Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

167-176

Authors: Banihan GÜNAY

ÖZET: olağı kavramı ve trafik akım denge koşulları kısaca ele alınıp incelenmiştir. Kitleye (örneğin tüm yolağına) Sistem Optimumu yaklaşımının kullanılması ile bazı yararların kazandırılıp kazandırılmayacağı, İstanbul yolağı üzerindeki gerçek veriler kullanılarak irdelenmiştir. Sistemi optimize eden simulasyon, Kullanıcı Dengesi atamasının sonuçlarına nazaran, Boğazici Köprüsü üzerindeki kuyruklanma sürelerinde %12’lik bir düşüş, ortalama araç hızlarında %16’lık bir artış ve ayrıca toplam sistem yolculuk sürelerinde ise yaklaşık %4’lük bir azalma vermiştir. Anahtar Kelimeler: Kullanıcı dengesi, Sistem optimumu, Trafik ataması. ABSTRACT: The concept of road networks and traffic flow equilibrium conditions are briefly reviewed and discussed. In order to see whether some benefits for the society (e.g. whole network) by employing a System Optimum assignment approach can be achieved or not, an assessment study was carried out on the Ystanbul road network using the actual data gathered. As a result of the system optimising simulation, queuing times on the Bosphorus Bridge dropped by 12% and speed of an average car increased by 16%, compared to the results produced by the User Equilibrium assignment. Besides, the total system journey time was also reduced by about 4%. Key words: User equilibrium, System optimum, Traffic assignment.

185-192

Authors: R. Tuğrul OĞULATA, Füsun DOBA

ÖZET: Bu çalışmada atık ısı geri kazanım sistemlerinde verimli kullanımları nedeniyle, çapraz akımlı levhalı tip ısı değiştirgeci araştırılmıştır. Bu amaçla bir ısı geri kazanım sistemi geliştirilmiş ve laboratuvar şartlarında imal edilmiştir. İmal edilen ısı değiştirgeci uygun bir deney düzeneği ile test edilmiş ve sıcaklık, hava hızı ve sistemdeki basınç kayıpları ölçülmüş, sistemin etkinliği belirlenmiştir. Ayrıca tasarım esnasında ısı değiştirgecinin tersinmezliği de gözönünde tutulmuştur. Bunun için Termodinamiğin II. kanununa göre; çapraz akımlı ısı değiştirgecinde, minimum entropi üretim birimi analiz edilmiştir. Minimum entropi üretim birimi; optimum akış yolu uzunluğu, boyutsuz kütle hızı ve boyutsuz ısı transfer alanı gibi parametrelere bağlıdır. Entropi üretim biriminin bu parametrelerle değişimleri incelenerek, grafikleri yorumlarıyla sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Çapraz akımlı ısı değiştirgeci, Entropi üretimi, İkinci kanun analizi. ABSTRACT: In this study, cross-flow plate type heat exchanger has been investigated because of its effective use in waste heat recovery systems. For this purpose, a heat regain system has been investigated and manufactured in laboratory conditions. Manufactured heat exchanger has been tested with an applicable experimental set up and temperatures, velocity of the air and the pressure losses occuring in the system have been measured and the efficiency of the system has been determined. The irreversibility of heat exchanger has been taken into consideration while the design of heat exchanger is being performed. So minimum entropy generation number has been analysied with respect to second law of thermodynamics in cross-flow heat exchanger. The minimum entropy generation number depends on parameters called optimum flow path length, dimensionless mass velocity and dimensionless heat transfer area. Variations of entropy generation number with these parameters have been analysied and introduced their graphics with their comments. Key words: Cross-flow heat exchanger, Entropy generation, Second law analysis.

