Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

235-245

Authors: Ebru Celikel Cankaya, Venka Palaniappan, Shahram Latifi

ÖZET: Kaynak dil her ne olursa olsun metin dosyaları, kayda değer miktarda tekrar (fazlalık) içerebilmektedir. Veri sıkıştırma, bu fazlalığı kullanarak ileti etkinliğini artırmayı ve bilgi depolama masrafını azaltmayı amaçlar. Geleneksel olarak, kodlanan verinin çözülmesi sırasında kaybın tolere edilemeyeceği kritik uygulamalarda kullanılmak üzere, çok çeşitli kayıpsız sıkıştırma algoritması geliştirilmiştir. Belirli bir dereceye kadar veri kaybının tolere edilebileceği kritik olmayan uygulamalar için, daha iyi etkinlik elde etmek adına, kayıplı sıkıştırma algoritmalarından faydalanılabilir. Bu çalışmada, karakter tabanlı kayıplı sıkıştırma sağlamayı hedefleyen üç yeni teknik - Harf eşleme (LM), düşürülen sesliler (DV), ve karakterlerin değiştirilmesi (RC) modelleri – kullanılarak geleneksel sıkıştırma algoritmalarının performansının iyileştirilmesi öngörülmektedir. Adı geçen modeller İngilizce ve Türkçe örnek metinler üzerinde çalıştırılarak sonuçları karşılaştırılmıştır. Buna ek olarak çalışmada, önerilen modeller Huffman Kodlaması ve Aritmetik Kodlama gibi yaygın olarak kullanılan geleneksel sıkıştırma algoritmalarına ön yüz olarak kullanıldığında kaydedilen performans iyileşme değerleri de yer almaktadır. Makale kapsamında, gelecekteki çalışmayla ilgili olarak, herbir modelin mevcut performansını artırmaya yönelik çeşitli öneriler de sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kayıplı metin sıkıştırma, Harf eşleme, Düşürülen sesliler, Karakterlerin değiştirilmesi. ABSTRACT: Regardless of the source language, text documents contain significant amount of redundancy. Data compression exploits this redundancy to improve transmission efficiency and/or save storage space. Conventionally, various lossless text compression algorithms have been introduced for critical applications, where any loss after recovery is intolerable. For non-critical applications, i.e. where data loss to some extent is acceptable, one may employ lossy compression to acquire superior efficiency. We use three recent techniques to achieve character-oriented lossy text compression: Letter Mapping (LM), Dropped Vowels (DV), and Replacement of Characters (RC), and use them as a front end anticipating to improve compression performance of conventional compression algorithms. We implement the scheme on English and Turkish sample texts and compare the results. Additionally, we include performance improvement rates for these models when used as a front end to Huffman and Arithmetic Coding algorithms. As for the future work, we propose several ideas to further improve the current performance of each model. Key words: Lossy text compression, Letter mapping, Dropped vowels, Replacement of characters.

255-264

Authors: İbrahim Üçgül, Arif Koyun

ÖZET: Bu çalışmada, Isparta ve yöresi iklim koşullarına uygun teorik bir güneş bacası sistemi tasarlanmıştır. Bu tasarıya dayalı olarak deneysel çalışma yapmak amacıyla Süleyman Demirel Üniversitesi-YEKARUM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Araştırma ve Uygulama Merkezi) tarafından, üniversite yerleşim alanına bir prototip güneş bacası kurulmuştur. Ayrıca, deneysel çalışmaların ardından, bu tasarı esas alınarak sistem teorik olarak modellenmiştir. Daha sonra bu model, geliştirilen bilgisayar programına esas teşkil etmiş ve çıktı olarak, sisteme ait performans parametreleri elde edilmiştir. Elde edilen bulgular, yapılan modelleme çalışmasının, Isparta ve yöresi iklim şartlarına uygun güneş bacası tasarım ve performans parametrelerini belirlemekte yeterli olduğunu ortaya koymuştur. Sonuçlar, güneş bacası teknolojisi ile elektrik üretiminin Isparta ve yöresi ile güneş ışınımının yüksek ve güneşlenme süresi uzun olan benzer iklim şartlarına sahip bölgeler için de uygun olduğunu göstermiştir. Sonuçlar yorumlandığında, güneş bacası elektrik üretim gücünün direkt olarak bölge güneş verilerine, baca yüksekliğine ve toplayıcı sera alanının büyüklüğüne bağlı olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Güneş bacası, Güneş enerjisi, Güneş güç tesisleri, Yenilenebilir enerji. ABSTRACT: In this study, a solar chimney system, which is suitable for climate conditions of Isparta and its surroundings, is designed theoretically. With the aim of studying experimentally as based on that design, a prototype solar chimney has been constructed in the university campus area of Süleyman Demirel University-RACRER (Research and Application Center for Renewable Energy Resources). Additionally, after the experimental studies, the system is modelled theoretically with depending on the design. Then, this model constituted the basis for developed computer programme and performance parameters of the system are obtained. The obtained findings showed that the solar chimney, which is suitable for climate conditions of Isparta and its surroundings, are sufficient for determining design and performance parameters. The results showed that electricity generation with solar chimney is suitable for areas which have high solar incident and long sunshine duration and similar climate conditions as such as Isparta and its surroundings. When the results are evaluated, it is seen that electricity generation power of solar chimney depends on the region solar data, the chimney height and the size of greenhouse area. Key words: Solar chimney, Solar energy, Solar power plant, Renewable energy.

