Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

275-280

Authors: Leszek A. Dobrzanski, Malgorzata Monika Musztyfaga - Staszuk, Marcin Staszuk

ABSTRACT: The aim of the paper was to optimize the Selective Laser Sintering (SLS) and co-firing in the infrared conveyor furnace parameters in front Screen Printed (SP) contacts. The co-firing in the infrared conveyor furnace was carried out at various temperature. The SLS was carried out at various a laser beam, scanning speed of the laser beam and front electrode thickness. The investigations were carried out on monocrystalline silicon wafers. During investigations was applied a silver powder with the grain size of 40 μm. The contacts parameters are obtained according to the Transmission Line Model (TLM) measurements. Firstly, this paper shows the comparison between the convectional an unconventional method of manufacturing front contacts of monocrystalline silicon solar cells with the different morphology of silicon for comparative purposes. Secondly, the papers shows technological recommendations for both methods in relation to parameters such as: the optimal paste composition, the morphology of the silicon substrate to produce the front electrode of silicon solar cells, which were selected experimentally in order to produce a uniformly melted structure, well adhering to the substrate, with the low resistance of the front electrode-to-substrate joint zone. Key words: Silicon solar cells, Screen printing, Selective laser sintering, Transmission line model.

287-292

Authors: Keskes Boualem

ABSTRACT: The main benefits of using the sandwich concept in structural components are the high stiffness, good fatigue resistance and low weight ratios. Recent advances in materials and construction techniques have resulted in further improvement and increased uniformity of the sandwich composite properties. In order to use these materials in different applications, the knowledge of simply their static properties alone is not sufficient but additional information on their fatigue properties and durability are required. In this paper, first static and fatigue tests on four points bending of nomex honeycomb composite sandwich panels have been performed. Load/displacement and S-N fatigue curves are presented and analysed. Fatigue failure and damage modes are observed with an optical microscope and are discussed. The second is to address such fatigue behaviour by using a damage model and check it by experimentation. This fatigue damage model is based on stiffness degradation, which is used as a damage indicator. Two non-linear cumulative damage models derived from the chosen stiffness degradation equation are examined with assumption of linear Miner’s damage summation. Predicted results are compared with available experimental data. Key words: Nomex, Sandwich, Stiffness, Failure modes, Fatigue model.

298-302

Authors: Onur Sayman, Meltem Evren Toygar, Zeki Kıral, Binnur Gören Kıral

ABSTRACT: This study aims to examine the effect of interface crack on the free vibration response of a sandwich composite beam experimentally and numerically. Natural frequencies in a thin sandwich composite cantilever beam with root crack are determined. The crack with various lengths is opened between the face sheet and foam core, such as 50, 100, 150 and 200 mm. Free vibration tests of these samples are carried out. For the numerical analysis, ANSYS finite element software is used. Results obtained by numerical analyses and experiments are compared and it is seen that there is a good agreement between them. Key words: Sandwich composites, Root crack, Natural frequency, Finite element method.

310-318

Authors: Mehmet Karahan, Stepan Vladimir Lomov, Alexander Bogdanovich, Ignaas Verpoest

ÖZET: Bu çalışmada üç boyutlu kıvrımsız dokuma karbon-epoksi kompozitlerin dinamik çekme yüklemesi altında yorulma özellikleri tespit edilmiştir. Atkı doğrultusundan alınmış numuneler için sonsuz yorulma yük seviyesi 27.5 kN olarak tespit edilmiştir. Yorulma yüklemesi altında kompozit malzeme içinde hasarın z-ipliklerinin atkı iplikleri ile kesiştikleri kısımlarda başladığı ve buradan yayıldığı anlaşılmıştır. Üç boyutlu dokuma yapıda z-iplikleri iplik katmanlarını bir arada tuttuğu için, klasik iki boyutlu kompozitlerde meydana gelen delaminasyon hasarları meydana gelmemiştir. Bu durum kompozit malzeme modülü ve yük taşıma kapasitesinin iki boyutlu klasik kompozitlere göre daha üstün ve sürdürülebilir olduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler: 3-boyutlu dokuma, Yorulma ömrü, Hasar. ABSTRACT: This paper reports results of study of fatigue behavior of a non-crimp 3-dimensional woven carbon/epoxy composite in tension-tension fatigue. Infinite fatigue life limit corresponds to the load of 27.5 kN for fill direction. The damage under fatigue loading starts and develops from intersection of z-yarns and fill yarns. Since the z-yarns bonded the yarn layers, it is not seen the delaminastion damages. This indicate that for load carrying capacity and stiffness of 3-dimensional composites better than classic 2-dimensional textile composites. Key words: 3-dimensional weaving, Fatigue life, Damage.

