Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

109-112

Authors: M. Hüsnü DİRİKOLU, Alaattin AKTAŞ

ÖZET: Makalede standart olmayan ince kompozit levhaların gerilme şiddeti faktörlerinin (GŞF) hesaplanmasıyla ilgili karşılaştırmalı bir çalışma sunulmaktadır. Çalışmada Karbon-Epoksi kompozit levhalar kullanılmıştır. Çentiksiz ve üzerinde 4, 6 veya 8 mm çapında delik bulunan deney numuneleri hazırlanıp test edilmiştir. Elde edilen deney sonuçlarına dayanarak, iki analitik yaklaşım ve FRANC-sonlu elemanlar programı kullanılarak kompozitin kritik GŞF’leri hesaplanıp karşılaştırmalar yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Gerilme şiddeti faktörü, Kırılma, Çatlak, Kompozit, Karbon epoksi. ABSTRACT: In this paper, a comparative study regarding the determination of stress intensity factors (SIF) for non-standard thin composite plates is presented. Carbon-Epoxy composite plates are considered for the study. Unnotched specimens and specimens containing either 4, 6, or 8 mm dia. holes are prepared and then tested. Based on the experimental data thus obtained, two analytical approaches and a finite element fracture analysis tool called FRANC have been used to compare the critical SIF values for this composite material. Key words: Stress intensity factor, Fracture, Crack, Composite, Carbon epoxy.

117-124

Authors: Zekeriya GİRGİN, Yasin YILMAZ, Ahmet ÇETKİN

ÖZET: Richard Bellman tarafından 1970’lerde geliştirilen Diferansiyel Quadrature metodu, diferansiyel denklemlerin sonlu sayıdaki düğümlerinin, sayısal çözümüdür. Bu çalışmada Genelleştirilmiş Diferansiyel Quadrature metodunun, yapıların yer değiştirme ve burkulma analizine uygulanışı verildi. Ayrıca, kirişlerin tekil yük altındaki çökmesinin bu metoda uygulanabilirliği de gösterildi. Metodun en önemli bir avantajı, sistemlere basitçe uygulanabilirliği, hesaplama süresinin kısalığı ve rogramlamanın basitliğidir. Değişik sınır şartları ve farklı yüklemelerde elde edilen sonuçlar, mevcut gerçek ve sayısal sonuçlarla karşılaştırıldı. Elde edilen sonuçların çok ince hassasiyetle doğruluğu gösterildi. Anahtar Kelimeler: Diferansiyel quadrature metodu, Sayısal çözüm metotları, Kısmi diferansiyel denklem. ABSTRACT: The method of differential quadrature developed by Richard Bellman in the 1970s is a numerical solution technique for differential systems by means of a polynomial-collocation approach at a finite number of points. In this paper a global method of generalized differential quadrature is presented to solve the problems on deflection, buckling and vibration behaviour of structural components. Furthermore, the applicability of this method to the deflection analysis of beams due to a point load is also demonstrated. An inherent advantage of the approach is its basic simplicity and small computational effort with easy programmability. Results are obtained for various boundary and loading conditions and are compared with existing exact and numerical solutions by other methods. Numerical examples have shown the accuracy, efficiency and great potential of this method for structural analysis. Key words: Differential quadrature method, Numerical solution methods, Partial differential equations.

147-153

Authors: Hasan YILDIZ, Mehmet SARIKANAT

ÖZET: Kalın kompozit yapıların analizi sonlu elemanlar yardımıyla yapılırken, kullanılan sonlu elemanların malzeme özelliklerinin belirlenmesinde çeşitli zorluklar vardır. Özellikle birden fazla kompozit tabaka içeren sonlu elemanların malzeme sabitlerinin belirlenmesi, oldukça karmaşık ve zordur. Bu zorluk, her elemanın malzeme sabitleri için bir ortalama değer alınarak giderilmeye çalışılır. Bu çalışmada, yükleme durumuna göre eleman malzeme özelliklerinin belirlenmesinde iki farklı ortalama değer hesaplama yöntemi geliştirilmiş ve bunların sonuçlara etkileri incelenmiştir. Sonlu elemanlar analizi bir bilgisayar programı yardımıyla farklı fiber doğrultularında takviye edilmiş bir kiriş ve bir levhada, farklı eleman sayıları alınarak şekil değiştirmeleri hesaplanmış ve analitik sonuçlarla karşılaştırılmıştır. Aritmetik ve ağırlıklı ortalama yöntemleri adı verilen iki ortalama değer alma yöntemi karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Bu yöntemin uygulanmasında, eleman malzeme özellikleri belirlenirken, yükleme durumu göz önünde bulundurularak ortalama değer alma yöntemlerinden biri uygulanmıştır. Bu metod aracılığıyla, birden fazla kompozit tabakalı elemanlar içeren sonlu eleman analizlerinde, 8 düğümlü brik elemanların kullanılmasında karşılaşılan eleman malzeme özelliklerinin belirlenmesi zorluğu ortadan kaldırılmıştır. Elde edilen sonuçlar, analitik çözümler ve ortalama değer almadan yapılan hesaplamalarla karşılaştırılmıştır. Her iki yöntemle yapılan hesaplamalarda, farklı yükleme durumları için elde edilen sonuçlar analitik çözümlerle uyum göstermiştir. Anahtar Kelimeler: Kompozit malzemeler, Sonlu elemanlar. ABSTRACT: There are some difficulties during determination of the material properties of thick composites when they are analyzed by using the finite element method. The most difficult of those is to determine material constants of multi layered composite elements. One of suggested method for solving this problem is to use an average value for element material properties. The effects of two averaging methods on the results were investigated. A finite element analysis program was developed to analyze the fiber reinforced composite beams and plates for displacement comparisons of different element numbers. The results also were compared with the analytical solutions. Beside the arithmetic average method, a new method called weighted average was developed. By considering different loading conditions, one of the averaging methods was utilized. The difficulty in determining the material properties of 8 node multi layered brick element used the finite element analysis of thick composite structures was overcome by using two averaging methods. The results were compared with the ones obtained from the elements without any averaging and analytical solutions. Both methods gave matching results for certain types of loading conditions. Key words: Composite materials, Finite element analysis.

