain, Groundwater, Hydrogeology.

365-372

Authors: Murat Ünal

ÖZET: Bu çalışmada, yeraltı ve yerüstü kazılarında karşılaşılan kaya mekaniği problemlerinin modellenmesi ve çözümüne yönelik, sınır elemanları yöntemi kullanılarak iki boyutlu bir yazılım geliştirilmiştir. Bu yazılım kullanılarak yeraltı açıklıkları tavanında oluşan kama tipi blokların duraylılığı ayrıntılı olarak incelenmiştir. Geliştirilen sınır elemanları yazılımı ile simetrik blokların farklı eklem katılıklarındaki davranışları çalışılmış, elde edilen sonuçlar, yüzey çekme gerilmesi, süreksizlikler boyunca makaslama gerilmesi, bloktaki yer değiştirme ve birim şekil değiştirme göz önüne alınarak birbiriyle ve analitik çözümle karşılaştırılmış ve tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sayısal yöntemler, Sınır elemanları yöntemi, Kaya kama duraylılığı, Blok teorisi ABSTRACT: In this study, a two-dimensional software was developed by using the boundary element method, in order to model and solve the rock mechanics problems encountered in surface and underground excavations. Stability of rock wedges formed at the roof of underground excavations were investigated in detail by using this software. The behaviour of the symmetric wedge on different joint stiffnesses was studied using a modified boundary element software. Then the results obtained were discussed and compared with the analytical solution, considering the surface tractions, shear stresses (developed along the discontinuity), wedge displacements and strains (along the wedge height). Key words: Numerical methods, Boundary element method, Rock wedge stability, Block theory.

381-385

Authors: Filiz Nuran ACAR, Emine MALKOÇ

ÖZET: Bu çalışmada kesikli sistemde ağaç hızar tozları kullanılarak nitrit iyonlarının adsorpsiyonu çalışılmıştır. Kullanılan adsorplayıcılar kayın, çam, kavak ve ceviz hızar tozu materyalleridir. Maksimum adsorpsiyon verimi kayın hızar tozu ile gerçekleşmiştir. Çalışmalarda adsorplayıcıların etkisi ve kayın hızar tozu için çözeltinin başlangıç pH’larının etkisi birinci dereceden geri dönüşümlü reaksiyon kinetiği kullanılarak analiz edilmiştir. Farklı deneysel şartlar için, bu kinetik model ile reaksiyon hız sabitleri ve denge sabitleri tesbit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Nitrit kirliliği, Adsorpsiyon, Adsorpsiyon kinetiği. ABSTRACT: The adsorption of nitrites ions onto sawdust materials have been studied using a batch system. In this study, using adsorbents are beech, pine, poplar and walnut sawdust materials. The maximum adsorption percentage was occured by beech sawdust. In the studies, the effects of adsorbents and the solution of initial pH for beech sawdust were analysed using the first order reversible reaction kinetic model. For the different experimental conditions, the reaction rate constants and equilibrium constant have been determined with this kinetic model. Key words: Nitrite pollution, Adsorption, Adsorption kinetic.

395-405

Authors: Soner KUŞLU, Mahmut BAYRAMOĞLU

ÖZET: Mikrodalga radyasyonun diğer termal ısıtmaya alternatif olarak endüstride kullanımı, proses zamanını önemli ölçüde düşürdüğü için, son zamanlarda önem kazanmıştır. Mikrodalgaların çok geniş uygulama alanları olmasına rağmen, materyallerle olan etkileşim mekanizması henüz çözülmüş değildir. Bugün mikrodalga radyasyonun diğer termal ısıtmaya alternatif olmasındaki tartışmalar, iyi bilinen “dielektrik ısıtma” üzerine değil, mikrodalganın spesifik etkisi üzerinedir. Bu makalede mikrodalga ve termal yöntemler için aynı sıcaklıklarda aynı kinetiği gösteren çeşitli reaksiyonlar göz önüne alınarak, materyalin dielektrik ısınması hakkında bilgi verilmiştir. Benzer reaksiyon koşullarında ve sıcaklıklarında, mikrodalga radyasyon altında reaksiyon oranının net bir şekilde artması, termal yöntemle karşılaştırılmış ve sonuçta; materyalin basit dielektrik ısınması dışındaki mikrodalga spesifik etkisi belirlenmiştir. Ayrıca, mikrodalga etkisini değişik başlıklar altında değerlendiren görüş ve tartışmalara yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Mikrodalga, Mikrodalga kimyası, Termal ve termal olmayan etkileşim ABSTRACT: The use of microwaves in industry has generated interest recently as an alternative to classic thermal heating because of the drastic reduction in the processing time. In spite of the fact that there is a wide application of microwaves, the interaction mechanism between microwaves and materials has not been well understood. Nowadays, the fact that there is a debate on the alternative use of microwaves is on not the dielectric heating which is well known but microwave specific effect. In this article there are reports which show similar kinetic in both microwave and classic thermal methods at similar temperature and simple dielectric heating of materials under microwaves conditions. There are also reports which show a clear reaction rate enhancement by microwave radiation compared to the thermal method under similar reactions conditions and temperatures indicating microwave specific effect. In addition, the study on the effects of microwaves on chemical reactions and hypothesis associated with the microwave effects will discuss. Key words: Microwave, Microwave chemistry, Thermal and nonthermal interaction.