231-239

Authors: Yıldırım Oral, Görkem Gülhan

ÖZET: Şehir içi ulaşım sorunlarının çözümüne ilişkin planlama yaklaşımlarında bireylerin yolculuk taleplerinin yanı sıra her türden malların hareketlerinin kestirimlerinin de dikkate alınması gerekmektedir. Bu gereklilik her ölçekteki ve özellikle yoğun bölgesel ilişkiler içeren şehirler için farklı düzey ve biçimlerde ortaya çıkmaktadır. Üretim ve tüketim ilişkilerinin yanı sıra ekonomi nedeniyle de şehir yol ağlarının doğrudan yük taşımacılığından etkilendiği görülmektedir. Çalışma bu etkilenmenin şehir planlama ve ulaştırma sürecinde ele alınıp ileriye dönük çözümler kapsamında nasıl değerlendirilebileceğine ait bir örnek yaklaşım olarak düşünülmüştür. Örnek olarak İzmir merkez şehirsel alanı alınmıştır. Bu alan yaklaşık olarak İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 3030 sayılı yasa dönemindeki yetki ve sorumluluk sınırlarını kapsamaktadır. Yük yaratım merkezlerinin şehir içindeki konumları ve ağırlıkları, yük hareketi niteliğindeki toplam taleplerin ortaya çıkmasına doğrudan neden olmaktadır. Aynı zamanda transit trafik içinde de yoğun bir biçimde yük taşıtlarının bulunduğu görülmektedir. Şehir içi yol ağlarının özellikleri nedeniyle yük taşıtlarının her kademedeki yollar üzerinde görülmesi de olasıdır. Bu nedenlerle yük taşıt hareketleri yoğunluklarının, yük yaratım merkezlerinin konum ve ağırlıklarıyla ilişkilendirilmesi düşünülmüştür. Yük hareketlerinin çeşitli nedensellik ilişkileriyle ölçümünün geliştirilebileceği, bu amaçla kullanılabilir parametrelerin var olabileceği, bu çalışmanın varsayımları olarak kabul edilmiştir. Çalışmada İzmir’deki yük taşımacılığının ölçümü, metropoliten iş merkezini ve bazı kümeleşme alanlarını çevreleyen sınırlardan geçen taşıtların yoğunluğu ile bu alanların sınırları içindeki yük yaratım merkezlerinin konumları ve ağırlıkları birlikte değerlendirilmeye çalışılmıştır. Yaklaşımın aşamaları ise; • İzmir’de yük yaratım merkezlerinin türleri, konumları, ağırlıkları ve karayolu trafiğinde yaklaşık ölçüm değerlerinin saptanması. • İş merkezi çevresinden geçen sınır ile bazı kümeleşme alanlarının sınırlarının çizilmesi, sayım noktalarının belirlenmesi. • İç trafik açısından yük taşıt hareketlerinin yoğunluklarının saptanması, olarak belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yük, Yük yaratımı, Yük tesisi, Taşımacılık. ABSTRACT: Planning paradigms, which aim to overcome urban transport problems, have to evaluate the mobility prediction of goods besides the mobility of individuals. This is a requirement and it comes up with different scales and features in the cities which contain high density of regional interactions. Urban roads respond from freight transport due to economy besides relation of productions and consumptions. This study is an instance to generate solutions for future which tries to evaluate respective interaction in the process of urban planning and transport planning. Study area has been stated as the city Izmir, TURKEY. The exact area is the legal responsibility border of the law 3030. The location and impact of freight transport generation stations cause total freight transport demands to rise up. Concurrently, there is a high ratio of freight transport in the transit traffic. Freight vehicles may be seen in every level of roads due to features of the road network. Therefore, it has been aimed to correlate freight transport moves with the location and impacts of the freight generation stations. This study also assumes that freight transport moves may have some measurable reasons and may contain usable parameters, for this purpose. The measurement of freight transport in Izmir, the density of the vehicles which interacts with the several aggregation areas and the location or impacts of the freight transport generation stations in those areas have been tried to evaluate simultaneously. The stages of the paradigm are determined as below: • To determine the categories of the freight transport generation stations and measurement values on urban roads, • To draw the borders of several aggregations areas and CBD area borders by determining enumeration points, • To measure density of freight vehicles move in terms of inner traffic, Key words: Freight, Freight generation, Freight station, Transport.