201-205

Authors: Metin SALTIK, Mustafa KURT, Mehmet KAYMAK

ÖZET: Klasik elektromagnetik teoriye göre, ivmelendirilmiş bir yük veya yük sistemi elektromagnetik radyasyon yayar. Bir radyo vericisinin antenindeki yükler anten boyunca ivmelendirilerek, antenin bulunduğu ortamda, ışık hızıyla yayılan elektromagnetik radyasyon elde edilmektedir ve bugünkü radyo vericilerinn hepsi bu prensibe göre çalışmaktadır. Bu çalışmada ivmelendirilmiş yük sistemlerinin radyasyon yayma ilkeleriyle, ivmelendirilmiş madde sistemleri arasında bir benzetme yapılarak, gravitasyona neden olan sistemler araştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Gravitasyon, Magnetik dipol, Kütle dipolü, İkili yıldızlar, Kuadripol. ABSTRACT: According to classical electromagnetic theory, an accelerated charge or system of charges radiates electromagnetic waves. In a radio transmitter antenna charges are accelerated along the antenna and release electromagnetic waves, which is radiated at the velocity of light in the surrounding medium. All of the radio transmitters work on this principle today. In this study an analogy is established between the principles by which accelerated charge systems markes radiation and the accelerated mass system, and the systems cousing gravitational radiation are investigated. Key words: Gravitation, Magnetic dipol, Mass dipol, Binary stars, Quadripole.

215-219

Authors: Mehmet ALPASLAN, Süleyman TABAN, Ali İNAL, A. Cihat KÜTÜK, İbrahim ERDAL

ÖZET: Sera koşullarında perlitte Ruakura besin çözeltisiyle yetiştirilen buğday (Triticum aestivum L.) bitkisine, artan düzeylerde uygulanan bor ile azotun, bitkinin gelişmesi ile bor, azot ve nitrat kapsamları üzerine etkileri araştırılmıştır. Ruakura besin çözeltisine bor, borik asitten (H3 BO3) sırasıyla 0.01, 0.1, 1.0 ve 10.0 µg B/ml, azot ise amonyum nitrattan (NH4 NO3) sırasıyla 25, 100, 200 ve 400 µg N/ml düzeylerinde uygulanmıştır. Artan miktarlarda uygulanan bor, buğday bitkisinin kuru madde miktarını ve nitrat kapsamını azaltırken, bor kapsamını artırmıştır. Azot uygulaması ise deneme bitkisinin kuru madde miktarını, azot ve nitrat kapsamlarını artırırken, bor kapsamını azaltmıştır. Bor ve azotun bu etkileri istatistiki yönden önemli olmuştur (P<0.01). Yüksek dozlarda azot uygulaması bitkide bor toksisitesini hafifletmiştir. Düşük bor düzeylerinde ise bitkide nitrat biriktiği belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Buğday (Triticum aestivum L.), Bor, Azot, Nitrat. ABSTRACT: The effects of boron applied 0.01, 0.1, 1.0, and 10.0 µg B/ml levels as boric acid (H3 BO3), and nitrogen applied 25, 100, 200, and 400 µg N/ml as ammonium nitrate (NH4 NO3), respectively, on the amount of dry matter yield, and boron, nitrogen and nitrate contents of wheat (Triticum aestivum L.) grown in perlite medium with Ruakura nutrient solution under greenhouse conditions were investigated. Dry matter yield and nitrate contents of wheat were decreased and boron content was increased with increasing boron application. Controversially, application of nitrogen increased dry matter yield, nitrogen and nitrate contents of wheat, while decreases in boron contents. Those effects of boron and nitrogen were found to be statistically significant (P<0.01). It was determined that addition of high levels of nitrogen alleviated boron toxicity. Low-level boron application caused in nitrate accumulation in plants. Key words: Wheat (Triticum aestivum L.), Boron, Nitrogen, Nitrate.

