Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences

8-15

Authors: Nihat MOROVA, Serdal TERZİ

In this study usability of waste colemanite which is obtained after cutting blok colemanites for giving proper shape to bloks as an aggregate in hot mix asphalt. For this aim asphalt concrete samples were prepared with four different aggregate groups and optimum bitumen content was determined. First of all only limestone was used as an aggregate. After that, only colemanite aggregate was used with same aggregate gradation. Then, the next step of the study, marshall samples were produced by changing coarse and fine aggregate gradation as limestone and colemanite and masrhall test were conducted. When evaluated the results samples which produced with only limestone aggregate gave the maximum Marshall Stability value. When handled other mixture groups (Only colemanite, colemanite as coarse aggregate-limestone as fine aggregate, colemanite as fine aggregate-limestone as coarse aggregate) all groups were verified specification limits. As a result, especially in areas where there is widespread colemanite waste, if transportation costs did not exceed the cost of limestone, colemanite stone waste could be used instead of limestone in asphalt concrete mixtures as fine aggregate.

24-38

Authors: Osman UYANIK

Depremler esnasında belirli alanlarda çok fazla ağır hasarlar oluşurken diğer alanlarda daha az veya hiç hasar olmamaktadır. Bu durum yerleşim yeri ve civarının derin yeraltı yapısıyla birlikte yüzeydeki zemin özelliklerinin detaylı olarak araştırılmasını gerektirir. Geçmiş depremler ve bu depremlerin ağır hasarlı alanları incelendiğinde, bu durumun, yer içinin yapısal özelliklerinden kaynaklandığı görülmektedir. Bu nedenle, ülkemizde yapılan yakın-yüzey zemin etütlerinin ağır hasar alanlarının belirlenmesinde tek başına bir anlam ifade etmeyeceği oldukça açıktır. Bilindiği üzere ağır hasarlı alanlarda birinci olarak, makro bölgelendirme (taban kaya topografyasına bağlı sismik odaklanma, sismik enerji kapanlarındaki ardışık yansımalar) ve ikinci olarak da mikro bölgelendirme (Kayma dalga hızları, hakim titreşim periyodları, zemin büyütme değerleri, ivme değerleri, sıvılaşma, yüzey dalgaları oluşturan alanlar vb. jeoteknik parametreler) çalışmaları yapılmalıdır. Bunlardan sonra yakın-yüzey zemin etüt çalışmalarının yapılması daha doğru olacaktır. Bu çalışmada, dünya üzerinde ağır hasar alanlarında yapılan makro bölgelendirme çalışmalarından faydalanılarak, Burdur bölgesinde yapılan makro ve mikro bölgelendirme çalışmalarına değinilecek ve bu çalışmalar ile deprem olmasını beklemeden ağır hasarlı alanların önceden belirlenmesinin hayati önemi ortaya konulacaktır. Bu tür çalışmalar, bir şehrin planlanması, planlanmış şehirlerin revizyonu ve var olan yapıların güçlendirme maliyetlerini azaltacağı için, şehirler açısından hayati önem taşımaktadır.

