Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

151-160

Authors: Mahir DURSUN, Ali SAYGIN

ÖZET: Bu çalışmada, 8/6 kutuplu, 4 fazlı, 3.44 kW gücündeki bir anahtarlamalı relüktans motor asansör yükünde kullanılmıştır. Oluşturulan model asansör sistemi için bir sürücü tasarlanmış ve sürme sisteminde TMS320LF2407 sayısal sinyal işlemcisi kullanılmıştır. Tasarımı tamamlanan sürücü, bulanık mantık yöntemi kullanılarak hız denetim algoritması oluşturulan anahtarlamalı relüktans motor asansör yükü altında çalıştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Asansör, Anahtarlamalı relüktans motor, Buck konverter, Sayısal işaret işlemcisi. ABSTRACT: In this study, a 8/6 poles, four phases, 3.44 kW switched reluctance motor driver was used for a elavator load. For this aim, it has been designed a swithed reluctance motor driver for a lift system. At the driver system was used a buck konverter. The speed was controlled by motor phase voltage control. The voltage value has been controlled with fuzzy logic controller by using TMS320LF2407 controller. Fuzzy controlled switched reluctance motor was used for a elavator load by using designed driver system. Key words: Elevator, Switched reluctance motor, Buck konverter, Digital signal processing.

167-171

Authors: Meral ÖZEL, Kâzım PIHTILI

ÖZET: Bu çalışmada, binaların dış yüzeylerinin güneş ışınımını yutma oranları, ısı kazanç ve kaybı açısından sayısal olarak araştırılmıştır. Bu amaçla yaz ve kış şartlarında farklı yönlere bakan bina duvarları ve çatısı dikkate alınarak tuğla ve beton yapı malzemeleri için dış yüzey yutma oranı 0’ dan 1’ e kadar 0.1’ lik bir oranla artırılarak ısı akıları hesaplanmıştır. Bunun yanı sıra, dış yüzey yutma oranı 0.2, 0.5 ve 0.9 alınarak, duvarın dış yüzeyinde artan yalıtım kalınlıklarına göre ısı kazanç ve kayıpları hesaplanmıştır. Elde edilen sonuçlar grafikler halinde sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Yutma oranı, Duvar yönü, Yalıtım kalınlığı, Isı kazanç ve kaybı. ABSTRACT: In this study, solar absorptance of external surfaces of buildings has been numerically investigated from the heat gain and losses point of view. For this purpose, external surface solar absorptance was icreased from 0 to 1with an ratio of 0.1 and, for the summer and winter conditions, heat fluxs was calculated by considering orientations of the wall and its roof for brick and concrete structure materials. Besides, external surface absorptance was assumed as 0.2, 0.5 and 0.9, respectively. Than, heat gain and losses were calculated to insulation thickness increasing on the outdoor surface of wall. Results obtained were presented as graphics Key words: Solar absorptance, Orientation of wall, Insulation thickness, Heat gain and loss.