227-236

Authors: Mehmet Emin AYDIN

ÖZET: Bu çalışmada yavaş kum filtrelerinin dizayn ve işletme parametreleri, giriş suyu kalitesi ile çıkış suyu kalitesi arasındaki bağıntıyı ifade eden bir regrasyon modeli geliştirmek amaçlanmıştır. Gerekli verileri sistematik ve karşılaştırılabilir şartlar için elde etmek üzere laboratuvar ölçeğinde üç yavaş kum filtresi yapılmıştır. Filtreler iki yılı aşkın bir zaman sürekli olarak çalıştırılmıştır. Her bir filtre değişik etkin dane çaplı kum yatağına sahiptir. Filtreler üç değişik sabit sıcaklıkta ve herbir sıcaklık için 0.1, 0.2, 0.3, 0.4 ve 0.5 m/h olmak üzere beş ayrı filtrasyon hızında çalıştırılmıştır. Filtrelere beslenen dere suyuna az miktarlarda çökelmiş atıksu karıştırılmıştır. Çalışma sırasında üç ayrı kum yatağına sahip filtrelerden elde edilen veriler kullanılarak giriş suyu kalitesi, arıtma hızı ve çalışma sıcaklıklarının filtre çıkış suyu kalitesine etkilerini ifade etmek üzere incelenen dört kalite parametresi için 72 regrasyon modeli geliştirilmiştir. Kum etkin dane çapı, arıtma hızı, yatak derinliği, sıcaklık ve giriş suyu kalitesinin filtre çıkış susyu kalitesine olan etkilerini ifade etmek üzere bir regrasyon modeli geliştirilmek istenmişse de verilerde görülen süreksizlik buna imkan vermemiştir. Ancak geliştirilen regrasyon modellerinden 9 tanesi yavaş kum filtrelerinin tasarımında kullanılabilir. İncelenen kalite parametrelerinin hepsindede bütün sıcaklık ve hızlarda etkin bir iyileşme görülmüştür ancak 5 o C deki yüksek arıtma hızlarında indikatör organizma giderimi relatif olarak düşmüştür. Etkin kum dane çapının filtre çıkış suyu kalitesine önemli bir etkisinin olmadığı gözlenmiştir. Yeni başlatılan yavaş kum filtrelerinin olgunlaşmasının bir hafta içerisinde tamamlandığı gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Yavaş kum filtreler, Regrasyon modelleri, Kum yatağı özellikleri, Sıcaklık, Filtrasyon hızı. ABSTRACT: The aim of this research was to obtain a regression model that relates the design and operational parameters and inflow water quality for slow sand filters. Therefore, three laboratory scale slow sand filters with sands of different effective diameters were operated at three different temperatures and at five flow rates. Stream water was used as inflow. Small quantities of settled sewage were added to the feed water. From the data produced, 72 regression models were developed relating inflow water quality and treatment rate to effluent quality for each of four quality parameters, three sand sizes and three temperatures. Attempts to create more complex models linking sand size, treatment rate, bed depth, temperature, inflow quality and filtrate quality were not possible due to the discontinuities in the data. Nine of these simple models can be readily employed in the design of slow sand filters. Effective removal of all four quality parameters was achieved with all flow rates at 25 o C and 15 o C but a definite reduction in the removal of indicator organisms was recorded with the higher flow rates at 5 o C. No significant variation in effluent quality with sand size was recorded. Maturation of the new filters was apparently complete within a week. Key words: Slow sand filters, Regression models, Sand bed properties, Temperature, Filtration rates.