46-53

Authors: Hüseyin Veli DÖNDÜREN, Süleyman Serhat KARACASULU

Her geçen gün, plastiklerin insanoğlunun yaşamındaki kullanım alanının daha da artmasıyla, plastik sektörü gelişerek günümüze kadar gelmiştir. Artan talep ve rekabet ortamından dolayı plastik teknolojisi gelişmeye hızla devam etmektedir. Ülkemiz de, sektördeki konumunu koruyarak daha da büyümek için plastik teknolojisi üzerindeki çalışmalar hızla devam etmektedir. Yapılan bu çalışmalarda takviyeli plastikler, ısı, sıcaklık, basınç gibi değişkenler üzerinde çalışmaktadır. Ancak kalıp çeliği seçimine dair yapılan çalışmalar yok denecek kadar azdır. Bu çalışmada PVC (Polivinil Klorür) ve PC (Polikarbonat) polimerleri; AISI 420F paslanmaz plastik kalıp takım çeliği, AISI P20 plastik kalıp takım çeliği, AISI H11 sıcak iş takım çeliği ve AISI Ç1040 karbon çeliğinden yapılmış plastik enjeksiyon kalıplarına enjekte edilmiştir. Elde edilen ürünlerde sertlik, yoğunluk, çekme dayanımı ve anorganik dolgu yüzdesi (kül) deneyleri yapıldı. Elde edilen sonuçlar karşılaştırılarak yorumlandı ve en uygun kalıp çeliğine karar verildi. Esnek PVC numunelerinin Shore A sertlik değerleri, AISI Ç1040 karbon çeliği için 69,5, diğerleri için 68 olarak ölçülmüştür. Yoğunluk değerlerinde hepsinde 1,183 gr/cm3 olarak ölçülmüştür. Çekme gerilmesi sonuçları AISI Ç1040 karbon çeliğinde 7,873, AISI P20 plastik takım çeliğinde 7,615, AISI H11 sıcak iş takım çeliğinde 7,702, AISI 420F paslanmaz plastik takım çeliğinde ise 8,167 N/mm2 olarak gözlemlenmiştir. PC numunelerinin Shore D sertlik değerleri, AISI Ç1040 karbon çeliği için 80, AISI P20 plastik takım çeliğinde 81,3, AISI H11 sıcak iş takım çeliğinde 83,3, AISI 420F paslanmaz plastik takım çeliğinde ise 82,6 olarak ölçülmüştür. Yoğunluk değerleri AISI Ç1040 karbon çeliğinde 1,197, AISI P20 plastik takım çeliğinde 1,199, AISI H11 sıcak iş takım ve AISI 420F paslanmaz plastik takım çeliğinde 1,198 gr/cm3 olarak tespit edilmiştir. Çekme gerilmesi sonuçları AISI Ç1040 karbon çeliğinde 63,962, AISI P20 plastik takım çeliğinde 62,217, AISI H11 sıcak iş takım çeliğinde 62,217, AISI 420F paslanmaz plastik takım çeliğinde ise 55,132 N/mm2 olarak gözlemlenmiştir.

60-65

Authors: Melda ALKAN ÇAKIROĞLU, Ozan ÇİMEN

Günümüz bilgisayar teknolojisindeki gelişmelere paralel olarak gelişen sayısal yöntemler deney sonuçlarının tahmininde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu yöntemlerden biri de yapay zekanın bir alt dalı olan Yapay Sinir Ağları (YSA) yöntemidir. Bu çalışmada, geri seken malzeme ile üretilen parke taşlarının aşınma dayanımı değerlerini yapay sinir ağları (YSA) kullanılarak tahmin edebilecek bir model geliştirilmiştir. Çalışmada, parke taşlarının aşınma dayanımlarının belirlenebilmesi için püskürtme beton uygulaması esnasında geri seken malzeme kullanılarak 3 adet parke taşı numunesi üretilmiştir. Üretilen parke taşı numunelerine aşınma dayanımı deneyleri yapılmıştır. Deneysel olarak bulunan sonuçların yapay sinir ağları (YSA) kullanılarak bulunması amaçlanmıştır. Sonuç olarak geliştirilen YSA yaklaşımı ile deneysel olarak elde edilmiş veriler karşılaştırıldığında değerlerin birbirine yakın olduğu görülmüştür.

78-85

Authors: Ayşe ÇAKAR, Sennur ALAY AKSOY, Nazife KORKMAZ

Bu çalışmada, korona plazma ile muamele edilerek aktive edilmiş pamuklu kumaşlara gümüş nano partiküller (Ag-NP) ve çinko oksit nano partiküller (ZnO-NP)'in yıkamaya karşı kalıcı olarak uygulanması araştırılmıştır. Amaç antibakteriyel özellikli kumaş üretimidir. Çalışmada çapraz bağlayıcı kimyasal madde kullanılmasına gerek olmadan nano partiküllerin korona plazma ile aktive edilmiş pamuk kumaşa yıkamaya karşı dayanıklı olacak şekilde uygulanması araştırılmıştır. Nano partiküllerin uygulanmasında emdirme metodu kullanılmıştır. Kumaşlarda nano partikül varlığı ve kalıcılığı taramalı elektron mikroskobu (SEM) ve enerji dağılımlı X-ışınları (EDX) analizleri ile araştırılmıştır. Kumaşların antibakteriyel aktivitesi AATCC 100 kantitatif test metodu ile belirlenmiştir. Bitim işlemi uygulanmış kumaşların patlama mukavemeti, hava geçirgenlik özellikleri ile birlikte beyazlık ve sarılık indeksi değerleri de ölçülmüştür. Test ve analiz sonuçlarına göre hem gümüş hem de çinko oksit nano partiküller korona ile ön işlem görmüş pamuk kumaşa yıkama dayanımı olacak şekilde aplikasyonu gerçekleştirilmiştir. Kumaşların gram pozitif S.aureus bakterisine karşı aktiviteye sahip olduğu belirlenmiştir.