161-166

Authors: Muhammet YÜRÜSOY, Selda AKGÜN, Mehmet PAKDEMİRLİ

ÖZET: Bu çalışmada non-Newtonyen bir akışkan olan Power-Law akışkanı ile yağlanmış kaymalı yatak problemi ele alınmıştır. Çalışmada önce akışkana ait hareket denklemleri çıkartılmıştır. Denklemlerin çözümü için perturbasyon tekniği kullanılmıştır. Çözümde en basit perturbasyon açılımı olan yaya açılımı kullanılmıştır. Perturbasyon açılımı ile önce hız dağılımı sonra da basınç dağılımı yaklaşık olarak bulunmuştur. Bulunan bu sonuçlar boyutsuzlaştırılarak uygun bir formda ifade edilmiştir. Non-Newtonyen karakterin artmasıyla ve yatak boyutlarının değişmesiyle hız ve basınç dağılımının nasıl bir değişim gösterdiği çizilmiştir. Anahtar Kelimeler: Power-Law akışkanları, Kayar yatak. ABSTRACT: In this study, a slider bearing lubricated with a non-Newtonian fluid namely a Power-Law fluid is considered. First the equations of motion are derived. Perturbation methods are employed in search of approximate solutions. The simplest perturbation expansion, namely the pedestrian expansion, is used. The velocity distribution and the pressure distribution are calculated approximately. The solutions are expressed in dimensionless form for convenience. The variation of pressure and velocity with the non-Newtonian behaviour and bearing dimensions are plotted. Key words: Power-Law fluids, Slider bearing.

177-184

Authors: Mustafa TEMİZ

ÖZET: Çoklu kuantum çukuru özellikle GaAs ve AlxGa1-xAs malzemelerinden yapılır. Kuantum çukurlarnı yapmak için aliminyum konsantrasyonu, daha ince iki AlAs tabakası arasındaki GaAs tabakası ile yapılmış kuantum çukurlarında müsaade edilmiş durumlar arasındaki geçişlerle birleşmelerin meydana geldiği kontrol bölgesine enjekte edilen taşıyıcıların tuzaklanmasına yardım etmek için, mesafeyle derece derece değişir. Aliminyum konsantrasyonundaki değişme, kuvvetlendirilen alanlara ait dalganın büyük bir kısmını kılavuzlar. Kuantum çukurlarının başlangıç ve bitiş tabakaları, hapsedici yapı içindeki elektronların (veya deliklerin) dalga fonksiyonlarını bir dereceye kadar etkiler. Hapsedici katmanlar GaAs çukurunda tuzaklanmış elektronların (veya deliklerin) dalga fonksiyonlarına karşı potansiyel duvarları meydana getirirler. Kuantum çukurunda mesafeler deBroglie dalgası boyu ile mukaeyese edilebilecek derecede, küçüktür. Kuantum boyutuna ve kuantizasyona bağlı olan durum yoğunluğu sabittir. Malzemelerin yasak-bant genişliği ve kırılma indisi değiştirilen alaşımdaki aliminyum yüzdesi olarak birbirine ters yönde değişir. Yük taşıyıcılarının hapsedilme derecesi, hapsedicilik faktörü ile belirlenir. Hapsedicilik faktörü, lazer kazancını da doğrudan etkiler. Anahtar Kelimeler: Kuantum çukuru, Lazer, Hapsedicilik faktörü. ABSTRACT: The multiple quantum well structure is especially consructed from GaAs and AlxGa1-xAs materials. To construct the quantum wells, the aluminium concentration is graded over much longer distances to aid in the trapping of injected carriers in the control region where the recombination takes place by transitions between allowed states in the quantum wells formed by sandwitching these layers of GaAs between even thinner layers of AlAs. The change in the aluminium concentration creates a high waveguide for the fields being amplified. The beginning and terminating quantum layers affect the wave functions of the electrons (or holes) in the confining structure somewhat. The confining layers create potential barriers to the wave functions of the electrons (or holes) trapped in GaAs well. In the quantum structure the distances are so small, comparable to the deBroglie wavelength. The density of states are a constant and dependent on quantum size and quantizations. The band gap and index of refraction of material vary in the opposite directions as the percentage of aluminium in the alloys is changed. The confinement degrees of charged carriers are determined by the confinement factors. The confinement factor directly affects the laser gain, too. Key words: Quantum well, Laser, Confinement factor.

