Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

139-147

Authors: Aydın Şık, İbrahim Ertürk, Murat Önder

ÖZET: Bu çalışmada, genel özelliği hafifliği, işlenebilirliği, yüksek korozyon dayancı, yüksek dayanıma sahip olmasından dolayı kullanım alanı olarak özellikle uçak gövdelerinde ve kanatlarda ve otomotiv endüstrilerinde kullanılan AA2024 alaşımı sürtünme karıştırma kaynağı yöntemi ile birleştirilerek, oluşan bağlantıların yorulma, sertlik, eğme ve çekme deneyleri incelenmiştir. 4 mm kalınlığındaki levhaların kaynak esnasında kaynak ilerleme hızı ve karıştırıcı ucun dönme devri değişken parametreler olarak belirlenmiştir. Bu parametreler; 20 mm omuz genişliği, devir sayısı 1000 dev/dak, 1500 dev/dak, 2500 dev/dak ve ilerleme hızları 120 mm/dak ve 200 mm/ dak olarak alınmıştır. Anahtar Kelimeler: Sürtünme karıştırma kaynağı (SKK), Alüminyum alaşımları, AA2024, Mekanik özellikler, Eğme yorulması. ABSTRACT: In this study AA2024 alloy, which is used especially in aircraft body, wings and automotive industry due to its lightness, workable aspect, high corrosion resistance and durability, was welded with stir friction method, and fatigue, hardness, bending and tension experiments of the joints obtained were conducted. Welding progress speed of the 4 mm thick sheets and stir tool rotation were determined to be the variable parameters. These parameters were taken as 20 mm shoulder width, 1000 rpm traverse speed, 1500 rpm, 2500 rpm and the progress speed was taken as 120 mm/min and 200 mm/min. Key words: Friction stir welding (FSW), Aluminium alloys, AA2024, Mechanical properties, Bending fatigue.

155-163

Authors: M. Ali ersöz, Hikmet Doğan

ÖZET: Bu çalışmada, bir akışkan yataklı sürekli kurutucu (AYSK) tasarımı yapılarak prototip imalatı gerçekleştirilmiştir. Endüstriyel alanda kullanılan göl tuzu, bu kurutucuda kurutma işlemine tabi tutulmuştur. Kurutma sürecinde kurutma havasının hızı, sıcaklığı ve tuzun kütle değişimi deneysel olarak incelenmiştir. Kurutucudaki kurutma havasının hızı işlem başlangıcında 4.5 m/s olarak ölçülmüş ve tüm deneylerde sabit tutulmuştur. Deneylerde kullanılan göl tuzunun başlangıç nemi 0,044 gsu/ gkuru madde olarak belirlenmiştir. Bu tuz, üç farklı kurutma havası sıcaklığında 90 dakikalık kurutma işlemlerine tabi tutulmuştur. 94 oC, 126 oC ve 171 oC sıcaklıklarda yapılan kurutma işlemleri sonrasında tuzun nemi, sırasıyla 0.033, 0.024 ve 0.009 gsu/ gkuru madde’ye indirgenmiştir. Bu sonuçlardan yararlanılarak tuzda 0.005 gsu/ gkuru madde nem miktarına ulaşılabilmesi için kurutma havası sıcaklığının 181.511 oC olması gerektiği hesaplanmıştır. Anahtar Kelimeler: Kurutma, Tuz, Akışkan yatak kurutucu. ABSTRACT: In this study, a fluid bed continuous dryer was designed and implemented as a prtotype. The lake salt used in the industry was carried out the drying process in this drier. The speed and temparature of the driying environment’s air and the salt’s mass was investigated by experimental. In the begining, the air speed of the drying was measured 4.5 m/s and it was kept on constant during the experiment. The initial humidty of the lake’s salt used in experiments was determined 0,044 gwater/ gdry matter . The salt was dried with 90 minutes time span for three drying temperatures separetely. After the drying processes at 94 oC, 126 oC and 171 oC, the humitities were reduced 0.033, 0.024 ve 0.009 gwater/ gdry matter recpectively. Using the results data, drying air temperature was determined 181.511 oC for reaching the 0.005 gwater/ gdry matter of the salt. Key words: Drying, Salt, Fluid bed dryer.