97-103

Authors: Mehmet FENKLİ, Nuretttin Alpay KIMILLI, İlyas Devran ÇELİK, Mustafa SİVRİ, Zeki AY

Hall structures have been used widely for different purposes. They have are reinforced concrete frames and shear wall with steel space roof systems. Earthquake response of hall structures is different from building type structures. One of the most critical points is diaphragm effect of steel space roof on earthquake response of hall structures. Diaphragm effect is depending on lateral stiffness capacity of steel space roof system. Lateral stiffness of steel space roof system is related to modulation geometry, support conditions, selected sections and system geometry. In current paper, three representative models which are commonly used in Turkey were taken in to account for investigation. Results of numerical tests were present comparatively.

111-114

Authors: Ayşe SOYLU, Mehmet Ali TABUR

2012-2013 döneminde, Kovada Gölü'nde sakar mekenin (Fulica atra L. 1758) biyolojisi incelenmiştir. Kuluçka büyüklüğü III istasyonda en az, I ve II. istasyonlarda en fazladır. Kuluçka büyüklüğü 1-9 arasında değişmekte olup 32 yuvada; 89'u I. istasyonda, 83'ü II. istasyonda ve 7'si III. istasyonda toplam 179 yumurta sayılmıştır. Tür üreme alanı olarak I. istasyonu % 53,1 oranında tercih etmiştir. Ayrıca yumurta sayısı ve yuva hacminin karayolundan uzaklaştıkça arttığı tespit edilmiştir (p<0,01). Alanda çalışma boyunca türü doğrudan etkileyen tehdit belirlenememiştir. Ancak alınacak koruyucu tedbirlerle populasyon özelliklerinin iyileşeceği düşünülmektedir.

123-128

Authors: Yusuf AYVAZ, Rahman ÖZKOÇ, Mehmet Ali TABUR

Burdur Gölü'nde flamingo (Phoenicopterus ruber)'nun beslenme biyolojisi Mayıs 2010- Mayıs 2011 tarihleri arasında araştırılmıştır. Türün bireyleri diğer türlerden farklı alanlarda yürüyerek beslenmeyi tercih etmişlerdir. Türün küçük (2-3) orta (5-10) ve büyük (70-80) gruplar oluşturarak gölün orta kısımlarında dalarak ve kıyıda yürüyerek sabah (0700-1100), öğlen (1300-1600) ve akşam (1700-1900) beslendiği tespit edilmiştir. Mayıs-Eylül 2010 döneminde bireyler yaklaşık 11 saat beslenmiştir. Beslenirken bireyler arasında 1 metre olan mesafenin soğuk kış aylarında daha az olduğu kaydedilmiştir. Ancak çamurlu alanda bireyler arasındaki mesafe daha fazladır. Yürürken gagayı çamurlu yüzeyde ortalama 24 saniye gezdirmişlerdir.

133-141

Authors: Elif SEVİM, Ali SEVİM

Fifteen Bacillus strains were isolated from soil samples in Rize, Turkey and, they were identified using morphological, biochemical and, molecular techniques. All strains were examined for resistance to 17 different antibiotics (ampicillin, methicillin, erythromycin, norfloxacin, cephalotine, gentamycin, ciprofloxacin, streptomycin, tobramycin, chloramphenicol, trimethoprim-sulfamethoxazole, tetracycline, vancomycin, oxacilin, neomycin, kanamycin, novabiocin) and to 10 different heavy metals (copper, lead, cobalt, chrome, iron, mercury, zinc, nickel, manganese, cadmium) and for the presence of plasmid DNA. A total of eleven strains (67%) were resistant to at least one antibiotic. The most common resistance was observed against methicillin and oxacillin. The most resistance strains were found as Bacillus sp. B3 and Bacillus sp. B11. High heavy metal resistance against copper, chromium, zinc, iron and nickel was detected, but mercury and cobalt resistance was not detected, except for 3 strains (B3, B11, B12) which showed mercury resistance. It has been determined that seven Bacillus strains have plasmids. The isolated plasmids were transformed into the Bacillus subtilis W168 and it was shown that heavy metal and antibiotic resistance determinants were carried on these plasmids. There was correlation between plasmid content and resistance for both antibiotic and heavy metal resistance.