411-414

Authors: Sacit DÜNDAR

ÖZET: Alüminyum esaslı alaşımların yapılarından inklüzyonların giderilmesi için refrakter bir malzeme içerisinden filtrasyon tekniği etkin bir yöntem olarak kabul edilmektedir. İnklüzyonların etkileri şekillendirilmiş Al-Cu4-Mg1.5 alaşımındaki anizotropi ile ilişkili olarak incelenmiştir. Seçilen deney değişkenleri filtrasyon teknikleri, farklı döküm yöntemleri, farklı ısıl işlemler ve şekil değişim oranındaki farklılıklar olmuştur. Sinterlenmiş filtre malzemesi kullanarak katı partikül inklüzyonlarında azalma sağlanmıştır. Ticari kalitede yüksek mukavemetli alüminyum alaşımlarında haddelenmiş yapıda kesitten alınan numunelerde yüksek süneklik değerleri elde edilmiştir. Anahtar Kelimeler: İnklüzyon , Filtrasyon. ABSTRACT: Filtering through refractory material is accepted as an efficient method for the removal of inclusions from the structure of aluminum-base alloys. The effects of inclusions are examined in relation to the anisotropy of the wrought aluminum alloy, Al – Cu 4 – Mg 1.5. The experimental variables selected were the filtration technique, casting methods, variations in heat treatments as well as variations in rolling reductions. Reduction in the solid particle inclusion content could be achieved by using sintered filter material. Quite high short transverse ductility could be achieved in rolled plates of commercial high strength aluminum alloy. Key words: Inclusion, Filtration.

139-147

Authors: Yakup SEKMEN, Perihan ERDURANLI, Ali AKBAŞ, M. Sahir SALMAN

ÖZET: Günümüz ekonomik koşulları ve enerji kaynaklarının büyük bir hızla tükenmekte olması, mevcut enerji kaynaklarının en verimli şekilde kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu nedenle otomotiv endüstrisinde yakıt tüketimini azaltmak üzere değişik yük ve hız şartlarında motorlardan talep edilen gücün çevreyi en az kirleterek ve mümkün olan en ekonomik şekilde alınabilmesine yönelik yapılan çalışmalar artan hızla devam etmektedir. Teknolojinin gelişimine paralel olarak gerçekleştirilen bu çalışmalar sayesinde motorların tasarım ve işletme parametreleri değişik çalışma şartlarına göre optimize edilerek yakıtın en verimli şekilde kullanılmasına çalışılmaktadır. Motorun çalışma şartlarına göre sıkıştırma oranının değiştirilmesine yönelik yapılan çalışmalarla olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Kısmi yüklerde yanma veriminin, yakıt ekonomisinin ve emisyonların iyileştirilmesi için sıkıştırma oranının artırılması, motorun yüksek yük ve düşük hız koşullarında ise olası vuruntu ve sert çalışmayı önlemek için sıkıştırma oranının bir miktar azaltılması gerekmektedir. Bu çalışmada, buji ile ateşlemeli değişken sıkıştırma oranlı motorlar konusunda yapılan araştırmalar, yakıt ekonomisi, motor çıkış gücü ve termik verim açısından incelenmiştir. Kısmi ve orta yük şartlarında değişken sıkıştırma oranlı motorlarla yapılan deney sonuçlarına göre motor gücünün arttığı, özgül yakıt tüketiminin azaldığı, yakıt ekonomisinde özellikle kısmi yüklerde %30’a varan iyileşmeler elde edildiği ve ayrıca bazı egzoz emisyon değerlerinde ciddi azalmalar sağlandığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Değişken sıkıştırma oranı, Sıkıştırma oranı, Yakıt ekonomisi, Buji ile ateşlemeli motor. ABSTRACT: Due to lack of energy sources in the world, we are obliged to use our current energy sources in the most efficient way. Therefore, in the automotive industry, research works to manufacture more economic cars in terms of fuelconsumption and environmental friendly cars, at the same time satisfying the required performance have been intensively increasing. Some positive results have been obtained by the studies, aimed to change the compression ratio according to the operating conditions of engine. In spark ignition engines in order to improve the combustion efficiency, fuel economy and exhaust emission in the partial loads, the compression ratio must be increased; but, under the high load and low speed conditions to prevent probable knock and hard running compression ratio must be decreased slightly. In this paper, various research works on the variable compression ratio with spark ignition engines, the effects on fuel economy, power output and thermal efficiency have been investigated. According to the results of the experiments performed with engines having variable compression ratio under the partial and mid-load conditions, an increase in engine power, a decrease in fuel consumption, particularly in partial loads up to 30 percent of fuel economy, and also severe reductions of some exhaust emission values were determined. Key words: Variable compression ratio, Compression ratio, Fuel economy, Spark ignition engines.