89-96

Authors: Mustafa TEMİZ

ÖZET: Çoklu kuantum çukurlu elektroapsorptiv self elektro-optik cihazlar optik anahtarlama ve hesaplamalarında kullanılması için yoğun bir şekilde araştırılmaktadır. Kuantum çukurlu yapılara sahip self elektro-optik cihazlar, galyum-arsenit/aliminyum galyum-arsenit elektronik devrelerine ait giriş ve çıkış işaretlerinin her ikisinin birden optik olarak elde edildiği yeni bir optoelektronik teknolojidir. Optik giriş ve çıkışlar kuantum çukurlu emme özelliklerine dayanır. Bu kuantum çukurlu yapılar, günümüzde yeni boyutlar meydana getirmekte olan GaAs/AlGaAs’li yarıiletken malzemelerle yapılan pek çok ince katmanlardan meydana gelir. İlk günlerden beri bu malzemelerin fiziğinde bulunan en önemli ilerleme şu anda GaAs teknolojisinin dayandığı farklı jonksiyonlu yapıların keşfidir. GaAs/AlGaAs’li yapılar kuantum çukurlu yapıları oluşturmak ve keza yarıiletken laser, dedektör ve optik dalga klavuzlarına ilişkin anahtarlar yapmak için yasak bant ve kırılma indisi ile ilgili bazı önemli avantajlar sunar. Anahtar Kelimeler: Galyum-Arsenit, Yasak bant, Kırılma indisi, Yarıiletken laser, Yarıiletken dedektör. ABSTRACT: Multiple quantum-well (MQW) electroabsorptive self electro optic-effect devices (SEEDs) are being extensively studied for use in optical switching and computing. The self electro-optic-effect devices which has quantum-well structures is a new optoelectronic technology with capability to obtain both optical inputs and outputs for Gallium-Arsenide/Aluminum Gallium-Arsenide (GaAs/AlGaAs) electronic circuits. The optical inputs and outputs are based on quantum-well absorptive properties. These quantum-well structures consist of many thin layers of semiconductors materials of GaAs/AlGaAs which have emerged some important directions recently. The most important advance in the physics of these materials since the early days has been invention of the heterojunction structures which is based at present on GaAs technology. GaAs/AlGaAs structures present some important advantages to relevant band gap and index of refraction which allow to form the quantum-well structures and also to make semiconductor lasers, dedectors and waveguide optical switches. Key words: Gallium-Arsenide, Band gap, Index of refraction, Semiconductor laser, Semiconductor dedector.

103-108

Authors: Celalettin Karaali, Ömer Yıldırım

ÖZET: GPS sisteminin jeodezik çalışmalarda kullanımı, gün geçtikçe yaygınlaşmakta ve bu sistem adım adım haritacılık sektöründe zirveye tırmanmaktadır. Faz ölçüleri kullanmak suretiyle mm mertebesinde duyarlık elde edilmesi, her türlü hava koşullarında gözlem yapılması, noktaların birbirlerini görme şartı olmaması ise tercih unsurunu artırmaktadır. Ayrıca, her geçen gün ölçü tekniklerinin geliştirilmesi, deformasyon ölçmeleri, fay hareketlerinin izlenmesi, duyarlı jeoid haritalarının çıkarılması, halihazır harita yapımı vb. çalışmalarda GPS’in kullanımını yaygınlaştırmıştır. Anahtar Kelimeler: Global konum belirleme sistemi, Jeodezi, Haritacılık. ABSTRACT: Use of GPS is becoming more widespread on surveying engineering. Especially, preference to GPS is increased by getting accuracy of order of milimeter, making observation on every weather forecast, without requiring intervisibility between station. Besides, developing new observation techniques and technologies in GPS increased its use in deformation easurements, monitoring crustal movements, mapping precise geoid maps, detail surveying, etc. Key words: Global positioning system, Geodesy.

117-121

Authors: Osman ELDOĞAN

ÖZET: Taşıt tasarımında öncelikle göz önünde bulundurulan konulardan biri emniyettir. Geniş manasıyla emniyet faktörü, otomobilin icadıyla birlikte gündeme gelmiştir. Saatte on kilometreden fazla olan hızlarda, ortaya dönme ve durma problemi çıkmaktadır. Dolayısıyla kaza olayı için dizaynın yanında, taşıtın normal fonksiyonları için de bu alanda uzun zamandır çalışılmaktadır. Bu çalışmada, taşıt tasarımındaki emniyetle ilgili bir takım gelişmeler üzerinde kısaca durulmuş, konu üzerine yapılan çalışmalar ve emniyet parametreleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Taşıt tasarımı, Emniyet, Trafik kazası. ABSTRACT: One of the primary conciderations in vehicle design is safety. Safety criteria in the broadest sense have been with the car from its inception. Once you are moving at more than ten kilometers per hour, the problems of turning and stopping become immediately apparent. Designing for accident avoidance, therefore, is in one sense merely an extension of designing for normal function, and improvements have been introduced in an ad hoc manner over many years in this area. This paper traces very briefly the evolution of some safety aspects of vehicle design. Some studies and safety parameters are introduced too. Key words: Vehicle design, Safety, Traffic accident.