173-179

Authors: M. Zeki Yılmazoğlu

ÖZET: Elektrik enerjisinin üretilmesinde termik santraller çok büyük bir paya sahiptir. Termik santraller, ısı enerjisinin mekanik enerjiye ve mekanik enerjinin de elektrik enerjisine dönüştüğü sistemlerdir. Isı enerjisi, yanma prosesi ile sağlanır ve yanma sonucu küresel ısınmaya neden olan, CO2 gibi bazı zararlı emisyon atmosfere salınır. Karbondioksitin küresel ısınmaya olan katkısı yapılan çalışmalarla belirlenmiştir. Bu nedenle, temiz enerji teknolojileri tüm dünyada hızlı bir gelişme göstermektedir. Kömür, santrallerde kullanılan ve birim elektrik enerjisi maliyeti diğer yakıtlara göre daha az olan bir fosil yakıttır. Rezerv oranı da dikkate alındığında, kömürün, daha verimli ve temiz bir şekilde enerjiye dönüştürülmesi gereklidir. Temiz kömür teknolojilerinde amaç, kömürün zararlı emisyonlarının yok edilerek, yanma sonucu oluşan karbondioksitin de çeşitli formlarda depolanmasının sağlanmasıdır. Bu amaç doğrultusunda karbondioksit, yanma öncesi tutma ile, O2/CO2 geri beslemeli yakma sistemleri ile ve yakma sonrası tutma sistemleri ile yakalanıp tutulabilmektedir. Yanma öncesi tutma işleminde gazlaştırcılı kombine çevrim santralleri, O2/CO2 geri beslemeli yakma sistemlerinde ultrasüper kritik kazan teknolojisi ve yakma sonrası tutma işleminde ise yanma gazlarının aminlerle yıkanması işlemleri gerçekleştirilir. Bu çalışmada, gazlaştırıcılı bir kombine çevrim santrali ile konvansiyonel bir santralin CO2 emisyonu salınımı yönünden karşılaştırılması yapılmıştır. Hesaplamalar sonucunda tasarlanan sistemden tutulacak CO2 miktarı belirlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Karbondioksit tutma; Temiz kömür teknolojileri; Yakma öncesi CO2 tutma. ABSTRACT: Thermal power plants have a significant place big proportion in the production of electric energy. Thermal power plants are the systems which converts heat energy to mechanical energy and also mechanical energy to electrical energy. Heat energy is obtained from combustion process and as a result of this, some harmful emissions, like CO2, which are the reason for global warming, are released to atmosphere. The contribution of carbondioxide to global warming has been exposed by the previous researchs. Due to this fact, clean energy technologies are growing rapidly all around the world. Coal is generally used in power plants and when compared to other fossil energy sources unit electricity production cost is less than others. When reserve rate is taken into account, coal may be converted to energy in a more efficient and cleaner way. The aim for using the clean coal technologies are to eradicate the harmful emissions of coal and to store the carbondioxide, orginated from combustion, in different forms. In line with this aim, carbondioxide may be captured by either pre-combustion, by O2/CO2 recycling combustion systems or by post combustion. The integrated gasification combined cycles (IGCC) are available in pre-combustion capture systems, whereas in O2/CO2 recycling combustion systems there are ultrasuper critical boiler technologies and finally flue gas washing systems by amines exists in post combustion systems. In this study, a pre-combustion CO2 capture process via oxygen blown gasifiers is compared with a conventional power plant in terms of CO2 emissions. Captured carbondioxide quantity has been presented as a result of the calculations made throughout the study. Key words: Carbondioxide capture, clean coal technologies, Pre-combustion CO2 capture.

181-191

Authors: İlkay Orhan, Muzaffer Kapanoğlu, T. Hikmet Karakoç

ÖZET: Türk Sivil Havacılık sektörü, 2002-2008 yılları arasında gelişen ekonomi ve havacılık alanındaki bazı kısıtlamaların kaldırılmasıyla % 53 oranında büyümüştür. Havayolu sektöründe başarılı uluslararası firmalar planlama ve çizelgeleme problemlerini çözmede gelişmiş bilgisayar-destekli çözüm yöntemleri kullanmaktadır. Bu yöntemler işletmelere ciddi rekabet üstünlüğü sağlamaktadır. Havayolu sektöründe dört temel operasyonel planlama ve çizelgeleme problemi bulunmaktadır: uçuş çizelgeleme, uçak çizelgeleme, ekip çizelgeleme ve düzensiz olayların yönetimi. Tüm havayolu işletmelerinin karşı karşıya kaldığı söz konusu operasyonel planlama ve çizelgeleme problemleri bu çalışmada ayrıntılı olarak incelenmiştir. İncelemeler, işletmelerin söz konusu yöntemleri kullanarak maliyetlerinde önemli kazanımlar sağladığını ortaya koymaktadır. Bununla birlikte, büyük ölçekli problemlerin çözümü için gereken süre karar vericilerin arzu ettikleri karar kalitesini tatmin etmeyebilmektedir. Böylesi durumlarda gelişmiş teknolojilerle bütünleştirilmiş modern karar yöntemlerinin kullanılması da işletmelere ciddi maliyet üstünlüğü fırsatı sunmaktadır. Anahtar Kelimeler: Filo ataması, Uçak rotalama, Ekip çizelgeleme, Düzensiz olayların yönetimi, Sivil havacılık yönetimi. ABSTRACT: The Turkish Civil Aviation sector has grown at a rate of 53 % between the years 2002-2008 owing to countrywide economical developments and some removed restrictions in the aviation field. Successful international companies in the sector use advanced computer-supported solution methods for their planning and scheduling problems. These methods have been providing significant competitive advantages to those companies. There are four major scheduling and planning problems in the airline sector: flight scheduling, aircraft scheduling, crew scheduling and disruptions management. These aforementioned scheduling and planning problems faced by all airline companies in the airline sector were examined in detail. Studies reveal that companies using the advanced methods might gain significant cost reductions. However, even then, the time required for solving large scale problems may not satisfy the decision quality desired by decision makers. In such cases, using modern decision methods integrated with advanced technologies offer companies an opportunity for significant cost-advantages. Key words: Fleet assignment, Aircraft routing, Crew scheduling, Disruptions management, Civil aviation management.