195-202

Authors: Eyüp TUNA, Necmi TAŞPINAR

ÖZET: Bu çalışmada, sistem performansını arttırmanın bir yolu olarak literatürde bulunan çoklu kafes kodlamalı modülasyon (MTCM) tanıtılmıştır. MTCM sistemi, sistemin band genişliğini ve karmaşıklığını arttırmaksızın, karşılığı olan TCM sisteminden daha iyi performans sağlar. Bu, 1/2 oranlı TCM ve 2/4 oranlı MTCM şemaları örnek verilerek gösterilmiştir. AWGN ve yavaş sönümlü Rician haberleşme kanalları üzerinden iletildikleri kabul edilerek bit hata olasılıklarının üst sınırlarını veren eşitlikler değerlendirilmiştir. Bu eşitlikler kullanılarak bit hata olasılıklarının üst sınırları Eb/N0’ın fonksiyonu olarak çizilip karşılaştırma yapılmıştır. Karşılaştırma her iki durumda da 2/4 oranlı MTCM şemasının bit hata olasılığı üst sınırının 1/2 oranlı TCM şemasınınkinden daha düşük olduğunu göstermektedir. Anahtar Kelimeler: TCM, MTCM, AWGN kanal, Rician kanal. ABSTRACT: In this work, we study briefly on the multiple trellis coded modulation (MTCM) which is found in literature as a way of increasing the performance of the system. An MTCM system provides better performance than a TCM counterpart without increasing the bandwidth and complexity of the system. This is illustrated by giving the rate 1/2 trellis coded modulation (TCM) and the rate 2/4 MTCM schemes as examples. Equations of upper bounds on their bit error probabilities are evaluated by assuming that they are transmitted over an AWGN and a slowly fading Rician communication channels. A comparison is made by plotting upper bounds of bit error probabilities as functions of Eb/N0. by using these equations. The comparison yields that the upper bound on the bit error probability of the rate 2/4 MTCM scheme is lower than that of the rate 1/2 TCM scheme for both cases.

203-209

Authors: Hanifi BİNİCİ, İsmail H. ÇAĞATAY, Hasan KAPLAN

ÖZET: Bu çalışmada betonun basınç dayanımına etki eden faktörler araştırılmıştır. Betonun önemli özellikleri; homojenlik, işlenebilirlik, yoğunluk, permeabilite, deformasyon ve basınç mukavemeti olmaktadır. Bunlardan beton basınç mukavemeti diğer bütün özelliklerin bir göstergesidir. Beton mukavemetindeki değişiklikler betonun diğer özelliklerine de bağlıdır. Çimento türü, agrega türü ve granülometri, sıkıştırma, kür ve beton üretim teknikleri, beton kalitesini etkileyen faktörlerdir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlara göre, çimento türü faktörü % 10, granülometri % 11, beton üretim şekli % 21, betonun kompaksiyonu % 26 ve betonun bakımı % 32 oranında beton basınç mukavemeti üzerinde etkili olmuştur. Anahtar Kelimeler: Beton, Osmaniye, Kalite. ABSTRACT: In this study, the factors affecting at the compressive strength of the concrete were determined. According the result of the test, the quality of concrete, which was used, is very low. Cement, analysis of aggregates for concrete, compacting, mixing placing and curing of concrete, and the techniques of the production of concrete have effected by different ratio of the quality of concrete. Key words: Concrete, Osmaniye, Quality.

219-228

Authors: Gürcan BÜYÜKSALİH

ÖZET: Bu çalışmada, son teknoloji uydu görüntüleme sistemlerinde yoğunlukla kullanılan doğrusal dizin (pushbroom) tarayıcılar incelenmiştir. Tarihsel gelişim süreçlerine değinildikten sonra, günümüzde bu teknikten yararlanan uzayda yerleşik uydu algılayıcılarının; özellikle Fransız SPOT, Alman MOMS, Hint IRS ve Japon JERS uydularının optik ve geometrik tasarımları üzerinde detaylı olarak durulmuştur. Son olarak, bu sistemlerin harita yapım amaçlı kullanımlarda sağlayacakları doğruluk düzeyleri ortaya koyulmuştur. Anahtar Kelimeler: Doğrusal dizin tarayıcı, Yük bağlamalı düzen, Stereoskopik alım, Resim elemanı. ABSTRACT: In this study, the linear array (pushbroom) scanners that have been used widely in the current generation of spaceborne imaging systems are described. After discussing the historical evaluation of these systems, the imaging sensors; e. g. French SPOT, German MOMS, Indian IRS and Japanese JERS satellites which have utilized this kind of imaging technique at the present day have been dealt with in detail. Lastly, the accuracy levels for mapping applications that are provided by these systems have been explained. Key words: Pushbroom scanners, Charge coupled devices, Stereoscopic covarage, Piksel.

