JOURNAL OF ACADEMIC RESEARCHES AND STUDIES

27-40

Authors: H. Seçil FETTAHLIOĞLU

Mağaza atmosferi; hem rekabet avantajı yakalayabilmesi hem de müşterilerin satın alma davranışlarını etkileyerek bağlılık düzeyini artırabilmesi açısından işletmeler için önemli bir konudur. Bu çalışmada mağaza atmosferi faktörleri incelenerek müşterilerin satın alma davranışı üzerindeki etkileri ve demografik farklılıklar açısından mağaza atmosferinden etkilenme düzeyleri araştırılmıştır. Hangi faktörlerin satın alma davranışını daha fazla etkilediğini ortaya koymak ve demografik açıdan değerlendirmek amacıyla yapılan çalışma Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi öğrencileri üzerinde uygulanmıştır. Araştırmada SPSS paket programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda üniversite öğrenicilerinin cinsiyet haricinde diğer demografik faktörlerinde anlamlı bir farklılık olmadığı için mağaza atmosferi faktörleri cinsiyet boyutu ile ilişkilendirilmiş ve birçok boyutta cinsiyet ile anlamlı farklılıklar ortaya çıkmıştır.

56-86

Authors: Hüseyin DAŞTAN, Gürkan ÇALMAŞUR

Bu çalışmanın temel amacı, Avrupa Birliği’ne üye ve aday ülkelerin 1995-2012 dönemi itibariyle etkinlik ve toplam faktör verimliliklerini detaylı olarak analiz etmektir. Bu amacı gerçekleştirmek üzere 1995-2012 döneminde 34 ülkeye ilişkin panel verilerin kullanıldığı çalışmada, Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği İndeksi yöntemleri her bir dönem için ayrı ayrı uygulanmış, pür etkinlikteki değişme, ölçek etkinliğindeki değişme, teknik etkinlikteki değişme, teknolojik değişme ve toplam faktör verimliliğindeki değişme indeksleri hesaplanmıştır. Ayrıca, Avrupa Birliği üye ve aday ülkelerin 1995–2012 yılları arasında, CCR ve BCC modellerine dayalı olarak teknik etkinlik ve ölçek etkinliği değerleri tespit edilmiştir. Sonuç olarak, 1995–2012 yılları arasında Avrupa Birliği üye ve aday ülkelerin toplam faktör verimliliğinde ortalama %12.8 oranında azalış olduğu tespit edilmiştir. Aynı zamanda, ilgili dönemde CCR modeline göre ortalama teknik etkinlik değeri 0.325, BCC modeline göre 0.639 ve ölçek etkinliği ise 0.479 olarak tahmin edilmiştir.

104-122

Authors: Ayhan KÜÇÜK

Davranışsal finans, piyasa yatırımcılarının tamamen rasyonel olmayan davranışlarıdır. Yatırım kararı alan yatırımcıların rasyonel olarak aldıkları, geçmişten günümüze değişime uğrayarak ve yatırım kararlarının bazı psikolojik faktörlerin etkisi altında alınabileceğini gösteren Davranışçı Finans teorisi gelişmiştir. Bu teoriye göre, insan davranışlarının, yatırım kararı işleyişinde nasıl etkili olduğu ile ilgilidir ve yatırım kararları bu doğrultuda rasyonel olmayan davranışlarda alınabilmektedir. İnsanlar rasyonel davranışlar ve yatırım davranışlarını esas alan modeller ile duygu ve kişisel sezgilerin etkisi altında yatırım kararı almaktadır. Bu çalışmanın amacı, bireysel yatırımcıları finansal yatırım kararına yönlendiren faktörlerin davranışsal finans açısından ele alınması: Osmaniye örneğinde öngörü, tahmin, duygu, kişisel sezgilerin psikolojik ve sosyolojik etkilerinin etkisi altında yatırım kararına etki edip etmediğini tespit etmektir. Bu amaçla bireysel yatırımcı anket formu hazırlanıp Osmaniye’de 150 kişiye uygulandı. Analiz sonuçlarına göre yatırımcıların yatırım kararları üzerinde hazırlanan anketin on altıncı sorunun ifadelerinde davranışsal finansın Osmaniye’deki yatırımcıların yatırım kararlarında etkili olduğu tespit edildi.