249-255

Authors: Merve Açıkgenç, Mehmet Karataş, Zülfü Çınar Ulucan

ÖZET: Bu çalışmanın amacı, kendiliğinden yerleşen harçta (KYH) mineral katkı kullanımının harcın dayanım ve viskozite özelliklerine etkisinin araştırılmasıdır. Kendiliğinden yerleşen beton (KYB), geleneksel betona göre daha az iri agrega içerdiğinden KYB tasarımının temelini harç oluşturur. Bu nedenle bu çalışmada harç kullanmak uygun bulunmuştur. Bunun yanı sıra KYB’ da gerekli dayanım, dayanıklılık ve uygun bir işlenebilirlik gibi özellikler, iyi bir beton üretimini kaçınılmaz kılmaktadır. Bu özelliklerin sağlanmasında mineral katkı maddelerinin (Silis dumanı, Uçucu kul, kireçtaşı tozu, yüksek fırın cürufu vb.) gerekliliği ve belirli miktarda toz malzemenin sağlanmasının, özellikle KYB’ da işlenebilirlik ve kıvam açısından şart olduğu yapılan birçok çalışmada ortaya konulmuştur. Ayrıca, düzensiz bir biçimde çevreye bırakılan atıkların çevre sağlığını tehdit etmesini önlemek ve KYB’ da kullanılacak toz maddelere yöresel anlamda yenilerini ekleyerek, böylece hem nakliye maliyetinin hem de kireç taşı ve tuğla tozunun çimento azaltılarak kullanımıyla malzeme maliyetin düşürülmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, çimento yerine ikame yöntemiyle Elazığ Yöresi Kireçtaşı Tozu ve Atık Tuğla Tozu birlikte ve ayrı ayrı kullanılarak, toplamda 23 adet harç karışımı oluşturulmuştur. Bu harçların, işlenebilirlik özelliklerini belirlemek ve kendiliğinden yerleşebilirliklerini incelemek amacıyla, mini çökme-yayılma ve mini V-hunisi deneyleri yapılmış, ayrıca harçların viskoziteleri saptanmıştır. Mekanik özellikler için numunelerin 3, 7, 28 ve 91 günlük periyotlarında üç noktalı eğilme ve basınç deneyi yapılmıştır. Ayrıca numuneler üzerinde kapiler su emme deneyi yapılmış ve daha sonra numunelerin toplam su emme, porozite oranları ve yoğunlukları belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kendiliğinden yerleşen harç; Kireçtaşı tozu; Atık tuğla tozu; Viskozite; Mekanik özellikler. ABSTRACT: The aim of this study is to investigate the effects of using mineral additives on Self compacting Mortar’s (SCM) strength and viscosity properties. As Self-compacting concrete (SCC) contains less coarse aggregate than conventional concrete, mortar forms the basis of the design of SCC. Therefore, this study was found to be appropriate to use mortar. In addition, the properties of SCC such as required strength, durability and workability makes a good production of concrete inevitable. While Providing this properties, it has been presented in many studies that mineral additive (silica fume, fly ash, limestone powder, blast furnace slag etc.) and certain amount of powder material requirement is essential especially in terms of workability and consistency of SCC. Furthermore, it was aimed to prevent environmental health threats by wastes released disorderly and to add new powder material to be used in SCC and finally to reduce the cost of both transport and cement by using limestone and waste brick powder. For this purpose, 23 types of mortars, in which cement was partially replaced of limestone and waste brick powder, were produced. The mini slump flow and V-funnel tests were used to assess the workability and the self compactivity properties of the fresh mortars, and the viscosity of mortars were also measured. The hardened properties of SCM specimens including the compressive strength and tensile strength in bending were investigated and all tests were performed for 3, 7, 28 and 91 days. Moreover, capillary water absorption test were performed and, total water absorption and porosity rates of all specimens were measured. Key words: Self compacting mortar; Limestone powder; Waste brick powder; Viscosity; Mechanical properties.