183-188

Authors: Fehmi ÇİVİCİ

ÖZET: Lifli beton, donatısız betondan farklı mekanik ve fiziksel özelliklere sahip bir kompozit malzemedir. Lifli betonun en önemli mekanik özeliklerinden birisi enerji yutabilme kapasitesidir. Tokluk olarak da adlandırılan bu özellik, yük-sehim eğrisinin altında kalan alan ile ifade edilir. Çatlak direnci, düktilite, darbe direnci gibi birçok malzeme özelliği enerji yutabilme kapasitesi ile ilişkilidir. ASTM C 1018 ve JSCE SF-4’e göre yapılan tokluk hesaplamaları bir eksenli eğilme deneylerine göredir. Oysa; köprü tabliyeleri, park sahaları, havaalanı kaplamaları vb. yapılarda sıkça uygulanan lifli beton, bu elemanlarda plak davranışına sahiptir. Bu çalışmada , tokluk ASTM C 1018 ve JSCE-SF4 ’e göre kiriş testlerinden hesaplanarak, donatısız ve çelik lifli betonun enerji yutma kapasiteleri karşılaştırılmıştır. Tokluk hesabında kullanılan iki metodun birbirine göre değerlendirmesi yapılmıştır. Ayrıca, iki eksenli eğilme altında,donatısız ve çelik lifli beton plak numunelerin davranışları her bir numunenin deneylerinden elde edilen yük-sehim diyagramları aracılığıyla karşılaştırılmıştır. Anahtar Kelimeler: Lif, Tokluk, Çelik lif, Kiriş, Eğilme tokluğu. ABSTRACT: Fiber concrete is a composite material which has mechanical and physical characteristics unlike plain concrete. One of the important mechanical characteristics of fiber concrete is its energy absorbing capability. This characteristics which is also called toughness, is defined as the total area under the load-deflection curve. A number of composite characteristics such as crack resistance, ductility and impact resistance are related to the energy absorbtion capacity. According to ASTM C 1018 and JSCE SF-4 the calculation of toughness is determined by uniaxial flexural testing. Fiber concrete is often used in plates such as bridge decks, airport pavements, parking areas, subjected to cavitation and erosion. In this paper, toughness has been determined according to ASTM C 1018 and JSCE SF-4 methods by testing beam specimens. Energy absorbing capacities of plain and steel fiber reinforced concrete has been compared by evaluating the results of two methods. Also plain and steel fiber reinforced plate specimens behaviors subjected to biaxial flexure are compared by the loaddeflection curves of each specimen. Key words: Fiber, Toughness, Steel fiber, Beam, Flexural toughness.

199-205

Authors: Cenk SAYIN, Mustafa ÇANAKÇI, İbrahim KILIÇASLAN, Necati ÖZSEZEN

ÖZET: “İçten yanmalı motorlarda, yakıt tüketimi ve egzoz emisyonlarını en az düzeye indirme çalışmaları, çift yakıtla çalışan motorlar üzerine yapılan çalışmaların başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Bu çalışmada çift yakıt (benzin + SPG) kullanım oranına bağlı olarak yanma ürünlerinin değişimi, bir bilgisayar programı kullanarak hesaplanmış ve elde edilen sonuçlar yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: Çift yakıt, Egzoz emisyonu, Benzin motoru. ABSTRACT: In the internal combustion engines, the studies to reduce brake specific fuel consumption and exhaust emissions to the lowest level are the start of the investigations on the dual fuel engines. In this study, the changes in the exhaust emissions of the dual fuel (gasoline + LPG) at different ratios have been calculated using a computer program and the results are discussed. Key words: Dual fuel, Exhaust emission, Gasoline engine.

217-223

Authors: Zeki ARGUNHAN, Cengiz YILDIZ

ÖZET: Bu çalışmada iç içe borulu ısı değiştirgecinde farklı delik sayılı dönme üreticilerin ısı transferine ve basınç düşüşüne etkisi deneysel olarak araştırılmıştır. Bu amaçla değiştirgecin 60 mm çapındaki iç borunun girişine 55º kanat açısına sahip ve kanatlarında birer, ikişer, üçer ve dörder adet dairesel delikler bulunan dönme üreticiler yerleştirilerek deneyler yapılmıştır. Bunlar iç borunun girişine rahat takılıp sökülebilecek şekilde dizayn edilmişlerdir. İç borunun içinden sıcak akışkan olarak hava, iç borunun dışından ise soğuk akışkan olarak su geçmektedir. Anahtar Kelimeler: Isı Değiştirgeçleri, Dönme Üreticileri, Isı Transferi, Basınç Düşüşü. ABSTRACT: This paper examines the effect of turbulance creators on heat transfer and pressure drop used in concentric heat exchanger experimentaly. Heat exchanger has an inlet tube with 60 mm in diameter. The angle of swirl generators wings is 55º with each wing which has single, double, three and four holes. Swirl generators is designed to easily set to heat exchanger entrance. Air is passing through inner tube of heat exhanger as hot fluid and water is passing outer of inner tube as cool fluid. Key words: Heat exchanger, Swirl generators, Heat transfer, Pressure drop.