23-38

Authors: Nurullah KAYA, Mustafa KESEN

İnsan kaynakları, örgüt çalışanlarında somutlaşan üretken beceriler ve bilginin stoklanması anlamına gelmektedir. İnsan kaynakları yönetiminin amacı, çalışanları örgütün stratejik hedeflerini karşılamak için motive ederek örgütün verimliliğini sağlamaktır. İnsan sermayesi ise, insan kaynaklarının maddi ve maddi olmayan yönünü ifade eder. İnsan kaynaklarının çeşitli yollarla motive edilmesi verimliliği artıracağından bu durum işverenler ve çalışanlar için bir kazan-kazan hedefinin çarpan etkisi yapmasına ve personel ile beraber örgütün piyasa değerinin artmasına neden olur. İnsan kaynaklarını motive ederek çalışan verimliliğini arttırabilen bir işletme, rekabet avantajı oluşturabilecek insan sermayesini kazanma ve bu sermayenin devamlılığını sürdürebilme noktasında önemli bir adım atmış olacaktır.

56-71

Authors: Cem GÖKÇE

Enerji arz güvenliği kavramı son dönemde sıkça dile getirilmeye başlanan bir kavramdır. Bu kavram özellikle fosil kaynaklardaki tükenme endişelerinin artmasıyla birlikte enerjinin temininde ortaya çıkabilecek sorunlara önlem alınması amaçlı bir kavramdır. Çalışmada Türkiye ve Avrupa Birliği gibi enerjide dışa bağımlılığı yüksek ülkelerin enerji alanındaki kırılganlık derecelerinin tespit edilmesi amacıyla bu ülkeler için Enerji Kırılganlık Endeksi oluşturulmuştur. Türkiye ve Avrupa Birliği’nin enerji kırılganlık endeksleri neticesinde çeşitli politika önermeleri ortaya konulmuştur. Çalışmada enerji kırılganlık endeksinin oluşturulması amacıyla yöntem olarak Temel Bileşenler Analizi kullanılmıştır.

94-110

Authors: Mehmet BOZTEPE

Türk idari yapısı içinde merkezi idare; idarenin bütünlüğü ilkesi çerçevesinde kamu görevlerinde birliği sağlamak amacıyla yerel yönetimler üzerinde vesayet yetkisine sahiptir. Bu yetki ağırlıklı olarak il genel meclisi ve belediye meclis kararlarına yönelik olarak mülki idare amirlerince kullanılmaktadır. Ancak yerel yönetimlerin meclis kararları üzerinde gerçekleşen vesayet denetimi ile amaçlanan ilkeler Anayasa Mahkemesi’nin 2007/3 ve 2010/29 sayılı kararları ile tamamen şekil değiştirmiştir. Öyle ki Yüksek mahkeme bu kararlarında 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ve 5373 sayılı Belediye Yasası ile meclis kararlarına ilişkin mülki idare amirlerine tanınan vesayet yetkisinin idarenin bütünlüğü ilkesi çerçevesinde kısıtlandığına hükmetmiştir. Buna karşın yüksek mahkemenin iptal kararlarının yürürlüğe girdiği tarihlerden bu yana yasa koyucunun yeni bir yasal düzenleme yapmaması sonucu mahkemenin iptal gerekçeleri fiilen anlamsız kalmıştır. Bugün il genel meclisi kararlarının tamamı vali onayına bağlı hale gelmiştir. Bu durum yerel yönetimlerin özerkliği ilkesi ile açıkça çelişmektedir. Buna karşın belediye meclis kararlarına ilişkin olarak idare hukukunda öngörülen vesayet yetkilerinden hiçbirini mülki idare amirleri kullanamamaktadır. Bu durumda 1982 Anayasasının 127. maddesinde öngörülen vesayet yetkisinin belediye meclisi kararları üzerinde ne şekilde kullanılacağına dair hukuki bir boşluk gündeme gelmektedir.