266-274

Authors: Yavuz Durgun, Cüneyt Vatansever, Konuralp Girgin, Engin Orakdöğen

ÖZET: Bu çalışmada, Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik-2007 (DBYBHY-2007) ye göre boyutlandırılan altı katlı dış merkez çaprazlı bir çelik perdenin deprem performansı, zaman tanım alanında doğrusal olmayan hesap yöntemi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmede göreli kat ötelemeleri, kat kesme kuvvetleri, çapraz ve kolonların iç kuvvet istemleri ile bağ kirişi kesme kuvveti ve dönme istemleri dikkate alınmıştır. Zaman tanım alanında doğrusal olmayan analizler yedi adet deprem ivme kaydı kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Analizler sonucu elde edilen istemlerin ortalama değerleri esas alınarak dış merkez çaprazlı çelik perdelerin kullanıldığı orta yükseklikteki binalar için DBYBHY-2007’de öngörülen kapasite tasarımı yaklaşımının yeterliliği araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Dış merkez çaprazlı çelik perde, Bağ kirişi, Zaman tanım alanı, Doğrusal olmayan analiz, Performans değerlendirmesi ABSTRACT: The goal of this paper is to investigate the non-linear response and to assess the seismic performance of a six story eccentrically braced steel frame (EBF). For this, split-K-braced EBF with high ductility level designed according to the Turkish Earthquake Code-2007 (TEC-07) is analyzed under seven selected earthquake records. The performance of the EBF is assessed considering drift, story and base shear demands, brace and column axial forces and bending moment demands, link beam shear force and rotation demands. Mean values of the demands are used in the performance assessment. The provisions based on capacity design approach specified in TEC-07 for EBFs with high ductility level are discussed by employing the findings. Key words: Eccentrically braced steel frame, Link beam, Time history analysis, Non-linear analysis, Performance evaluation.

195-200

Authors: Serdal Arslan, İlhan Tarımer, Mehmet Emin Güven

ÖZET: Günümüzde, orta ve yüksek frekanslar, makine boyutunda önemli derecede küçülme sağlamasına rağmen bu frekanslardan kaynaklanan kayıpları da beraberinde getirmektedir. Elektrik makinalarında meydana gelen kayıplar özel sargı tasarımları ile azaltılabilmektedir. Bu çalışmada aynı kesitteki tek damarlı iletken, litz iletken ve bakır folyo iletken kayıpları sonlu elemanlar yöntemi ile incelenmiştir. Ayrıca frekansın değişimine bağlı olarak iletkenlerdeki akım yoğunluğu, manyetik akı yoğunluğu ve omik kayıplar bir tasarım programı yardımıyla incelenmiş ve elde edilen grafikler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: İletken, Tel, Deri etkisi, Litz ve folyo iletkeni, İletken kayıpları. ABSTRACT: Today, although medium and high frequencies have been provided a significant reduction in the size of machine, it is known that as the more frequency increases, the higher losses at conductors. In this study, wire losses of the same cross section but different structures are examined by finite elements method. Also, depending on the exchange rate in wires at conductors, changes of current density, magnetic flux density and ohmic losses were investigated. The use of different structured wires of conductors at different frequencies has been compared in terms of their losses, and given the graphics regarding to the design by special design software. Key words: Conductor, Wire, Skin effect, Litz and foil conductor, Conductor losses.

209-215

Authors: Altan Gencer

ÖZET: Bu makalede, yürüyen dalga ultrasonik motor için sayısal denetimli kompakt bir hız sürücüsü tasarlanmış ve gerçekleştirilmiştir. Sürücü basit, hafif ve küçük olmakla beraber ultrasonik motorun hız ve yön komutları sayısal olarak girilirken gerçek motor hızı, gerilimi ve akımı bir display üzerinden izlenebilmektedir. Gerçekleştirilen sayısal denetimli sürme sisteminin deneyleri değişik hız ve yük şartlarında laboratuarda yapılmış ve elde edilen sonuçlar sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Ultrasonik motor, Dijital kontrol, LCD. ABSTRACT: In this paper, a compact size digitally controlled speed driver for travelling wave ultrasonic motor was designed and implemented. Although the driver system is light in weight, simple, small in size, it is possible to enter speed and direction digitally as well as tracking the real motor speed, voltage and current on an LCD. The implemented system was tested in a laboratory for different speed and load cases and obtained results are presented. Key words: Ultrasonic motor, Digital control, LCD.