283-289

Authors: Özlem Coşkun, Mesud Kahriman, Selçuk Çömlekçi, Suat Özkorucuklu

ÖZET: Bu çalışmada uyarılabilir hücrelerde uyarı iletiminin elektriksel kuramı üzerinde durulmuştur. Pasif kablo teorisinin esaslarına yer verilmiş ve uyarılabilir hücreler ile ilgili genel diferansiyel denklemlerin türetilmesi yapılmıştır. Aksonun pasif kablo model simülasyonu, MATLAB7.0.4/Simulink programı ile gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ana hedeflerinden biri olan gerçekçi modele erişmek için, basitleştirilmiş ve revize edilmiş iki model kullanılmıştır. Aksonda yayılan aksiyon potansiyeli dalga şekli olarak, MATLAB7.0.4/Simulink’te gerçekçi dalga şekli üretilmiştir. Sonuçlardan görülmektedir ki; basitleştirilmiş modelde beklenildiği gibi minimum ve maksimum genlik değerlerinde, uzunluk arttıkça artan zayıflamaya neden olmaktadır. Basitleştirilmiş ve revize edilmiş iki modelin simülasyon sonuçları karşılaştırıldığında revize edilmiş model çıkışında, minimum genliğin azaldığı görülmektedir. Revize edilmiş modelde; önerdiğimiz, olması gereken bir kapasite elemanı bulunmuştur. Ama en önemli sonuç, bu kapasitenin hiperpolarizasyon süresini kısaltmasıdır. Anahtar Kelimeler: Akson model, Matlab/Simulink, Pasif kablo modeli. ABSRACT: In this study the electrical theory of excitation propagation in excitable cell was investigated. The basic principals of linear cable theory were given and general differential equations concerning excitable cells were derived. The passive cable model simulation of axon was made through the programme of MATLAB7.0.4/ Simulink. In order to reach the realistic model, which is one of the main targets of the study, two simplified and revised models were used. A realistic wave shape was produced in MATLAB7.0.4/Simulink as the action potential wave shape spreading in axon. As seen in the results, the more length increases in the values of minimum and maximum amplitude, the weaker. They are as expected in the simplified model. When the simulation results of the two simplified and revised models compared, in the output of the revised model the minimum amplitude is seen to decrease. In the revised model, an ideal capacity element which we recommend was found. However, the most crucial result is that this capacity shortens the hyperpolarization period. Key words: Axon model, Matlab/Simulink, Passive cable model.

315-333

Authors: Kadir Turan, Mete Onur Kaman

ÖZET: Bu çalışmada, iki kompozit levhayı birleştirmek için yapıştırıcı kullanılarak elde edilmiş olan tek tesirli yapıştırma bağlantısının hasar analizi deneysel ve sayısal metotlar kullanılarak araştırılmıştır. Bağlantı yapılırken yapıştırıcı olarak epoksi reçine ve yapışan olarak ta karbon fiber takviyeli epoksi reçine matriksli dört tabakadan oluşan kompozit levhalar kullanılmıştır. Sayısal çalışma sonlu elemanlar metodunu kullanarak çözüm yapan ANSYS programında yapılmıştır. Sayısal hasar yüklerini elde etmek için ilerlemeli hasar analizi metodu malzeme indirgeme kuralları ile birlikte kullanılmıştır. Hasar analizinde kompozit levhalar için Hashin Hasar Teorisi kullanılırken yapıştırıcı için Maksimum Asal Gerilme Hasar Teorisi kullanılmıştır. Bağlantı mukavemeti üzerine yapıştırıcı kalınlığı, bindirme uzunluğu ve plaka genişliğinin etkisi sayısal olarak araştırılmıştır. Sonuç olarak yapışma yüzey alanının değişiminin hasar yükleri üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Elde edilen sonuçlar tablolar ve grafikler halinde sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Yapıştırıcı, Tek tesirli bağlantı, Sonlu elemanlar metodu, İlerlemeli hasar analizi. ABSTRACT: In this study, the failure analysis on the single lap bonded joint, which is used for joined two composite plates each other with adhesive, is investigated experimentally and numerically. In the joint, the epoxy resin is used for adhesive and the four layered carbon fiber reinforced epoxy matrix resin composite plates are used for adherent. Numerical study is performed in the ANSYS software which is used finite element method for solution. For obtained numerical failure loads, the progressive failure analysis is used with material property degradation rules. In the failure analysis the Hashin Failure Criterion is used for composite plates and the Maximum Principal Stress failure criterion is used for adhesive. The effects of the adhesive thickness overlap lengths and plate weight on the joint strength is investigated with numerically. As a result it is seen that the failure loads is affected the bond face area. The results are presented with graphs and tables. Key words: Adhesive, Single lap joint, Finite element method, Progressive failure analysis.

