FSM İlmi Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi

29-56

Authors: Evrim ATASOY

05.12.1951 yılında yürürlüğe giren 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser sahiplerine, bu kanunda meydana getirdikleri eserlerinin korunması için geniş haklar tanınmıştır. İlerleyen yıllarda gelişen teknoloji ve değişen dünya görüşü çerçevesinde, kanunda çeşitli değişiklikler ve eklemeler yapılmış, bazı maddeler iptal edilmiştir. Yasada düzenlenen eser sahipliği konusunda günümüze kadar çok sayıda çalışma yapılmış olup, bu çalışmamız ile kanunun 9. ve 10. maddesinde düzenlenen birlikte eser sahipliği türleri ele alınmıştır. Çalışmada, birlikte eser sahipliği türlerinin tanımı yapılmış, özellikleri ayrı ayrı incelenmiş, türlerin birbirleri ile olan benzerlikleri ve farlılıkları anlamaya elverişli şekilde maddeler halinde izah edilmiştir. Comprehensive rights have been bestowed on the authors as per the Law on Intellectual and Artistic Works numbered 5846 enforced on 05.12.1951 for protection of the works they have produced in compliance with this law. In the years, various amendments and additions have been made to the law in line with the developing technology and changing worldview, some articles have been abrogated. Many studies have been performed about the authorship regulated under the law up to present and the subject has been dealt with in this study as the types of collaborative authorship regulated under the articles 9 and 10 of the law. In the study, conducted with the definitions of the type of collaborative authorship, properties were studied separately, with each type of understanding the similarities and differences in the form of the substance.

77-84

Authors: Mehmet ÇELİK

Bu çalışmada Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Ankara romanı ile Refik Halit Karay’ın Bugünün Saraylısı adlı romanı temel kahramanlar Selma ile Ayşen ekseninde karşılaştırılacaktır. Bovarizm, Flaubert’in Madam Bovary romanından hareketle ortaya çıkarılmış bir kavramdır. Bovarizm, Türk edebiyatına önce Halit Ziya’nın romanlarındaki kadın kahramanlarla girmiş, daha sonra 1940’ların başına kadar varlığını sürdürmüştür. Selma ve Ayşen, farklı yaşayış tarzlarından gelmelerine karşın iç dünyalarındaki fırtınalar ve erkekler eksenindeki tavırlarıyla Bovarizmden izler taşırlar. Sürekli değişme arzusu ve mutsuzluk temel davranış tarzı durumundadır. In this study, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’s novel “Ankara” and Refik Halit Karay’s novel “Bugünün Saraylısı” (Today’s Courtier) will meet on axis of basic characters “Selma” and “Ayşe.” Bovarysm is a concept originated from “Madam Bovary” written by Flaubert. Bovarysm was introduced to Turkish literature by woman characters in Halit Ziya’s novels and continued its existence until the beginning of 1940’s. Although they have different life styles, Selma and Ayşen carry the traces of Bovarysm because of storm in their inner worlds, their attitudes towards men. Their basic behavioral style is unhappiness and to desire constantly change.

101-118

Authors: Aslan DELİCE

Kural’ın kendisiyle uyumlu eylemi nasıl belirleyebildiği sorusu, Wittgenstein’ın son dönem çalışmalarında merkezi bir yer tutar. Felsefi Soruşturmalar’da konuya ilişkin birden fazla cevap vardır. İlk cevaba göre kural’ın anlamını belirleyen gramerdir. İkinci cevaba göre ise anlamı belirleyen, o kural ya da sözcüğün kullanımıdır. Matematik, mantık, dil ve renklere ilişkin kurallar analitik olup kural ve uygulaması arasında bir boşluk bulunmaz. Mantık ve gramer, kurala uygun eylemi kesin bir şekilde belirler. Bu nedenle de hangi eylemin kurala uygun olduğu sorusuyla karşılaşılmaz. İhtimal ve şüphenin dışlandığı bu alanda yoruma da yer yoktur. Hukuk kuralları çoğu zaman analitik sözcük ve kavramlardan oluşmaz dolayısıyla farklı uygulamalara ve yoruma açıktırlar. Bu farklılık, Wittgenstein’ın kural kavramının, tüm hukuk kurallarını içerecek şekilde kullanılmasını engeller. The question of how “the rule” determines the action which is compatible with itself holds a central place in Wittgenstein’s last term studies. There is more than one answer to related topic in Philosophic Investigations. According to first answer, what determines the meaning of rule is grammar. As to the second is what determines the meaning is usage of this rule or word. The rules related to mathematics, logics, language and colors are analytic and there is no gap between the rule and its practice. Logic and grammar exactly determine the act compatible with the rule. Therefore with the question of what action compatible with the rule is not encountered. In this area, probability and suspicion are excluded, there is no place for commend as well. Legal rules do not mostly consist of analytic words and concepts. They, thereby, are open to different practices and commends. This difference prevents the usage of Wittgenstein’s rule concept to include all legal rules.