129-134

Authors: Nurettin YAVUZ

ÖZET: Son yıllarda, metal tozlarının dinamik sıkıştırma metodlarına gösterilen ilgi, sıkıştırma özelliklerini iyileştirme ve sıkıştırılmış malzemelerin üretim hızlarını yükseltmeye olan ihtiyaçtan dolayı artmıştır. Bu makalede metal tozlarının dinamik ve patlamalı sıkıştırılmasının kısa bir özeti verildi. Sıkıştırma işleminin daha iyi anlaşılması, metal tozu sıkıştırma mekaniği ile birlikte sağlanmaya çalışıldı. Anahtar Kelimeler: Toz sıkıştırma. ABSTRACT: In recent years, interest in dynamic compaction methods of metal powders has increased due to the need to improve compaction properties and to increase production rates of compacts. In this paper, review of dynamic and explosive compaction of metal powders are given. An attempt is made to get a better understanding of the compaction process with the mechanicis of powder compaction. Key words: Powder compaction.

139-142

Authors: Abdullah BARAN, Gökhan ÇAYÇI

ÖZET: Bu araştırmada, Türkiye'nin 14 ayrı bölgesinden 0-20 cm, 20-40 cm ve 40-60 cm derinliklerden alınan peat örneklerinin ayrışma dereceleri, katyon değişim kapasiteleri (KDK) ve organik madde miktarları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Peat örneklerinin ayrışma derecesi ile KDK ve organik madde arasındaki ilişkilerin yanısıra, organik madde ile KDK arasındaki ilişki de belirlenmiştir. KDK ve organik madde miktarlarının artması ile ayrışmanın azaldığı, organik madde ile KDK arasında da pozitif bir ilişki olduğu yapılan istatistiksel analizlerle belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Peat, Ayrışma derecesi, Katyon değişim kapasitesi, Organik madde. ABSTRACT: In this research, degree of decomposition, cation exchange capacity (CEC) and organic matter relationships in peats of Turkey taken from 0-20 cm, 20-40 cm and 40-60 cm depths of 14 different regions were investigated. It was determined some correlations between decomposition degree and CEC, and also between organic matter and CEC. Decomposition increased as CEC and organic matter content increased, and organic matter affected CEC, positively. Those relationships were ascertained by statistical analyses. Key words: Peat, Degree of decomposition, Cation exchange capacity, Organic matter.

147-156

Authors: M. Kemâl YALINKILIÇ, Ergün BAYSAL, Zafer DEMİRCİ, Hüseyin PEKER

ÖZET: Bu çalışma, ülkemiz yaygın türlerinden sarıçam, kayın, ladin ve kızılağaç odunlarında, farklı kimyasal maddelerinin çeşitli çözeltileriyle emprenyesi sonucunda, emprenye koşulları sabit tutulduğunda sağlanacak net kuru emprenye maddesi tutunma oranlarının (retensiyon) belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar, ağaç türlerinden ladinin organik çözücülü emprenye maddesi Vacsol ile yüksek retensiyon oranlarıyla emprenye edildiğini, diğer denenen emprenye maddelerinde ise en az retensiyonun sağlandığı ağaç türü olduğunu göstermiştir. Su itici maddeler (SİM)'den stiren+metilmetakrilat (70: 30) ile izosiyanat'ın ladin odununda diğer türlere eşdeğer retensiyon verdikleri, en yüksek retensiyon oranlarının tüm kimyasal maddeler için genel olarak kızılağaçta ortaya çıktığı, bunu kayın ve sarıçam odunlarının izlediği tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bor, Odun, Odun koruma, Emprenye, Retensiyon. ABSTRACT: Retentions of preservative chemicals based on even dry weight of wood specimens of scots pine, beech, spruce and alder tree species were determined at the same levels of impregnation parameters according to ASTM D 1413-76. Results indicated that commercial organic solvent based Vacsol was given the highest retention level in spruce wood whereas other treated chemicals were of lowest levels. Styrene+methylmethacrylate (70: 30, v: v) and izosyanate were also given the equilibrium retention levels with other specimens of three wood species. However, spruce wood had retentions at the lowest levels with other treated chemicals. Highest retentions were obtained with the wood specimens of a alder tree followed by beech and scots pine woods in general. Key words: Boron, Wood, Wood preservation, Impregnation, Retention.