224-230

Authors: Sefer Beran Çelik, Halil Kumsar, Ömer Aydan

ÖZET: Bu çalışmada, Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü bünyesinde tasarlanmış ve bir üretici firmaya yaptırılmış olan 1.5x1.0 m ebatlarındaki sarsma masası tanıtılmış ve üretilebilen hareket parametrelerine değinilmiştir. Farklı mühendislik amaçları doğrultusunda, depremlerin etkisiyle meydana gelen dinamik etkinin laboratuvar koşullarında modellenebilmesi için sarsma masaları kullanılmaktadır. Büyük boyutlu sarsma masaları, yüksek güç kapasiteli ve çok hızlı hareket edebilen hidrolik sistemlerle çalışmakta ve çok yüksek maliyetlere ulaşmaktadır. Bunun yanında küçük boyutlu ve üzerinde çeşitli model deneylerinin yapılabildiği ve farklı eğitim amaçları doğrultusunda kullanılabilen düşük maliyetli sarsma masaları yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır. Bu çalışmada tanıtılan tek yönlü, hareketini elektrik motorundan alan sarsma masası ile elde edilebilen, hız, ivme, frekans ve periyot değerlerine değinilmiştir. Örnek bir uygulama olarak laboratuvar koşullarında artan taban ivmesi etkisinde düzlemsel kayma yüzeyi içeren ve doğal malzeme ile oluşturulmuş bir bloğun kayma hareketi izlenmiştir. 3 farklı eğim miktarı için deney tekrarlanmıştır. Harekete neden olan kritik ivme deneysel olarak belirlenmiş ayrıca sayısal olarak hesaplanarak ölçülen ve hesaplanan değerler karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Sarsma masası, Model deneyler, İvme. ABSTRACT: In this study, 1.5x1.0 m dimensioned shaking table which was designed and built by Geological Engineering Department of Pamukkale University Engineering Faculty is introduced and produced motion parameters are discussed. In order to determine the different engineering purposed model behaviors under earthquake induced dynamic loads, shaking tables are used in laboratory conditions. High power capacity and fast hydraulic systems are needed for large shaking table facilities and this makes them very expensive. However small scaled economical shaking tables are getting used in different purposes such as model tests and educational demonstrations. Velocity, acceleration, frequency and period values of this electric motor driven unidirectional shaking table which was introduced in this study were calculated. Finally as an example application, a block which is consisted of natural material and has a planar sliding surface, attached on shaking table and displacement of the block with increasing base acceleration was monitored. Critical acceleration for the sliding block was experimentally determined. Tests were repeated in three different slope angles. Displacements were also calculated and measured and calculated block displacement values were compared. Key words: Shaking table, Model test, Acceleration.

165-169

Authors: Seda Ünal, Sunay Ömeroğlu

ÖZET: Bu çalışmada; yün/ poliamid karışım hammaddesinden, konvansiyonel Sirospun ve iki farklı kompakt siro sistemi kullanılarak direkt olarak üretilmiş olan çift katlı ipliklerin kopma mukavemeti, düzgünsüzlük ve tüylülük özellikleri incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre; her iki kompakt siro sistemiyle elde edilmiş ipliklerin; konvansşyonel Sirospun sisteminden elde edilen ipliklere göre, incelenen özellikler bakımından istatistiki olarak daha iyi kalite değerlerine sahip olduğu görülmüştür. Çalışmada kullanılan iki farklı kompakt siro sisteminden üretilmiş olan iplik özellikleri arasında ise istatistiki olarak önemli farklar görülmemiştir. Anahtar Kelimeler: Yün, Poliamid, Sirospun, Kompakt, Kopma mukavemeti, Düzgünsüzlük, Tüylülük. ABSTRACT: n this study, breaking strength, unevenness and hairiness properties of two-fold wool/ polyamide blended yarns which were produced directly by using Sirospun and two different compact siro systems were investigated. According to the test results, yarns produced by both two compact siro systems had statistically better quality properties than conventional Sirospun yarns. Statistically significant differences were not obtained between the properties of yarns produced by using two different compact siro systems. Key words: Wool, Polyamide, Sirospun, Compact, Breaking strength, Unevenness, Hairiness.