155-160

Authors: Mehmet GAVGALI, Yaşar TOTİK, Anne NEVİLE

ÖZET: Bu çalışmada yapay deniz suyunda Cu-10 % Ni bakır-nikel alaşımının erozyon-korozyon davranışı incelenmiştir. Erozyon-korozyon testleri farklı hızlarda dönen silindirik elektrot kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Denemelerde serbest korozyon potansiyeli, anodik polarizasyon, elektrokimyasal impedans analizi, ağırlık kaybı testleri ve optik mikroskop incelemesi yapılmıştır. Dönme hızı ve zamanın artması ile yapay deniz suyundaki Cu-10 % Ni alaşımının korozyon hızı artmıştır. Koruyucu yüzey filmindeki hasarın, dönme hızı 1600 d/d olduğunda 3. saatten itibaren, 2000 d/d olduğunda ise 1. saatten itibaren başladığı ve giderek arttığı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yapay deniz suyu, Erozyon-korozyon, Bakır-nikel alaşımı, Dönme hızı. ABSTRACT: In this study, the erosion-corrosion behaviour of Cu-10 % Ni copper-nickel alloy in artificial sea water has been investigated. The erosion-corrosion tests have been conducted using a cylindrical electrot rotating at different speeds. In the experiments, free corrosion potential tests, cycle polarization tests, electrochemical impedance spectrum (EIS) analysis, weight loss tests, and optic microscope observation were performed. The corrosion rate of Cu-10 % Ni copper-nickel alloy in artificial sea water increased with increasing rotation speed and time. It was also determined that the breakdown of the protective film began after 3 hours at the rotation speed of 1600 rpm, and 1 hour at the 2000 rpm, and grew with increasing time. Key words: Artificial sea water, Erosion-corrosion, Copper-nickel alloys, Rotation speed.

167-172

Authors: Selim KÖROĞLU, Bekir Sami SAZAK

ÖZET: Elektromanyetik indüksiyon yolu ile ısıtma endüstride metallerin ısıtılması, eritilmesi, şekil verilmesi ve yüzey sertleştirme uygulamalarında tercih edilmektedir. Bu çalışmada indüksiyon ısıtmanın mutfak uygulamalarında da kullanılabileceği gösterilmiştir. Bu amaçla, bobin tasarımını da kapsayan komple bir indüksiyon ısıtma sistemi tasarlanmış, küçük güçlü bir prototipi gerçekleştirilmiş ve test edilmiştir. Sunulan sistemde rezonans anahtarlama tekniği kullanılmış ve bu sayede anahtarlama kayıpları önemli ölçüde azaltılmıştır. Yapılan hesaplamalar sonucu sunulan sistemin, bilinen mutfak ısıtıcıları ile kıyaslandığında oldukça yüksek verime sahip olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: İndüksiyon ısıtma, Pancake bobin, Rezonans invertör. ABSTRACT: The technique of heating by electromagnetic induction is a well established and an invaluable tool for industries engaged in the heat treatment of hot working of metals. In this study, it is shown that induction heating can succesfully be applied for domestic cooking applications. For this purpose, a complete induction heating system has been designed and a prototype of the proposed system has been built and tested. By the use of resonant technique, switching losses have been reduced significantly. Coil design procedure of the proposed system was also given. It is shown that induction heating system has many advantages among the conventional heaters. Key words: Induction heating, Pancake coil, Resonant inverter.

179-187

Authors: Mustafa TEMİZ

ÖZET: Elektronlar, yarıiletken lazerlerin aktif bölgelerinde elektromanyetik dalga ile etkileşerek enerji seviyelerini değiştirirler. Elektronlar, elektromanyetik alandan aldıkları enerjiyi optik enerjiye dönüştürürler. Bu dönüşüm esnasında elektronların enerji durumları değişir. Yarıiletken lazerlerde enerji durumlarının değişimi, eşik akımını etkilemesi sebebiyle, yarıiletken enerji bant mühendisliğinde önemli bir yer tutar. Bu çalışmada heterojonksiyon yarıiletken lazerlerde elektronların enerji davranışı ve onların öz enerjileri dolayısıyla atomik enerji seviyeleri incelenmektedir. Anahtar Kelimeler: Elektron enerji seviyeleri, Elektronun öz değerleri, Yarıiletken lazer. ABSTRACT: In the active regions of the semiconductor lasers electrons interact with the electromagnetic fields and exchange their energy states and so the atomic energy levels and meanwhile their excess energy is transferred to optical energy. During this exchange the energy states of electrons change. Because the change of the electron energy states affects the threshold current, this energy change is important in the semiconductor laser band engineering. In this work the behaviour of the energy of the electrons and their eigenstates on the heterojunction semiconductor lasers and so the atomic energy levels are investigated. Key words: Energy levels of electron, Stimulated emission, Semiconductor laser.