241-249

Authors: Ali Rıza SÖĞÜT, A. Müjdat ÖZKAN, Veysel ZEDEF

ÖZET: İnceleme alanında en altta Bolkar grubuna ait Dedeköy (Üst Permiyen) ve Gerdekesyayla (Alt-Orta Triyas) formasyonları yer alır. Dedeköy formasyonu; dolomitik kireçtaşı ve mermerlerden oluşur ve taban dokanağı inceleme alanında gözlenmez. Dedeköy formasyonu üzerine uyumlu dokanakla fillit, dolomitik kireçtaşı ile kalkşist ardalanmasından oluşan ve kireçtaşı olistolitleri kapsayan Gerdekesyayla formasyonu gelmektedir. Bolkar grubu üzerine uyumsuz olarak konglomera ve kumtaşıyla başlayan, kumlu kireçtaşı, killi kireçtaşı ara tabakaları kapsayan kumtaşı-şeyl ardalanmasından oluşan Halkapınar formasyonu (Üst Paleosen-Orta Eosen) gelmektedir. Halkapınar formasyonu içinde andezit, bazalt ve diyabaz daykları ile bunlara ait bloklar da yer almaktadır. Halkapınar formasyonu üzerine uyumsuz olarak konglomera ve kireçtaşlarından oluşan Kepeztepe formasyonu (Üst Miyosen-Alt Pliyosen) gelir. Bu birimdeki kireçtaşları genellikle stromatolitik olup stromatolitlerin gelişiminde Schizothrix sp., Phormidium sp ve/veya Scytonema sp. gibi alg cinsleri etkili olmuştur. Tüm bu birimler üzerinde ise Kuvaterner yaşlı akarsu çökelleri, yamaç molozları ve alüvyonlardan ibaret genç oluşuklar açılı uyumsuz olarak yer almaktadır. Anahtar Kelimeler: Çimencik, Kepeztepe, Stromatolit. ABSTRACT: In the study area the Upper Permian aged Dedeköy formation and the Lower-Middle Triassic aged Gerdekesyayla formation, both belonging to the Bolkar group, found in the mustbottom of the region. Dedeköy formation is made dolomitic limestone and crystalline limestone. The base of this unit in the study area is not exposed. But, it is conformably overlain by the Gerdekesyayla formation. The Gerdekesyayla formation consists of phyllite, dolomitic limestone alternation with calc-schist and some limestone olistoliths. The Upper Paleocene-Middle Eocene aged Halkapınar formation unconformably overlies the Bolkar group. Halkapınar formation starts with conglomerate and sandstones and it comprises sandy and clayey limestone strata, although it is mainly made of sandstone and shale interlayers. Diabasic dykes and stocks can also be found in the Halkapınar formation. The Upper Miocene-Lower Pliocene aged Kepeztepe formation unconformably overlies the Halkapınar formation. Kepeztepe formation is made up of conglomerate and limestone. In this formation,the of this limestones are useually stromatolitic, and the formations of this stromatolitic limestones govermed by some algae, such as Schizothrix sp., Phormidium sp. and/or Scytonema sp. The Quaternary aged stream sediments, talus deposits and alluvium unconformably overlies the older units in the region. Key words: Çimencik, Kepeztepe, Stromatolite.

255-258

Authors: İ. Metin HASDEMİR, İsmail İNCİ, Mehmet BİLGİN, Mine ÖNDER, Ahmet AYDIN

ÖZET: Bu çalışmanın amacı, ülkemizin önemli bir tarım ürünü olan çayın önemli bileşenlerinden biri olan kafeinin, su ve bazı organik çözücüler arasındaki dağılma katsayılarının sıcaklığa bağlı olarak değişiminin incelenmesidir. Çalışmada kullanılan organik çözücüler kloroform, etilasetat, n-butil asetat, karbon tetraklorür ve benzendir. Deneysel çalışmada hazırlanan % 1`lik (hacmen) kafein çözeltisinden belirli miktar alınarak çözücü ile birlikte karıştırılmış ve yapılan analizler sonucunda kafein miktarı tespit edilmiştir. Bu işlem dört ayrı sıcaklıkta gerçekleştirilerek dağılma katsayılarının sıcaklığa ne şekilde bağlı oldukları incelenmiştir. Yapılan deneysel çalışmalar sonucunda en yüksek dağılma katsayısı kloroformla elde edilmiş ve kloroform ile elde edilen dağılma katsayılarının kullanılan diğer çözücülerin aksine sıcaklıkla azaldığı tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kafein, Ekstraksiyon, Dağılma katsayısı. ABSTRACT: Caffeine is a main component of tea which is an important agricultural product. The aim of this study is to investigate the variation of the distribution coefficients of caffeine between water and some organic solvents. Organic solvents used in this study were chloroform, ethyl acetate, n-butyl acetate, carbon tetrachloride and benzene. In experimental works, 1 % aqueous solution of caffeine was used. Iodometry method was used in analysis of caffeine. It was seen that the distribution coefficient of caffeine between water and chloroform was decreased with increasing temperature and increased by using other solvents (ethyl acetate, n-butyl acetate, benzene, carbon tetrachloride) with increasing temperature. Key words: Caffeine, Extraction, Distribution coefficient.