141-153

Authors: Abdülkadir ÖZCAN

XV. yüzyıl ortalarında başlayan Osmanlı tarihçiliği İstanbul’un fethinden sonra canlı bir döneme girdi ve çok sayıda eser kaleme alındı. Ancak ilk standart Osmanlı tarihleri II. Bayezid döneminde yazıldı. Bu eserlerin ortaya çıkmasında Sultan Bayezid’in özel ilgisinin olduğu kesindir. Makalemizde II. Bayezid devrinde yazılmış umumi ve hususi nitelikteki eserler üzerinde durulmuştur. Ottoman historiography, which started at the midst of the fifteenth century, entered into a lively period and many works were put down on paper. But the first standard Ottoman histories were written in Sultan Bayezid II’s reign. It is certain that Sultan Bayezid II showed a particular interest for the emergence of these works. In this article, general and private works, written in the reign of Sultan Bayezid II, were examined.

163-181

Authors: Yasemin Çakırer ÖZSERVET

1950’lerden itibaren günümüze kadar Türkiye hep göç alan bir ülke olarak, Asya ve Orta Asya’dan gelen Türk kökenlilerin göçü için hedef ülke konumundadır. Bu çalışma, son dönemde sıklıkla tartışılan ulusötesi göçü ve ulusötesi sosyal alanların oluşturduğu ulusötesi kentleşmeye yönelik ağları İstanbul kentinde yerel bir ölçek olarak Zeytinburnu ilçesinde Afgan Türkleri üzerinden analiz etmektedir. Afgan Türkleri, farklı siyasi iktidar dönemlerinde ülkemize resmi kanallarla iskânlı göçmen olarak kabul edilen öncü göçmenlerin (diğer Türkî göçmenlerin) ardından ve öncü göçmenlerin ulusötesi sosyal ağlarının da yardımıyla zincirleme şekilde gelen bir göçmen grubudur. Vatandaşlığını almış ve yerel yönetimde aktif rollere sahip göçmenler ulusötesi politik, sosyal ve kültürel alan yaratmak üzere ulusötesi birçok aktiviteye sahiptirler. Bu aktivitelerin fiziksel mekânlara yansımasını bulmak bu çalışmanın önemli bir yanını oluşturmaktadır. Turkey has been a target country for the immigrants of Turkish origin coming from Asia and Central Asia since 1950s till today. This research analiyses the transnational social fields and transnational urbanization dynamics developed with transnational flow of immigration in Istanbul, the most appropriate city to observe in Turkey, on a local scale of Zeytinburnu region on the Turks from Afghanistan. The Turks from Afghanistan are composed of the leading immigrant groups who were accepted to our country officially as to be settled during the various political power and other immigrants coming over through the transnational social networks. The immigrant groups who became citizen and have active roles in local administration have transnational activities for creating a transnational political, social and cultural area. To find the reflections of these activities on the physical space is the most important phase of this research.

201-227

Authors: Osman SARI

İnsanların faaliyet ve davranışlarının ölçüsü olan, onların maddi ve manevi ihtiyaçlarını gidermeye yarayan ve onları diğer varlıklardan ayıran ilkelere veya araçlara sosyal değerler diyebiliriz. Sosyal değerlerin en başta gelen özelliği faaliyet ve davranışlarımızın ölçüsü (veya kriteri) olma özelliğidir. Yani sosyal değerler doğru ile yanlışın, iyi ile kötünün, güzel ile çirkin olanın, hak ile zulmün ne olduğunun anlaşılmasında bize ölçüler, kriterler sunmaktadır. Sosyal değerlerin diğer özellikleri insana özgü olması, evrensel olması, çift kutuplu olması, kendi aralarında bütünlük ve paralellik içinde olmasıdır. Bunlara ek olarak sosyal değerlere sahip olmak biz insanlara mutluluk, eksikliği ise mutsuzluk verir. Sosyal değerlere ihtiyacımız ise bütün ihtiyaçların üzerindedir. Sosyal değerlerin kendi içinde bir sistem oluşturup oluşturmadığı ya da nasıl sınıflandırılacağı üzerinde önemle durulması gerekir. Sonuçta sosyal değerleri maddi değerler ve manevi değerler olmak üzere ikiye ayırabiliriz. Emek ise hem maddi hem de manevi değerin bir arada bulunduğu bir sosyal değerdir. Edebiyatın da sosyal değerlerden biri olan estetik değerin içinde yer aldığını, onun da sosyal sorunlara daha çok yönelerek bir sosyal edebiyat düzlemine doğru kayması gerektiğini belirtmeliyiz. It can be told that social values those principles or instruments measures of people’s activities and behaviors, to serve for their physical and spiritual needs, principles or instruments that separate them from other beings. The leading feature of social values is being measure (or criteria) of our activities and behaviors. Namely, social values offers dimensions and criteria on understanding of what is right and wrong, good and evil, beautiful and ugly, justice and tyranny. Other features of social values are, to be unique to human beings, to be universal, to be a double pole, integrity and parallel to each other. In addition, to have social values give happiness to us as people; the lack of social values gives unhappiness. The need of social values is on all of our needs. It is important and necessary to focus on if social values built up a system in itself or how to classify the social values. At the end, we can distinguish social values in two types of material values and spiritual values. Labor is also a social value that a mix of both material and spiritual values. On the other hand, literature is included in aesthetic value which is another social value. So, literature has to head towards more social problems and has to shift towards the level of social literature.