195-203

Authors: Özer KINIK, Oğuz GÜRSOY

ÖZET: Süt proteinleri, sindirim enzimleri veya sütün fermantasyonu sırasında enzimatik olarak meydana gelen çeşitli biyolojik olarak aktif peptitlerin kaynağıdır. Bu peptitler opioid reseptörlere bağlanma, angiotensin Idönüştürücü enzimin (ACE) inhibisyonu, antimikrobiyal, antihipertansiyon, antioksidatif, antitrombotik etki, immün sistemin düzenlenmesi ve mineral bağlayıcılık gibi farklı biyokimyasal ve fizyolojik etkilere sahiptirler. Bu makalede süt proteini bazlı biyoaktif peptitlerin kimyasal yapısı, fizyolojik özellikleri, üretimleri ve ürünlerdeki oluşum mekanizmaları mevcut bilgiler ışığında derlenecek ve bunların fonksiyonel gıda ingrediyenti olarak kullanım potansiyelleri değerlendirilecektir Anahtar Kelimeler: Biyoaktif peptit, Süt. ABSTRACT: Milk proteins are a source of various biologically active peptides, which are formed enzymatically either by digestive enzymes or during milk fermentation. These peptides have been shown to have different biochemical and physiological effects, such as binding to opioid receptors, inhibition of angiotensin I-converting enzyme (ACE), antimicrobial, antihypertensive, antioxidative, antithrombotic, immunomodulatory and mineral binding effects. This review will focus on chemical structure, physiological properties, production and formation mechanisms in dairy food of milk-derived bioactive peptides and their usage potential as functional food ingredient. Key words: Bioactive peptides, Milk.

211-217

Authors: Murat Sarı, İsmail Demir

ÖZET: Bu makale, jeofiziksel ortamlardan geçen çeşitli iki boyutlu akustik dalga yayılımı problemlerini zaman-domain SEM yardımıyla analiz eder. Bu, sınır noktaları için mevcut olan SEM programların için genişletilmesi ile başarılır. Alan değişkenleri için uygun ve sıklıkla kullanılan temporal değişimlerin benimsenmesi ile zamana bağlı kernellar açık olarak elde edilir. Sunulan SEM ve SFM sonuçları sentetik kullanılmasıyla genelleştirilir ve bu sonuçların kararlı olduğu görülür. İki metot sonuçları arasındaki niteliksel uyum mükemmeldir. Anahtar Kelimeler: SEM, Akustik dalga yayılımı, Jeofiziksel yapı, Sentetik sismogram. ABSTRACT: This paper analyses various 2D acoustic wave propagation problems in the time domain BEM through geophysical environments. To this end the existing BEM code for the boundary nodes is expanded to optional internal nodes. Using appropriate and predominant temporal variations for the field quantities the time-related kernels are obtained explicitly. The BEM and FDM solutions presented are generated using synthetic seismograms and are seen to be stable. The qualitative agreement between the two methods is excellent. Key words: BEM, Acoustic wave propagation, Geophysical structure, Synthetic seismogram.

227-238

Authors: Fuat IŞIK, Halil BAŞ, Kerim KOÇAK

ÖZET: İnceleme alanı, Orta Anadolu Masifi içerisinde Yeşilhisar (Kayseri) ve çevresinde yer almaktadır. İnceleme alanında en yaşlı birimleri ofiyolitik kayaçlar oluşturmaktadır. Bunlar gabro ve dunitler şeklindedir. Gabrolar koyu yeşil, siyahımsı yeşil renkli, sert ve ince-orta taneli olup hipidiyomorf tanesel dokuludur. Ana bileşenlerini; hornblend, klinopiroksen, plajiyoklas, kuvars ve opak mineraller oluştururken tali olarakta yer yer sfen ve spinel içermektedirler. Dunit; sarımsı, yeşilimsi sarı renkli, kırılgan ve ağsal dokuludur. Dunitlerin ana bileşenlerini olivin, piroksen ve kromit oluşturmaktadır. Gabroyik kayaçlar toleyitik karakterli olup metaaluminalı kayaç sınıfındadırlar. Ana ve iz element değişimleri hornblend ve Fe-Ti oksit minerallerinin fraksiyonlaşmasını işaret etmektedir. Kondridite oranlanmış hafif nadir toprak elementlerin ağır nadir toprak elementlerine oranı La/LuN = 0.26 olup bir zenginleşme göstermemektedir. İz element ve nadir toprak element (REE) içerikleri gabroyik kayaçların MORB benzeri bir kaynaktan türediğini işaret etmektedir. Anahtar Kelimeler: Ofiyolit, Orta Anadolu masifi, Yeşilhisar (Kayseri), Türkiye. ABSTRACT: The study area is located within the Central Anatolian Massif around Yeşilhisar (Kayseri). The oldest rock units in the area are ophiolitic rocks which are mainly found as gabbro and dunites. The gabbros are dark green,blackish green coloured and hard, thin-medium granular hipidiomorf textured. Main Composition of gabbroic rocks are hornblende, clinopyroxen, plagioclase, quartz and opaque minerals, sphene and spinel are accessory minerals. The dunites are yellowish, greenish yellow coloured and fragile and stockwork textured. The main components of the dunites are olivine, pyroxen and chromite. The gabbroic rocks are mainly toleitic and can be classified as metaaluminious rocks. Main and trace element variations indicate that the fractionation of hornblende and Fe-Ti oxide minerals. Ratio of Condridite normalized Light REE to Heavy REE displays no enrichment La/LuN = 0.26. Trace and REE contents of the gabbroic rocks indicate that these rocks were a product of MORB like source. Key words: Ophiolite, Central Anatolian massif, Yeşilhisar (Kayseri), Turkey.