335-343

Authors: Ahmet Atalay, Ahmet Tortum

ÖZET: Bu çalışmada, 1997-2006 yıllarında Türkiye’deki illerde meydana gelen şehir dışı trafik kaza verileri kullanılarak her il için ölüm ve yaralanma oranları hesaplanmıştır. Bu oranlara göre, hem geleneksel k-ortalamalar hem de bulanık c-ortalamalar teknikleri kullanılarak kümeleme analizi yapılmıştır. İki yönteme göre yapılan kümeleme analizi ile iller beş kümeye ayrılmıştır. En yüksek ölüm ve yaralanma oranlarına sahip olan iller belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlar karşılaştırılmıştır. Bulanık c-ortalamalar tekniğinin en az geleneksel k-ortalamalar tekniği kadar doğru ve tutarlı sonuçlar verdiği gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Kümeleme analizi, K-ortalamalar, Bulanık c-ortalamalar, Ölüm oranı, Yaralanma oranı. ABSTRACT: In this study, mortality and injury ratios are calculated by using date of interurban road traffic accidents (RTAs) in Turkey occuring in 1997-2006 years. According to the ratios, clustering analysis was done by using both traditional k-measns and fuzzy c-means techniques. Provinces are divided five cluster by clustering analysis are done according to two tecniques . It was definied that provinces has the most highest fatality and injury ratios. Obtained results were compared. It was observed that fuzzy c-means technique gives accurate and consistend results at least k-means technique. Key words: Clustering analysis, K-means, Fuzzy c-means, Fatality ratio, Injury ratio.

139-147

Authors: Aydın Şık, İbrahim Ertürk, Murat Önder

ÖZET: Bu çalışmada, genel özelliği hafifliği, işlenebilirliği, yüksek korozyon dayancı, yüksek dayanıma sahip olmasından dolayı kullanım alanı olarak özellikle uçak gövdelerinde ve kanatlarda ve otomotiv endüstrilerinde kullanılan AA2024 alaşımı sürtünme karıştırma kaynağı yöntemi ile birleştirilerek, oluşan bağlantıların yorulma, sertlik, eğme ve çekme deneyleri incelenmiştir. 4 mm kalınlığındaki levhaların kaynak esnasında kaynak ilerleme hızı ve karıştırıcı ucun dönme devri değişken parametreler olarak belirlenmiştir. Bu parametreler; 20 mm omuz genişliği, devir sayısı 1000 dev/dak, 1500 dev/dak, 2500 dev/dak ve ilerleme hızları 120 mm/dak ve 200 mm/ dak olarak alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Sürtünme karıştırma kaynağı (SKK), Alüminyum alaşımları, AA2024, Mekanik özellikler, Eğme yorulması. ABSTRACT: In this study AA2024 alloy, which is used especially in aircraft body, wings and automotive industry due to its lightness, workable aspect, high corrosion resistance and durability, was welded with stir friction method, and fatigue, hardness, bending and tension experiments of the joints obtained were conducted. Welding progress speed of the 4 mm thick sheets and stir tool rotation were determined to be the variable parameters. These parameters were taken as 20 mm shoulder width, 1000 rpm traverse speed, 1500 rpm, 2500 rpm and the progress speed was taken as 120 mm/min and 200 mm/min. Key words: Friction stir welding (FSW), Aluminium alloys, AA2024, Mechanical properties, Bending fatigue.

155-163

Authors: M. Ali ersöz, Hikmet Doğan

ÖZET: Bu çalışmada, bir akışkan yataklı sürekli kurutucu (AYSK) tasarımı yapılarak prototip imalatı gerçekleştirilmiştir. Endüstriyel alanda kullanılan göl tuzu, bu kurutucuda kurutma işlemine tabi tutulmuştur. Kurutma sürecinde kurutma havasının hızı, sıcaklığı ve tuzun kütle değişimi deneysel olarak incelenmiştir. Kurutucudaki kurutma havasının hızı işlem başlangıcında 4.5 m/s olarak ölçülmüş ve tüm deneylerde sabit tutulmuştur. Deneylerde kullanılan göl tuzunun başlangıç nemi 0,044 gsu/ gkuru madde olarak belirlenmiştir. Bu tuz, üç farklı kurutma havası sıcaklığında 90 dakikalık kurutma işlemlerine tabi tutulmuştur. 94 oC, 126 oC ve 171 oC sıcaklıklarda yapılan kurutma işlemleri sonrasında tuzun nemi, sırasıyla 0.033, 0.024 ve 0.009 gsu/ gkuru madde’ye indirgenmiştir. Bu sonuçlardan yararlanılarak tuzda 0.005 gsu/ gkuru madde nem miktarına ulaşılabilmesi için kurutma havası sıcaklığının 181.511 oC olması gerektiği hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kurutma, Tuz, Akışkan yatak kurutucu. ABSTRACT: In this study, a fluid bed continuous dryer was designed and implemented as a prtotype. The lake salt used in the industry was carried out the drying process in this drier. The speed and temparature of the driying environment’s air and the salt’s mass was investigated by experimental. In the begining, the air speed of the drying was measured 4.5 m/s and it was kept on constant during the experiment. The initial humidty of the lake’s salt used in experiments was determined 0,044 gwater/ gdry matter . The salt was dried with 90 minutes time span for three drying temperatures separetely. After the drying processes at 94 oC, 126 oC and 171 oC, the humitities were reduced 0.033, 0.024 ve 0.009 gwater/ gdry matter recpectively. Using the results data, drying air temperature was determined 181.511 oC for reaching the 0.005 gwater/ gdry matter of the salt. Key words: Drying, Salt, Fluid bed dryer.