263-266

Authors: Mehmet MAHRAMANLIOĞLU, Ş. İsmail KIRBAŞLAR

ÖZET: Etanol+1-nonanol ikili sistemi ve etanol+1-nonanol+su üçlü sistemi için çeşitli karışımlarda yoğunluklar ve kırılma indisleri 293.15 K de ölçülmüştür. İkili ve üçlü sistemler için aşırı molar hacim ve molar refraksiyon sapmaları hesaplanmıştır. Aşırı molar hacim ve molar refraksiyon sapmaları için Redlich–Kister eşitliği uygulanarak eşitlik katsayıları hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: 1-nonanol, Etanol, Yoğunluk, Refraktif indis, İkili karışım. ABSTRACT: Densities, and refractive indices were measured for the binary system ethanol + 1-nonanol and ternary system ethanol + 1-nonanol + water at 293.15 K. The excess molar volumes, and the deviations molar refraction were calculated for binary and ternary system. Redlich-Kister type equation was fitted to the excess molar volumes and, the deviations from a mole fraction average of the molar refraction, and the values of coefficients were calculated Key words: 1-nonanol, Ethanol, Density, Refractive indices, Binary mixture.

271-275

Authors: Ergün BAYSAL

ÖZET: Bu çalışmada son derece büyük potansiyel teşkil eden ve ikincil bir değerlendirme olanağı bulunmayan lignoselüloz esaslı atık materyallerin kültür mantarı P. Ostreatus yetiştiriciliğinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma sonuçlarına göre substratların tek olarak değilde birbirleriyle uygun karışımlar halinde kullanılması verim özelliklerini olumlu yönde etkilemiştir. Çalışmada fındık yaprağı (FY), odun talaşı (OT) ve buğday sapı (BS) esaslı deneme planları geliştirilmiş olup, tali substratlar olarak da atık kağıt (AK), ot (O), alçı (A) ve mısır sapı (MS) kullanılmıştır. Çalışmada FY+AK (50+50) karışımlı substrat üzerinde % 54.4 (yaş substrat ağırlığına oranla) verim değeri ile en yüksek verim değeri elde edilmiştir. Çalışmada substratların bireysel kullanımı yerine, birbirleriyle değişik karışım oranlarında kullanılması verimi olumlu yönde etkilemiştir. Anahtar Kelimeler: Lignoselüloz, Pleurotus ostreatus, Fındık yaprağı, Buğday sapı, Odun talaşı. ABSTRACT: With thıs study it was aimed to produce Pleurotus ostreatus from the lignocellulosic materials which are hiighly potential and no reuse in other means. It was found that using substrates in mixtures with a predetermined ratio had better effects on the yield of the product (Pleurotus ostreatus) than they were used as a single phase. The mixtures studied were hazelnut leaves (HL), wood waste (WW) and wheat straw (WS) from which HL+waste paper (WP) (1 : 1 weight basis) mixture showed the high yieldst (54.4 wt. % in wet state). Key words: Lignocelluloce, Pleurotus ostreatus, Hazelnut leave, Wheat straw, Wood waste.