1-7

Authors: Ümmühan Danış

ÖZET: Araştırmaya konu olan Erzurum Et Kesimhanesi henüz kendi arıtma tesislerini kurmuş değildir. Özellikle mezbahalarda kesimhane ve et işleme prosesleri sırasında oluşan atıksular genellikle yüksek KOİ (kimyasal oksijen ihtiyacı), BOİ (biyokimyasal oksijen ihtiyacı), TAM (toplam asılı madde), yağ ve gres ve yüzer madde içerdiğinden mezbaha atıksuları yöremizde bir takım çevresel sorunlar oluşturmaktadır. Bu nedenle et kesimhanesinden çıkan arıtılmamış atıksuların çevreye zararlı etki yapmayacak şekilde arıtılması amacıyla laboratuvarda arıtma için model çalışmaları yapılmıştır. Bu model çalışmalarında Erzurum Et Kesimhanesi atıksularının laboratuvar koşullarında fiziksel, biyolojik ve fiziko-kimyasal arıtılabilirliği araştırılmıştır. Biyolojik arıtma olarak laboratuvar koşullarında anaerobik- aerobik (aktif çamur yöntemiyle) arıtım, sera ve laboratuvar koşullarında ise fakültatif arıtılabilirlik çalışmaları yapılmıştır. Araştırma sonunda elde edilen veriler tartışılmış ve öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Anaerobik-aerobik tasfiye, Aktif çamur, Et kesimhane, Kimyasal tasfiye. ABSTRACT: The slaughterhouse in Erzurum, which is a subject in this study has not set up its own wastewater treatment establishment yet. The wastewater, especially occured during slaughtering and processing of meat, contained high level of COD, BOD5, total suspended solid, fat and grease and suspended solid. As a result, this wastewater may cause a kind of environmental problem in this region. For this reason some laboratory studies have been carried out to present the unrefined wastewater from the slaughterhouse which may be harmful to the environment. The wastewater of the Erzurum slaughterhouse was examined from the point of physical, biological treatment under the laboratory conditions, anaerobic-aerobic and aerobic treatment (by the method of activated sludge), under the greenhouse and laboratory conditions, facultative refinery studies were made in these studies. Finally, the data are discussed and the proposals were given. Key words: Anaerobic-aerobic treatment, Activated sludge, Slaughterhouse, Chemical treatment.