151-160

Authors: Fatih KARAHASAN, Tuğba BAYRAK ÖZBUCAK

Bu çalışmada, Ordu İli'nde bulunan Melet, Turnasuyu ve Akçaova sucul ekosistemlerinde yayılış gösteren Typha latifolia L. makrofit türüne ait örneklerde ağır metal (Cu, Zn, Fe, Cd, Pb, Mn) birikimi ve makro element (N, P, K, Ca, Mg, Na) miktarları belirlenmiştir. Çünkü makrofit bitkiler çeşitli maddeleri (örneğin metalleri) büyük miktarlarda konsantre ederler ve dolayısıyla yerel kirlilik açısından çok önemli göstergeler olarak kabul edilirler. Bu amaçla örnekleme zamanları olan Haziran, Ağustos ve Ekim aylarında (zaman faktörü) Turnasuyu, Akçaova ve Melet Irmakları'ndan (nehir faktörü) alınan örneklerin kök, gövde, rizom ve yaprak kısımlarında (bitki kısmı faktörü) ağır metal ve makro element miktarları karşılaştırılmıştır. Yapılan analizlere göre bitki kısımlarının ağır metal ve makro element miktarları gövde için N>P>K>Na>Ca>Mg>Zn>Fe>Mn>Pb>Cd>Cu, kök için, N>P>K>Ca>Mg>Fe>Na>Mn>Zn>Pb>Cd>Cu, yaprak için, N>P>K>Ca>Mg>Na> Mn>Zn>Fe>Pb>Cd>Cu ve rizom için N>P>K>Ca>Mg>Na>Fe>Zn>Mn>Pb>Cd>Cu şeklinde sıralanmaktadır. Elde edilen veriler üç-yönlü varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Yapılan varyans analizleri sonucunda; Demir (Fe), Fosfor (P) ve Magnezyum (Mg) elementleri için faktör seviyelerinin genel ortalamaları arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar bulunmuştur (p<0.05 ve/veya p<0.01). Çinko (Zn) ve Azot (N) elementleri açısından üçlü interaksiyonlar istatistiksel olarak önemli iken; Bakır (Cu), Kadmiyum (Cd), Kurşun (Pb), Mangan (Mn), Potasyum (K), Kalsiyum (Ca) ve Sodyum (Na), elementleri için ise çeşitli ikili interaksiyonlar önemli bulunmuştur (p<0.05 ve/veya p<0.01).

174-178

Authors: Mustafa DÜŞÜKCAN, Metin ÇALTA, Mücahit EROĞLU, Dursun ŞEN

Bu çalışmada, Keban Baraj Gölü'nde yaşayan Barbus grypus Heckel, 1843 populasyonunun sagittal otolit büyüklüğü (uzunluk, genişlik ve ağırlık) ile yaş arasındaki ilişkiler incelendi. Dişilerde yaş ile ortalama otolit uzunluğu, genişliği ve ağırlığı arasında korelasyon katsayıları sırasıyla r = 0,96, r = 0,96 ve r = 0,98 olarak belirlendi. Erkeklerde yaş ile ortalama otolit uzunluğu, genişliği ve ağırlığı arasında korelasyon katsayıları sırasıyla r = 0,97, r = 0,98 ve r = 0,96 olarak belirlendi. Tüm populasyon da ise yaş ile ortalama otolit uzunluğu, genişliği ve ağırlığı arasında korelasyon katsayıları sırasıyla r = 0,96, r = 0,98 ve r = 0,97 olarak belirlendi. Sonuç olarak, yaş grupları ile otolit büyüklüğü arasında pozitif yönde çok kuvvetli korelasyon olduğu görüldü.