281-284

Authors: Ergün BAYSAL, M. Kemal YALINKILIÇ, Ali TEMİZ

ÖZET: Bu çalışmada yöredeki biçme atölyelerinden elde edilen kayın talaşlarına, turba toprağı(Bolu-Yeniçağa torfu), tavuk gübresi ve pirinç kavuzu gibi katkı maddeleri ilave edilerek Pleurotus florida’nın bu substrat karışımlarında misel gelişim süreleri ve verim değerleri incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre odun talaşı (kayın) + pirinç kavuzu (PK) (80 + 20) karışımında misel gelişim süresi bakımından 17.20 gün ortalama ile ve verim değeri açısından 372.40 gr/kg ortalama ile en uygun sonuçlar elde edilmiştir. Çalışmada odun talaşı (kayın) + tavuk gübresi (TG) (80 + 20) karışımında misel gelişim süresi bakımından 40.8 gün ortalama, verim değeri açısından 92.80 gr/kg ortalama ile en elverişsiz sonuçlar elde edilmiştir. Genel olarak pirinç kavuzu, odun talaşının kültivasyon özelliklerini olumlu yönde etkilerken, prinç kavuzu’nun artan oranlarında misel gelişim süresi ve verim değeri olumlu yönde etkilenmiştir. Anahtar Kelimeler: Pleurotus florida, Pirinç kavuzu, Turba toprağı, Misel gelişim süresi, Verim. ABSTRACT: In this study, mycelia development and yield value of Pleurotus floridas on beech saw dust added with chicken manure , husk rice and turf of Bolu (Yeniçağa) (90 + 10; 80 + 20 w : w) were examined. According to results obtained from this study; the fastest mycelia development (17.2 day) and the highest yield value (372.20 gr/kg) from beech saw dust with added husk rice (80 + 20 ; w : w) substrate mixture were resulted. On the other hand, the slowest mycelia development (40.8 day) and the worst yield value (92.8 gr/kg) on beech saw dust with added chicken manure (80 + 20 ; w : w) were obtained. It was observed that generally increased rate of husk rice on substrate mixture effected mycelia development and yield property positively. Key words: Pleurotus florida, Husk rice, Turf of Bolu, Mycelia development, Yield.

1-7

Authors: Mustafa BOZDEMİR, Kerim ÇETİNKAYA

ÖZET: İstenilen görev ve amaca en uygun biçimde robot geliştirmek tasarımcılar için çok büyük önem taşır. Diğer bir deyişle üzerinde çok uğraşıldığı halde tasarlanan robotlar her zaman görev yerlerinde başarılı olmayabilir. Bu nedenle tasarımı düşünülen robot sistemlerin imalinden önce, bir simülasyon programı hazırlanarak, iş alanının incelenmesi, yörünge planlamasının yaptırılması, tasarımcıya eğer var ise yanlışlıkların daha robot yapılmadan giderilmesi imkanını sağlayabilir. Bu konuda AutoCAD programının içerisinde bulunan AutoLISP programlama dili kullanılarak, üç kollu bir robotun hareket simülasyonu yapılmıştır. Simülasyon denklemlerinde analitik ve matris çözüm metotları kullanılmıştır. Anahtar Kelimeler: İş alanı, Yörünge planlaması. ABSTRACT: Development of a suitable robot for desired aim and duty is very important for design enginers. On the other hand, designed robots may be unsuccesful in functioning inspite of many efforts. For this reason, before the production of considered robot systems, having prepared a simulation program, investigation of work field, getting done path plan and mistakes could be eliminated before robot production. In this study, movement simulation of a three armed robot has been realized by using AutoLIPS programing language which is supplied with AutoCAD. Analytical and matrix solution methods have been used in simulation equations. Key words: Work field, Path planing.

13-19

Authors: Muzaffer TOPCU, Ayşe ÖNDÜRÜCÜ

ÖZET: Bu çalışmada, üniform olarak dağılmış çekme yüküne maruz delikli kompozit levhalarda sonlu elemanlar yöntemiyle elasto-plastik gerilme analizi yapılmıştır. Çözümde dokuz düğümlü dörtgen izoparametrik elemanlar kullanılmıştır. 0 ve 90 derece takviye edilmiş kompozit levhalarda farklı delik geometrileri için artık gerilme değişimleri incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Elasto-plastik gerilme analizi, Sonlu elemanlar metodu, Kompozit malzemeler, Delikli levha. ABSTRACT: In this study, elasto-plastic stress analysis have been made for composite plates containing a central hole subjected to uniaxial tension under various uniformly distributed loads. In the solution, ısoparametric quadrilateral elements with nine nodes have been used. For different geometries of the holes and 0 and 90 degrees reinforcement angles, residual stress variations have been investigated. Key words: Elasto-plastic stress analysis, Finite element method, Composite materials, Plate with hole.

27-31

Authors: Alaattin AKTAŞ

ÖZET: Bu çalışmanın amacı, içinde pim bulunan yamuk şekilli, karbon-epoksi kompozitinin yırtılma mukavemetini ve modunu araştırmaktır. Yırtılma yükü ve modu nümerik olarak analiz edildi. Nümerik metod iki adım içerir: ilk olarak plakadaki gerilme dağılımı sonlu elemanlar metodu kullanarak hesaplandı. İkinci olarak, yırtılma yükü ve modu Tsai-Hill ve Tensile-Compressive Failure kriterleri yardımıyla bulundu. Maksimum yırtılma yükü, Yırtılma modu ve Yırtılma ilerlemesini bulan bir bilgisayar programı geliştirildi. Fiber açısı 0° olmak üzere plakanın kenar oranı E/D ve genişlik oranı W/D sırayla 1 ile 4 ve 2 ile 4 oranında değiştirildi. Anahtar Kelimeler: Hasar, Pimli bağlantı, Yataklama mukavemeti, Karbon-Epoxy. ABSTRACT: The aim of this study is to investigate failure strength and failure mode of mechanically fastened carbon-epoxy composite plate which shape is trapezium. The failure load and mode are analyzed numerically. The numerical method includes two steps. First, the stress distribution in the plate is calculated by the use of a finite element method. Second, the failure load and the failure mode are predicted by means of Tsai-Hill and Tensilecompressive failure criterion. A computer code was developed which can be used to calculate the maximum failure load, the mode of failure and the propagation of failure. The edge, E/D, and side, W/D, distances of plate are changed from 1 to 4 and 2 to 4 respectively, while the orientation angle of plate is equal to 0°. It is found that full bearing strength is developed when the edge distance ratio is equal to 3 and side distance ratio is equal to 4. Key words: Failure, Pinned-joint, Bearing strength, Carbon-epoxy.