173-179

Authors: M. Zeki Yılmazoğlu

ÖZET: Elektrik enerjisinin üretilmesinde termik santraller çok büyük bir paya sahiptir. Termik santraller, ısı enerjisinin mekanik enerjiye ve mekanik enerjinin de elektrik enerjisine dönüştüğü sistemlerdir. Isı enerjisi, yanma prosesi ile sağlanır ve yanma sonucu küresel ısınmaya neden olan, CO2 gibi bazı zararlı emisyon atmosfere salınır. Karbondioksitin küresel ısınmaya olan katkısı yapılan çalışmalarla belirlenmiştir. Bu nedenle, temiz enerji teknolojileri tüm dünyada hızlı bir gelişme göstermektedir. Kömür, santrallerde kullanılan ve birim elektrik enerjisi maliyeti diğer yakıtlara göre daha az olan bir fosil yakıttır. Rezerv oranı da dikkate alındığında, kömürün, daha verimli ve temiz bir şekilde enerjiye dönüştürülmesi gereklidir. Temiz kömür teknolojilerinde amaç, kömürün zararlı emisyonlarının yok edilerek, yanma sonucu oluşan karbondioksitin de çeşitli formlarda depolanmasının sağlanmasıdır. Bu amaç doğrultusunda karbondioksit, yanma öncesi tutma ile, O2/CO2 geri beslemeli yakma sistemleri ile ve yakma sonrası tutma sistemleri ile yakalanıp tutulabilmektedir. Yanma öncesi tutma işleminde gazlaştırcılı kombine çevrim santralleri, O2/CO2 geri beslemeli yakma sistemlerinde ultrasüper kritik kazan teknolojisi ve yakma sonrası tutma işleminde ise yanma gazlarının aminlerle yıkanması işlemleri gerçekleştirilir. Bu çalışmada, gazlaştırıcılı bir kombine çevrim santrali ile konvansiyonel bir santralin CO2 emisyonu salınımı yönünden karşılaştırılması yapılmıştır. Hesaplamalar sonucunda tasarlanan sistemden tutulacak CO2 miktarı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Karbondioksit tutma; Temiz kömür teknolojileri; Yakma öncesi CO2 tutma. ABSTRACT: Thermal power plants have a significant place big proportion in the production of electric energy. Thermal power plants are the systems which converts heat energy to mechanical energy and also mechanical energy to electrical energy. Heat energy is obtained from combustion process and as a result of this, some harmful emissions, like CO2, which are the reason for global warming, are released to atmosphere. The contribution of carbondioxide to global warming has been exposed by the previous researchs. Due to this fact, clean energy technologies are growing rapidly all around the world. Coal is generally used in power plants and when compared to other fossil energy sources unit electricity production cost is less than others. When reserve rate is taken into account, coal may be converted to energy in a more efficient and cleaner way. The aim for using the clean coal technologies are to eradicate the harmful emissions of coal and to store the carbondioxide, orginated from combustion, in different forms. In line with this aim, carbondioxide may be captured by either pre-combustion, by O2/CO2 recycling combustion systems or by post combustion. The integrated gasification combined cycles (IGCC) are available in pre-combustion capture systems, whereas in O2/CO2 recycling combustion systems there are ultrasuper critical boiler technologies and finally flue gas washing systems by amines exists in post combustion systems. In this study, a pre-combustion CO2 capture process via oxygen blown gasifiers is compared with a conventional power plant in terms of CO2 emissions. Captured carbondioxide quantity has been presented as a result of the calculations made throughout the study. Key words: Carbondioxide capture, clean coal technologies, Pre-combustion CO2 capture.

181-191

Authors: İlkay Orhan, Muzaffer Kapanoğlu, T. Hikmet Karakoç

ÖZET: Türk Sivil Havacılık sektörü, 2002-2008 yılları arasında gelişen ekonomi ve havacılık alanındaki bazı kısıtlamaların kaldırılmasıyla % 53 oranında büyümüştür. Havayolu sektöründe başarılı uluslararası firmalar planlama ve çizelgeleme problemlerini çözmede gelişmiş bilgisayar-destekli çözüm yöntemleri kullanmaktadır. Bu yöntemler işletmelere ciddi rekabet üstünlüğü sağlamaktadır. Havayolu sektöründe dört temel operasyonel planlama ve çizelgeleme problemi bulunmaktadır: uçuş çizelgeleme, uçak çizelgeleme, ekip çizelgeleme ve düzensiz olayların yönetimi. Tüm havayolu işletmelerinin karşı karşıya kaldığı söz konusu operasyonel planlama ve çizelgeleme problemleri bu çalışmada ayrıntılı olarak incelenmiştir. İncelemeler, işletmelerin söz konusu yöntemleri kullanarak maliyetlerinde önemli kazanımlar sağladığını ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, büyük ölçekli problemlerin çözümü için gereken süre karar vericilerin arzu ettikleri karar kalitesini tatmin etmeyebilmektedir. Böylesi durumlarda gelişmiş teknolojilerle bütünleştirilmiş modern karar yöntemlerinin kullanılması da işletmelere ciddi maliyet üstünlüğü fırsatı sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Filo ataması, Uçak rotalama, Ekip çizelgeleme, Düzensiz olayların yönetimi, Sivil havacılık yönetimi. ABSTRACT: The Turkish Civil Aviation sector has grown at a rate of 53 % between the years 2002-2008 owing to countrywide economical developments and some removed restrictions in the aviation field. Successful international companies in the sector use advanced computer-supported solution methods for their planning and scheduling problems. These methods have been providing significant competitive advantages to those companies. There are four major scheduling and planning problems in the airline sector: flight scheduling, aircraft scheduling, crew scheduling and disruptions management. These aforementioned scheduling and planning problems faced by all airline companies in the airline sector were examined in detail. Studies reveal that companies using the advanced methods might gain significant cost reductions. However, even then, the time required for solving large scale problems may not satisfy the decision quality desired by decision makers. In such cases, using modern decision methods integrated with advanced technologies offer companies an opportunity for significant cost-advantages. Key words: Fleet assignment, Aircraft routing, Crew scheduling, Disruptions management, Civil aviation management.