174-178

Authors: Güldemet Başal, Senem Karagönlü

ÖZET: Bu çalışmanın amacı, medikal amaçlı tekstil ürünlerine uygulanabilecek antimikrobiyal ajan içeren mikrokapsüllerin geliştirmektir. Bu amaçla kabuk maddesi olarak jelatin ve arap zamkı kullanılarak, antimikrobiyal özelliği olan sarı kantaron yağı kompleks koaservasyon yöntemi ile kapsüllenmiştir. Yağ miktarı, surfaktan miktarı ve kapsüllerin sertleştirilmesi aşamasındaki karıştırma hızının kapsüllenme verimi, parçacık boyut dağılımı ve mikrokapsüllerin içerdiği yağ miktarına etkileri araştırılmıştır. Genel olarak yüksek yağ miktarında kapsüllenme verimi, kapsül boyutu ve kapsüllerin yağ içeriği artmıştır. Beklenildiği gibi surfaktan miktarındaki artış kapsül boyutunu küçültmüştür. Bu durumda kapsüllerin içerdiği yağ miktarı da düşük olmuştur. Yüksek karıştırma hızı kapsüllenme verimliliğini ve kapsül büyüklüğünü artırmıştır. Anahtar Kelimeler: Mikrokapsülasyon, Kompleks koaservasyon, Sarı kantaron yağı, Jelatin, Arap zamkı. ABSTRACT: The aim of this work is to develop microcapsules loaded with antimicrobial agent to apply medical textile products. For this purpose St. John’s Wort oil (Hypericum perforatum) with antimicrobial activity was encapsulated by complex coacervation method using gelatin (GE) and gum arabic (GA) as wall material. The effect of various processing parameters, including the amount of oil, amount of surfactant and stirring rate at hardening stage on the encapsulation yield, particle size distribution and capsule loading was investigated. In general, at high oil content the encapsulation yield, capsule size and oil loading increased. As expected an increase in the amount of surfactant decreased the capsule size. In this case, the loading was low, as well. High stirring rate increased the encapsulation yield and capsule siz. Key words: Microencapsulation, Complex coacervation, St. John’s Wort oil, Gelatin, Gum arabic.

187-194

Authors: Hayrunnisa Çavuşoğlu, Mustafa Şahin Gülaboğlu

ÖZET: Yaş baca gazı desülfürizasyon prosesi, güç santrallerinin atık gaz muamelerinde geniş çapta kullanılmaktadır. Kullanılan birçok proses arasında en etkili proses olduğundan, bu proses işletmeler tarafından tercih edilmektedir. Yüksek SO2 geri kazanımı, absorpsiyon kimyasallarının geniş uygulanabilirliği ve kimyasal prosesin yönetiminde büyük çapta bir bilgiye gerek duyulmaması bu prosesin avantajları arasında yer almaktadır. Bu yayında başta kireç/kireç taşı prosesi olmak üzere çeşitli yaş baca gazı desülfürizasyon proseslerinden bahsedilmiştir. Anahtar Kelimeler: Yaş baca gazı desülfürizasyonu, FGD, SO2 absorpsiyonu, Kireç/Kireç taşı prosesi. ABSTRACT: he wet flue gas desulfurization process is widely used for the treatment of exhaust gases in power stations. Due to its high level of effectiveness over the already available processes, it has also been the mostly preferred method by industry. Its high SO2 removal efficiency, wide applicability of absorption chemicals and the ease of the chemical process handling which does not require comprehensive konowledge are among the main advantages of this process. In this article, various wet flue gas desulfurization processes such as lime/limestone have beendiscussed. Key words: Wet flue gas desulfurization, FGD, SO2 absorption, Lime/Limestone process.