39-45

Authors: Emin GÜLLÜ, Yaşar PALA

ÖZET: Bu çalışma sabit yüzey hızıyla dönen bir diskteki gerilme analizi ile ilgilidir. Diskin kütlesinin değişken ve zamanın bir fonksiyonu olduğu farzedilmektedir. Açısal hızdaki azalma ivmeye dolayısıyla da kayma gerilmesi alanının ortaya çıkmasına sebebiyet verir. Bu hale ait hareket denklemleri analitik olarak çözülmekte ve mevcut çalışmanın sabit açısal hızda dönen disk probleminin bir genelleştirilmesi olduğu gösterilmektedir. Problemde ortaya çıkan gerilmeler, yüzey hızının farklı değerleri için elde edilmektedir. Anahtar Kelimeler: Gerilme analizi, Dönen disk, Açısal ivme, Kayma gerilmesi. ABSTRACT: This study is concerned with the stress analysis of a rotating disc with a constant surface velocity. It is assumed that the mass of the disc is variable and is a function of time. Decrease in angular velocity causes angular acceleration and, therefore, shear stress field. Differential equations of motion for this case are solved analytically and shown that the present study is a generalization of the problem of a disc rotating with constant angular velocity. Stresses occurring in the problem are obtained for different values of surface velocity. Key words: Stress analysis, Rotating disc, Angular acceleration, Shear stress.

57-63

Authors: A. Nuri BAŞOĞLU

ÖZET: İlişkisel veri tabanları bilgiişlem uygulamalarında standart olmaya başlamasına rağmen, karmaşık veri modellemesinin gereklerini yerine getirmek için nesne yönelimli sistemler geliştirilmektedir. Bu makalede, hızlı program geliştirmek için kullanılabilecek, nesne-tabanlı bir sistem, xPROT tanıtılmaktadır. Sistem bazı önceden tanımlanmış metod ve Menu, Report, View, Table gibi sınıfları içermektedir. xPROT’da veri şeması olduğu kadar, veri işleme de aynı komut bazlı dil ile ifade edilmektedir. Sistemin ifade yeterliliği, kolaylığı ve esnekliği, veri modelleme gücü açısından incelenmektedir. Anahtar Kelimeler: Veri modelleme, Yazılım mühendisliği, Prototip, Nesne-yönelim, Veri tabanı sistemleri. ABSTRACT: Even relational database management systems have now become the standard for data processing applications; object oriented database systems are being developed to meet the complex data modeling requirements. In this paper an object-based system, xPROT, is introduced which could be used for rapid program development. System includes some pre-defined methods and classes as Menu, Report, View, Table. In xPROT the schema as well as the data manipulation is expressed by the same command-based language. Expressiveness, easiness and flexibility in terms of data modeling power is investigated. Key words: Data modelling, Software engineering, Prototyping, Object-Orientation, Database system.

71-77

Authors: Sami ŞAHİN

ÖZET: Ülkelerin yaşam düzeylerini üretip tükettikleri alüminyumla ölçmek mümkündür. Alüminyum hidroksitin büyük bir kısmı alümina eldesinde değerlendirilmektedir. Alüminanın büyük bir bölümü ise metalik alüminyum üretiminde kullanılmaktadır. Dekompozerlerde oluşan işleme kısaca hidroliz prosesi denir. Alüminat çözeltisinden hidroliz prosesiyle alüminyum hidroksit elde edilir. Hidrat olarak adlandırdığımız bu ürün çöktürülüp filtre edilerek kalsinasyon ünitesine gönderilir. Hidroliz prosesi, boksitlerden alümina üretiminde izlenen önemli kademelerden birisidir. Hidroliz reaksiyonunun istenilen şekilde oluşması hidroliz reaksiyonuna etki eden faktörlere bağlıdır. Anahtar Kelimeler: Alümina, Alüminyum hidroksit, Hidroliz, Proses. ABSTRACT: The degree of growth level for many countries can be measured with their aluminum production and explatation rates. Ever though a great partion of aluminum hydroxide is turned into alumina still it has great merit. On the other hand, a large percentage of alumina is used in the aluminum production. The operation in the decomposition processes is referred to succinetly as hydrolysis process. Aluminum hydroxide is obtained from the aluminate solution. This production is named as hydrate and settled down which is proceded by filtration and finally sent to the calcination unit. Hydrolysis process is one of the most important stages in the production of alumina from bauxites. The ocovinence of hydrolysis reaction in a desirable manner is dependent on the factors that effect the reaction rate. Key words: Alumina, Aluminum hydroxide, Hydrolysis, Process.