130-169

Authors: Ali Yılmaz GÜNDÜZ, Mehmet KAYA

Gelişme, modernleşme ve ilerleme ile iç içe geçmiş olan kalkınma kavramı, II. Dünya Savaşından sonra başlayan yeniden yapılanma süreciyle kullanımı yaygınlaşmıştır. Kalkınmanın ne olduğu sorusuna cevap çok kolay olmamakla birlikte ekonomik olarak, kişi başına düşen geliri arttırarak toplumsal refahı yükseltmek şeklinde tanımlanmıştır. Kalkınmanın nasıl sağlanacağına ilişkin geliştirilen tüm politikalarda ilk akla gelen kurum tabi ki devlet olmuştur. Ancak küreselleşme ile birlikte etkisi azalmaya başlayan ulus devlet, kapitalizm tarafından ekonomik kalkınma için uygun bir aktör olmaktan çıkarılmıştır. Geleneksel kalkınma politikalarının başarısızlığı da, kalkınmada rolün devletten sivil toplum alanında faaliyet gösteren kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşlarına (STK) geçmesine ve onların kalkınmanın bir aktörü olarak işlev görmesine yol açmıştır. Öyle ki kalkınma sürecine giren ülkelerde STK’ların niceliksel ve niteliksel olarak toplumsal yaşamda önemleri artmış ve ülkelerin kalkınması için önemli kurumlar haline gelmiştir. Türkiye’de STK’ların gelişme düzeyi Avrupa’daki kadar olmasa da, tüm liberal demokrasilerde olduğu gibi bir sivil alan zamanla belirginleşmeye, tarihimizde önemli işlevler üstlenen STK’lar günümüzde yaygınlaşmaya ve toplumsal gelişme faaliyetlerinde katkıları artmaya başlamıştır. Bu çalışmada STK-kalkınma ilişkisi hem genel olarak hem de sosyoekonomik kalkınmasını sağlamaya çalışan Türkiye açısından ele alınmaktadır.

28-42

Authors: Tuba B. DİREKÇİ, Sinan KAYGUSUZ

Bu çalışmada, Türkiye’de 1990Q1-2012Q4 arası dönemde yaşanan kısa vadeli sermaye akımlarının, ulusal makroekonomik değişkenlerden, cari açık, faiz oranı, enflasyon oranı ve milli gelir ile olan etkileşimi analiz edilmiştir. Bu analiz için ARDL sınır testi kullanılmıştır. Bu test sonucunda kısa vadeli sermaye akımlarının bağımlı değişken olduğu model istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır. Ayrıca reel döviz kuru ve enflasyon oranından kısa vadeli sermaye akımlarına doğru hem uzun hem de kısa dönemde istatistiksel olarak anlamlı ilişki tespit edilmiştir.

65-79

Authors: Ali Fuat GÖKÇE

Demokrasinin vazgeçilmez unsurları olan siyasi partiler, bir program etrafında toplanarak siyasi iktidarı elde etme ya da paylaşma amacını güden, sürekli örgüte sahip kuruluşlardır. Siyasi partilerin toplumla bütünleşme ve iktidara gelme sorunu liderinin ve yöneticilerin düşünce yapısı ve uygulamalarıyla ilgilidir. Aynı zamanda üye ve seçmeninin düşünce yapısı ile teşkilat yapısının oluşumu siyasi partilerde demokrasi anlayışına hakim olan unsurlardır. Parti içi demokrasi karmaşık bir kavramdır ve parti içi demokrasi anlayışı ve uygulaması siyasi partilere göre değişiklik göstermektedir. Parti içi demokrasi partide demokratik bir yönetimin kurulmasına ve karar sürecinde katılımın artmasına katkı sağlar. Siyasi partilerde parti disiplini algısı parti liderine ve yönetime bağlılığın bir göstergesi olarak görülmektedir. Parti disiplini parti yönetiminin kararlarının parti üyeleri tarafından sürekli kabul edilmesi, itaat edilmesidir. İtaat etmeyenlere çeşitli yaptırımların uygulanmasıdır. Bu çalışmada siyasi partilerde parti içi demokrasi ve disiplin algısına etki eden etmenlerin ortaya konulması ve parti içi demokrasinin geliştirilmesi ile ilgili önerilerin sunulması amaçlanmıştır. Bu doğrultuda demokrasi, parti disiplini, parti içi demokrasi kavramları incelenmiştir.