247-259

Authors: Büşra SÜRGİT

Yeni Lisan hareketinin öncüsü olan Ömer Seyfettin, XX. yüzyılın milliyetçilik asrı olduğunun farkına varmış bilinçli bir aydındır. Yazar, “Yeni Lisan” başlıklı yazılarında ülkenin içinde bulunduğu buhrandan kurtulabilmesi için ulus olmanın gerekliliğinden söz eder. Ona göre dil, bir milleti bir araya getiren başat unsurdur. Ömer Seyfettin yalnızca teorisyen olmakla kalmaz, “Yeni Lisan” anlayışı çerçevesinde şiirler ve hikâyeler de kaleme alır. Onun “Fon Sadriştayn’ın Oğlu” adlı hikâyesi hem üslubuyla hem de verdiği mesajlarla dikkat çeken bir metindir. Bu makalede Ömer Seyfettin’in fikirlerini, söz konusu hikâyeye nasıl taşıdığı irdelenmeye çalışılacaktır. Omer Seyfettin, the pioneer of “Yeni Lisan Movement”, is a revolutionist who had noticed that the twentieth century is the nationalism age. In his “Yeni Lisan” headed articles, the author asserts that the society has to be a nation, the country can save from the big crisis merely by this way. According to Omer Seyfettin, a language is the fundamental concept which congregates the whole nation. He is not only a theorist but also a prolific author who writes articles, essays, poems, and short stories in the context of “Yeni Lisan Movement”. One of these, “Fon Sadriştayn’ın Oğlu” story is a noteworthy text because of its style and messages. In this paper we will consider how Omer Seyfettin reflects his ideas to this short story.

285-309

Authors: Esma ŞAHİN

Bu makalede 16. yüzyılda yaşamış ve “sultânu’ş-şuarâ” unvanını almış Osmanlı şiirinin tartışmasız en büyük şairlerinden biri olan Bâkî’nin şiirleri Osmanlı toplum yapısı bakımından incelenmiştir. Şairin toplumsal yapıdan kesitler içeren dikkat çekici beyitleri konularına uygun başlıklar altında tasnif edilerek ele alınmış ve şerh edilmiştir. Beyitlerde sözü edilen yahut çağrıştırılan meselelerin tespiti ve açıklanmasında diğer şairlerin divanlarından destekleyici ve zenginleştirici örneklere yer verilmiş, döneme ait bilgi bulunabilecek tarih ve sosyal tarih kaynaklarından, bilhassa o yüzyıllarda yazılmış seyahatnamelerden faydalanılmıştır. Sözlüklerin yetersizliği nedeniyle bazı problemli kelime ve ibarelere anlam verilirken bir metnin diğer bir metni açacağı düşüncesinden hareketle başka şairlerin söz konusu kelime ve ibareleri nasıl kullandığına bakılarak tahmin yürütülmeye çalışılmıştır. The Divan of Baki, the sultan of poets (sultan al-shu‘ara), who lived in the 16th century and was one of the most prominent Ottoman poets, has been investigated in this article from the social structural perspective. In the present work, explanations have been provided for some relevant striking verses found of the poet containing Ottoman social structure components that are selected and categorized under appropriate titles according to their subjects. In these explanations, we have used supporting examples that are found in other divans of Ottoman poets and have benefited from the sources of history, social history and particularly from the books of travels written during those centuries. In order to provide accurate meanings to some problematic words and phrases that are not resolved by the lexicons, predictions have been made by looking into the way the other poets use those words anticipating that a text could explain other text.