35-40

Authors: Halil KARAHAN

ÖZET: Hava kirliliği sorununa etkili bir çözüm olarak yaklaşık on yıldır, Kızıldere Jotermal sahasından elde edilen jeotermal akışkanın Denizli’nin merkezi ısıtılmasında kullanımı sürekli gündemde bulunmasına rağmen bu güne kadar konut sayıları, konut alanları, ısınma türü, konut başına kömür tüketimi, ısı yalıtımı, mevcut binaların ne kadarının kaloriferli olduğu gibi projenin maliyetini doğrudan etkileyecek veriler ya keyfi olarak seçilmiş, ya da Denizli' ye göre yerleşim alanı ve nüfusu çok küçük olan yerler esas alınarak değerlendirmeler yapılmıştır. Yapılacak projenin istenilen amaca hizmet edebilmesi için Denizli' ye ait değerlerin elde edilmesi, fizibilite ve projelendirme aşamalarında bu değerlerin kullanılması gerekir. Bu amaçla Denizli şehir merkezinde, değişik gelir gruplarını ve konut özelliklerini temsil eden yaklaşık 15000 bağımsız birime (konut, işyeri) ekte verilen anket formu dağıtılmış ve anket formları bilgisayar aracılığıyla değerlendirilmiş ve sonuçlar grafik olarak sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Jeotermal enerji, Denizli, Merkezi ısıtma, Konut özellikleri. ABSTRACT: Although the geothermal fluid, which is discharged into Büyük Menderes River after electric generation at Kızıldere Geothermal power plant, has been considered as a solution the air pollution problem of Denizli province, there has been no work carried out to determine the number of house, the area of house, the type of heating, coal consumption for each house, heat isolation, and centrally heated houses. The existing works includes only the applications at local places comparing to Denizli. In order to get maximum benefit from the planned project, it is necessary to collect data for Denizli and evaluate the data at the feasibility and application phases of the project. For this purpose questionnaire forms have been given to 15000 houses and offices at the different places in Denizli. The questionnaire forms were collected and the results have been evaluated and presented in graphics. Key words: Geothermal energy, Denizli, Central heating, Properties of houses.

55-60

Authors: Ayhan ÇELİK, Adnan ÖZEL, Süleyman KARADENİZ

ÖZET: Aynı konstrüksiyon üzerinde kullanılan birbirinden farklı özelliklere sahip malzemelerin birleştirilmesinin gerekliliği bazı problemler ortaya koymaktadır. Kaynak teknolojisinin gelişmesiyle farklı metaller belirli şartlar altında kaynatılabilmektedir. Bu çalışmada dökme demir ile çelik malzemesinin birleştirilmesi ele alınmıştır. Bu malzemelerin birleştirilmesinde genellikle nikel elektrodlar kullanılmaktadır. Bu durumda kaynak bölgesinin yapısı homojen değildir, çünkü kaynak metali ve esas metaller farklı bileşimdedirler. Bu farklı yapı, yük altında, malzeme uyumsuzluğu sebebiyle kaynak bölgesinde gerilme yığılmalarına neden olmaktadır. Ortaya çıkan bu durum, V ve X kaynak ağızlı birleştirmeler için sonlu elemanlar metoduyla araştırılarak, gerilme yığılmalarının dağılımı incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Farklı metallerin kaynağı, Gerilme yığılması. ABSTRACT: In the necessity of dissimilar materials having different characteristic used on the same construction brings up some problems. With the developing of welding technology, dissimilar metals can be welded under certain conditions. In this study, the joining of cast iron with steel material has been examined. Nicel electrods are usually used in this materials joining. In this situation, the site of welding structure is not homogenious, because welding metal and parent metals are at different concentration. Because of the material discord, this different structure under load causes more concentration of stress at the welding site. Therefore, the concentration of stress has been determined by studying finite element method for V and X welding-edged joining. Key words: Dissimilar welding, Stress concentration.