87-96

Authors: Çetin KADAKAL, Sebahattin NAS

ÖZET: Patulin bazı Penicillium, Aspergillus ve Byssochlamys türleri tarafından üretilen metabolittir. Doğada çeşitli ürünlerde ve bu arada elma ve elma ürünlerinde de yaygın olarak bulunur. Patulin, insan sağlığı üzerine olan olumsuz etkisinden dolayı elma suyu ve çeşitli elma ürünlerinde önemli kalite parametresi olarak kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca patulinin suda çözünme özelliği ve ısıya karşı dirençliliği patuline elma suyu ve konsantresi üretiminde ayrı bir önem kazandırmıştır. Elma suyu ve konsantresine işlenecek elmaların çürük kısımlarının uzaklaştırılması, son ürünü patulin açısından güvenli kılmaktadır. Elma suyu ve konsantresi işleyen fabrikalarda elma suyuna geçen patulinin uzaklaştırılmasında aktif kömür yaygın şekilde kullanılmaktadır. Aktif kömür dışında elma suyuna askorbik asit ve/veya sorbatlar, sülfidril bileşikleri veya çeşitli gıda ingredientlerinin (tarçın yağı, potasyum sorbat vb.) ilavesi ile düşük dozda radyasyon ve modifiye atmosfer uygulaması patulinin azaltımında etkili olmaktadır. Isıl işlem ve depolamanın patulin stabilitesine etkisi üzerinde ise çelişkili sonuçlar mevcuttur. Anahtar Kelimeler: Elma ürünleri, Patulin, Stabilite. ABSTRACT: Patulin is a mycotoxin produced by several species of Penicillium, Aspergillus and Byssochlamys. In nature, it is found diffusely at various products and also in apple and apple products. Because of the negative effects of patulin on human health, ıt ıs started to be used as an important quality parameter especially in apple juice and various apple products. On the other hand, having water solubility and stability to the heat treatment properties acquired another importance to the patulin in apple juice and apple juice concentrate. Removal of rotten parts of apples that will be processed to the apple juice and apple juice concentrate made the end product reliable in view of patulin. At apple juice and apple juice concentrate factories, activated charcoal is used diffusely for the removal of patulin passed to the apple juice. Exterior of activated charcoal, with the addition of ascorbic acid and/or sorbates, sulfhydryl (SH) components or different food ingredients (cinnamon oil, potassium sorbate e.t.c) and treatment of low dose radiation and modified atmosphere to the apple juice were being effective at the reduction of patulin. There are contradictory results about the inactivation of patulin with heat treatment and storage. Key words: Apple products, Patulin, Stability.

101-106

Authors: Köksal SARICAOĞLU, Saadet SARICAOĞLU, Ayşe KULEYİN

ÖZET: Bu çalışmada çevre mühendisliğinde kullanılan aktif çamur metodunun tasarımı elektronik tablolama programlarından en yaygın olarak kullanılanı olan MS Excel 8.0 ile gerçekleştirilmiştir. Program hesaplamada kullanılacak verilerin girildiği "VERİLER" bölümü, hesaplama sonuçlarının verildiği "SONUÇLAR" bölümü, reaktör boyutlarının belirlendiği "BOYUTLARIN BELİRLENMESİ" bölümü, havalandırıcı hesaplamalarının yapıldığı "HAVALANDIRICI HESAPLAMALARI" ve yapılan hesaplamaların kriterlere göre değerlendirildiği "DEĞERLENDİRMELER" bölümü, olmak üzere beş bölümünden oluşmaktadır. Bu çalışmada her mühendisin kendi meslek dalında kendisine gerekli olabilecek programları hiçbir programlama dili bilmesine gerek olmadan Excel'in kendi fonksiyonlarını kullanarak kolayca yapabilmesinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Aktif çamur metodu, Aktif çamur tasarımı, Elektronik tablolama. ABSTRACT: In this study, the planing of the Activated Sludge Method used on Environmental Engineering, was done by MS Excel 8.0, which very commonly used for spread sheet design. The program contained five sections. They are; the "DATA" section to enter the available data for calculations, the "RESULTS" section to show the outcomes of calculations, the "DETERMINATION of DIMENSIONS" section to determine the dimensions of the reactor, the "CALCULATION of AIR DIFFUSER" section to calculate the dimensions and capacity of air diffuser and the "EVALUATION" section to evaluate the results of calculations according to the criteria. The aim of this study was, to demonstrate that every engineer ca do easily needed programs related to her or his field using Excel's functions although can not know about any program language. Key words: Activated sludge method, Design of activated sludge, Spread sheet.