233-241

Authors: Özlem KISAOĞLU

ÖZET: Dokuma kumaş kalitesi iplik özelliklerinden başlayarak dokuma hazırlık ve dokuma sırasındaki işlemlerin tümüne bağlı olarak oluşur. Ham ya da bitmiş kumaşların hata kontrolü ışıklı kontrol masalarında manuel ya da otomatik olarak yapılır. Kumaşların görüntü analizi yöntemiyle de kontrol edilebilmesi mümkündür. Böyle bir sistemde, kontrol edilecek kumaşın görüntüsü bir video kamera ile alınarak kaydedilir ve belleğe alındıktan sonra bilgisayar tarafından çeşitli işlemlerden geçirilerek kontrol edilir. Günümüzde sinir ağları, bulanık mantık, dalgacık tabanı modeli temeline dayanan otomatik kumaş kalite kontrol sistemlerinden de faydalanılmaktadır. Bu çalışmada manuel kumaş kontrolü ile otomatik ve on-line kumaş kontrol sistemlerinin avantaj ve dezavantajları karşılaştırmalı olarak verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Bulanık mantık, Kumaş kontrol sistemleri, On-Line kumaş kontrolü, Görüntü analizi. ABSTRACT: Woven fabric quality depends on yarn properties at first, then weaving preparation and weaving processes. Defect control of grey and finished fabric is done manually on the lighted tables or automatically. Fabrics can be controlled by the help of the image analysis method. In image system the image of fabrics can be digitized by video camera and after storing controlled by the various processing. Recently neural networks, fuzzy logic, best wavelet packet model on automatic fabric inspection are developed. In this study the advantages and disadvantages of manual and automatic, on-line fabric inspection systems are given comparatively. Key words: Fuzzy logic, Fabric control systems, On-Line fabric control, Image analysis.

249-258

Authors: Hüseyin KURT, Kerim KOÇAK, Kürşad ASAN, Mustafa KARAKAŞ

ÖZET: Biyotit granitoidler başlıca kuvars, biyotit, plajiyoklas, K-feldispat, muskovit nadiren amfibol içerirler. Tali bileşen olarak apatit, zirkon, allanit ve ikincil olarak klorit ve serisit içerirler. Anklavlar başlıca plajiyoklas, amfibol, ojit, biyotit, tali bileşen olarak sfen, zirkon ve ikincil olarak kalsit ve epidot minerallerini içerirler. Metalumino bileşimli anklav içeren, granitoidler S-tip granitlere ait kimyasal ve mineralojik özellikler gösterirler: peralumino (A/CNK oranı >1.15) bileşim ve muskovit minerali. Granitoidler büyük iyonlu litofil element (BİLE) ve hafif nadir toprak elementlerce (HNTE) zenginleşme ve ağır nadir toprak elementlerce fakirleşme (ANTE) sunarlar. Bu durum granitoidlerin kabuk ergimesiyle oluştuğunu, negatif Eu anomalisi ve büyük iyon litofil elementlerince zenginlik göstermeleri plajiyoklasların fraksiyonlaşmada etkisini göstermektedir. Anklavlarda büyük iyonlu litofil element (BİLE) zenginleşmesi, yüksek alan enerjili elementlerde (YAEE) fakirleşme, nadir toprak element (NTE) dağılımlarında yataya yakın desen vermeleri ve negatif Eu anomalisi göstermeleri, anklavların litosferik mantodan kaynaklandığını ve hornblend, plajiyoklasların fraksiyonlaşmada etkisini göstermektedir. Arazi, petrografik ve jeokimyasal verilere dayanarak, volkanik yay özellikli granitlerin mafik magmanın kabuğa sokulması ve muhtemelen kabuk kalınlaşması ile oluştuğu ve mafik magma ile fiziksel olarak karışarak anklavları oluşturduğu ileri sürülmüştür. Anahtar Kelimeler: S-tipi Granitoid, Mafik anklav, Jeokimya, Fraksiyonel kristalleşme, Orta Anadolu. ABSTRACT: Biotite granitoid contain mainly quartz, biotite, plagioclase, K-feldspar, muscovite as main phases with minor amphiboles, and apatite, zircon, allanite and chlorite and serisite as accessory components. In contrast, enclaves are composed mainly of plagioclase, amphibole, augite, biotite, with accessory sphene, zircon and calcite and epidote. The granitoids including enclaves with metaluminous composition, display chemical and mineralogical characteristics of S-type granitoids, such as peraluminous composition (A/CNK ratio mostly >1.15) and existence of muscovites. Granitoids are enriched in LILEs and LREEs, and depleted in HFSEs; suggesting that they were developed by crustal melting. Granitoid also have negative Eu anomalies and large ion lithophile element enrichment suggest crystal fractionation of plagioclase. Enclaves are enriched in LILEs and depleted in HFSEs and show flat REE pattern with large negative Eu anomaly, suggesting they were derived from enriched lithospheric mantle, with possible crystal fractionation involving plagioclase and amphibole. Based on field, petrographic and geochemical data, it has been suggested that volcanic-arc granitoids could be formed by intrusion of mantle-derived mafic magmas into the lower crust and with possible crustal thickening, and mingled with mafic magma producing enclaves. Key words: S-type granitoid, Mafic enclave, Geochemistry, Fractional crystallization, Central Anatolia.