184-189

Authors: Zeynep UYGUN, İsmail KARACA

Bu çalışmada Tokat ili patates alanlarında patatesböceği (Leptinotarsa decemlineata) (Coleoptera: Chrysomelidae)'nin yayılışı, doğal düşmanları ve popülasyon değişimi araştırılmıştır. Bu amaçla, Tokat ili; Merkez, Yeşilyurt, Zile, Artova, Niksar, Başçiftlik, Erbaa ilçelerinde patates ve patlıcan tarlalarından patatesböceği bireyleri toplanmış ve kayıt altına alınmıştır. Patates tarlalarında bulunan diğer böcekleri saptamak amacıyla 100 atrap sallanılarak toplanan böcekler teşhis amacıyla yine Süleyman Demirel Üniversitesi Bitki Koruma Bölümü, Biyolojik Mücadele Araştırma ve Uygulama Laboratuvarına gönderilmiştir. Ayrıca Tokat ilinde patatesböceğinin popülasyon değişiminin belirlenmesi amacıyla, Tokat ili Reşadiye İlçesi, Hasanşeyh Kasabası'nda iki patates tarlası örnekleme alanı olarak seçilmiştir. Her hafta bu tarlalardan patatesböceği bireyleri (yumurta, larva, ergin) toplanarak kayıt altına alınmıştır. Ayrıca atrap kullanılarak patates tarlasında bulunan diğer böcekler toplanmıştır. Yine her iki tarladan olası entomopatojen fungusları saptamak amacıyla 1 kg'lık toprak örnekleri alınmıştır. İlçelerde yapılan çalışmalarda Zile ilçesinde kimyasal mücadelenin yoğun olarak uygulandığı patates alanlarında patatesböceği bireylerine rastlanmamıştır. Başçiftlik ilçesinde 6 Temmuz 2013 tarihinde yapılan çalışmada ise, 1263 patatesböceği yumurtası bulunmuştur. Niksar ilçesinde patlıcan tarlasında yapılan örneklemelerde 580 larva elde edilmiştir. Reşadiye ilçesi Hasanşeyh kasabasındaki iki patates tarlasında yapılan arazi çalışmalarında patatesböceğinin popülasyon dalgalanmaları belirlenerek grafikler halinde ifade edilmiştir. Hasanşeyh kasabasında seçilen her iki araziden alınan toprak örneklerinde entomopatojen fungus Beauveria sp. izole edilmiştir.

198-204

Authors: Mehmet Güvenç NEGİZ, Serkan GÜLSOY, Kürşad ÖZKAN

Orman ekosistemlerinde biyolojik çeşitlilik kapsamında tür çeşitliliğinin doğru tespiti çok önemlidir. Bu nedenle bu çalışmada, orman ekosistemlerinde çeşitlilik bileşenlerinin (ortalama alfa çeşitliliği (α), beta çeşitliliği (β) ve gama çeşitliliği (γ)) tümünü ölçmek için bir arazi envanter metodu önerilmiştir. Bu envanter metodunu açıklamak için Gölhisar bölgesindeki ormanlık alanda örnek bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Arazi envanteri iç içe örnekleme şekilde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada örnek saha boyutu www.worlclim.data.org adresindeki iklim değişkelerinin hücre boyutları dikkate alınarak yaklaşık 0,6 km2 (750x750 m) olarak belirlenmiştir. Beta çeşitliliğini bulmak için örnek saha içerisinde dört adet 20x20 metre boyutlarında örnek alanlar alınmıştır. Her örnek alanda farklı yaşam katlarının her birinde bitki türleri ve onların kaplama alanı sınıfları kaydedilmiştir. Bu sayede üst ağaç katı, alt ağaç katı, çalı katı ve bütün katlara ait tür çeşitlilik bileşenlerinin hesaplanması için bütün veri elde edilmiştir. Çalışmanın sonucu olarak α, β ve γ değerleri sırası ile ağaç katı için 3, 0,66667 ve 5, üst çalı katı için 3, 1, 6 alt çalı katı için 13.25, 0.43396, 19 ve tüm katlar için 14, 0.35714, 19 olarak belirlenmiştir.