100-117

Authors: İlhan EGE, Emre Esat TOPALOĞLU, Murat ÖZYAMANOĞLU

Araştırma, 2009-2011 döneminde Borsa İstanbul (BIST)’da faaliyet gösteren 18 şirket ve bu şirketlere ait mali tablolardan elde edilen verileri içermektedir. Araştırmada, BIST Kurumsal Yönetim Endeksi’nde yer alan şirketlerin incelenen dönem itibariyle finansal performanslarının ölçümü için sistemin yapısına uygun olarak 9 kriter esas alınmış ve TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi kullanılmıştır. TOPSIS yöntemi kullanılarak firmaların finansal performans puanlarına ulaşmak ve elde edilen başarı puanları ile kurumsal yönetim notlarını karşılaştırmak suretiyle şirketleri performanslarına göre sıralamak amaçlanmıştır. Araştırmada incelenen şirketlerin 2009-2011 dönemine ait finansal performansları belirlenmiş ve elde edilen performans sonuçları kurumsal yönetim notları kapsamında değerlendirilerek analiz edilmiştir. Analiz sonucunda şirketlerin finansal performanslarına göre belirlenen sıralamaları ile kurumsal yönetim notları esas alınarak oluşturulan endeks sıralamalarının aynı yönde hareket etmediği belirlenmiştir. Ayrıca şirketlerin finansal performanslarının kurumsal yönetim notları ile pozitif yönde hareket etmediği ve şirketlerin kurumsal yönetim kalitelerinin finansal performanslarına tam olarak yansımadığı ortaya çıkarılmıştır.

141-156

Authors: Emine Türkan AYVAZ GÜVEN, Doğan UYSAL

Türkiye, 1970’lerin sonlarından günümüze kadar yaşanan krizlere ve olumsuz gelişmelere bağlı olarak yüksek ve kronik bir enflasyon süreci yaşayan ve bununla mücadele etmeye çalışan bir ülkedir. Ekonomide istikrarın sağlanabilmesi ve sürdürülebilmesi için, önemli olan olgulardan birisi, düşük oranlı enflasyonun geçerli olabileceği bir ekonomi politikasının benimsenmesidir. Döviz piyasalarındaki istikrarsızlık sonucu, ulusal ya da uluslararası yaşanan krizler ülkelerin refah düzeylerini olumsuz etkilemiştir. Ayrıca, döviz kurlarındaki artış ithalata dayalı sektörlerdeki maliyetlere yansıyarak, yurtiçi fiyatları etkilemektedir. Dolayısıyla, döviz kurlarındaki bir artışın, enflasyonu da arttırdığını söylemek mümkündür. Bu nedenle çalışmadaki amacımız; döviz kurlarındaki değişimin enflasyon üzerindeki etkisinin incelenmesidir. Bunun için, 1983-2012 arası reel efektif döviz kuru ve TÜFE verileri kullanılarak zaman serisi ile çalışılmış ve sonuçlar yorumlanmıştır. Çalışmanın sonucunda, TÜFE ile reel efektif döviz kuru arasında çift yönlü bir ilişki bulunmuştur.

16-20

Authors: Erhan DEMİRELLİ, Eşref Savaş BAŞÇI, Süleyman Serdar KARACA

Turkish banking sector has had a swift recovery after the 2001 crisis that was experienced in Turkey and there has been observed a great increase at assets size of the sector, credits, deposits and net profit. 169 billion TL assets size in 2001 increased to 961 billion TL in 2010. Whereas the net profit was -11 billion TL in 2001, it increased to 21 billion TL in 2010. Using panel regression analysis, this study seeks to determine whether there have been significant differences between the ratios acquired from financial statements of 3 public banks and 11 private banks operating in Turkish banking sector between 2001 and 2010. According to this, it was analyzed whether profitability ratios of the banks that represent a balanced panel feature can be explained in terms of other ratios as a dependent variable or not. Profitability ratios from the dependent variables have been taken into consideration as Net Profit (Loss) / Total Assets (KAR1), Net Profit (Loss) / Shareholder’s Equity (KAR2), Pre -Tax Profit / Total Assets (KAR3). The purpose of this study is to look for an answer to the question “Is there a significant difference between the years 2001 and 2010 for State-Owned and Privately Owned Banks in terms of ratios that explain dependent variables?” Moreover, there has also been revealed whether explanatory variables have differentiated or not. Consequently, according to the balanced panel regression results that have been performed in state-owned banks, ratios that can explain those ratios at 1% significance level when we perform regression analysis to KAR1, KAR2 and KAR3 ratios separately at a fixed effect are: Total Operating Income / Total Assets (FR1) and (Personnel Expense + Severance payment) / Total Assets (FR3) ratios. When this same analysis has been performed to the private sector banks, there has been analyzed that ratios of Shareholder’s Equity / (Deposits + Non-Deposit Resources) (SY3) and Total Deposits /Total assets (BY1) along with the explanatory variables of the state-owned banks can be explained at 1% significance level. Stata 11software was used for the analysis, effect models Hausman test for the panel have been performed. F-test of all models that have been set are significant and explanation rates have shown change.