247-254

Authors: Banihan GÜNAY

ÖZET: Çok şeritli yolların birçok ülkede uzun yıllardan beri kullanılmasıyla, araç etkileşimlerinin iki boyutlu incelenmesi, yolların planlanması ve işletilmesi noktalarında özel bir önem sergilemiştir. Trafiğin yol enkesiti ve boy kesiti doğrultusundaki akım karakteristiklerinin aynı anda gözönüne alınması modelleme gibi birtakım trafik mühendisliği uygulamaları açısından hayatiyet arzetmektedir. Birinci kısım, yani enine yöndeki araç hareketleri üzerine bir literatür derlemesi daha önceden yayınlanmıştı. Bu makalede çok şeritli trafik akımı boylamasına olarak incelenecektir. Henüz böyle bir literatür taramasının yapılmamış olması bu çalışmanın ilk motivasyonunu oluşturmuştur ve diğer trafik mühendisleri için referans bir yayın olacağı ümid edilmektedir. Ayrıca makalede, gelecekte yapılabilecek araştırma alanlarının da altı çizilmiştir. Anahtar Kelimeler: Hizmet düzeyi, Öndeki aracı takip, Araç takip aralıkları. ABSTRACT: As multi-lane roadways have been widely used in many countries for years, analysis of two-dimensional vehicular interactions acquires special importance in highway design and operation. The simultaneous consideration of both lateral and longitudinal movements of traffic flow becomes vital in many aspects of traffic engineering, like modelling. The former component was reviewed elsewhere. In this paper, previous work on longitudinal characteristics of multi-lane traffic flow is scrutinised. Non-existence of such a review in recent literature was the main motive of the work, and it is hoped that it forms a reference report for other traffic analysts. In addition, the paper underlines a number of possible areas for future research. Key words: Level of service, Car following, Vehicular headways.

265-271

Authors: Orhan TÜRKBEY

ÖZET: Memetik Algoritmalar (MA), evrimsel algoritmalar içinde Yerel Arama (YA) tekniklerini kullanan ve Genetik Algoritma (GA)’lara benzeyen melez (hibrid) yapılı algoritmalardır. Bu çalışmada, Kuadratik Atama Problemi (KAP) için 2-opt benzeri bir YA sezgiseli kullanan memetik yapılı bir algoritma geliştirilmiştir. Geliştirilen MA’da KAP için daha önce kullanılmamış bir çaprazlama operatörü uygulanmış, çözüm çeşitliliğini artırmak için ise Eshelman prosedüründen yararlanılmıştır. Geliştirilen MA, QAP-LIB’den alınan test problemler üzerinde denenerek, sonuçlar literatürdeki mevcut teknikler ile karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Tesis düzenlemesi, Genetik algoritma, Memetik algoritma, Yerel arama, Kuadratik atama problemi. ABSTRACT: Memetic algorithms, which use local search techniques, are hybrid structured algorithms like genetic algorithms among evolutionary algorithms. In this study, for Quadratic Assignment Problem (QAP), a memetic structured algorithm using a local search heuristic like 2-opt is developed. Developed in the algorithm, a crossover operator that has not been used before for QAP is applied whereas, Eshelman procedure is used in order to increase thesolution variability. The developed memetic algorithm is applied on test problems taken from QAP-LIB, the results are compared with the present techniques in the literature. Key words: Facilities layout, Genetic algorithm, Memetic algorithm, Local search, Quadratic assignment problem.