197-206

Authors: Özgü Can, Murat Osman Ünalır

ÖZET: Bilgisayar teknolojileri yaygınlaştıkça erişim denetimi düzeneklerine olan ihtiyaç da artmaktadır. Erişim denetiminin amacı, bir bilgisayar sistemi kullanıcısının gerçekleştirebileceği işlemleri sınırlandırmaktır. Böylelikle, erişim denetimi, güvenlik ihlaline neden olacak bir etkinliğin önlenmesini sağlamaktadır. Bilginin paylaşılmasını ve yeniden kullanımını sağlamak için, biçimsel anlambilimini kullanarak makinelerin diğer makineler ile iletişimine izin veren Anlamsal Web’in başarısı için erişim denetimi düzeneğine ihtiyaç duyulmaktadır. Erişim denetimi düzeneği, güvenilir bir Anlamsal Web’in sağlanması için, kullanıcının bir işlemi gerçekleştirmeden önce yerine getirmesi gereken belirli kısıtları belirtmektedir. Bu çalışmada, geleneksel erişim denetimi düzeneklerinden farklı olarak Anlamsal Web tabanlı politikaların kullanıldığı bir “Ontoloji Tabanlı Erişim Denetimi” düzeneği geliştirilmektedir. Bu düzenekte, erişim denetimi ile ilgili bilginin modellenmesi için ontolojiler kullanılmakta ve politika ontolojileri yaratılırken etki alanı bilgisi temel alınmaktadır. Anahtar Kelimeler: Erişim denetimi, Anlamsal web, Ontoloji, Politika. ABSTRACT: As computer technologies become pervasive, the need for access control mechanisms grow. The purpose of an access control is to limit the operations that a computer system user can perform. Thus, access control ensures to prevent an activity which can lead to a security breach. For the success of Semantic Web, that allows machines to share and reuse the information by using formal semantics for machines to communicate with other machines, access control mechanisms are needed. Access control mechanism indicates certain constraints which must be achieved by the user before performing an operation to provide a secure Semantic Web. In this work, unlike traditional access control mechanisms, an “Ontology Based Access Control” mechanism has been developed by using Semantic Web based policies. In this mechanism, ontologies are used to model the access control knowledge and domain knowledge is used to create policy ontologies. Key words: Access Control, Semantic web, Ontology, Policy.

213-220

Authors: Kadir Turan, Mete Onur Kaman, Mustafa Gür

ÖZET: Bu çalışmada, pim bağlantılı tabakalı kompozit levhalarda fiber takviye açısının değişiminin hasar yükleri ve hasar tipleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Analizlerde tek yönlü karbon fiberlerle takviye edilmiş epoksi reçine matriksli tabakalı kompozit levhalar kullanılmıştır. Tabaka dizilimleri [?0]4 olmak üzere, ?; fiber takviye açısı 00 ’den 900’ye kadar 150’lik artımlarla seçilmiştir. Levhaların farklı fiber takviye açılarındaki hasar yükü ve hasar tipleri deneysel ve sayısal olarak bulunmuştur. Sayısal çalışmada Ansys programı kullanılmıştır. Tabakalı kompozit levhaların ilerlemeli hasar analizi için Hashin hasar kriteri kullanan APDL kodları yazılarak malzeme indirgemeleri yapılmıştır. Deneysel çalışmada en büyük hasar yükü 749.917 N ile [150]4 tabaka dizilimi için ve en düşük hasar yükü ise 467.483 N ile [600]4 tabaka dizilimi için elde edilmiştir. Sayısal ve deneysel çalışma sonuçlarının uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Tabakalı kompozit malzemeler, İlerlemeli hasar analizi, Pim bağlantıları, Sonlu elemanlar metodu. ABSTRACT: In this study, the major aim is to investigate change effects of fiber orientation angles on the failure loads and failure modes for the pin jointed laminated composite plates. In the analysis, laminated composite plates with epoxy matrix resin reinforced unidirectional carbon fibers are used. The ply arrangements are chosen [?0]4 and ?; fiber reinforced angle changes from 00 to 900 with 150 increments. The failure load and failure mode are analyzed experimentally and numerically. In the numerical analysis Ansys program is used. In the program, material properties are degraded using APDL code which is written for progressive failure analysis and contains Hashin failure criteria for laminated composite plates. In the experimental study, the maximum failure load for [150]4 laminae cofiguration, 749.917 N and minimum failure load for [600]4, 467.483 N laminae configuration are obtained. A good agreement between experimental and numerical solution is obtained. Key words: Laminated composite materials, Progressive failure analysis, Pin joints, Finite element method.