112-116

Authors: Erdinç Öner

ÖZET: Amerika Birleşik Devletleri Federal Karayolları İdaresi, trafik işaretlerinin özellikle gece görülebilirliğini artırmak ve dikkat çekmek için trafik işareti direklerinde reflektif malzemelerin kullanılabilceğini belirtmektedir. Bu öneri doğrultusunda Ohio Eyaleti Ulaştırma Bölümü karayolları güvenliğini artırmak için tüm Dur, Yol Ver, Girilmez ve Yanlış Yön trafik işareti direklerinin kırmızı reflektif malzeme ile kaplanmasına ve tüm ok işaretli yön levhalarının gövdelerinin ise sarı reflektif malzeme ile kaplanmasına karar vermiştir. Bu çalışmada, trafik işareti direklerinde kullanılan reflektif malzemelerin fotometrik analizi ve insan faktörleri analizi yapılmıştır. Bu analizler sonucunda trafik işareti direklerinde reflektif malzeme kullanımının sürücülerin trafik işaretlerini algılamasına, tanımasına ve anlamasına olan faydaları incelenmiştir. Çalışma sonucunda reflektörlü işaret direkleri, özellikle gece sürüş koşullarında, sürücülerin trafik işaretlerini algılamasına, tanımasına ve anlamasına faydasının olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Trafik işaretleri, Reflektivite, İnsan faktörleri, Fotometrik analiz. ABSTRACT: In United States Federal Highway Administration (FHWA) provides departments of transportation (DOTs) the option of using retroreflective material on sign posts when the DOTs determine that there is a need to draw attention to the sign, especially at night. The State of Ohio Department of Transportation (ODOT) required all Stop, Yield, Do Not Enter, and Wrong Way sign posts to be reflectorized with RED reflective sheeting material and all Chevron, Stop Ahead, and One/Two Large Directional Arrow sign posts to be reflectorized with YELLOW (sign background color) reflective sheeting material as part of ODOT Comprehensive Highway Safety Plan and FHWA’ recommendations. In this study, a photometric analysis and a human factors analysis were conducted to estimate the benefits of reflectorized sign posts to driver visual perception, driver guidance and driver comprehension. The study showed that the reflectorized sign posts improve detection, recognition, and comprehension of traffic signs for drivers, especially in nighttime driving conditions. Key words: Traffic sign, Reflectivity, Human factors, Photometric analysis.

121-126

Authors: Nazmi Şengün, Raşit Altındağ, Servet Demirdağ

ÖZET: Doğaltaş işleme teknolojisinde kayaçları kesmek için en çok elmas soketli dairesel testereler kullanılmaktadır. Bu testerelerle kesim sırasında kayaca bağlı olarak önceden ayarlanmış çevresel hızda ve oluşan gürültü seviyesinde değişim görülmektedir. Çalışmada, kayaç kesme deneyleri sırasında testerenin boştaki ve yükteki durumuna göre gürültü seviyesi ölçümleri ve testerenin devir ölçümleri yapılmıştır. Buna göre görece gözenekliği düşük, dayanımı, sertliği ve özgül enerji değerleri yüksek kayaçlarda testerenin tam yükteki devir sayısı boştaki devir sayısına oranla yaklaşık % 1 oranında azalma göstermiştir. En yüksek azalma değeri kireçtaşlarında (bejler) ölçülürken traverten, limra ve andezitte daha düşük devir azalma değerleri ölçülmüştür. Gürültü seviyesindeki artış oranları ise yaklaşık % 6.46’ya kadar en yüksek andezit ve bazalt kayacında meydana gelmiştir. Anahtar Kelimeler: Mermer, Dairesel testere, Gürültü. ABSTRACT: In natural stone technology, to cut rocks circular diamond saws are widely being used. With these saws some variations are seen on pre-set peripheral speed and occurring noise level according to the rock type during cutting. In this study, in rock cutting experiment by circular saw, spindle speed and noise level measurements were made both when cutting and standing idle. About 1% decrease was showed saw spindle speed when cutting according to idle at rocks having low porosity, high strength, hardness and specific energy value. While the highest decrease value was measured at limestone, a lower speed reduction values was determined in travertine, lymra and andesite. The highest noise level increases approximately 6.46% was occurred in andesite and basalt. Key words: Marble, Circular saw, Noise.