1-8

Authors: M. Evren TOYGAR

ÖZET: Bu çalışmada çekmeye maruz z = 0 düzleminde çatlak içeren sonsuz eksenel simetrik silindir incelenmektedir. Silindir düzgün yayılı p0 şiddetinde eksenel çekmeye maruzdur. Silindirin yanal yüzeylerinde gerilmeler sıfırdır. Malzemenin lineer elastik ve izotropik olduğu varsayılmaktadır. Çatlak yüzeyleri serbesttir. Problem çatlak yüzey deplasman türevi cinsinden tek tekil integral denkleme indirgenmektedir. Boyutsuzlaştırılan denklem takımı single-valuedness ve denge durum denklemi ilave edilerek lineer denklem takımlarına indirgenerek sayısal çözümü yapılmıştır. Gerilme şiddeti faktörü hesaplanmış ve sonuçlar grafiklerle sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Çatlak, Tekillik, Silindir, Gerilme şiddeti faktörü. ABSTRACT: This paper considers the problem of an axisymmetric infinite cylinder with a crack at z = 0. The cylinder is under the action of uniformly distributed axial tension applied at infinity and its lateral surface is free of traction. It is assumed that the material of the cylinder is linearly elastic and isotropic. Crack surfaces are free. Formulation of the boundary problem under consideration is reduced to single singular integral equation in terms of the derivative of the crack surface displacement. These equations together with the single-valuedness and equilibrium condition for the displacements around the crack is converted to a system of a linear algebraic equation which is solved numerically. Stress intensity factors are calculated and presented in graphical form. Key words: Crack, Singularity, Cylinder, Stress intensity factor.

19-25

Authors: Handan BAYCIK

ÖZET: Yüzeyin kimyasal bileşimini değiştirerek yapılan nitrürleme, termokimyasal bir yüzey sertleştirme yöntemidir. Yüzeyde ince, sert bir nitrür tabakası oluşur. Bu tabaka, iki kısımdan oluşur. Dıştaki tabakaya beyaz tabaka (bileşik tabaka), içtekine ise difüzyon tabakası denir. Nitrürleme yöntemleri, gaz, sıvı ve iyon nitrürleme olmak üzere üç grupta incelenir. Gaz nitrürleme işlemi amonyak kullanılarak yapılır. Amonyak gazından ayrışan azotun çeliğin demir ve alaşım elementleri ile reaksiyona girerek oluşturduğu nitrürler ince tanelidir. Sıvı nitrürleme, NaCN içeren tuz banyolarında yapılır. Siyanürdeki (CN) azot ve karbonun bir kısmı çeliğe yayınır. Yapıda nitrürlerden başka ?-karbonitrürü vardır. İyon nitrürlemede azot ve genellikle hidrojen gibi bir gaz karışımıkullanılır. Azot, çeliğin demir ve alaşım elemanları ile reaksiyona girer ve sertleşmeyi sağlayan nitrürler oluşur.Bu çalışmada, X40CrMoV51 sıcak iş takım çeliği kullanılmıştır. Çeliğe önce su verme ve temperleme, sonra iyon nitrürleme yapılmıştır. Daha sonra, bu çeliklerin sertlik değerleri ile X-ışını difraksiyon analizleri incelenmiştir. İyon nitrürlenmiş çeliğin yüzey sertliğinin, yalnızca su verilmiş ve temperlenmiş çeliğinkinden yaklaşık olarak iki kat daha fazla olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Nitrürleme, İyon nitrürleme, Sıcak iş takım çeliği, Sertlik. ABSTARCT: The nitriding performed to change the chemical composition of the surface is the method of a thermochemical surface hardening. Fine, hard nitrided case consist of two zones at the surface; The outer one white layer (compound layer), the inner one diffusion layer. The nitriding methods are determined at three groups as gas, salt and ion nitriding. Gas nitriding process is performed using ammonia. The nitrogen decompositing from the ammonia gas reacts with the iron and the alloy elements of the steel and nitrides that ensure have fine grain. Salt nitriding is performed at the salt bath that consists of NaCN. Part of the nitrogen and carbon of the siyanide is diffused to the steel. The structure consists not only of nitride but also ?-carbonitride. A gas mixture of nitrogen and hidrogen is usually used in the ion nitriding process. The nitrogen reacts with the iron and alloy elements of the steel and nitrides that ensure hardening exist. In this study, X40CrMoV51 hot work tool steel is used. First, the quenching and tempering, later the ion nitriding is performed to the steel. Then, hardness values and X-ray diffraction analyses of these steels are determined. It is found that the surface hardness of ion nitrided steel is approximately twice higher than that of quenched and tempered steel. Key words: Nitriding, Ion nitriding, Hot work tool steel, Hardness.