1-9

Authors: Mahmut Pekedis, Hasan Yıldız

ÖZET: Son yirmi yıl içinde birçok ağsız yöntem geliştirilmiş ve bu yöntemlerden bazıları zaman içerisinde kayda değer ilerlemeler göstermişlerdir. Bu çalışmada son zamanlarda geliştirilmekte olan nümerik metotlardan ağsız yöntemler hakkında temel bilgiler verilmiştir. Mühendislik problemlerinin çözümü için araştırmacılar tarafından önerilen çözüm prosedürü açısından ağsız yöntemler sonlu elemanlar yöntemiyle karşılaştırılmıştır. Ağsız yöntemler çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılıp, en çok kullanılan tipleri tanıtılmıştır. Anahtar Kelimeler: Ağsız yöntemler, Sonlu elamanlar yöntemi, Çözüm prosedürü, Ağsız yöntemlerin sınıflandırılması. ABSTRACT: Many meshless methods have been developed and improved remarkably during the last two decades. In this study, some fundamental information about meshless methods which are new and popular numerical methods in recent years is given. Meshless methods are compared with the finite element method in terms of the solution procedures proposed and used by researchers in engineering problems. Meshless methods are classified in terms of their properties and some popular types of these methods are described. Key words: Meshless methods, Finite elements methods, Solution procedure, Classification of meshless methods.

21-28

Authors: Serdar Çiçek, Ersan Kabalcı

ÖZET: Enerji tasarrufu, günümüzde üzerinde durulan en önemli konulardan birisidir. Hayatın hemen hemen her alanında kullanılan bilgisayarların da, daha az güçte ve verimli bir şekilde kullanılması enerji tasarrufu için çok önemlidir. Enerji tasarrufu için bilgisayarlar daha az güçte çalışacak şekilde tasarlanabilmektedir fakat bilgisayarların kullanılmadığı zaman periyotlarında enerji harcaması, enerji tasarrufu açısından tam tersi bir etki yapmaktadır. Bilgisayarın bileşenleri içinde en fazla enerji tüketen birimlerden birisi monitördür. Dolayısıyla bilgisayarın kullanılmadığı zaman aralıklarında monitörün kapatılması enerji tasarrufu için çok önemlidir. Bu konuda kullanıcılar, bilgisayarı kullanmayacağı sürede; monitörü kapatmakta, yazılımsal güç yönetim modunu kullanmakta ya da monitörü açık bırakmaktadır. Bu çalışmada, bilgisayarın kısa veya uzun sürelerde kullanılmadığı zamanlarda, kullanıcı bilgisayar başından kalktığında monitörü otomatik olarak kapatan, kullanıcı bilgisayar başına geldiğinde monitörü otomatik olarak açan bir kontrol kartı tasarlanmış ve uygulaması gerçekleştirilmiştir. Bu sayede diğer tüm tasarruf yöntemlerinden daha fazla elektrik enerjisi tasarrufu sağlandığı görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Enerji tasarrufu, Bilgisayar monitörü güç yönetimi, Mesafe ölçüm algılayıcısı. ABSTRACT: Nowadays, the energy saving is one of the most important issues focused on. It is also very important to increase energy savings of computers by dissipating less power as being one of the most widely used device in daily life. The computers can be designed with less power demand in order to save energy. However, it is a handicap to leave monitors working in short or long time periods while computer is not being used actively. The monitor is one of the most energy-consuming unit of computer components. Therefore, shutting down the computer monitor while not being used, either short or long time period, is very effective for the energy savings. To provide this, users either turn the screen off or use the software-driven power management mode or leave the screen on. In this study, a control card which turns the screen off automatically when the computer is not used for a long or short time, when the user leave the computer on and automatically turns it on when the user come back to use the computer has been designed and implemented. In this way, more than any other electricity energy saving method has been provided to save energy. Key words: Energy savings, Power management of computer monitor, Distance measuring sensor.

45-51

Authors: Burak Yön, Mehmet Emin Öncü, Zülfü Çınar Ulucan

ÖZET: Bu çalışmada, betonarme binaların döşemelerinde oluşturulan boşlukların plandaki yerleşiminin yapıların davranışına etkisi incelenmiştir. Döşemelerdeki düzensizliğin incelenmesi için yapı planının değişik yerlerinde boşluk bulunan üç adet çok katlı düzensiz bina ve bir adet düzenli bina modeli tasarlanmıştır. Zaman Tanım Alanında Hesap yöntemi kullanılarak, bu bina modellerinin doğrusal dinamik analizleri yapılmıştır. Bu analizler için 13 Mart 1992 yılında meydana gelen Erzincan Depreminin ivme kayıtları kullanılmıştır. Seçilen binaların döşemelerinin esnek diyafram şeklinde davrandığı kabul edilmiştir. Çözümlerde SAP2000 Yapısal Analiz Programı kullanılmıştır. Seçilen binaların dinamik analizinden elde edilen boşluğa komşu döşemelerdeki kayma gerilmeleri karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Buna göre bina döşemelerindeki boşluk yerinin yapıların davranışını değiştirdiği ve döşemelerde büyük kayma gerilmeleri oluşturduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Döşeme boşluğu, Zaman tanım alanında hesap yöntemi, Kayma gerilmesi. ABSTRACT: In this study, it is investigated the effect of slab opening location in reinforced concrete building to the structural behavior. For investigation of slab irregularity, three multi storey irregular structures that have different slab opening locations in structure plans and one regular structure are designed. Linear dynamic analyses are performed for the structure models using Time History Analysis method. 13 March 1992 Erzincan Earthquake acceleration records are used for these analyses. It is assumed that slabs of selected structures are modeled as elastic diaphragm. SAP2000 Structural Analysis Program is used in the analyses. Values of slab that near space shear stress obtained from dynamic analyses of selected structures are comparatively evaluated. According to analyses results, it is determined that location of slab opening of structures reasonably both affects the behavior of structures and occurs great slab shear stress. Key words: Opening in floor, Time history analysis method, Shear stress.