133-144

Authors: Figen Turan, Güngör Ülkü

ÖZET: Denizli ili sınırları içinde akışını sürdüren Gökpınar Çayı, Çürüksu ve Büyük Menderes Nehri’nin bazı kirlilik parametre ve yükleri 2005 yılı Eylül ayından itibaren bir yıl boyunca aylık periyotlarla izlenmiştir. Yedi farklı noktadan alınan numunelerin sıcaklık, pH, çözünmüş oksijen, iletkenlik, tuzluluk, toplam çözünmüş katı madde miktarı, kimyasal oksijen ihtiyacı (KOİ) ve biyolojik oksijen ihtiyacı (BOİ5) değerleri ölçülmüştür. Nehir ve çayların kirlilik yükleri DSİ Müdürlüğü debi değerleri kullanılmak suretiyle hesaplanmıştır. Elde edilen ortalama sonuçlar değerlendirildiğinde, “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”ne göre Gökpınar ve Çürüksu Çayları ile Büyük Menderes Nehri sıcaklık ve pH yönünden 1. sınıf su, çözünmüş oksijen yönünden 3. sınıf su, toplam çözünmüş madde yönünden 2. sınıf su kalitesinde olduğu gözlenmiştir. Organik madde konsantrasyonları KOİ ve BOİ5 için 4. sınıf su kalitesinde olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Su kirliliği, Kirlilik parametreleri, Kalite sınıfları. ABSTRACT: Pollution parameters of Gökpınar and Çürüksu Creeks and Büyük Menderes River within the borders of Denizli city were monitored on a monthly basis for a year starting from September 2005. Samples taken from seven different selected stations were analyzed for temperature, pH, dissolved oxygen level, conductivity, salinity, total dissolved solid content, chemical oxygen demand (COD) and biochemical oxygen demand (BOD5). The pollution discharge loads were calculated by using flow rates obtained from DSI Government Water Association. Based on the mean results of temperature and pH values, the water samples from all stations near Gökpınar and Çürüksu creeks and Büyük Menderes River are classified as the 1st class water according to the “Water Pollution Regulation Values”. Results of the dissolved oxygen and total dissolved solid contents indicated that the water samples of the stations were of the 3rd and 2nd class, respectively. Organic material concentrations for COD and BOD5 resulted in the 4th class of water quality. Key words: Water pollution, Pollution parameters, Quality classifications.

152-157

Authors: Halil Karahan, Esra Özkan

ÖZET: Su kaynaklarının temel girdisi olan yağışların; miktarı, süresi, şiddeti, alansal ve zamansal değişimi v.b. özelliklerinin bilinmesi; su kaynakları, tarım, kentleşme, drenaj, taşkın kontrolü ve ulaşım gibi farklı sektörlere ait planlama, tasarım, inşaat ve işletme çalışmaları için gereklidir. Belirtilen faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için; mevcut gözlemlere dayalı, güvenilir ve gerçekçi tahminlerin yapılması gerekir. Güvenilir tahmin yapabilmenin ilk aşaması ise mevcut gözlemlerin güvenirliğinin test edilmesidir. Bu çalışmada; DMİ Genel Müdürlüğü tarafından işletilen Ege Bölgesi il ve ilçe merkezlerinde yer alan meteoroloji istasyonlarında (1929-2005 yıllarında) ölçülen standart süreli maksimum yağış değerlerinin hangi dağılıma uyduklarını belirlemek için; Kolmogorov-Smirnov, Anderson-Darling ve Ki-Kare dağılım uygunluk testleri uygulanmıştır. Anderson-Darling testine göre gözlemlerin tümüne yakını GEV dağılımına uyum gösterirken, Kolmogorov-Smirnov ve Ki-Kare testlerine göre kısa, orta ve uzun süreli yağış gözlemleri için genellikle GEV, Gamma ve Log-Normal dağılımın uygun olduğu görülmüştür. Seçilen olasılık dağılımının parametrelerini belirlemek için farklı dağılımlara göre maksimum olabilirlik (LN2, LN3, EXP2, Gamma3), olasılık-ağırlıklı momentler (LP3,Gamma2), L-momentler (GEV) ve en küçük kareler (Weibull2) yöntemleri kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kolmogorov-Smirnov, Anderson-Darling,Ki-Kare dağılım uygunluk testleri. ABSTRACT: Knowing the properties like amount, duration, intensity, spatial and temporal variation etc… of precipitation which is the primary input of water resources is required for planning, design, construction and operation studies of various sectors like water resources, agriculture, urbanization, drainage, flood control and transportation. For executing the mentioned practices, reliable and realistic estimations based on existing observations should be made. The first step of making a reliable estimation is to test the reliability of existing observations. In this study, Kolmogorov-Smirnov, Anderson-Darling and Chi-Square goodness of distribution fit tests were applied for determining to which distribution the measured standard duration maximum precipitation values (in the years 1929-2005) fit in the meteorological stations operated by the Turkish State Meteorological Service (DMİ) which are located in the city and town centers of Aegean Region. While all the observations fit to GEV distribution according to Anderson-Darling test, it was seen that short, mid-term and long duration precipitation observations generally fit to GEV, Gamma and Log-normal distribution according to Kolmogorov-Smirnov and Chi-square tests. To determine the parameters of the chosen probability distribution, maximum likelihood (LN2, LN3, EXP2, Gamma3), probability-weighted distribution (LP3,Gamma2), L-moments (GEV) and least squares (Weibull2) methods were used according to different distributions. Key words: Kolmogorov-Smirnov, Anderson-Darling, Chi-Square goodness-of-fit tests.