33-40

Authors: Kubilay ASLANTAŞ, Süleyman TAŞGETİREN, Kürşad DÜNDAR

ÖZET: Dişli çarklar, en önemli hareket ve güç iletme elemanlarından biridir. Karşılıklı çalışan dişlilerde yük ve hareket iletimi aynı anda meydana gelir. Bir dişliden diğerine yük ve hareket iletimi, dişlerin birbiri üzerindeki yuvarlanmalı-kayma temasının bir sonucudur. Bu yuvarlanmalı-kayma teması diş yüzeylerinde ve yüzey altlarında bir takım gerilmelerin dolayısıyla da yüzey hasarlarının meydana gelmesine neden olur. Bu çalışmada, iki dişin birbiri üzerinde yaptıkları yuvarlanmalı-kayma teması neticesinde yüzeyde ve yüzey altında meydana gelen gerilmelerin analizi yapılmıştır. Problemin çözümünde diş yüzeyleri arasındaki sürtünme katsayısı değişken olarak alınmıştır. Farklı sürtünme katsayıları için yapılan çözümlemelerle yüzey altında meydana gelen gerilmelerin, hasar oluşumu üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Diş yüzeyleri arasında meydana gelen temas durumu için Hertz’ in elastik temas teorisi temel alınmış ve nümerik çözümleme için ANSYS54 sonlu eleman paket programı kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Düz dişli, Temas gerilmeleri, Hertz teorisi, Sonlu elemanlar metodu. ABSTRACT: Gears are perhaps one of the important components used in machinery to transmit motion and power. Transmission of force and motion occur at the same moment for mutual working gears. Transmission of the force and motion from a gear to another is a result of rolling-sliding contact of tooth surfaces each other. This rolling-sliding contact causes some stresses on surface and subsurface. In this study, analysis of stresses on surface and subsurface due to rolling-sliding contact on tooth surfaces are carried out. In the solution of the problem, different friction coefficients between tooth surfaces and are taken as the variables. The contact analysis between tooth surfaces is based upon Hertz elastic contact theory and for the numerical solution ANSYS 54 finite element program code is used. Key words: Spur gear, Contact stresses, Hertz theory, Finite element method.

53-60

Authors: Mehmet MAHRAMANLIOĞLU, İrfan KIZILCIKLI, Adem ÇINARLI, Özge ÖZGEN

Astrozone Red’in sulu çözeltilerinden aktif kömür üzerine adsorpsiyonu incelendi. Adsorpsiyon prosesi Lagergren birinci mertebe kinetik eşitliğine uydu. Adsorbent konsantrasyonu Astrozone Red adsorpsiyonunu önemli ölçüde etkiledi. Denge değerleri Langmuir modeline uydu ve isoterm sabitleri hesaplandı. Astrozon Red adsorpsiyonu çözeltilerin pH’larının artması ile arttı. Adsorpsiyon termodinamiği prosesin ekzotermik ve kendiliğinden olduğunu gösterdi. Anahtar Kelimeler: Astrozone red, Adsorpsiyon, Aktif kömür, Termodinamik parametreler, Lagergren eşitliği. ABSTRACT: The adsorption of Astrozone Red on the activated coal from aqueous solutions was studied.The adsorption process followed the Lagergren first order kinetics equation. The adsorbent concentration affected the adsorption of Astrozone Red significiantly.The equilibrium data fit well in the Langmuir model and isotherm constants were calculated. The adsorption of Astrozon Red increased with increase of the pH value in the solution.The thermodynamics of adsorption indicated spontaneous and exothermic nature of the process. Key words: Astrozone red, Adsorption, Activated coal, Thermodynamic parameters, Lagergren equation.

71-77

Authors: Köksal ERENTÜRK, İ. Hakkı ALTAŞ

ÖZET: Karmaşık bir yapıya sahip olan elektrik güç sistemlerinin meydana gelen arızalara karşı korunabilmesi için bulanık mantık tabanlı sayısal koruma rölesinin tasarımı ve prototip laboratuar modeli üzerinde gerçekleştirilmesi bu çalışmada incelenmiştir. Laboratuar ortamında bir prototip oluşturulmuş ve sonuçlar elde edilmiştir. Tasarlanan bulanık mantık tabanlı sayısal koruma rölesi çok amaçlı yapıya sahip olup, korumanın yanısıra işletime yönelik karar mekanizması da oluşturulabilmektedir. Anahtar Kelimeler: Bulanık mantık, Enerji sistemleri, Koruma röleleri, Sayısal koruma, Modelleme. ABSTRACT: A fuzzy logic based digital relay has been designed in order to protect power system networks for reliable operation. A prototype model of the relay has been established and tested in a laboratory environment. The relay designed has multi-functional behavior so that it gives information not only existence the type of fault but also the type, location, and duration of the faults. Some additional functions can also be included in the relay structure. The performance of the relay for detecting faults, type of faults, and the location has been tested and results are given in this paper. Key words: Fuzzy logic, Power systems, Protective relays, Digital protection, Modelling.

85-90

Authors: Senayi DÖNMEZ, Ramazan LEKESİZ

ÖZET: Bu çalışmada silindir savaklar deneysel olarak incelenmiştir. Dört farklı çapta silindir savak üzerinde yapılan deneyler sonucunda silindir savağa ait savak katsayısı bulunmuştur. Deneyler hem serbest hem de batık akım şartlarında yapılmıştır. Serbest akım şartlarında savak katsayısının 3.50-3.80 arasında olduğu görülmüştür. Batık akım şartlarında ise savak katsayısı batıklık ile değişim göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Silindir savak, Savak katsayısı, Serbest akım, Batık akım, Debi ölçümü. ABSTRACT: In this study, the weir coefficient for cylindrical weirs was experimentally investigated. Experiments were conducted for both free and submerged overflow conditions. Experimental results have indicated that the weir coefficient is about 3.50-3.80 for the free overflow condition. The weir coefficient for the submerged overflow condition varies with the amount of submergence. Key words: Cylindrical weir, Weir coefficient, Free overflow, Submerged overflow, Discharge measurement.