323-341

Authors: Arkun TATAR, Gaye SALTUKOĞLU, Gülistan DAL, Berna ATAY

Bu çalışmada, model bir çalışma olması bağlamında, Türkiye’de bir meslek grubu olarak kişilere ulaşabilme ve test uygulamasını yürütme kolaylığı açısından eczacılar seçilmiş ve grubun betimleyici kişilik profillerinin çıkarılması amaçlanmıştır. Beş Faktör Kişilik Envanteri (5FKE) ile yürütülen çalışmaya 25-79 yaşları arasında 106 kadın 75 erkek eczacı katılmıştır. Karşılaştırma grubu olarak 25-87 yaşları arasında kadın, erkek olmak üzere toplam 5477 kişilik veri kullanılmıştır. Kadın grubunda, eczacı kadınlar, kadın norm grubundan daha yalnızlığı seven, hoşgörülü, ılımlı, uzlaşmacı, yumuşak kalpli, düzenli, kurallara bağlı, sorumlu, kararlı, tedbirli, duygusal olarak tutarlı, rahat, kendine güvenli, analitik düşünen, duyarlı ve yeniliğe açıktır. Erkek grubunda eczacı erkekler, erkek norm grubundan daha yalnızlığı seven, girişken, hoşgörülü, ılımlı, uzlaşmacı, yumuşak kalpli, düzenli, kurallara bağlı, sorumlu, kararlı, tedbirli, kendine güvenli, analitik düşünen ve duyarlıdır. The reason for choosing pharmacist as a professional group in this study is ease of access and application of the test to them, and the aim of the study is to determine descriptive personality profiles of pharmacist in the context of a model study. 106 women and 75 men pharmacists between the ages of 25-79 participated in the study carried out by Five Factor Personality Inventory (5FKE). The comparison group consisted of a total of 5477 people, men and women, between the ages of 25-87. The findings revealed that women pharmacists were more loner, tolerant, moderate, agreeable, altruist, orderly, compliant with the rules, conscientious, deliberate, provident, emotionally stable, easygoing, self-confident, abstract thinking, sensitive, and open to newness than the normative group. While men pharmacists were more loner, assertive, tolerant, moderate, and agreeable, altruist, orderly, compliant with the rules, conscientious, deliberate, provident, self-confident, abstract thinking and sensitive than the normative group.

367-387

Authors: Hatice YORULMAZ, Arkun TATAR, Gaye SALTUKOĞLU, Gönül SOYLU

Araştırma, diyabetli hastalarda hastalık algısını etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya dört farklı hastanenin üç farklı kliniğinden 218 diyabet hastası katılmıştır. Veri, hastalara tanıtıcı bilgi formu ve Hastalık Algısı Ölçeği uygulanarak toplanmıştır. Diyabet hastalarında yaşın, cinsiyetin, medeni durumun, eğitim durumunun, çalışma durumunun, sosyo-ekonomik durumun, diyet durumunun, hastalıkla ilgili eğitim alma durumunun, psikolojik destek alma durumunun, hastalıkla ilgili bilgi sahibi olma durumunun, diyabet tipi ve tanı konma süresinin hastalık algısını etkilediği belirlenmiştir. Katılımcıların çoğunluğunun, hastalıklarıyla ilgili olduğunu düşündükleri semptomlar yaşadıkları, hastalıklarını kronik olarak algıladıkları, fiziksel, sosyal, psikolojik işlevlerine hastalığın etkisi olduğunu düşündükleri, tedavilerinin etkin olduğuna inandıkları ve hastalıklarından duygusal olarak etkilendikleri saptanmıştır. The purpose of the study was to examine the factors influencing illness perception in patients with diabetes. The participants of the study were 218 diabetes in four different hospitals in three different clinics. A socio-demographic questionnaire and the Illness Perception Questionnaire were applied to patients to collect the data. It was found that the variables of age, gender, marital status, education level, work status, socio-economic status, dietary status, state of being educated about the illness, psychological support received, state of knowledge about the illness, type of diabetes, and length of time after diagnosis have influenced the illness perception in diabetes. It was also determined that most of the patients experienced symptoms they thought to be related to their illness, perceived their illness as chronic, thought that their illness affected their physical, social and psychological functions, believed that their therapies were effective and were affected emotionally by their illness.

393-396

Authors: Bahar AVCI

"M. Fatih Andı, Güneşe Tutulan Ayna" bu yayının özetidir.

403-406

Authors: Merve OKUYUCU

"M. Orhan Okay, Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı" bu yayının özetidir.

417-420

Authors: Fikret TURAN

"Enfel Doğan, Şeyhoğlu Sadrüddin’in Kabus-Nāme Tercümesi: Metin, Sözlük, Dizin, Notlar, Tıpkıbasım" bu yayının özetidir.

423-426

Authors: Emine Tonta AK, Fatma Sel TURHAN

"“550 Yılın İzinde Bosna-Hersek’te Osmanlı Mirası” Uluslararası Tarih Sempozyumu" bu yayının özetidir.

429-432

Authors: Fahameddin BAŞAR

"Vakıf Medeniyeti ve Şehir Sempozyumu" bu yayının özetidir.

437-440

Authors: Seda Yeşildal SAMSAKÇI

"Vefatının 20.Yılında Sâmiha Ayverdi’nin İstanbul’u Sempozyumu" bu yayının özetidir.