197-206

Authors: Özgü Can, Murat Osman Ünalır

ÖZET: Bilgisayar teknolojileri yaygınlaştıkça erişim denetimi düzeneklerine olan ihtiyaç da artmaktadır. Erişim denetiminin amacı, bir bilgisayar sistemi kullanıcısının gerçekleştirebileceği işlemleri sınırlandırmaktır. Böylelikle, erişim denetimi, güvenlik ihlaline neden olacak bir etkinliğin önlenmesini sağlamaktadır. Bilginin paylaşılmasını ve yeniden kullanımını sağlamak için, biçimsel anlambilimini kullanarak makinelerin diğer makineler ile iletişimine izin veren Anlamsal Web’in başarısı için erişim denetimi düzeneğine ihtiyaç duyulmaktadır. Erişim denetimi düzeneği, güvenilir bir Anlamsal Web’in sağlanması için, kullanıcının bir işlemi gerçekleştirmeden önce yerine getirmesi gereken belirli kısıtları belirtmektedir. Bu çalışmada, geleneksel erişim denetimi düzeneklerinden farklı olarak Anlamsal Web tabanlı politikaların kullanıldığı bir “Ontoloji Tabanlı Erişim Denetimi” düzeneği geliştirilmektedir. Bu düzenekte, erişim denetimi ile ilgili bilginin modellenmesi için ontolojiler kullanılmakta ve politika ontolojileri yaratılırken etki alanı bilgisi temel alınmaktadır. Anahtar Kelimeler: Erişim denetimi, Anlamsal web, Ontoloji, Politika. ABSTRACT: As computer technologies become pervasive, the need for access control mechanisms grow. The purpose of an access control is to limit the operations that a computer system user can perform. Thus, access control ensures to prevent an activity which can lead to a security breach. For the success of Semantic Web, that allows machines to share and reuse the information by using formal semantics for machines to communicate with other machines, access control mechanisms are needed. Access control mechanism indicates certain constraints which must be achieved by the user before performing an operation to provide a secure Semantic Web. In this work, unlike traditional access control mechanisms, an “Ontology Based Access Control” mechanism has been developed by using Semantic Web based policies. In this mechanism, ontologies are used to model the access control knowledge and domain knowledge is used to create policy ontologies. Key words: Access Control, Semantic web, Ontology, Policy.

213-220

Authors: Kadir Turan, Mete Onur Kaman, Mustafa Gür

ÖZET: Bu çalışmada, pim bağlantılı tabakalı kompozit levhalarda fiber takviye açısının değişiminin hasar yükleri ve hasar tipleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Analizlerde tek yönlü karbon fiberlerle takviye edilmiş epoksi reçine matriksli tabakalı kompozit levhalar kullanılmıştır. Tabaka dizilimleri [?0]4 olmak üzere, ?; fiber takviye açısı 00 ’den 900’ye kadar 150’lik artımlarla seçilmiştir. Levhaların farklı fiber takviye açılarındaki hasar yükü ve hasar tipleri deneysel ve sayısal olarak bulunmuştur. Sayısal çalışmada Ansys programı kullanılmıştır. Tabakalı kompozit levhaların ilerlemeli hasar analizi için Hashin hasar kriteri kullanan APDL kodları yazılarak malzeme indirgemeleri yapılmıştır. Deneysel çalışmada en büyük hasar yükü 749.917 N ile [150]4 tabaka dizilimi için ve en düşük hasar yükü ise 467.483 N ile [600]4 tabaka dizilimi için elde edilmiştir. Sayısal ve deneysel çalışma sonuçlarının uyumlu olduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Tabakalı kompozit malzemeler, İlerlemeli hasar analizi, Pim bağlantıları, Sonlu elemanlar metodu. ABSTRACT: In this study, the major aim is to investigate change effects of fiber orientation angles on the failure loads and failure modes for the pin jointed laminated composite plates. In the analysis, laminated composite plates with epoxy matrix resin reinforced unidirectional carbon fibers are used. The ply arrangements are chosen [?0]4 and ?; fiber reinforced angle changes from 00 to 900 with 150 increments. The failure load and failure mode are analyzed experimentally and numerically. In the numerical analysis Ansys program is used. In the program, material properties are degraded using APDL code which is written for progressive failure analysis and contains Hashin failure criteria for laminated composite plates. In the experimental study, the maximum failure load for [150]4 laminae cofiguration, 749.917 N and minimum failure load for [600]4, 467.483 N laminae configuration are obtained. A good agreement between experimental and numerical solution is obtained. Key words: Laminated composite materials, Progressive failure analysis, Pin joints, Finite element method.