97-102

Authors: Adnan DÖYEN, Veysel ZEDEF

ÖZET: Seydişehir’in yaklaşık 20 km güneybatısında bulunan Kızıldağ’da ortaya çıkan kromitler ultramafik kütlenin dunit bileşimli kayaçları içerisinde bulunmaktadır. Bu kayaçlar içerisinde bandlı, saçılımlı ve masif yapılı olarak bulunan kromitler, kimyasal bakımdan Alpin tip kromitlerin özelliğini taşımaktadır. Al’lu ve Ferri kromit olarak adlandırılan kromitlerin Cr/Fet oranı 2.77 ile 3.28 arasında (ort. 2.92) değişmektedir. Cr/Cr+Al-Mg/Mg+Fe+2diyagramında üç değerlikli bileşenler dar bir alanda iki değerlikli bileşenler ise daha geniş bir alanda dağılım gösterirler. Anahtar Kelimeler: Kromit, Ultramafik kayaç, Alpin tip. ABSTRACT: The study area is located at 20 km southwest of Seydişehir (Konya) and the chromites are cropped out in the dunitic rocks of the Kızıldağ ultramafics. The chromites are found as banded, schliren and massive occurrences and their chemical composition have a features of Alpine type chromites. These chromites can be classified as Al- rich and ferric chromites and their Cr/Fet is between 2.77 and 3.28 (mean 2.99). In the Cr/Cr+AlMg/Mg+Fe +2 binary diagram, r/Cr+Al values covers a festricted area while Mg/Mg + Fe+2 ratios distrubuted in a wider range. There is a strong negative correlation between Cr and Mg and negative (not too strong) correlation between Cr and Al. Key words: Chromite, Ultramafic rock, Alpine type.

109-113

Authors: Erol İNCE

ÖZET: Seyreltik asetik asit çözeltilerinin asidik gruplu polimerik reçine katalizörlüğünde etil alkol ile esterleşme reaksiyonu kesikli bir reaktörde gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon kinetiği üzerine sıcaklık, başlangıçtaki reaktanların mol oranları, başlangıçtaki su konsantrasyonu ve katalizör konsantrasyonu etkileri incelenmiştir. Kesikli reaktörde sıvı ve buhar fazlarının hızla dengeye ulaşmasının reaksiyon kinetiğini sınırladığı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Etanol, Asetik asit, Esterleşme ve katalitik reçine. ABSTRACT: The conversion kinetics of diluted acetic acid to ethyl acetate by ethanol esterification in a batch reactor in liquid phase with an acidic polymer catalyst (lewatit series) was studied. The intrinsic rate constants have been correlated with the reaction temperature, concentration of catalyst, initial ratios of reactants and initial water concentrations. The kinetic analysis was restricted to the system at hand in which a liquid and vapor phase are at equilibrium. Key words: Ethanol, Acetic acid, Esterification and catalytic resin.

123-130

Authors: Hadi GÖKÇEN, Kürşad AĞPAK, Oğuz ERGUN

ÖZET: Bu makalede; özellikle mal üreten sistemlerde bilinen Montaj Hattı Dengeleme (MHD) metodlarının hizmet üreten sistemlere uygulanabilirliği incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda müşterilere tedavi hizmeti üreten bir Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Kliniğinde uygulama çalışması yapılmıştır. Hastalara sunulan standart hizmetlerin her biri bir ürün çeşidi olarak düşünülmüş ve problem karışık modelli MHD problemi olarak çözülmüştür. Neticede, sadece üretim sistemlerine uygulandığını düşündüğümüz bu metotların servis sistemlerine de uygulayabileceği görülmüştür. Dolayısıyla, benzer çalışmaların, Hastaneler, Vergi Daireleri, Ehliyet-Ruhsat ve Pasaport Büroları, Fast Food Restoranları, vb. sınırsız alanlarda da yapılması mümkündür. Anahtar Kelimeler: Servis sistemleri, Hat dengeleme. ABSTARCT: This paper investigates how the Assembly Line Balancing (ALB) methods known for the production systems can be applied in service systems. For this purpose, an application study is done in a Physical therapy and rehabilitation clinic. Each standart service provided to patients is taken into consideration as a product, and problem is solved as a mixed model ALB problem. In conclusion, it is seen that the ALB methods developed for the production systems are also applicable in service systems. So, it is possible to do similar studies at hospitals, tax offices, driving licence and passport offices, fast food restaurants, etc. Key words: Service systems, Line balancing.