63-75

Authors: Barış Sayın, Ekrem Manisalı

ÖZET: Betonarme kirişlerin, dıştan FRP (Lif Takviyeli Plastik) levhalarla güçlendirilmesi, güçlendirmede etkin bir yöntem olarak kabul edilmektedir. Yöntem, FRP malzemesinin, yüksek dayanım-ağırlık oranı, iyi korozyon direnci, farklı kesit şekilleri ve köşelere uygulanabilirlik avantajlarından dolayı kullanılır olmuştur. Konuyla ilgili birçok çalışma 1990’lı yılların başlarından itibaren yürütülmüştür. Gerçekleştirilecek olan çalışma kapsamında, FRP ile güçlendirilen betonarme kirişlerin arayüz gerilmelerini etkileyen parametreler deneysel ve nümerik olarak incelenecektir. FRP’nin kirişe uygulanmasında kullanılan yapıştırıcı kalınlığı, yapıştırıcı türü ve beton yüzeyinin durumu, üretilen deney numuneleri üzerinde eğilme etkisine maruz bırakılarak mukayeseli olarak incelenecektir. Sonrasında, ANSYS® WB sonlu elemanlar programı kullanılarak FRP’li betonarme kirişler modellenecek ve analizler gerçekleştirilecektir. Yapıştırıcı kalınlığı, yapıştırıcı türü, beton yüzeyi parametreleri girilerek yapılacak analizler neticesinde gerilme değerleri elde edilecektir. Böylece, analitik ifadelerde yer alan kayma gerilmesi ve normal gerilme bağıntılarının modifiye edilmesi gerekliliği ortaya konulacaktır. Sonlu eleman analizleri ile deneysel sonuçlar karşılaştırılacak, uyumluluğu irdelenip, sonuçlar ve önerilerin sunulması suretiyle çalışma tamamlanacaktır. Anahtar Kelimeler: Lif takviyeli plastik, Betonarme kiriş, Kompozit malzeme, Yapıştırıcı. ABSTRACT: The use of externally bonded fiber-reinforced plastic (FRP) laminates for strengthening of reinforced concrete beams has become an effective method. This method has been used because of the advantages of FRP materials such as their high strength-to-weight ratio, good corrosion resistance, and versatility in coping with different sectional shapes and corners. Many studies on this theme have been carried out since the early 1900s. In this study, interfacial stresses of reinforced concrete beams strengthened with FRP effect the parameters will be studied as experimental and numerical. Adhesives used in the beams applied to FRP’s thickness, adhesive type and the state of the concrete surface, produced experimental samples are exposed to the bending effect will be studied as a comparative. Afterwards, by using the ANSYS® WB finite element program to model and analyze RC beams by externally bonding FRP will be carried out. Adhesive thickness, adhesive type, the concrete surface will be performed by entering the parameters for analysis of stress can be obtained as a result. Thus, the analytical expressions of stress and normal stress equations will establish should be modified. Finite element analysis and experimental results will be compared, compatibility investigated, the results and recommendations presented by the study be completed. Key words: Fibre reinforced plastic (FRP), RC beam, Composite material, Adhesive.

87-94

Authors: Can Haşimoğlu, Murat Ciniviz, M. Sahir Salman

ÖZET: Bu deneysel çalışma bir dizel motoruna farklı izolasyon seviyelerindeki düşük ısı kayıplı motor uygulamasının etkilerinin incelenmesine yöneliktir. Bu amaçla ilk aşamada deney motorunun silindir kapağı ve supapları termal bariyer oluşturmak için yitriya ile stabilize zirkonya (Y2O3–ZrO2) ile kaplanmıştır. Daha sonra silindir kapağı ve supaplara ilaveten deney motorunun pistonları da aynı malzeme ile kaplanmıştır. Deney motorunun özgül yakıt tüketimi, egzoz gaz sıcaklığı, fren ısıl verimi ve hacimsel verimi iki farklı izolasyon durumu için incelenmiştir. Düşük ısı kayıplı motor uygulaması ile motor testlerinin sonucunda özgül yakıt tüketiminde % 4-7,1 iyileşme, egzoz gazı sıcaklıklarında % 3,5–6,8 artış, fren ısıl verimde % 4,1–7,9 iyileşme ve hacimsel verimde % 0,9–2,6 artış tespit edilmiştir. Ayrıca motor performansındaki bu iyileşmelerin deney motorunun izolasyon seviyesi ile orantılı olduğu belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Düşük ısı kayıplı motor, Termal bariyer kaplama, Dizel motoru, Motor performansı ABSTRACT: This experimental study focuses on investigating of effects of low heat rejection engine application to a diesel engine at different insulation levels. For this purpose cylinder head and valves of the test engine were thermally insulated with yttria-stabilized zirconia (Y2O3–ZrO2) layer at first stage. Then in addition to cylinder head and valves, pistons of the test engine were coated with the same material. Brake specific fuel consumption (BSFC), exhaust gas temperature (EGT), brake thermal efficiency and volumetric efficiency of the test engine were investigated for two different insulation levels. After the engine tests it was determined that BSFC was improved by 4 - 7.1 %, EGT was increased by 3.5 - 6.8 %, brake thermal efficiency was improved by 4.1-7.9 % and volumetric efficiency was increased by 0.9 - 2.6 % with LHR application. It was also determined that these improvements in engine performance are proportional with the insulation levels of the test engine. Key words: Low heat rejection engine, Thermal barrier coating, Diesel engine, Engine performance.