50-61

Authors: Nedret ERBOY

Dış ticaret ile ülkeler birbirleriyle rekabet eder hale gelmişlerdir. İşletmeler içinde bulundukları rekabet ortamında başarılı olabilmek için bilgi teknolojilerinde yaşanan gelişmeler ile birlikte dış ticaret faaliyetlerini elektronik ortam üzerinde gerçekleştirmeye başlamışlardır. İnternet ve e-ticaret sadece mevcut işletmelere fırsatlar sunmamakta, iş kurmak isteyen yeni girişimcilere de büyük fırsatlar sunmaktadır. Günümüzde küreselleşme ve bilişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeyle birlikte klasik ticaret anlayışında değişme meydana gelmiş ve girişimciler yoğun rekabet ortamında karar vermek zorunda kalmıştır. Bilgi teknolojilerinde yaşanan bu değişim ve gelişme girişimcileri de değişime ve gelişmeye zorlamaktadır. Elektronik dış ticaret, e-ticaretin uluslararası alanlarda yapılmasıdır. İşletmeler, e-dış ticaretin küresel imkâna erişim vermesi, zaman ve mekân sınırlarını ortadan kaldırması, maliyetsiz oluşu en önemlisi de dünya pazarlarına rahatça girebilme, uluslararası rekabet ve kitlesel erişime olanak sağlaması sebebiyle faaliyetlerini hızla e-dış ticarete uygun hale getirmektedir. Bu çalışmada ticaretin ve girişimciliğin gelişimi ve ekonomi içerisindeki önemi e-dış ticaretin girişimcilik üzerindeki etkileri üzerinde durulmaktadır.

90-105

Authors: Hakkı FINDIK

Uluslararası ekonomik düzende süreklilik arz eden değişimin etkileri, ekonomik karar alıcıların geleneksel ölçüm ve değerleme esaslarına göre karar almalarını anlamsız kılmaktadır. Değer odaklı yaklaşımların yoğun olarak kullanıldığı günümüzde ekonomik katma değer (EVA), bilgi kullanıcılarına finansal yatırımlarının performansını muhasebe bilgilerine ek olarak muhasebe dışı verilerden de yararlanarak sunmaktadır. Bu çalışmada EVA’nın teorik çerçevesi izah edilmiş ve bir örnek olay ile uygulaması yapılmıştır. EVA yönteminin nasıl uygulandığı, dönem sonucunun tespitinde özkaynak maliyetinin nasıl hesaplandığı gösterilmiş ve elde edilen sonuçların analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre geleneksel finansal raporlama ile EVA yaklaşımı farklı sonuçlar vermektedir. EVA yaklaşımı ile işletmede özkaynak maliyetinin önemi fark edilerek, gerek firma çalışanlarının işletme sahibi gibi düşünmeleri ve davranmaları sağlanmış gerekse yatırımcıların dikkati işletme üzerine çekilmiş olmaktadır.

17-35

Authors: Erşan SEVER

Bu çalışmada reel döviz kuru değişkenliğinin Türkiye‟nin tarımsal dış ticaret performansına etkisi araştırılmıştır. Döviz kuru değişkenliğini ölçmede AR-EGARCH (1,1) yöntemi kullanılmıştır. Johansen eş bütünleşme testi ve hata düzeltme tekniği kullanılarak döviz kuru değişkenliği ile tarımsal dış ticaret arasındaki ilişkiler 1989:01–2011:02 dönemi üçer aylık veriler kullanılarak araştırılmıştır. Analiz sonucuna göre, reel döviz kuru değişkenliği Türkiye‟de tarımsal ihracat ve ithalatı negatif etkilemektedir. Fakat reel döviz kuru dalgalanmalarından tarımsal ihracat seviyesi daha fazla etkilenmektedir.

63-81

Authors: Aliye AKIN, Mustafa Yaşar ŞİMŞEK, Adnan AKIN

Turizm, ülkelerin ekonomik sıkıntılar yasadığı dönemlerde büyük bir döviz girdisi sağlayarak, cari açıklarının ve işsizliğin azaltılmasında önemli rol oynamakla birlikte ülkelerin ekonomik kalkınmasına da destek olmaktadır. Aynı zamanda turim sektörünün emek-yoğun bir özelliğe sahip olması ülkelerde işsizliğin azaltılmasına da yardımcı olmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı; Türkiye‟nin dünya turizmi içindeki payını incelemek, turizm sektörünün Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemini ortaya koymaktır. Çalışmada literatür taraması yöntemi kullanılmıştır.