69-73

Authors: Süleyman TABAN, Mehmet ALPASLAN

ÖZET: Araştırma, bitkiye yarayışlı çinkoca yoksul (0.2 µg Zn/g) olan toprakta mısır (Hybrit G-5050 ) bitkisi yetiştirilerek sera denemesi şeklinde yürütülmüştür. Denemede toprağa çinko 0, 2.5, 5.0 ve 10.0 µg Zn/g düzeylerinde ve ZnSO4 7H2 O şeklinde çözelti halinde uygulanmıştır. Mısır bitkisinin kuru madde miktarı artan miktarlarda uygulanan çinkoyla artmıştır. Deneme bitkisinin kuru madde miktarı Zn0 uygulamasında 8.94 g/saksı iken, çinkolu gübrelemenin etkisiyle Zn1 uygulamasında %52.6’lık bir artışla 13.64 g/saksı, Zn2 uygulamasında % 67.3’lük artışla 14.96 g/saksı ve Zn3 uygulamasında ise % 58.9’luk artışla 14.21 g/saksı ya ulaşmıştır. Çinko verilmeyen saksılarda yetiştirilen mısır bitkisinde çinko noksanlık belirtileri görülmüş ve bitkinin çinko kapsamı, artan çinkolu gübreleme ile belirgin bir biçimde artmıştır. Bu artışlar kontrole göre sırasıyla % 275, 356 ve 638 düzeylerinde gerçekleşmiştir. Mısır bitkisinin demir, bakır ve mangan kapsamları bitkiye verilen çinkoya bağlı olarak azalırken klorofil kapsamı artmıştır. Anahtar Kelimeler: Mısır, Çinko, Demir, Bakır, Mangan, Klorofil. ABSTRACT: Maize plants (Hybrit G-5050) were grown in soil containing available zinc content 0.2 µg Zn/g. Zinc were applied in the amounts of 0, 2.5, 5.0 and 10.0 µg Zn/g levels as ZnSO4 7H2 O, under greenhouse conditions. Dry weight of maize increased by the application of increasing amounts of zinc. Maize plant’s dry weight increased from 8.94 g/pot at the Zn0 level to 13.64 g/pot at the Zn1 level, to 14.96 g/pot at the Zn2 level and to 14.21 g/pot at the Zn3 level showing a 52.6 %, 67.3 %, 58.9 % respectively. Zinc deficiency symptoms were appeared at the maize plants growing in the control pots. The zinc contents of experimental plant increased by the application of increasing amounts of zinc. As compared to the control, zinc contents increased in 275 %, 356 %, and 638 % of the experimental soils by the application of zinc, respectively. The iron, copper and manganese contents of maize plant decreased whereas the chlorophyll contents increased in accordance with the increased amount of zinc applications. Key words: Maize, Zinc, Iron, Copper, Manganese, Chlorophyll.

81-85

Authors: Abdullah BARAN, Damla BENDER, İlhami ÖZKAN

ÖZET: Bu araştırmada, killi tınlı bir toprağın toplam boşluklar yüzdesi, havalanma porozitesi, yarayışlı su miktarı ve su iletkenliği gibi fiziksel özelliklerinde sıkışma sonucunda oluşan değişmelere organik toprakla karıştırmanın etkisi incelenmiştir. Toprağa, % 0, % 1, % 2 ve % 4 oranlarında organik toprak ilave edilerek, karışımlar, 0 kg/cm2 , 0.21 kg/cm2 , 1.98 kg/cm2 ve 3.95 kg/cm2 lik sıkışmaya maruz bırakılmışlar ve sıkıştırılan örneklerin değinilen fiziksel özellikleri belirlenmiştir. Sıkışma ile karışımların, toplam boşluklar yüzdeleri, havalanma poroziteleri, yarayışlı su miktarları ve su geçirgenliklerinin azalma gösterdikleri, ancak, % 4 oranında organik toprakla karıştırılmış örneklerde bütün sıkışma düzeylerinde, yarayışlı su miktarları hariç, diğer özelliklerin olumlu yönde etkilendiği saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Sıkışma, Organik toprak, Fiziksel özellikler ABSTRACT: In this research, the effect of organic soil on changes in total pore space, aeration porosity, available water content and hydraulic conductivity of a compacted clay loam were investigated. By adding organic soil at rates of 0 %, 1 %, 2 % and 4 % to soil, mixtures were compacted at compaction levels of 0 kg/cm2 , 0.21 kg/cm2 , 1.98 kg/cm2 and 3.95 kg/cm2 Some physical properties of compacted soil were determined. Compaction decreased total pore space, areation porosity, available water content and hydraulic conductivity, but in samples with the mixing rate of 4 %, all properties inspected were affected positively in all compaction levels, except available water content Key words: Compaction, Organic soil, Physical properties.