105-112

Authors: İzzet Karakurt, Gökhan Aydın, Kerim Aydıner

ÖZET: Farklı alanlarda yaygın kullanım olanağı bulan su jeti teknolojisi; düşük kesme kuvveti gerektirmesi, esnek ve çok yönlü kesme olanağına sahip olması nedeniyle geleneksel kesme sistemlerine alternatif bir yöntem olarak kullanılmaktadır. Madencilik alanında ilk olarak yumuşak kayaçların kazılması işleminde kullanılan su jeti teknolojisi, kömürün hidrolik kazılabilirliği ile bu alandaki kullanımını arttırmıştır. Günümüzde ise doğal taş ocak işletmeciliğinde blok kesimi ve doğal taş işleme süreçlerinde dekoratif üretim amaçları için yaygın olarak kullanılmaktadır. Yöntem delik delme ve tünel açma işlemlerinde de kullanım olanağı bulmuştur. Son yıllarda, su jeti teknolojisinin boyut küçültme işlemlerinde kullanımını yaygınlaştırmak için araştırmalar yapılmaktadır. Bu çalışmada, su jeti teknolojisinin madencilik sektöründeki bazı kullanım alanlarına yönelik bir değerlendirme sunulmuştur. Ek olarak su jeti teknolojisinin madencilikte kullanılan diğer kesme sistemlerine göre çeşitli açılardan karşılaştırılması da yapılmıştır. Çalışma sonucunda, su jeti teknolojisi ile yapılan kesme işleminde malzeme kaybının az olması, kesim sonrası ikincil işlem gerektirmemesi, toz problemini ortadan kaldırması, kayaç veya kömür parçalanma veriminin artması ve aşınma kaynaklı maliyetlerin azaltılması gibi avantajları nedeniyle madencilik sektöründe verimli bir şekilde kullanılabileceği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Su jeti teknolojisi, Madencilik, Doğal taş, Kömür. ABSTRACT: Waterjet technology finding broad application potential in different areas, due to having low cutting force required and the possibility of flexible and multi-directional cutting, is used as an alternative method over the conventional cutting systems. Waterjet technology, used firstly in excavation processes of soft rocks in mining, has increased its usability with the hydraulic excavation of coal. Nowadays, it is commonly used for block cutting in quarries and processing of natural stones for the purposes of decorative production. The method has the potential use in drilling and tunneling processes too. Recently, investigations have been carried out to enhance the usability of the technology in milling processes. In this study, an assessment of some applications of waterjet technology in mining is presented. Additionally, the technology is compared with other cutting systems used in mining in terms of various aspects as well. As a result of the study, it is determined that the cutting process with waterjet technology could be efficiently used in mining sector because of the advantages such as little material losses, not requiring any additional processes after cutting, eliminating the dust, increasing the fragmentation efficiency of rock or coal, decreasing the costs resulted from wear. Key words: Waterjet technology, Mining, Natural stone, Coal.

121-129

Authors: Bengi Arısoy, Ayhan Nuhoğlu, Emre Ercan

ÖZET: Bu çalışmada, antik yapıların taşıyıcı sistemini olan sütun elemanların deprem etkisi altındaki davranışı incelenmiştir. Deneysel ve nümerik olarak yürütülen çalışmada, çok parçalı mermer sütun eleman sarsma tablasında farklı ivmeler ile sarsılmıştır. Deney sırasında sütunun yer değiştirmeleri potansiyometreler ile kaydedilmiştir. Uygulanan ivmeler etkisinde sütun davranışı belirlenmiştir. Deneysel çalışmanın yanısıra sütun sonlu elemanlar yöntemi ile modellenerek nümerik olarak da analiz edilmiştir. Nümerik analizlerde MSC Marc Mentat paket programı kullanılmıştır. Deneysel ve nümerik çalışmaların sonuçları kıyaslanmış ve nümerik olarak elde edilen sonuçlar ile deneysel sonuçların örtüştüğü görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Antik sütunlar, Sonlu elemanlar modellemesi, Dinamik analiz. ABSTRACT: In this study, behavior of multi-drum columns of the ancient structures is investigated. The study is carried out both experimental and analytical. In the experimental study multi-drum column is tested in shaking table with different accelerations and displacements of the column are recorded using potentiometers. Behavior of the column is determined for the different accelerations and at the same time, the column is analyzed using finite element method. For the finite element analysis MSC Marc Mentat package programming is used. Experimental and analytical results are compared and it is seen that results are compatible. Key words: Ancient columns, Finite element modeling, Dynamic analysis.