271-277

Authors: Ahmet DAĞDAŞ

ÖZET: Ülkemizin elektrik enerjisi ihtiyacını karşılamada termik santralların payı % 61’dir. Termik santrallarda kullanılan fosil yakıtların hızla tükenmesi, yakıt tasarrufunun önemini ortaya koymaktadır. Bu çalışmada termik santrallarda kazan besleme suyunun, düşük sıcaklıklı jeotermal kaynaklardan yararlanarak ön ısıtılmasının, santral genel verimi ve yakıt tasarrufu üzerindeki etkileri incelenmiştir. Yapılan analizlere göre bir termik santralda, jeotermal ön ısıtma ile sağlanacak verim artışı % 2-4 aralığında olmaktadır. Bu çalışmada incelenen ve klasik Rankine çevrimine göre çalışan bir kömür yakıtlı termik santralın, jeotermal ön ısıtma ile yıllık parasal yakıt tasarrufu yaklaşık olarak 1 milyon US$ ve verim artışı da % 4.1 olmaktadır. Anahtar Kelimeler: Jeotermal, Santral, Ön ısıtma, Performans, Yakıt tasarrufu. ABSTRACT: The share of electricity production from thermal power plants for Turkey is about 61 %. Since the fossil fuels are rapidly consumed, the concept of fossil fuel saving is very important for humanity. In this paper, the effects of boiler feed water preheating by means of geothermal brine on overall performance and fossil fuel savings in thermal power plants are examined. According to the performed analysis, power plant thermal efficiency could be increased of 2-4 % via geothermal preheating. In this analysis, a hypothetical thermal power plant is considered and its performance is evaluated. According to analysis, 1 million US$ in fossil fuel savings and 4.1 % increase in thermal efficiency could be achieved by the use of geothermal preheating. Key words: Geothermal, Power plant, Preheating, Performance, Fuel saving.

285-292

Authors: Şaban YURTÇU, Tayfun UYGUNOĞLU, Yılmaz İÇAĞA

ÖZET: Bu çalışmada, bağımsız değişkenler olarak, yağış, akış ve buharlaşmanın etkisiyle, bağımlı değişken olan yeraltı su seviyesindeki (YSS) değişimin, bulanık mantık ile modellenmesi araştırılmıştır. Çalışmada, Akarçay havzası içerisinde yer alan Afyon alt havzasına ait 6 gözlem istasyonundan alınan 1977-1989 yıllarına ait toplam 936 adet veri kullanılmıştır. İstasyonların aylık ortalama verileri kullanılarak, YSS’deki değişim bulanık mantık yaklaşımı ile modellenmiştir. Bulanık mantık yaklaşımından elde edilen sonuçlar ile istasyonlardan alınan verilerin aylık ortalama değerlerinin birbirine çok yakın olduğu görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Akarçay, Havza, Yeraltı su seviyesi, Bulanık mantık. ABSTRACT: In this study, modeling of the effect of rainfall, flow and evaporation as independent variables on the change of underground water levels as dependent variables were investigated by fuzzy logic (FL). In the study, total 396 values taken from six observation stations belong to Afyon inferior basin in Akarçay from 1977 to 1989 years were used. Using the monthly average values of stations, the change of underground water level was modeled by FL. It is observed that the results obtained from FL and the observations are compatible with each other. This shows FL modeling can be used to estimate groundwater levels from the appropriate meteorological value. Key words: Akarçay, Basin, Underground water level, Fuzzy logic.